نگاهی به آمارهای یازده‌ساله تجارت خارجی ایران نشان می‌دهد با در نظر گرفتن افت‌وخیزهایی که در طول این بازه زمانی گریبانگیر تجار شده است، حجم تجارت از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۱ تنها ۱۹درصد رشد کرده است. شوک‌های ناشی از تحریم‌ها، سردرگمی دولت‌ها در سیاستگذاری تجاری و بلاتکلیفی ارز، سه مزاحم تجارت و علل افت و خیزهای تجاری بوده است. رد پای تحریم‌ها در تجارت به روایت آمار نشان می‌دهد طی ۱۱سال مورد بررسی، بیشترین رشد حجم تجارت مربوط به بازه‌های زمانی پسا برجام بوده و بیشترین تنوع در مقاصد صادراتی نیز در همین…