ويژه نامه سراسری «صنایع غذایی»

• ویژه نامه سراسری صنایع غذایی

  

• صنایع غذایی؛ فرصتی مناسب برای فعالان ایرانی

  

  نگاهی به شکل‌گیری صنایع گوناگون نشان می‌دهد که هر یک از این صنایع از ابتدا بر مبنای یکی از نیازهای انسان شکل گرفته و سپس توسعه پیدا کرده است. صنایع غذایی نیز از این جمع مستثنی نیست. غذا از دیرباز به عنوان اساسی‌ترین نیاز انسان مطرح بوده و همانند سایر صنایع با ورود ماشین‌ها به تولید محصولات آن و گسترش فناوری و شتاب گرفتن رشد علوم، تغییراتی را شاهد بوده است.

• نوسانات نرخ ارز و قاچاق معضل اساسی صنعت غذا

  

  فعالیت بیش از ۱۳.۹۰۰ واحد تولیدی در صنعت غذا، بیان‏گر حجم قابل توجهی از ایجاد ارزش افزوده اقتصاد کشور، در این حوزه است. صنعتی که فعالیت آن نقش مهمی در تامین مواد غذایی مردم داشته، و بروز هرگونه نوسان و شوک در آن به‏سرعت به مصرف‏کنندگان منتقل می‏شود. برندها و تولیدکنندگان زیادی در کشور با به کارگیری سیستم‏های پیشرفته و به‏روز، ضمن تولید محصولات سالم و با کیفیت و انجام سرمایه‏گذاری در اقتصاد کشور، مجاری خروج ارز به سمت بازارهای خارجی این محصولات را مسدود کرده‏اند. لذا ضروری است با توجه به نقش مهمی که این تولیدکنندگان در سیستم اقتصادی کشور دارند، مشکلات و معضلات آن‏ها مورد بررسی قرار گرفته و اقدامات مناسبی برای رفع آن‏ها صورت گیرد. به‏منظور بررسی شرایط حاکم بر این صنعت با کاوه زرگران دبیرکل کانون صنایع غذایی ایران گفت‌وگو کردیم.این کانون به‏عنوان متولی اصلی در رصد مشکلات صنایع غذایی و انتقال آن به بخش اجرایی کشور نقش مهمی در آینده این صنعت ایفا می‏کند. زرگران مهم‏ترین مشکل فعلی این صنعت را نوسانات نرخ ارز و قاچاق کالاهای خارجی بیان می‏کند. پدیده‏ای که به عقیده او موجب فرسایش قدرت برنامه‏ریزی تولیدکنندگان و فاصله گرفتن آنها از توان بالقوه خود شده است. او می‏افزاید کاهش ظرفیت تولید موجب شده تا مواد اولیه ارزشمندی که خوراک اصلی صنایع تولیدی هستند، در اختیار دلالان و گردانندگان بازار سیاه قرار گیرد و حتی بخشی از آن از مجرای صادرات مواد اولیه، از زنجیره تولید کشور خارج شوند. زرگران معتقد است در شرایط فعلی، تعامل مناسب دولت با کانون، بررسی و کالبدشکافی دقیق مشکلات و انجام اقدامات ضروری بیش از هر زمان دیگری ضروری به‏نظر می‏رسد. کاهش مداخله دولت در سازوکار حاکم بر بازار محصولات و عدم‏تعیین دستوری قیمت نیز، یکی از نکاتی است که زرگران برای بهبود شرایط این بازار و توسعه آن ضروری می‏داند.

• باید از زندان تثبیت قیمت خارج شویم

  

  بخش صنایع غذایی در کشور از جمله حوزه‌های بسیار مهم است که تاثیر مستقیم بر حوزه سلامت جامعه و صنعت کشاورزی دارد. تنوع بالای محصولات در این صنعت و گستردگی زیاد آن موجب می‌شود در بسیاری موارد منافع بخش‌های مختلف در این بخش در تعارض با یکدیگر قرار بگیرد. عدم طراحی سیستم تصمیم‌سازی مناسب در این عرصه، موجب می‌شود هر گونه اخلال در این صنعت، سلامت غذایی مردم، اشتغال وتولید جوانان و منابع ارزشمند آب و خاک کشور را در معرض انواع مخاطرات قرار دهد. تحت این شرایط، وجود یک مرجع سیاست‌گذار، به منظور کاتالیز منافع فعالان صنایع غذایی، و هدایت آن‌ها در جهتی که حافظ منافع ملی باشد اجتناب‌ناپذیر است. موضوعی که مسوولیت آن در حال حاضر به‌عهده کانون صنایع غذایی کشور است. به‌منظور آشنایی با نحوه عملکرد این سازمان و بررسی مسائل و مشکلات صنایع غذایی، از زاویه دید خبرگان این بخش، گفت‌وگویی با رییس محترم این کانون، سیدمحمدرضا مرتضوی انجام دادیم. اهمیت نظریات رییس کانون به‌واسطه تعامل مستمر با تولیدکنندگان و فعالان انجمن‌های مختلف صنایع غذایی، همچنین مسوولان اتاق بازرگانی کشور، دید روشنی از وضعیت فعلی صنایع غذایی، پتانسیل‌های موجود و رویه‌های تعریف شده در این بخش ارائه می‌دهد.

