دبیر انجمن شیرینی و شکلات مطرح کرد:
مشکلات صنعت شکلات در دوران تحریم
صنعت شیرینی و شکلات در چه وضعیتی قرار دارد؟
خوشبختانه صنعت شیرینی و شکلات طی سالیان گذشته روندی مثبت را پشت سر گذاشته است و در شاخصه‌های مختلفی نظیر کیفیت، تنوع محصولات، ماندگاری کالا و مواردی از این دست، وضعیت مناسب‌تری را نسبت به گذشته پیدا کرده است. اما واقعیت دیگر هم این است که در طول این سالیان، به واسطه مشکلات عدیده ای که بر کشور عارض شده، نتوانسته‌ایم در زمینه صادرات و تولید، رشد قابل ملاحظه‌ای را محقق کنیم. این صنعت به دلیل ایجاد ارزش افزوده بالا، می‌تواند با حمایت‌های دولتی، نقش بسیار مثبتی در بالانس تجاری و ارزآوری ایفا کند، ضمن اینکه نسبت به صنایع دیگر، از میزان اشتغال‌آفرینی بالاتری نیز برخوردار است، اما متاسفانه با اتفاقات چند ماهه اخیر و تصمیمات جدید اتخاذ شده، چشم‌انداز خوبی را نمی‌توان متصور بود، زیرا واردات و صادرات فعالان، اساسا گران‌تر صورت خواهد گرفت. همچنین به جهت اینکه این صنعت در اولویت‌های مسوولان دیده نمی‌شود، در نتیجه رشد صادراتی را نیز در ماه‌های پیش رو شاهد نخواهیم بود. به خاطر مجموعه‌ای از این مشکلات، کارخانه‌های ما امروزه تا زمانی که سفارشی دریافت نکنند، تولیدی انجام نمی‌دهند و وضعیت رکودی موجود در صنعت شیرینی و شکلات، وضعیت تولید را از روال معمول آن خارج کرده است.
با این حساب اوج رونق فعالیت این صنعت مربوط به چه سالی بوده است؟
واقعیت این است که در بیش از یک دهه گذشته، ما در مسیری صعودی قرار داشته ایم. اگر ملاک را بر صادرات قرار دهیم، در سال ۱۳۸۱ مبلغ کل آن چیزی در حدود ۴۰ میلیون دلار بود و حجم تولید را نیز عددی در حدود ۶۰۰ هزار تن شکل می‌داد. این در حالی است که بر اساس آمار موجود، سال گذشته چیزی حدود ۷۰۰ میلیون دلار صادرات داشتیم. ضمن اینکه مقاصد صادراتی ما نیز از محدوده کشورهای حوزه خلیج فارس و همسایگان، به ۶۶ کشور مختلف در سرتاسر دنیا افزایش داشته و تولید ما نیز به بیش از ۱.۵ میلیون تن رسیده است. دلیل این امر نیز به ورود تکنولوژی‌های نو و دانش جدید به این صنعت بازمی‌گردد. همچنین سرمایه گذاری‌های گسترده تری صورت گرفته است و برندها در این مدت توانسته اند در بازار خود را بشناسانند. اما همچنان ظرفیت خالی وجود دارد و برنامه‌ریزی ما برای رسیدن به صادرات ۱ میلیارد دلاری بوده است. با این حال با وجود مشکلات سال‌های ۹۱ و مسائلی که به تازگی پیش آمده است، صنعت ادامه حیات می‌دهد و بخش زیادی از ظرفیت فعلی بدون استفاده مانده است.
افزایش قیمت دلار چه تاثیری بر این صنعت داشته است؟
همانطور که خودتان هم می‌دانید، اساسا اگر افزایش نرخ دلار به صورت روزانه باشد، همانطور که در چند ماه گذشته شاهد آن بودیم، وضعیت تخریب‌کننده‌ای برای حوزه‌های مختلف ایجاد خواهد کرد. مساله‌ای که خوشبختانه چند وقتی است به پایان رسیده است، اما باید اذعان داشت که وضعیت فعلی هم به هیچ عنوان رضایت بخش نیست. اعلام نرخ ۴۲۰۰ تومان از سوی دولت به عنوان قیمت دلار، در شرایطی که دسترسی به آن منبع بسیار مشکل شده و بازار ثانویه نیز با وجود قیمتی بسیار بالاتر، از جانب دولت غیرقانونی اعلام شده، فعالان را کلا دچار سردرگمی‌کرده است. یعنی از یک سو دستیابی بسیار دشوار به دلار دولتی و تک نرخی ۴۲۰۰ تومانی، هزینه تولید را افزایش داده، اما از سوی دیگر، دلار حاصل از صادرات باید بنا به بخشنامه‌های فعلی، به نرخی که دولت اعلام کرده تحویل بانک مرکزی و به ریال تبدیل شود.
