در گفت‌وگو با دبیر انجمن صنایع مالت و ماءالشعیر ایران مطرح شد:
نوسانات نرخ ارز بلای جان صنعت ماءالشعیر
اقای علوی،بعنوان دبیر انجمن تا چه اندازه صنعت تولید مالت و ماءالشعیر را در ایران دارای اینده می بینید؟
وابستگی تولید این بخش به مواد اولیه وارداتی موجب شده تا در این زمینه از قدرت رقابت‌پذیری آن، در عرصه بینالمللی کاسته شود. اما می‌توان امید داشت در صورت اتصال زنجیره کشاورزی کشور، به صنعتی که به واسطه زیرساختهای تکنولوژیک تا حد زیادی در آن مزیت نسبی دارد؛ موجبات توسعه صنعت مالت و ماءالشعیر فراهم شود که پیامد آن افزایش تولید و اشتغال ملی خواهد بود.این صنعت در طول سالیان فعالیت خود، موفق به ایجاد زیرساختهای مناسب برای تولید محصولات با کیفیت شده، تا حدی که سطح تولید فعلی به طور کامل جوابگوی تقاضای داخلی بوده و این صنعت توانایی صادرات محصول به کشورهای مختلف دنیا، حتی اروپا و آمریکا را دارد. در حال حاضر یکی از معضلات اصلی این صنعت وابستگی به مواد اولیه وارداتی است که موجب رسوخ نوسانات نرخ ارز به بازار این محصول به خصوص بازار صادراتی آن شده است. لازمه برطرف شدن این مشکل توسعه بخش کشاورزی سازگار با نیاز این صنعت، یا تثبیت نرخ ارز در محدوده‌ای است که تولیدکننده قدرت برنامه‌ریزی و رقابت خود را حفظ کند.
برخی سازمان‌ها نگرش درستی در مورد ماهیت این صنعت ندارند و این موضوع موجب بروز پاره‌ای از مشکلات برای این صنعت شده است. برای مثال دسته‌بندی این محصول در طبقه‌بندی نوشابه قندی گازدار و اعمال تعرفه مالیاتی ۱۵ درصدی، یکی از ایراداتی است که ناشی از عدم شناخت ماهیت این محصول و شکاف تعاملی بین سازمان‌ها با انجمن تولید این صنعت است. تصمیمات نادرست در این زمینه در شرایط نوسانات نرخ ارز، هزینههای سربار تولیدکنندگان را افزایش داده و ممکن است موجب خروج آنها از سیستم اقتصادی کشور شود.
حجم تولید مالت و ماءالشعیر در ایران چه میزان است؟
ایران یکی از کشورهای فعال در زمینه تولید مالت و ماءالشعیر در منطقه خاورمیانه است. رشد این صنعت در سال‌های گذشته به‌حدی بوده که علاوه بر تامین نیاز داخلی، بخشی از تولیدات راهی بازارهای برون‌مرزی نیز می‌شود. در حال حاضر شرکت‌های تولیدکننده ماءالشعیر سالانه نزدیک به ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون لیتر انواع محصولات را تولید می‌کنند که تقریبا ۵۰۰ میلیون لیتر آن در بازار داخلی به‌مصرف می‌رسد. به کارگیری تکنولوژی روز در تولید این محصول، تاثیر آن بر سلامتی افراد در مقایسه با سایر نوشیدنی‌ها، و تثبیت آن به‌عنوان یک نوشیدنی حلال مشتق شده از جو، در میان انواع نوشیدنی‌های الکل‌دار، موجب ایجاد جذابیت آن در بازارهای خارجی به‌خصوص کشورهای مسلمان‌نشین اطراف شده است.
این محصولات در بسته‌بندی‌های متنوع از جمله در ظروف PET، شیشه و قوطی و با حجم‌های مختلف و مناسب با مصرف خانوار به بازار عرضه می‌شود. از آن‌جا که بازار محصولات نوشیدنی، بسیار متنوع با حضور انواع محصولات مختلف است، لازمه بقای این صنعت در بازار، تولید محصولات به‌روز و سازگار با ذائقه‌های مختلف است. طی سالیان اخیر واحدهای R&D شرکت‌های عضو انجمن، همواره جهت تامین رضایت مصرف‌کننده، محصولاتی متنوع از نظر طعم، تولید کرده و تلاش بر آن بوده همراه با تغییر ذائقه مردم محصولاتی مناسب روانه بازار شود.
وضعیت بازار فروش چطور است؟ آیا محصولات ایرانی مورد اقبال مصرف‌کنندگان قرار گرفته؟
سلامت‌محور بودن این نوشیدنی موجب شده همواره جایگاه مناسبی در بازار داخلی داشته باشد. اگرچه سرانه مصرف این محصول در کشور نسبت به سرانه آن در دنیا در سطح پایینی قرار دارد (بین ۵ تا ۱۰ لیتر در مقایسه با ۹۰ لیتر) اما خواص برتر این نوشیدنی نسبت به نوشابه‌های قندی گازدار، جایگاه آن در سبد مصرفی مردم را تا حدی تثبیت کرده است. در این میان باید در نظر داشت که میزان مصرف داخلی تا حد زیادی به قدرت خرید مردم بستگی دارد، به‌طبع با تشدید نوسانات اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم تقاضا برای این محصول نیز ممکن است دچار نوسان شود.
