مدیر عامل شرکت پارس مینو:
انتظار ما حمایت نیست، کاهش موانع موجود است
در مورد گروه صنعتی مینو، دامنه فعالیتی آن و شرکت‌های وابسته به آن توضیح دهید.
گروه صنعتی مینو با همت والای زنده یاد مرحوم حاج علی خسروشاهی بنیان نهاده شد و در ۱۶ آبان سال ۱۳۳۸ هـ . ش فعالیت تولیدی خود را با تاسیس شرکت صنعتی پارس مینو آغاز کرد. مرحوم خسروشاهی ابتدا در صنعت تولید آبنبات شروع به فعالیت کرده و به‌تدریج با توسعه ابعاد شرکت و اضافه شدن بخش‌ها و کارگاه‌های مختلف، قدم در مسیر تولید بیسکوییت و آدامس نیز می‌گذارند. مینو از ابتدای فعالیت و در طول بیش از نیم قرن حیات صنعتی خود، نقش محوری و پیشتاز را در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی بهداشتی کشور ایفا کرده است. سپس با تاسیس شرکت خوراک، جهت توزیع مواد غذایی و دارویی و شرکت صنعتی مینو، جهت تولید مواد غذایی در استان زنجان و اخذ لیسانس تولید از شرکت‌های معتبری چون ساندوز سوئیس، بوتس و سرل انگلستان در گروه اقلام دارویی، و اورال فرانسه در بخش آرایشی و بهداشتی توسعه یافت. گروه صنعتی مینو در حال حاضر به صورت هلدینگ و زیر نظر شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان اداره می شود که متشکل از ۱۲ شرکت حقوقی مستقل است و این شرکت‌ها در محورهای ذیل فعالیت دارند:
- تولید انواع مواد غذایی شامل انواع شکلات و ویفر، اسنک، چوب شور، آدامس، تافی، آبنبات، کیک، نوشابه، آب‌معدنی و آب‌میوه
- تولید محصولات دارویی شامل انواع شربت، قرص و پماد، تولید محصولات آرایشی و بهداشتی شامل انواع شامپو، کرم، عطر، ادوکلن و غیره
- توزیع مواد غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی تولید شده توسط شرکت‌های گروه صنعتی مینو و حدود ۶۰ شرکت تولیدی دیگر در سطح ایران توسط ۲۰ مرکز پخش صادرات مواد غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی تولید شده توسط شرکت‌های گروه صنعتی مینو
- ارائه خدمات فنی و مهندسی.
اسامی شرکت‌های زیر مجموعه گروه صنعتی مینو نیز به این شرح است: شرکت صنعتی مینو (خرمدره)،شرکت صنعتی پارس مینو،شرکت دارویی، آرایشی و بهداشتی مینو، شرکت شوکوپارس، شرکت پخش قاسم ایران، شرکت صنایع غذایی مینو فارس، شرکت صنایع غذایی مینو شرق(زاهدان)، شرکت صادراتی پرسوئیس،شرکت رهاورد سازندگی (رسا)، شرکت پارس گستر مینو، شرکت خدمات مالی و مدیریت معین آزادگان
خسروشاهی تا سال ۱۳۵۹ در شرکت فعالیت داشته و پس از آن عازم خارج کشور می‌شود. از این سال به بعد مدیریت شرکت به سازمان صنایع ملی ایران، به‌تعبیری به دولت واگذار می‌شود.
در مورد برخی محصولات خاص خود توضیح دهید.
شرکت مینو اولین تولیدکننده آدامس قندی تحت‌عنوان ماندگار خروس‌نشان و شیک است و در حال حاضر نیز اولین تولیدکننده آدامس بدون قند در ایران با نام تجاری وایت است. یکی دیگر از بخش‌های معروف ما کارگاه تولید شکلات است که شامل دو بخش قدیم و جدید است. تقریبا بیشتر مردم با نام کیت‌کت آشنا هستند در حال حاضر ما این محصول را به دلیل مشکلاتی که با شرکت تحت لیسانس آن پس از انقلاب بوجود آمد تحت‌عنوان تک‌تک روانه بازار می‌کنیم. پفک نمکی مینو و بیسکویت پتی‌بور نیز از دیگر محصولاتی هستند که سال‌ها مردم آنها را به‌خاطر دارند
مینو چطور از یک واردکننده محصولات به تولیدکننده و برند ایرانی تبدیل شد؟
این موضوع برمی‌گردد به سیاست‌های بنیان‌گذار اصلی شرکت یعنی جناب خسروشاهی. او یک بازرگان و تاجر خوش‌فکر بوده است. در ابتدا محصولات را به کشور وارد می‌کرد و با دانش فنی که در زمینه بازاریابی داشته، به مطالعه دقیق خصوصیات، ویژگی‌ها و ذائقه مردم ایران می‌پردازد. به‌دیگر بیان، خسروشاهی در اثنای واردات محصولات به‌دنبال یافتن تقاضای موثر و قابل انطباق با محصولات بوده تا در گام بعدی اقدام به تولید آنها درون کشور کند. محصولات معروف‌ترین برندهای دنیا ابتدا وارد کشور می‌شدند و سپس تولید آنها با نیروی کار وطنی درون کشور کلید می‌خورد. مینومِیل و پارس‌مینو برند تولیدکننده بوده‌اند نه برند محصول. این برندها خروجی فرآیندی بوده که خسروشاهی با نبوغ خود از واردات محصولات، آنها را به تولید ملی بدل کرده است.