• موفقیت در اجرای سیاست‌ها

  

  نمایشگاه‌ها، بزرگ‌ترین عرصه تبلیغاتی در دنیا به حساب می‌آیند و از این رو حضور هدفمند در آنها، سبب برخورداری از یک خروجی مطلوب برای موسسه یا تیم شرکت‌کننده خواهد بود. دلایل حضور در نمایشگاه در گذر زمان تغییرکرده است، چرا که مطالبات مردم از نمایشگاه‌ها در گذر زمان دست خوش تغییراتی شده است؛ مثلا اگر در گذشته به نمایشگاه‌ها به عنوان بازارهایی که همه چیز در آن‌ها یافت می‌شد، نگاه می‌کردند اکنون به نمایشگاه‌ها، تنها به عنوان بنگاه‌های عظیم تجاری و تبلیغاتی می‌نگرند و بیشتر از جنبه‌های خریداری سعی در به روز کردن خود در یکی از ایستگاه‌های مدرنیته دنیا هستند. در حال حاضر نیز «بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی صنایع کشاورزی، مواد غذایی، ماشین‌آلات و صنایع وابسته - ایران آگروفود ۲۰۱۸» از تاریخ ۸ تا ۱۱ تیر ماه ۱۳۹۷ توسط شرکت پالار سامانه و همکاران خارجی آن با اخذ مجوز از سازمان توسعه تجارت ایران و با همکاری شرکت سهامی ‌نمایشگاه‌های بین‌المللی ج.ا.ا برای بیست و پنجمین سال متوالی در محل دائمی ‌نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار خواهد شد. از این رو با دکتر اسفهبدی، رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت سهامی ‌نمایشگاه‌ها به گفت‌وگو نشستیم و از اهداف، سیاست‌ها و پتانسیل‌های نمایشگاه‌ها بین‌المللی پرسیدیم.

• پتانسیل‌های بزرگ صادراتی خشکبار

  

  خشکبار به معنی میوه خشک شده است و بشر از قدیم‌الایام برای استفاده از میوه‌ها در فصول مختلف سال، بخشی از میوه‌های باغات را خشک می‌کرد. در ایران هم این موضوع سابقه زیادی دارد و در نقاط مختلف کشور میوه‌جات مختلف خشک می‌شدند و مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

• ترسیم نقشه راه مشخص برای اشتغال جوانان

  

  متاسفانه در مورد سهم جوانان از اشتغال در بخش صنعت، معدن و تجارت آمار دقیق و مشخصی وجود ندارد و به نظر می‌رسد لازم است دستگاه‌ها و وزارت خانه‌های مربوطه از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی و معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان، اقدامات مقتضی را برای گردآوری آمار مناسب و انجام ارزیابی دقیقی از وضعیت جوانان انجام دهند. اما با توجه به جمعیت جوان کشور، بر اساس برآورد تخمینی ما بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از جوانان کشور در بخش‌های مختلف صنعت و معدن کشور در حال فعالیت هستند. البته باید به این نکته اشاره شود که تفکیک آمار این اشتغال به کارگران یا افراد صاحب سرمایه و کارخانه‌داران نیازمند ارائه آمارهای دقیقی از سوی دستگاه‌های مورد اشاره است.

• خصوصی‏ترین صنعت ایران

  

  صنایع غذای اهرم اصلی در تعیین الگوی مصرفی مردم جامعه و تامین سلامت آن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد طی سالیان گذشته این صنعت در اقتصاد کشور رشد چشمگیری داشته، به شکلی که امروزه پس از صنعت نفت، بزرگترین صنعت فعال (در حوزه خصوصی) کشور به شمار می‌رود. کیفیت محصولات داخلی به حدی بوده که در حال حاضر برندهای معروف داخلی در بسیاری از محصولات غذایی از جایگاه مناسبی در این صنعت برخوردارند. به منظور بررسی شرایط حاکم بر این بازار و روند پیشروی با دکتر مهدی کریمی تفرشی، رییس هیات مدیره تعاونی تولیدکنندگان موادغذایی و هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان و مجتمع صنایع غذایی گل‌ها، سفیر غذای سالم در کشور و تنها دارنده نشان شوالیه اروپا در صنعت غذا، مرد سال صنعت غذای ایران و اولین دارنده جایزه نوبل مدیریت از اروپا، گفت‌وگویی انجام دادیم. تفرشی معتقد است به‌رغم برخورداری این صنعت از وضعیت تکنولوژیک مناسب، برای هم‌حرکتی آن با روند جهانی نیاز به دستگاه‌ها و تجهیزات بسته‌بندی مدرن است. او می‌افزاید: در حال حاضر بخش عمده‌ای از مشکلات این صنعت، فقدان نقدینگی برای تجهیز و افزایش سرمایه‌گذاری در این صنعت است. بنابراین دولت برای استفاده بهینه از ظرفیت‌های این صنعت باید سیاست‌های مناسبی برای رفع موانع موجود در پیش گیرد.

