زعفران ایرانی مورد تحسین اروپاییها
پیشنهاد هفت گانه برای افزایش سطح همکاریها با اتحادیه اروپا
به نظر شما مهم ترین نکاتی که در بحث تولید و صادرات زعفران باید به آن توجه کرد چیست؟
ایران سهم ۹۶ درصدی از تولید جهانی زعفران دارد. در حال حاضر استان خراسان رضوی از تولید زعفران ۷۷ درصد، خراسان جنوبی ۱۸ درصد و استان یزد، خراسان شمالی، فارس، اصفهان و کرمان ۴ درصد و سایر استان‌ها ۱ درصد زعفران ایران را تولید می‌کنند. بنابراین باید ضمن حرکت به سمت توسعه فعالیت در این عرصه، به چند نکته مهم درباره ارتقا کیفیت این محصول و تسریع امر صادرات آن توجه داشت. نخست آنکه باید تولید زعفران با گواهینامه ارگانیک در کشور توسعه یابد. همچنین همکاری علمی و عملی در زمینه ایجاد زنجیره‌های ارزش (Value Chains) و تولید محصولات جانبی از زعفران و ارتقاء استانداردهای این محصول، مورد دیگری است که می‌تواند موجب توسعه سهم تولید و صادرات این شود.
همکاری، حمایت و پیش بینی قوانین تسهیل کننده برای صدور زعفران با ارزش افزوده بالاتر از ایران، توسعه ﺍﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮﻥ ﺑﺮﺵ ﮔﻞ ﺯﻋﻔﺮﺍﻥ و معرفی بهتر و بیشتر زعفران ایران در سطح بین المللی، از دیگر مواردی است که می‌تواند در افزایش سهم تولید و صادرات زعفران ایران موثر باشد.
چشم انداز تولید و صادرات زعفران در ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
معتقدم زعفران به عنوان محصول پیشرو و الگو در بین محصولات تولیدی/ صادراتی کشور، با مزیت‌های چند جانبه، توسعه کمی و کیفی را به صورت همه جانبه تجربه خواهد کرد و جایگاه اول جهانی در بازارهای نهایی زعفران و جایگاه اول رشد را در تمامی محصولات جمهوری اسلامی ایران از هر نظر احراز خواهد کرد. همچنین در بخش تولید ارتقاء بهداشت، کیفیت و راندمان تولید، مکانیزاسیون، شناسنامه دار کردن مزارع و تولید کنندگان، صدور گواهینامه‌های ارگانیک و پیاده سازی Fair Trade (تجارت عادلانه)، ایجاد انسجام در بخش تولید و پیش بینی مکانیزم‌هایی که تولید کننده زعفران را از منافع بازار جهانی منتفع کند، اموری ضروری است.
مهم ترین چالش‌ها و مشکلاتی که در بخش فروش و بازار با آن رو به رو هستید، چیست؟
نداشتن راهبرد مشخص، بی‌برنامگی، واسطه گری مخرب، ورود سرمایه‌های سرگردان از بخش‌های مختلف، رقابت شدید در بخش صادرات و حضور بازیگران ناسالم، متفرقه و متعدد، ورود بخش‌های وابسته به دولت و نوسانات شدید قیمت در ماه‌های گذشته، از جمله آسیب‌های بازار زعفران است که موجب فاصله گرفتن تجارت زعفران از تجارت اصولی و پربازده شده است.
آیا راهکاری برای این موارد در نظر دارید؟
یافتن راهکارهای مدیریت جامع بر بازار داخلی و بین المللی زعفران با هدف توسعه بازار و بازگشت بخش بیشتری از منافع آن به داخل کشور با توجه به سوء استفاده بسیاری از خریداران خارجی، می‌تواند راهکار پایان دادن به بی‌نظمی موجود باشد.
صنایع و شرکت‌های بخش خصوصی با ظرفیت چندین برابر میزان تولید زعفران در ده‌ها واحد فرآوری و بسته بندی زعفران سرمایه گذاری کرده‌اند و متاسفانه همچنان صدور پروانه‌های تاسیس و بهره برداری در استان‌های خراسان و سایر استان‌ها تداوم دارد.
مهم ترین نکته در مورد زعفران، تکرار این واقعیت است که بازار مصرف زعفران متناسب با تولید آن رشد نیافته است و این امر مشکلاتی را در تمامی سطوح به وجود می‌آورد. بنابراین توسعه بازار و مصرف به عنوان اولین اولویت قابل طرح در زعفران است. بدیهی است مدیران کارخانجات و صادرکنندگان اصلی زعفران با توجه به شناخت و تجربه مناسبی که در این بخش دارند، در صورت حمایت و قرار گرفتن در یک برنامه ملی برای بکارگیری و توسعه سرمایه هایی که در طول سالیان متمادی در این بخش بکار بسته‌اند، با انجام روش‌های علمی می‌توانند اثر بخش ترین، منطقی ترین و بیشترین بازده را داشته باشند.