به هرصورت هرچند این صنعت اساسا دارای تراز تجاری مثبتی است اما با این حال ما نیز در کنار ۷۰۰ میلیون دلار صادرات، چیزی حدود ۳۰۰ میلیون دلار واردات داشته‌ایم. با بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و رویکردی که اخیرا از جانب مسئولان اتخاذ شده، واردات اساسا به سختی صورت می‌پذیرد. این در حالی است که اگر کالاهای وارداتی جانبی به دست تولیدکنندگان نرسد، تولید دچار مشکل خواهد شد و متعاقب آن صادرات ما نیز با افت مواجه می‌شود. زنجیره‌ای به هم پیوسته که هر یک بر دیگری اثر خواهد گذاشت.
به عنوان فعال این حوزه چه راهکارهایی برای حل مشکلات یادشده می‌توانید ارائه دهید و به طور مشخص چه درخواست‌هایی از دولت دارید؟
جلسات متعددی با دولت و مراجع تصمیم گیر نظیر بانک مرکزی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان توسعه تجارت برگزار شده تا عملا آن ۲۰ درصد صادراتی که در دست بخش خصوصی است، آزاد شود. بر اساس این پیشنهاد که مورد تایید صنایع دیگر نیز قرار دارد، ۹ میلیارد دلاری که تنها به واسطه بخش خصوصی ارزآور هستند، آزاد شود. هرچند از این میزان که عرض کردم، چیزی حدود ۵۰ درصد آن مربوط به بازار افغانستان و عراق است که قبلا آزاد شده بود، اما ما به دنبال ۵۰ درصد باقیمانده هستیم تا بخش خصوصی بعد از آنکه ارز حاصل از صادرات محصول را به دست آورد، آزادی عمل برای واردات داشته باشد، یا اینکه با نرخی توافقی به دولت واگذار شود تا بتواند از این طریق، منافع صادرات را کسب کند و ضررهای ناشی از وضعیت فعلی تجاری و مبادله را کاهش دهد.
در ایده‌آل‌ترین حالت ممکن، بازار این صنعت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه ظرفیت خالی ۸۰۰ هزار تنی در سال داریم و تمام تلاش ما نزدیک شدن ظرفیت اسمی و رسمی به یکدیگر است. هرچند که این اتفاق بسیار دشوار و نیازمند حمایت‌های جدی دولت است، زیرا یکی از دلایل آن ورود کالاهای مشابه به صورت قاچاق است که عرصه را بر تولیدکنندگان تنگ کرده است و به انحاء مختلف به صنعت ما لطمه می‌زند. هرچند آماری در زمینه حجم قاچاق محصولات قاچاق در صنعت شیرینی و شکلات وجود ندارد، اما تخمینی که زده می‌شود، چیزی در حدود همان تفاوت میان ظرفیت اسمی و رسمی‌داخلی است. هرچند صحبت‌هایی نیز در این زمینه صورت گرفته اما تصمیمی‌جدی برای درمان این آفت اقتصادی مشاهده نمی‌شود. بخش داخلی این پتانسیل را دارد که علاوه بر تامین نیازهای داخلی، صادرات خود را نیز افزایش دهد و رونق اقتصادی ایجاد کند. محصولات داخلی در کیفیت و کمیت چیزی کم ندارند و با حمایت‌های دولت به راحتی و بدون وقفه، می‌توانیم به این هدف دست یابیم. این صنعت با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و پیشرفته‌ای که در اختیار دارد توانسته گواهینامه‌های متعدد بین‌المللی را کسب کند و استانداردهای جهانی را به دست آورد و در صورت حمایت، وارد چرخه رقابت جدی بین المللی شود.
در راستای تحقق شعار سال، چه گام‌هایی از سوی دولت برای کمک به صنعت شما برداشته شده است؟
شعار حمایت از کالای داخلی به طور قطع شعار خوبی است و می‌تواند به نفع تولیدکنندگان تمام شود، اما برای تحقق آن باید تمهیداتی اندیشیده شود تا بشود آن را عملی کرد. فرهنگ‌سازی یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید پیش از هر اقدامی‌صورت گیرد.
تحریم‌های جدید چه تاثیری بر این صنعت خواهد گذاشت؟
تحریم که اصولا همیشه مساله مخربی بوده است و امروز هم هیچ‌کس از وقوع آن خوشحال نیست. هرچند که تا قبل از خروج آمریکا از برجام هم ارتباطات سریع و گسترده بانکی با دنیا نداشتیم، اما با این حال اگر باز هم قرار باشد که بار دیگر سویفت‌های بانکی لغو شود، حمل و نقل با مشکل مواجه شود، مسافرت‌ها به صورت محدودتر صورت گیرد و در مجموع روال امور به کندی جلو رود، به طور قطع آثار آن را در تولید خواهیم دید و این صنعت را با مشکلات جدیدی دست به گریبان خواهد کرد.
ارسال نظر