یکی از اسرار ماندگاری برندهای معرفی شده توسط خسروشاهی، اهمیت بیش از حد او به مقوله کیفیت محصولات است. نگرش او نگرشی خارق‌العاده است. او در چیدمان تولیدی خود از بهترین مواد اولیه، بهترین فرآیند ساخت برای تولید بهترین محصولات در کلاس جهانی استفاده کرده است. در فضای تولید انواع محصولات غیربهداشتی با کیفیت پایین نظیر لواشک، ظهور محصولاتی نظیر رنگارنگ و بیسکویت هم همت بالایی را می‌طلبد، هم شجاعتی مثال‌زدنی. تمامی هزینه و تبلیغات او نیز کاملا حقیقی و ملموس بوده است. اگر در یک تبلیغ کارتونی محصولی معرفی می‌شد، بستری فراهم شده بود تا کودکان و دانش‌آموزان بتوانند از نزدیک مواد اولیه تولیدی را مشاهده کرده و سپس با جزئیات دقیق از فرآیند و نحوه تولید آگاهی یابند. فرهنگی که اگرچه زمانی داشت رنگ فراموشی به‌خود می‌گرفت اما ما دوباره آن را احیا کردیم تا آن‌چه خسروشاهی نهادینه کرده بود به نسل جدید نیز منتقل شود. به‌عنوان جمع‌بندی باید گفت آن‌چه واردات محصولات غذایی را به یک برند ایرانی تبدیل کرد نگاه کیفیت‌گرا، نظارت و سخت‌گیری، و توجه ویژه بنیان‌گذار به رکن اصلی فرآیند تولید یعنی مصرف‌کننده نهایی بوده است. نکته‌ای که تولیدکنندگان واقعی همواره باید مدنظر قرار دهند، توجه به کیفیت و تقاضای مردم عامل اصلی در توسعه پایدار محصولات خواهد بود.
از لحاظ ماشین‌آلات و تکنولوژی، در چه سطحی قرار دارید؟
اکثر بخش‌های ما به‌لحاظ تکنولوژیک در سطح مناسبی قرار دارند و همگام با تکنولوژی روز دنیا حرکت می‌کنند. برای مثال همین خط تولید آدامس بدون قند یکی از به‌روزترین فناوری‌های روز دنیا را در اختیار دارد.
به‌عنوان یک خبره، در حال حاضر مشکلات اصلی این صنعت، به‌طور خاص شرکت بزرگی چون پارس مینو را در چه مسائلی ارزیابی می‌کنید؟
تنوع مشکلات و نوسانات آن در حوزه صنعت به‌قدری زیاد است، که می‌توانم بگویم اگر شما سه ماه پیش از من این سوال را می‌پرسیدید شاید مسائل کاملا متفاوتی را نسبت به زمان فعلی بیان می‌کردم. امیدوارم مشکلات مربوط به دو سه ماه اخیر، که ما به آن دوران برزخ می‌گوییم سریع‌تر مرتفع شده و تولیدکنندگان به یک نقطه ثبات و قابل‌برنامه‌ریزی در سیستم اقتصادی کشور برسند. امری که نیاز آن بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
از دیدگاه خودم به نمایندگی از شرکتی که با شفافیت و درجه همکاری بالا، با سازمان‌های مالیاتی، گمرکی و بیمه‌ای کشور تعامل می‌کند؛ از مهم‌ترین عواملی که موجب دلسردی و کاهش انگیزه ما در ادامه مسیر تولیدی می‌شود، رقابت ناسالم و ناعادلانه است. برای مثال محصولات شیرینی و شکلات یکی از رقابتی‌ترین بازارهای کشور است، تنوع بسیار بالای محصولات، حجم عرضه وسیع در مقابل ظرفیت مورد تقاضا روزبه‌روز بر شدت این رقابت می‌افزاید. طبیعی است در چنین سطح رقابتی تولیدکنندگانی که توانایی تولید محصولات با کیفیت و البته با قیمت مناسب دارند در بازار به حیات خود ادامه داده و شرکت‌هایی که فاقد این توانایی هستند باید صحنه را ترک کنند. در یک سیستم اقتصادی منطقی تحت چنین شرایطی شرکت‌ها همواره در پی بهبود کیفیت خود و ارائه محصولات متنوع بوده، از طرفی در تلاشند تا با ارتقاء بهره‌وری خود بتوانند قیمت بازاری خود را نیز حفظ کنند.