• استاندارد در راستای بهبود فضای کسب و کار

  

  انجمن دارندگان نشان استاندارد به عنوان تشکلی حرفه‌ای که حدود ۱۲ سال از آغاز به کار آن می‌گذرد، نشان داده است که بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی تا چه میزان می‌تواند موجب بهبود سطح کیفیت و عملکرد یک نهاد تخصصی و نظارتی دولتی شود. این انجمن از یک سو با ارائه کمک‌های تخصصی به اعضای خود و از سوی دیگر، عمل به عنوان بازوی اجرایی سازمان ملی استاندارد، پل محکمی‌ میان فعالان بخش خصوصی و دولت ایجاد کرده است. در گفت‌وگوی پیش‌رو با دکتر علیرضا نبی، دبیر انجمن دارندگان نشان استاندارد در مورد تاریخچه این انجمن و مسیری که در این سال‌ها طی کرده است پرداخته‌ایم.

• می‌شود شکر را شیرین‌تر هم کرد!

  

  انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران به عنوان یکی از موفق‌ترین انجمن‌های صنفی کشور توانسته با بهره‌گیری از تجربه طولانی خود، با همکاری میان فعالان بخش خصوصی و نهادهای دولتی، زمینه افزایش تولید و خودکفایی در شکر را فراهم آورد. صنعتی که اتکای اصلی آن بر کشاورزی بوده و این نگرانی وجود دارد که با ورود به سال‌های خشکسالی، معیشت بسیاری از فعالان و زنجیره تامین این کالای اساسی به خطر بیافتد. در گفت‌وگوی پیش رو با علیرضا اشرف، رییس انجمن قند و شکر، به بررسی مسائل مختلف پیرامون این صنعت پرداخته‌ایم.

• دولت صنایع به هم وابسته را در نظر نمی‏گیرد

  

  صنعت کنسرو در کشور از پتانسیل مناسبی برخوردار بوده و امروزه شاهد حضور برندهای معتبر داخلی در بازار این محصولات هستیم. صنعتی که توسعه آن بیشترین کمک را از کانال صنایع تبدیلی، به صنعت کشاورزی کشور خواهد کرد. گذشته از آن، توسعه این صنعت، ضمن تامین نیاز داخلی، بهبود وضعیت سلامت، جلوگیری از هرز منابع ارزشمند آب، زمینه‏ساز افزایش اشتغال و درآمد کشور با تکیه بر بازارهای پیشرو صادراتی خواهد بود. به‏منظور بررسی شرایط حاکم بر این بازار با آقای سیدمحمد میررضوی، دبیر سندیکای تهیه کنسرو ایران و مدیر عامل شرکت تعاونی صنایع کنسرو ایران گفت‌وگو کردیم. میررضوی اعتقاد دارد به‏رغم کیفیت مناسب محصولات داخلی و توانایی صادرات این محصولات به بازارهای خارجی، وجود پاره‏ای از مشکلات، مانع استفاده از ظرفیت بالای این صنعت در اقتصاد کشور شده است. به‏کارگیری سیاست‏های حمایتی دولت، جلوگیری از ورود قاچاق، ورود بانک‏ها به این صنعت و تثبیت نرخ ارز مواردی است که می‏تواند این صنعت را به پتانسیل حقیقی خود نزدیک کند. همچنین میررضوی نوسازی و بهبود وضعیت تجهیزات تولیدی این صنعت را یک ضرورت مهم در بهبود وضعیت آتی آن می‏داند.

• بهترین حمایت دولت، عدم دخالت است

  

  صنایع غذایی از موفق ترین و اقتصادی‌ترین صنایع کشور به حساب می‌آیند. تعدد تولیدکنندگان و رقابت بالا برای جذب مشتریان، زمینه ارتقا کیفیت محصولات و دستیابی به بازارهای صادراتی را فراهم آورده است، اما مدیران واحدهای تولیدی با چالش‌های زیادی هم روبه‌رو هستند، از نوسان ارز گرفته تا موانع مختلف بر سر راه تولید. به منظور بررسی شرایط صنایع غذایی کشور و آشنایی بیشتر با مشکلات تولیدکنندگان با مهندس قدس رئیس هیات مدیره شرکت کدبانو(برند دلپذیر) گفت‌وگو می‌کنیم.

• تولیدکننده حمایت نمی‌خواهد دخالت نکنید

  

  مهرام یکی از برندهای شناخته شده صنعت غذایی در ایران است که بیش از نیم قرن از شروع فعالیت آن می‌گذرد. آنها در این سال‌ها با مسائل و رویدادهای مختلفی روبه‌رو شدند، اما همچنان روی پای خود ایستاده‌اند. به منظور آشنایی بیشتر با فعالیت‌های مهرام و شنیدن چالش‌های یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان صنعت غذایی کشور با دکتر کامران منزوی مدیرعامل این شرکت گفت‌وگو می‌کنیم.

• سیاست‌های فعلی به‌مثابه مرگ صادرات است

  