در مورد بازارهای صادراتی، اگرچه می‌توان گفت کیفیت محصولات تولیدی ما در سطح جهانی و سازگار با استانداردهای بینالمللی است، اما در کنار کیفیت بالا، قیمت رقابتی نیز عاملی تعیین‌کننده برای ورود به بازارهای خارجی و کسب سهم از آنها است. وابستگی بخشی از مواد اولیه ما به واردات، حجم صادرات این محصول را تا حد زیادی به نوسانات نرخ ارز وابسته کرده است. این محصول پتانسیل صادرات به کشورهای اطراف، حتی اروپا، آمریکا و استرالیا را دارد البته صادرات به این مقاصد صورت گرفته است، اما ادامه این روند در گرو داشتن قدرت رقابتی است که از مجرای تثبیت نرخ ارز و کاهش قیمت مواد اولیه می‌گذرد.
در حال حاضرمشکلات موجود در این صنعت کدامند؟
نخست آنکه باید اذعان کرد در خصوص تعیین قیمت فروش محصولات، همواره سعی بر این بوده که رعایت حال مصرف‌کننده محترم در نظر گرفته شود؛ ولی متاسفانه طی سال گذشته و به خصوص از اواخر سال قبل، قیمت برخی از مواد اولیه مورد مصرف در صنعت (از جمله مواد پتروشیمی) افزایش قیمت بی‌رویه و بی‌سابقه‌ای را داشته و شرکت‌های تولیدکننده را دچار مشکلات عدیده‌ای کرده و به طبع در تعیین قیمت فروش محصولات نقش بسزایی داشته است. قیمت، اهرم اصلی ما در هدایت رفتار تقاضا است، از یک طرف تولیدکنندگان برای تامین هزینههای خود نیازمند افزایش قیمت محصولات هستند از طرف دیگر کاهش قدرت خرید مردم بیم کاهش سهم بازار را القاء می‌کند و این یکی از مشکلات حال حاضر در بازار این محصول است.
علاوه بر مشکلات موجود در تامین مواد اولیه، برخی مشکلات ما نیز مربوط به نحوه نگرش سازمان‌های مربوطه به این محصول و ایجاد موانع دست و پا گیر در تولید محصول و تعیین قیمت برای آن است. همان‌گونه که مستحضر هستید ماءالشعیر جزو نوشیدنی‌های سلامت محور و برپایه گیاهان بوده که مواد اصلی تشکیل دهنده آن مالت (جو جوانه‌زده شده) و رازک است که این محصول را از نوشابه‌های گازدار قندی جدا می‌کند، اما متاسفانه در سال‌های اخیر برخی از سازمان‌ها، ماءالشعیر را در زمره نوشابه‌های گازدار قندی دسته‌بندی کرده و از آن عوارض بهداشت ۱۵ درصدی مطالبه کرده‌اند؛ که این مورد برای بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده مشکل اساسی ایجاد می‌کند و در صورت اخذ و پرداخت توسط شرکت‌ها متاسفانه به تعطیلی شرکت‌ها و کارخانه‌ها منجر می‌شود.
یکی دیگر از مسائلی که متاسفانه طی سال‌های گذشته و به خصوص سال قبل صنعت را دچار مشکلات زیادی کرده، نبود ثبات نرخ ارز بوده است. بخش عظیمی از مواد اولیه این صنعت درگیر واردات بوده که این امر و نبود ثبات نرخ ارز، ضربه‌های بدی به تولیدکننده می‌زند.امید است در سالی که «سال حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شده است، دولت محترم و بخش‌ها و سازمان‌هایی که درگیر با بخش صنعت هستند بیشتر از قبل مساعدت و حمایت خود را از صنعت داشته باشند.
انجمن مالت و ماءالشعیر چه نقشی در ارتقای تولید این محصولات دارد؟
انجمن صنفی تولیدکنندگان ماءالشعیر مالت ایران از سال ۸۶ شروع به فعالیت نموده و در حال حاضر ۴۸ عضو دارد که با ایجاد ارتباط و تعامل مناسب بین شرکت‌های تولیدکننده و همچنین سازمان‌ها و بخش‌های دولتی و خصوصی همواره سعی بر نظم دادن و ایجاد آرامش در این صنعت داشته است. اغلب تصمیم‌گیری‌ها در انجمن با حضور کلیه اعضای محترم و با کسب منظر از صاحبان فنی صورت می‌گیرد. باید اشاره کرد شرط لازم برای توسعه این صنعت وجود کانال‌های ارتباطی مناسب با دستگاه‌های اجرایی برای انتقال طرح‌ها، پیشنهادات، انتقادات و مشکلات فعالان این حوزه است.
ارسال نظر