در حالی که با شفافیت کامل تمامی مقررات از مالیات بر ارزش افزوده، حقوق‌های گمرکی، تامین اجتماعی و... را رعایت می‌کنیم، متاسفانه برخی شرکت‌ها رقابت قیمتی خود را از مجرای عدم رعایت برخی قوانین ادامه می‌دهند. این رویه، کار را برای تولیدکنندگان حقیقی دشوار می‌کند، اما با وجود تمامی این مسائل، همچنان اعتقاد دارم رقابت، شرط لازم ادامه حیات یک صنعت است. ما این مشکل را به‌عنوان اهرمی در افزایش انگیزه برای بهبود محصولات تولیدی خود در نظر گرفته، و امید داریم دستگاه‌های نظارتی نیز بستر ادامه یک رقابت سالم را فراهم کنند.
اما مشکل مهم دیگری که من به نمایندگی از کل صنعت می‌خواهم به آن اشاره کنم، بحث واردات نظام گسیخته و قاچاق محصولات است. این پدیده، عرصه رقابت را تنگ و در صورت ادامه، نشدنی می‌کند. کالای قاچاق با هزینه پایین و بدون پرداخت تعرفه‌های گمرکی وارد عرصه رقابت با ما می‌شود. پارس مینو به‌عنوان بنیان‌گذار مجموعه شیرینی و شکلات، سعی کرد تا با ایجاد یک تشکل صنفی این معضل دامن‌گیر صنعت را تا حد ممکن رفع کند. اقدامات زیادی انجام شد، مذاکرات متعدد، مکاتبات پی‌در‌پی با دست‌اندرکاران وزارت صنعت، معدن و تجارت، گمرک ستاد مبارزه با کالای قاچاق و ارز و... اما واقعا هنوز نتیجه محسوسی نداشته است. مسوولان و کسانی که نگران آینده بخش تولید کشور هستند در نظر داشته باشند، این پدیده ظرفیت عملیاتی ما را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
چه انتظاری از سازمان‌های مربوطه برای حمایت از این صنعت و رفع موانع دارید؟
وقتی رسانه‌ها این سوال را از من می‌پرسند همواره می‌گویم ما انتظار حمایت نداریم، تنها موانع موجود را کاهش دهید و موانع جدید بر سر راه تولیدکننده قرار ندهید. صنعت شیرینی و شکلات به درجه‌ای از توانمندی رسیده که خودش بتواند مشکلات خودش را حل و فصل کند. اما دخالت تورش‌دار سازمان‌ها تمرکز ما برای ادامه فعالیت و بهبود وضعیت صنعت را از بین می‌برند. سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی یا وزارت بهداشت و سازمان غذا، طرح‌های خود را در نخستین جایی که اجرا می‌کنند سازمان بنیان مینو است. بحث ما این است که چرا همیشه اجرای الزامات، استانداردها و طرح‌های این سازمان‌ها از ما شروع می‌شود. چرا همه سخت‌گیری‌ها روی شرکت مینو تمرکز دارد. رسیدگی به هریک از این طرح‌ها بخشی از توان و انرژی ما را از چرخه تولید و رقابت با دیگران خارج می‌کند. سایر تولیدکنندگان چرا در اجرای این طرح‌ها همواره در مراحل بعدی قرار دارند و شروع همه این الزامات به سنتی که باید از شرکت مینو آغاز شود تبدیل شده است. ما خودمان را با شرایط بازار و هزینه‌ها تطبیق می‌دهیم اما موانع جدید اصطکاک پیش‌روی ما را به شدت بالا برده است. انتظار داریم این سازمان‌ها در اجرای برنامه‌های خود نگرشی مبتنی بر عدالت داشته باشند. نگرشی که کل صنعت را به‌صورت منطقی زیر نظر قرار دهد نه تنها عده‌ای خاص.
در سیر تکاملی شکل‌گیری شرکت مینو بخش خصوصی عنصر اصلی بوده یا دولتی؟
باید بیان کرد که ریشه‌ها و ساختارهای اصلی این شرکت، مبتنی بر تلاش‌های مستمر بخش خصوصی بوده است. در خاطرم هست در یکی از مصاحبه‌ها بیان شده بود که این صنعت یک صنعت تفننی و تزئینی است و کشور نیاز به صنایع بنیادین دارد تا چنین صنایعی. با این دید، شرکت تلاش کرد تا قابلیت‌ها، ارزش‌ها و ظرفیت‌های خود را به جامعه معرفی کند و نگرش دولت را به قضیه تغییر دهد. در دوران هشت سال دفاع مقدس، خودم یکی از مسئولینی بودم که بعضی محصولات شکلاتی و تافی را تولید می‌کردیم که زنجیره غذایی ۳ روزه یک رزمنده را تامین می‌کرد.