  بسیاری اعتقاد دارند با توجه به کیفیت محصولات تولیدی در صنایع غذایی کشور، این صنعت از جمله بخش‌هایی است که در صورت توسعه مناسب، می‌تواند زمینه‌ساز حضور برندهای ایرانی در بازارهای جهانی و ارزآوری مناسب به سیستم اقتصادی کشور باشد. صنایع غذایی بدر صنایع غذایی بدر از جمله برندهای معتبر داخلی است که پیش‌تر ظرفیت خود در حوزه صادرات این محصول به بازارهای خارجی را اثبات کرده است. به‌منظور بررسی شرایط شرکت‌هایی با چنین پتانسیلی و کالبدشکافی نیازهای تولیدکنندگان در شرایط فعلی اقتصاد کشور، گفت و گویی با محمد اسماعیل کاویان آملی، مدیرعامل و رییس هیات مدیره این صنایع غذایی بدر انجام داده ایم. کاویان معتقد است وجود قوانین اداری مختلف و گاه تکراری بین سازمان‌های وابسته، دخالت بیش از حد دولت در فرآیند تولید شرکت‌ها و عدم تعریف مناسب برخی قوانین سازگار با ماهیت تولید، از جمله مواردی است که به‌جای تسهیل امور تولیدکنندگان، اصطکاک حرکتی آنها را بالا برده است. همچنین ایشان لازمه توسعه این صنعت را ایجاد یک سازوکار منسجم، منظم و قابل اتکا بین سیستم بانکی کشور، صنایع غذایی و زنجیره تولید محصولات کشاورزی می‌داند. مدیرعامل صنایع غذایی بدر می‌افزاید تزریق منابع مالی ارزان قیمت، قدرت خرید لازم برای تجهیز تکنولوژیک کارخانه‌ها و تامین مواد اولیه در حجم وسیع را ایجاد می‌کند. قدرتی که اثر آن در توانایی برنامه‌ریزی بلندمدت کشاورزان، بهبود وضعیت تکنولوژیک آنها و بهره‌وری بیشتر منعکس خواهد شد. نتیجه این امر پیوند مناسب صنایع غذایی با زنجیره تولید محصولات کشاورزی و جای‌گیری مناسب صنایع تبدیلی، در بدنه اقتصادی کشور است. در پایان وی یکی از معضلات اصلی این صنعت را نوسان نرخ ارز، شکاف قیمتی بین نرخ بازار و دولتی، همچنین قاچاق کالا در ابعاد گسترده می‌داند.

• صادرات، نیازمند بازنگری در تدوین سیاست‌های توسعه‌ای

  

  صنایع غذایی از جمله صنایعی است که به واسطه ارتباط تنگاتنگی که با زنجیره کشاورزی کشور دارد، باید در اولویت‌های توسعه‌ای اقتصاد قرار گیرد. کارشناسان، بلوغ و شکوفایی این صنعت را اهرمی در جهت توسعه صنعت کشاورزی کشور و بهبود بهره‌وری منابع آب و خاک می‌دانند، اما لازمه تحقق این امر، بهبود سازوکارهای موجود در صنایع غذایی و هم‌حرکتی آن با روندهای جهانی است.

• حرکت صنعت روغن نباتی به‌سوی تولید کالاهای سلامت محور

  

  روغن‌های خوراکی یکی از مهم‌ترین مواد مورد استفاده در پخت و پز هستند که کاربرد روزانه آنها در سطح جهان بسیار بالاست و به همین دلیل، صنعت روغن خوراکی یکی از صنایع مهم در دنیا محسوب می‌شود. این صنعت به‌رغم ارزش افزوده بالا با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند و وابستگی بالای این صنعت به خارج از کشور، مهمترین دغدغه مسئولان محسوب می‌شود. در گفت‌وگوی پیش رو با امیر هوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی روغن نباتی ایران به این صنعت و مشکلات موجود آن پرداخته ایم.

• مشکلات صنعت شکلات در دوران تحریم

  

  صنعت شیرینی و شکلات به عنوان یکی از زیر شاخه‌های صنایع غذایی، در زمره بخش‌هایی محسوب می‌شود که ارزش افزوده بسیاری ایجاد می‌کند و روند افزایشی تولیدات این صنعت نیز نشان می‌دهد که فعالان این بخش توانسته اند در عرصه رقابتی، خودی نشان دهند، اما مانند هر بخش دیگری، نوسانات بازار ارز و تحریم‌های جدید، کام فعالان این صنعت را نیز تلخ کرده است. در گفت‌وگوی پیش رو با مهندس جمشید مغازه‌ای، دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات سیر تحولات این صنعت، وضعیت فعلی و مشکلاتی که در چند وقت اخیر برای فعالان پدید آمده را جویا شده‌ایم:

• انتظار ما حمایت نیست، کاهش موانع موجود است

  

  بسیاری معتقدند در تولید محصولات غذایی، وضعیت این صنعت به لحاظ تکنولوژیک در سطح مناسبی قرار دارد، اما تنها توانایی تولید محصولات با کیفیت، لازمه بقای شرکت‌ها و برندهای معتبر داخلی نیست. هر یک از این تولیدکنندگان باید بتوانند هزینه‌های خود را مدیریت کرده و موانع و مشکلات موجود را برای ادامه مسیر خود تسهیل کنند. باید توجه داشت تولیدکنندگان داخلی پایگاه‌ها و نمادهایی از تولید کشور هستند که هر یک بخشی از اشتغال و درآمدزایی جامعه را ایجاد کرده‌اند. بی‌توجهی به مسائل و مشکلات آنها صدماتی فراتر از خروج یک تولیدکننده از بازار محصولی خاص بر پیکره اقتصاد کشور وارد می‌کند. شرکت مینو یکی از برندهای اصیل ایرانی در تولید محصولات غذایی مختلف، به‌خصوص شیرینی و شکلات است. بررسی روند شکل‌گیری این شرکت، مسائل و مشکلات آن می‌تواند تصویری روشن از وضعیت کنونی تولیدکنندگان در این حوزه به ما ارائه دهد. در گفت‌وگو با ابوالفضل ساغری‌چی، مدیرعامل شرکت پارس مینو به بررسی شرایط حاکم بر این بازار پرداختیم. ساغری‌چی معتقد است صنعت شیرینی و شکلات صنعتی است که به درجه‌ای از خود ساختگی (در سایه رقابت مستمر) رسیده که نیازمند حمایت‌های سنگین دولتی نیست. این صنعت برای ادامه حیات خود تنها نیازمند ایجاد بستری مناسب با اصطکاک و موانع کم است. او می‌افزاید بسیاری از موانع و مشکلات موجود به‌دلیل عدم ارائه تعریف مناسب سازمان‌ها از وظایف خود است. مشکلی که بعد نظارتی تولیدکنندگان را دچار دوباره‌کاری و چندباره‌کاری کرده است. تولیدکننده باید در رقابتی سالم بر بهبود فرآیندهای تولیدی خود و افزایش بهره‌وری متمرکز باشد نه انجام دوباره برخی الزامات.