هم اکنون وضعیت تولید زعفران در ایران و جهان چگونه است؟
با انتقال پیاز زعفران توسط اعراب به اروپا، تا آغاز جنگ جهانی دوم کشورهای ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و سوئیس تولید کنندگان عمده زعفران بودند. پس از پایان جنگ جهانی دوم به دلیل بالا بودن بهای تمام شده زعفران، تولید این محصول در این کشورها رو به انقراض پیش رفت؛ به طوریکه تا ۲۵ سال گذشته اسپانیا با ۴۰ تن تولید آخرین بازمانده این نسل از تولید کنندگان بود. هم اکنون تولید اسپانیا در حدود ۱ تن در سال است.
پس از عرضه زعفران مرغوب ایرانی با قیمت‌های پایین تر از ۳۰۰ دلار در هر کیلو، تولید زعفران در اسپانیا رو به افول رفت و تجارت زعفران در این کشور با اختلاف بالای قیمت خرید از ایران و فروش در بازار تقویت شد.
اما در مورد قیمت، قیمت واقعی زعفران به صورت عمده از ایران براساس روندهای عرضه و تقاضا در بازار داخلی و با لحاظ قیمت روز ارز با اختلاف بسیار ناچیزی به دلیل تعدد صادرکنندگان و در شرایط رقابتی بسیار شدید محاسبه و عرضه می‌شود. خریداران خارجی بزرگ اغلب به دلیل همین رقابت، به جنس دلخواه از نظر کیفیت بالا یا پایین و قیمت کف بازار دسترسی دارند.
در حال حاضر مهمترین بازارهای صادراتی ما کدام کشورها هستند؟
تا پایان سال ۱۳۹۵، بیش از ۷۰ درصد صادرات زعفران ایران به ۲ کشور اسپانیا و امارات بود. باید به این نکته توجه کرد که با جهش قیمت زعفران، مصرف آن رو به کاهش می‌رود و کیفیت‌های پایین تر در بازارهای جهانی از فروش بالاتری برخوردار خواهند شد. هم اکنون به دو دلیل افزایش مناسب تولید و افزایش نرخ ارزهای خارجی نسبت به ریال، به طور حتم شاهد کاهش قیمت زعفران در بازارهای جهانی، افزایش مصرف آن و بهبود کیفیت زعفران صادراتی و مصرفی در بازارهای جهانی خواهیم بود.
شرکت زعفران ایران در بحث صادرات چه اقداماتی را در دستور کار خود دارد؟
تدوین برنامه راهبردی همه جانبه توسعه زنجیره ارزش زعفران و گیاهان دارویی، برنامه کاهش تعرفه‌های واردات زعفران ایران در بازارهای هدف و ایجاد ترجیحات تعرفه‌ای و تسهیل واردات در بازارهای خاص از جمله بازار چین، هندوستان، اتحادیه اروپا و سایر کشورها، بررسی راه‌های افزایش مصرف زعفران و ارائه راهکارهای بالفعل کردن ظرفیت‌های بالقوه مصرف در بازارهای مختلف، پیش بینی و هدف گذاری جهش صادرات و مصارف زعفران ( برای دوره زمانی مشخص) و توجه به وضعیت رقبای خارجی، از جمله الزامات مدیریتی، تحقیقاتی و بازرگانی مورد نیاز برای توسعه بازار زعفران ایران (جهش صادراتی) است.
کمی درباره اهداف و برنامه‌های شرکت خود برای سال جاری بگویید.
توسعه با ثبات بازار زعفران ایران (توسعه مصارف و افزایش مستمر صادرات - جهش صادراتی تا سقف ۲/ ۱ میلیارد دلار در سال)، افزایش بهره وری و منافع دست اندرکاران و کاهش فعالیت‌های واسطه گری به خصوص افزایش منافع تولیدکنندگان زعفران، ایجاد اطمینان برای توسعه سرمایه گذاری مولد در بخش تولید، صنعت و سایر حلقه‌ها، مدیریت بازار داخلی و جهانی زعفران از طریق ایجاد کنسرسیوم صادرکنندگان و تولید کنندگان یا هلدینگ تولیدکنندگان و صادرکنندگان، ارتقاء زنجیره ارزش و ایجاد ارزش افزوده هر چه بیشتر زعفران و الگوسازی در زمینه توسعه روستایی، حفظ سکونت در مناطق روستایی و افزایش بهره وری اقتصادی از آب، از جمله اهداف و برنامه‌هایی است که باید در سال ۱۳۹۷ به آن توجه داشت. همچنین باید به این نکته مهم اشاره کنم که تحقق برخی از این اهداف، همکاری و حمایت برخی نهادها از جمله دولت را می‌طلبد.
ارسال نظر