شکلات و تافی محصولاتی هستند که به راحتی در جیب جا می‌شوند، گرما و سرما تاثیر زیادی روی آنها ندارد و یک میان وعده مقوی هستند. ماهیت این محصول و انگیزه‌های بخش خصوصی در معرفی این محصول، موجب شد رفته‌رفته این نگرش در میان افراد جامعه نسبت به شکلات، تافی و بیسکویت تغییر چشم‌گیری کند. من به یاد ندارم حمایت خاصی از ما شده باشد. این یک نعمت بزرگ برای ما بوده است. عدم‌حمایت دولتی موجب بروز نبوغ و خلاقیت در ما شده و هر آن‌چه بدست آورده‌ام میراثی از تلاش‌ها و کوشش‌های تولیدکنندگان حقیقی بوده است. از آن دسته صنایع نیستیم که مورد انتقاد مصرف‌کننده بوده، اما تنها به‌صرف حمایت دولت به حیات خود ادامه دهیم. صنعت شیرینی و شکلات روی پای خود ایستاده و بدون حمایت دولت نیز حضوری پررنگ در بازار دارد. انتظار ما از بخش دولتی حتی حمایت هم نیست، تنها انتظار داریم موانع را از سر راهمان بردارد.
در سال حمایت از کالای ایرانی چه انتظاری از دولت دارید؟
پاسخ این سوال در اجبار مردم به خرید کالای ایرانی نیست بلکه در حمایت از کالای با کیفیت داخلی در مقابل واردات افسارگسیخته و قاچاق است. صنعت شیرینی و شکلات در سطحی است که می‌تواند در رقابتی سالم روی پای خود بایستد، اما واردات کالا بدون پرداخت تعرفه یعنی قرار دادن تولیدکننده داخلی در یک رقابت ناعادلانه. بنابراین صرف بیان این شعار کافی نیست واردات کالاهای مشابه گاه در حجم انبوه به مثابه خروج تولیدکننده داخلی از عرصه بازار و گسترش بیکاری و فقر است. در کنار این مورد، باید نحوه عملکرد دستگاه‌های اجرایی را مورد انتقاد قرار داد. تولیدکننده باید تمامی تمرکز خود را بر تولید، بهره‌وری و بهبود کیفیت متمرکز کند، اما ما دائما درگیر دوباره‌کاری و انجام الزامات مشابه توسط سازمان‌ها هستیم. در حال حاضر مقررات متعددی داریم که موازی‌کاری دستگاه‌های نظارتی است. سازمان‌های ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو در بسیاری از نقاط، نظارت‌هایشان مشابه یکدیگر است. این مثال توان تولیدی شرکت‌ها را کاهش داده و آنها را از رشد با سرعت مناسب منحرف می‌کند. ما برای رفع این موانع پناه بردیم به انجمن‌ها و تشکل‌ها، جلسات متعدد و مفیدی برای بررسی مشکلات برگزار کردیم که نمایندگان این سازمان‌ها نیز حضور داشته‌اند، اما همچنان نتیجه مطلوبی حاصل نشده، آنها تکلیف خود را با تولیدکننده مشخص نمی‌کنند و ما در میان این دوباره‌کاری‌ها سردرگم شده‌ایم.
در نهایت مساله مهم دیگر مساله نرخ ارز و مراودات مالی با کشورهای دیگر است که موجب نگرانی تولیدکنندگان شده است. برای واردات مواد اولیه فرآیند ثبت سفارش، ارائه مستندات و.. بعد از آن تخصیص ارز توسط بانک مرکزی فرآیندی وقت‌گیر است که این امر ضمن نگرانی از افزایش قیمت، توانایی ما در تامین مواد اولیه را کاهش داده است. در کنار این، بخشی از مراودات مالی ما برای خرید تجهیزات با بانک‌های اروپایی به‌صورت اعتباری بوده است. باید هزینه ماشین‌آلات و تجهیزاتی را که ۸ ماه پیش خریداری کردیم به بانک مورد نظر بپردازیم که در حال حاضر فرآیند پرداخت ما دچار اخلال شده. که در صورت عدم پرداخت، تجهیز خط تولید و تامین مواد اولیه ما با مشکل مواجه خواهد شد.
مواردی که شرح آن رفت از جمله مسائلی است که انتظار داریم دولت به‌منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی آنها را مدنظر قرار دهد.
ارسال نظر