• در صنعت پیشرو هستیم

  

  شاید وقتی صحبت از صنایع و محصولات غذایی می شود ذهن ما به سمت محصولات لبنی، برنج، روغن، گوشت و ... می رود اما آدامس نیز یک محصول جذاب و پر طرفدار است که کارخانه های زیادی در کشور در حال تولید آن هستند و به نظر می رسد در سال های اخیر به موفقیت های زیادی هم دست پیدا کرده اند. به منظور آشنایی بیشتر با وضعیت این صنعت با مدیر عامل شرکت ماسترفوده گفت و گو می کنیم.

• آبمیوه، کالای لوکس نیست

  

  انجمن صنایع کنسانتره و آبمیوه ایران بیش از ۲۰ سال است که حلقه واسط صنایع فعال این حوزه و نهادهای حاکمیتی است و نقش مهمی‌در توسعه و حمایت از فعالیت‌های تولیدکنندگان آبمیوه و کنستانتره در کشور داشته است. به منظور آشنایی بیشتر با اقدامات این انجمن و چالش‌های موجود در صنایع و کارخانجه‌های تولید آبمیوه در ایران ، با مهندس داودآبادی؛ دبیر انجمن کنستانتره و آبمیوه به گفت و گو نشسته ایم.

• راه نجات صنعت چای داخلی، عدم دخالت دولت است

  

  چای برای همه ما یک نوشیدنی آرامش بخش و دلچسب است، اما برای بسیاری از چایکاران و فعالان صنعت چای، یادآور دردها و مشکلات بزرگ این صنعت در کشور است. برای آشنایی بیشتر با شرایط کنونی بازار چای، کشاورزان و کارخانه‌های چای با حمیدرضا موثقی رییس اتحادیه چای کشور گفت و گو می‌کنیم.

• تصمیم‌گیری بدون مشاوره، وجه مشترک تمام دولت‌ها

  

  صنعت چای کشور همواره متهم به کم کاری و ایجاد زمینه برای واردات این محصول بوده است، اما به گفته کارشناسان، این موضوع اتهامی ‌بیش نیست و سرانه بالای مصرف چای در کشور، واردات آن را اجتناب‌ناپذیر کرده است و چشم‌پوشی از این نیاز، زمینه قاچاق آن را فراهم می‌آورد. در گفت‌وگویی با شهریار دریانی، مدیر شرکت چای شهرزاد از زوایای مختلف به این صنعت پرداخته‌ایم.

• نوسانات نرخ ارز بلای جان صنعت ماءالشعیر

  

  بر خلاف تصور برخی از مردم، که ماء‌الشعیر را یک نوشیدنی در رده نوشابه‌های قندی می‌دانند، این محصول ریشه گیاهی داشته و حتی بسیاری از پزشکان به‌واسطه خواص موجود در آن، ماءالشعیر را برای سلامت انسان به خصوص بزرگسالان تجویز می‌کنند. امروزه در سیستم اقتصادی کشور برندهای مختلف، با بهره‌گیری از تکنولوژی روز به تولید انواع مختلف این محصول در حجم و تنوع طعمی بالا اقدام می‌کنند. محصولاتی که مورد اقبال عموم قرار گرفته و تا حد زیادی جایگاه خود را در سبد مصرفی مردم تثبیت کرده است. از طرفی همسایگی ما در کنار کشورهای مسلمان نشین و توجه مردم این منطقه برای استفاده از ماءالشعیر به عنوان یکی از مشتقات جو، که فاقد الکل باشد، بستر مناسبی برای صادرات این محصول بوجود آورده است. باید در نظر داشت کسب بازارهای صادراتی علاوه بر برخورداری محصولات از کیفیت مناسب، نیازمند قیمت رقابتی نیز است. در همین راستا در خدمت آقای علوی دبیر محترم انجمن صنایع مالت و ماءالشعیر ایران هستیم تا به بررسی ظرفیتها و مشکلات موجود در این صنعت بپردازیم.

• به سوی مصرف آب بسته بندی

  

  بدون شک مصرف آب آشامیدنی یکی از مهم‏ترین عوامل در بهبود سلامت جامعه است، تا آن‏جا که محققان، مصرف آب را مهم‏تر از غذا خوردن می‏دانند. بررسی‏ها در کشور نشان می‏دهد سرانه مصرف آب آشامیدنی در کشور نسبت به دنیا در سطح بسیار پایینی قرار دارد. از بهترین انواع آب آشامیدنی، نوع بسته‏بندی آن است که با رعایت الزامات بهداشتی در نقاط مختلف به‏راحتی قابل دسترس است. به‏منظور واکاوی مسائل و مشکلات موجود در این صنعت هم از منظر تولیدکنندگان و هم معضلات موجود در ساختار تقاضا برای این محصول، با پیمان فروهر، دبیرکل انجمن‏ آب‏های معدنی و آشامیدنی ایران گفت‏وگویی انجام دادیم. فروهر، مهم‏ترین مشکلات در حوزه عرضه این محصول را هزینه بالای حمل آن و عدم‏دسترسی تولیدکنندگان به تسهیلات ارزان قیمت برای تامین هزینه‏های خود می‏داند. همچنین به عقیده او ایجاد فرهنگ مصرف مناسب این محصول، که تاثیر به‏سزایی بر سلامت جامعه خواهد داشت، از توان تولیدکنندگان که خود با انواع مشکلات مالی مواجهند خارج است و تحقق این امر همت وزارت‏خانه‏ها و دولت‏مردان را می‏طلبد.

• نگاه برابر به نان سنتی و صنعتی

  

  اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان به عنوان یکی از اتحادیه‌های صنفی که عمر طولانی ندارد و حدود ۱۰ سال از آغاز به کار آن می‌گذرد، توانسته تاثیر مثبتی بر روند فعالان این صنعت داشته باشد. هرچند که تفاوت‌های حمایتی دولت در قبال نان سنتی و صنعتی از مهم‌ترین گله‌های این تولیدکنندگان است. در گفت‌وگوی پیش رو با محسن لزومیان رییس هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان نان صنعتی ایران در مورد مسائل و موضوعات مختلفی صحبت کرده‌ایم و انتظارات و خواسته‌های آنها را از دولت جویا شده‌ایم.

• نان «قیم» نمی‌خواهد

  

  سرانه مصرف «نان» که مهم ترین جزء سبد غذایی خانوار در ایران است، حدود ۱۵۰ کیلوگرم میباشد . دولت‌ها بمنظور حمایت از مصرف نان خانوار سیاست تضمینی خرید گندم و تامین آرد برای تولید نان در کشوررا به کار گرفته اند که حدوداً” ۹۰ درصد سرانه مربوط به نان های سنتی و حدود ۱۰ در صد به نان های حجیم و نیمه حجیم اختصاص دارد . اما در مورد پیامدهای این سیاست نقد های متفاوت وجود . حدود دو دهه است که علاوه بر نان سنتی، تولید وعرضه نان‌های حجیم و نیمه حجیم در کارخانه ها بروش صنعتی نیز مشتریان خود را دارد. به منظور آشنایی بیشتر با صنعت نان به ویژه نان‌های صنعتی در کشور با مدیرعامل شرکت نان آوران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

• همخوانی بین آب، خاک و محصولات تولیدی

  

  جمعیت زیاد کشور بیان‌گر حجم بالای تقاضا برای محصولات غذایی و اهمیت این صنعت در اقتصاد کشور است. این صنعت معادلات بسیار پیچیده‌ای در سیستم اقتصادی دارد. از یک طرف باید تا جای ممکن بستری مناسب برای تولید محصولات با کیفیت برای فعالان این حوزه فراهم کرد، از طرفی صنعت تولید مواد غذایی را با حساسیت بالا، با منابع موجود در کشور انطباق داد. صنعت محصولات غذایی باید از ابعادی که کشور در آن دارای مزیت نسبی است مسیر توسعه را در پیش گیرد. در همین رابطه گفت‌وگویی با آقای محمد مختاریانی؛ مدیرعامل شرکت طبیعت انجام داده‌ایم، واحد تولیدی که کار خود را با واردات برنج آغاز کرده و در حال حاضر ۵ محصول غذایی متنوع تولید می‌کند. مختاریانی ضمن بیان این‌که نوسات بالا در دستورالعمل‌های ابلاغی از بخش‌های مرتبط با صنعت، نوسانات نرخ ارز و کنترل قیمتی مشکلات اصلی حال حاضر صنعت بوده، معتقد است باید بین منابع آب و خاک داخلی و محصولات تولیدی در صنعت غذایی کشور نیز هم‌خوانی منطقی وجود داشته باشد تا بتوان به توسعه پایدار در این حوزه امیدوار بود.

• تلاش برای افزایش تولید و صادرات، به‌رغم شرایط نامساعد اقتصادی 

  

  صنایع غذایی طیف بزرگی از صنایع تولیدی کشور را در بر می‌گیرد از صنعت شیرینی و شکلات و بیسکویت گرفته تا صنایع لبنی و گوشتی و دامی. به منظور شناخت بیشتر از وضعیت این صنایع به ویژه صنایع گوشتی و غذای آماده و نیمه آماده کشور با مهندس رازقی بنیانگذار و مدیرعامل شرکت « ب. آ» گفت‌وگو کرده‌ایم.

• پیشنهاد هفت گانه برای افزایش سطح همکاری‏ها با اتحادیه اروپا

  

  زعفران کلاله خشک شده گلCrocus Sativus L. از گیاهان بومی ایران است که از دوران مادها توسط ایرانیان اهلی شده و سپس در دربار پادشاهان هخامنشی و نیز در طول تاریخ به عنوان دارویی گیاهی و افزودنی مواد غذایی مورد استفاده قرار گرفته است. زعفران یک محصول استثنایی از نظر عطر، طعم و رنگ طبیعی است. از هر ۱۷۰ هزار عدد گل، فقط یک کیلوگرم زعفران خشک بدست می‏آید. در ایران تولید هر هکتار کمتر از چهار کیلوگرم و عمده ارزش زعفران هزینه دستمزد آن است. علی شریعتی مقدم رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی و مدیر عامل گروه نوین زعفران، از جایگاه زعفران در بین محصولات صادراتی ایران می‏گوید. به اعتقاد وی، توسعه فعالیت در زمینه تولید و صادرات زعفران، یک امر مفید برای اقتصاد ایران است. در ادامه گفت و گوی دنیای اقتصاد با علی شریعتی مقدم مدیر عامل گروه نوین زعفران را مطالعه می‏فرمایید؛

• راه حمایت از کشاورز گران کردن زعفران نیست

  

  ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان شناخته­‌شده است. همین موضوع باعث شده تا زعفران و چالش­های آن مورد توجه بسیاری از کارشناسان و دلسوزان تولید در بخش کشاورزی باشد. اگرچه انحصاری بودن تولید یک محصول برای یک کشور می­‌تواند فرصتی بسیار عالی جهت یکه­‌تازی آن کشور در بازار صنعت موردنظر باشد، اما امروزه ملاحظه می­‌شود خطر حضور تولیدکنندگان جدید در بازار در کنار تولید غیر اصولی و پرهزینه و همچنین سیستم ضعیف بازاریابی و صادرات در کشور هرروز جدی­‌تر حس می­‌شود. طرح­‌های حمایتی نیز در پیچ­‌وخم تامین اعتبار و اجرایی­‌شدن قرار دارند. یکی از موضوعات مورد بحث در مورد زعفران برندینگ و سرمایه گذاری در این محصول ارزشمند است. در این‌بارهبا آقای علی حسینی، عضو هیات ریسه شورای ملی زعفران گفت‌وگو کردیم که در ادامه شرح کامل این مصاحبه را می‌خوانید.

• بی‌برنامگی سیستم دولتی

  

  کشور ما دارای نعمت‌های فراوانی است و استعداد لازم برای انجام فعالیت‌های مختلف در آن‌ قابل مشاهده است، این در حالی است که مشکلات متعددی برای انجام برخی از این فعالیت‌ها وجود دارد. ایران دارای قابلیت‌های فراوانی برای کشت برنج است و در بیشتر نقاط کشور، توانایی کشت برنج‌‌ها با گونه‌های کشت متفاوت وجود دارد و توانایی این را دارد که علاوه بر تامین برنج داخل این کالا را به دیگر کشورهای دنیا صادر کند. در این رابطه از آقای علیزاده شایق، رییس انجمن برنج ایران از وضعیت حال حاضر، معضلات و آینده این بازار پرسیدیم. در ادامه شرح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

• بهبود فرایندهای تولید صنعت غذا

  

  شرکت‌های پخش در کشور بیشتر وابسته به شرکت‌ها و برندهای معروف بوده، این پدیده موجب می‌شود شرکت‌های پخش در تامین محصولات قابل‌عرضه خود بیشتر تمایل به سمت برند اصلی داشته باشند. هرچه توانایی یک توزیع‌کننده برای تعامل با برندهای مختلف بیشتر باشد، رقابت بین صنایع برای ارائه محصولات با کیفیت‌تر در قیمت مناسب بیشتر خواهد شد و این موضوع اهرمی برای توسعه این صنعت خواهد بود. محدودیت شرکت‌های پخش در جذب محصولات برندهای مختلف در سطح تنوعی بالا، موجب شده سازوکارهای سیستمی بین تولیدکننده و شرکتهای پخش به‌خوبی شکل نگیرد . به‌ بیان دیگر در حال حاضر می‌توان گفت عملا زیرساختی در این زمینه ایجاد نشده است.

• طرحی برای خودکفایی در صنعت کشاورزی

  

  در ادبیات اقتصادی، قانون مزیت نسبی بیان می‌کند هر بنگاه یا در سطح کلان‌تر هر کشوری تنها باید به تولید محصولاتی اقدام کند که در آنها دارای مزیت نسبی به سایر بنگاه‌ها یا کشورها است. بر این اساس بسیاری از کشورها به‌‌رغم وجود بستر لازم برای تولید انواع محصولات و تولیدات در سیستم اقتصادی، تمرکز اصلی خود را بر تولید محصولاتی گذاشته‌اند که در آنها دانش و تخصصی به مراتب عمیق‌تر نسبت به سایر کشورها دارند. برای مثال کشور چین به‌رغم برخورداری از زمین‌های مساعد برای کشت برنج، بخشی از نیاز کشور به این محصول را از طریق واردات تامین می‌کند و نام این فرآیند را «تجارت مجازی آب» گذاشته‌ است.

• صنعت ماکارونی نیازمند فرهنگ سازی است

  

  ماکارونی به عنوان یکی از ارکان سبد غذایی خانوارها در سالیان گذشته با فراز و نشیب‌های مختلفی مواجه شده است و دست‌اندرکاران این حوزه معتقدند که عدم فرهنگ‌سازی برای مصرف خانوار، این کالا را از موقعیتی که باید در آن قرار داشته باشد دور نگه داشته است. در گفت‌وگوی پیش رو با سید مهدی آثاریان، رییس هیات مدیریه انجمن کارفرمایان کارخانه‌های ماکارونی ایران، نگاهی به تاریخچه این انجمن انداخته و وضعیت کلی صنعت ماکارونی را مورد بررسی قرار داده ایم.

• ضرورت بازنگری در روند دستوری فرآیند قیمت گذاری بر روی کالاهای مصرفی

  

  اصل اساسی موفقیت در فروش انبوه و گسترده کالاهای مصرفی (FMCG) در اغلب جوامع بشری اصل موازنه عرضه و تقضا است . این اصل پایه و ریشه مهمترین فرآیند های بازاریابی و بازارسازی و برندینگ را رقم میزند . هر قانون و یا دستورالعملی که به این اصل مهم در بازار لطمه وارد نماید غیر قابل اجرا بوده و هیچ کارایی و اثربخشی خاصی نخواهد داشت . تعیین قیمت مصرف کننده توسط نهادهای دولتی و نیمه دولتی و یا ( خصوصی،دولتی) در واقع دخالت مستقیم در امر تصمیم گیری خرید توسط مصرف کننده خواهد بود .

• مشارکتی برای ارتقای تولید و توزیع

  

  فروشگاه‌های زنجیره‌ای در معرفی بسیاری از برندها به خصوص در صنایع غذایی نقش بسزایی داشته‌اند؛ سهمی که فروشگاه‌های زنجیره‌ای در زنجیره توزیع برای تولیدکنندگان بر عهده دارند، بدون شک گام بسیار مهمی است تا بسیاری از برندها بتوانند در سراسر کشور در دسترس مصرف‌کنندگان قرار گیرند. در سال حمایت از تولید کالای داخلی، این تعامل و نزدیکی میان تولیدکنندگان صنعت غذا و فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم در کاهش قیمت تمام شده و هم در راحتی خرید برای عموم مردم نقش‌آفرینی می‌کنند تا سبک جدیدی از خرید پیش روی مصرف‌کنندگان قرار گیرد. در این راستا با دکتر فرشید گل زاده کرمانی، مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه به گفت‌وگو نشسته‌ایم. وی در این گفت‌وگو بر ضرورت استفاده تولیدکنندگان صنایع غذایی از ظرفیت‌های بسیار فروشگاه‌های زنجیره‌ای تاکید کرد و فروشگاه‌های زنجیره‌ای را ویترین تولید ملی کشور دانست.

• برای پیشرفت باید رقابت کنیم

  

  صنایع غذایی در ایران یکی از صنایع پیشرو و قابل اتکا شناخته می‏شود، اما تولیدکنندگان این حوزه برای رساندن کالاهای خود به دست مصرف کننده، نیاز به یک سیستم توزیع و فروش کارا و قدرتمند دارند. فروشگاه‏های زنجیره‏ای در سال‏های اخیر برای ایجاد چنین سیستمی ‏تلاش موفقی داشته‏ و توانسته‏اند مشتریان زیادی را جذب کنند. به منظور آشنایی بیشتر با فعالیت‏های این فروشگاه‏ها و چالش‏های آنها به ویژه در مورد محصولات غذایی با خانم گیتی توانا به گفت‏وگو نشسته‏ایم.

• مدل جدید فروشگاه‌های زنجیره‌ای

  

  «انتخاب من» نام مدل جدیدی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران است که بنا دارد با رویکردی متفاوت از سایر فروشگاه‌های زنجیره‌ای، خدمات جذابی را به مصرف‌کنندگان ایرانی ارائه دهد. آن‌ها قصد دارند مدل ایرانی «convenience store » ‌ها را پیاده کنند. به منظور آشنایی بیشتر با این مدل کسب و کار فروشگاه‌های زنجیره‌ای با مدیرعامل شرکت «انتخاب من» گفت‌وگو می‌کنیم.

• ۳۵-۳۰ درصد از ظرفیت تولید در بخش صنایع غذایی ایران جواب گوی نیاز کل جمعیت کشور است

  

  صنعت غذا و صنعت بسته بندی، همواره یکی از نیازهای اساسی هر کشوری به شمار می‏روند. این صنعت که روزانه در حال تکامل است، یکی از پول سازترین صنایعی است که دولت‏ها می توانند با صرف حداقل هزینه و تامین کمترین مواد اولیه، سود دهی و اشتغال زایی چشم گیری از این راه به دست آورند. اما به راستی این صنعت در ایران چه تاریخچه‏ای دارد و با چه چالش‏ها و مشکلاتی روبه رو است؟ برای بررسی و نگاهی به بازار صنایع بسته بندی و کارکرد ماشین آلات بسته بندی صنایع غذایی، با مجتبی نائلی، یکی از پیشکسوتان این صنعت‏ به گفت و گو نشستیم. وی مدیرعامل شرکت کوشش کاران است. وی معتقد است، چنانچه از همه توان نصب شده در کارخانجات صنایع غذایی کشور استفاده شود حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد تولیدات باید صادر شود. در ادامه گفت و گوی دنیای اقتصاد با وی می‏خوانید.