تاثیر ویرانگر یک ورشکستگی
در اواخر سال ۲۰۲۰، آرماندو آرگوئتا، معاون مدیرعامل بانک سیلیکون‌ولی، به هر بنیان‌گذاری که در نظر داشت از بانک‌های کم‌‌‌اعتبار وام دریافت کند، توصیه کرد احتیاط کند. او در پستی روی وب‌سایت بانک سیلیکون‌ولی بیان کرد: در بازار بدهی با ریسک بالا، بسیاری از بازیگران وارد و خارج میشوند، بنابراین مطمئن شوید با بازیگری بلندمدت مشغول مبادلات مالی هستید. زمانی که یک بانک تصمیم می‌گیرد دیگر به شرکت‌ها وامهای با ریسک بالا ارائه ندهد، ممکن است تاثیرات شدیدی روی کسب‌وکار شما داشته باشد. پس از فروپاشی بانک سیلیکون‌ولی در ماه گذشته، بنیان‌گذاران شرکت‌های نوپا کاملا متوجه میشوند که این کلمات چقدر درست بودهاند. بانک اس‌وی‌بی، پیشرو و محور بازار بدهی پرریسک بود که به شرکت‌های نوپا و در حال رشد با اعطای وام به عنوان منبع جایگزین تامین مالی و بدون نیاز به از دست دادن سهام سرمایه یا تحمل ارزش‌گذاری پایین‌تر، کمک میکرد.
در سراسر ایالات‌متحده، حدود یک‌دهم بدهی منتشرشده در سال‌جاری برعهده بانک سیلیکون‌ولی بود؛ اما براساس داده‌های پرکین، در کالیفرنیا سرزمین مادری بانک اس‌وی‌بی، این بانک در بیش از ۶۰درصد معاملات امسال نقش داشته است. تعدادی از بنیان‌گذاران و سرمایه‌گذاران شرکت‌های فناوری در مصاحبه با روزنامه فایننشال‌تایمز بیان می‌کنند از اینکه بانک مورد علاقه صنعت فناوری در حال سقوط است نگرانند و اعتقاد دارند که این مساله به ارزش‌گذاری پایین‌تر سهام شرکت‌ها و بروز مشکلات جدی در تامین مالی منجر خواهد شد. این مشکلات در نهایت می‌‌‌تواند به فروپاشی شرکت‌ها منجر شود. در همین خصوص، آلساندرو چسر، مدیرعامل شرکت استارت‌آپی دینستی گفت: سقوط بانک سیلیکون‌ولی تاثیرات وحشتناکی بر اکوسیستم خواهد داشت.
وی افزود: شرکت‌های بزرگی که به بدهی سرمایه‌گذاری خطرپذیر روی آوردهاند، با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند. اگر اوضاع به‌زودی تغییر نکند خواهیم دید که بسیاری از شرکت‌های نوپا و ارزشمند از بین خواهند رفت. وام سرمایه‌گذاری خطرپذیر (ونچردبت) به طور معمول به شرکت‌هایی اعطا می‌شود که حداقل دو یا سه‌دور مالی از جمله جمع‌‌‌آوری سرمایه از سرمایه‌گذاران خطرپذیر را پشت سر گذاشته‌‌‌اند. پشت سر گذاشتن این دوره‌‌‌های مالی و پشتوانه سرمایه‌گذاری اولیه این سرمایه‌گذاران، اعتماد بانک‌ها و موسسات اعطای وام را فراهم می‌کند. در سال‌های اخیر شرکت‌های فناوری خصوصی بیشتر از گذشته به وام روی آوردهاند؛ زیرا با افزایش نرخ بهره، میزان سرمایه‌گذاری سهام در شرکت‌های نوپا کاهش یافته است. گزارش منتشرشده از سوی شرکت سرمایه‌گذاری و مشاوره فناوری جی‌پی‌بول هاوند نشان‌دهنده آن است که صدور بدهی به شرکت‌های فناوری اروپایی در سال گذشته نسبت به سال ۲۰۲۱ دوبرابر شده و به ۵/ ۳۰میلیارد یورو رسیده است.
با توجه به آمار ارائه‌شده توسط دیل‌روم، بدهی حدود ۳۰درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در شرکت‌های فناوری اروپایی در سال ۲۰۲۲ را شامل می‌شود، در حالی که این رقم در شش‌سال گذشته حدود ۱۶درصد بوده است. در این میان شرکت‌های فین‌تک و کلین‌تک از بزرگ‌ترین قرض‌گیرندگان بودهاند. همچنین اولیا کلوپل، رئیس گروه اعتبار شرکت جی‌پی‌بول هاوند گفت که افزایش اعطای وام در تراز سرمایه‌گذاری شرکت‌های فناوری اروپا تا ۵/ ۳۰میلیارد دلار طی سال گذشته، نشان‌دهنده عقبگرد سرمایه‌گذاران از بخش فناوری و همچنین شرکت‌هایی است که با خرید شرکت‌های دیگر از سقوط ارزش سهام بهره می‌برند. وی افزود: شرایط به‌طور قابل‌توجهی به سود وام‌دهندگان تغییر کرده است. از آنجا که طی سال گذشته مجموع سرمایه ریسک‌پذیر در دسترس کاهش یافت، بازار بدهی ریسک‌پذیر ایالات‌متحده به‌عنوان یک راه نجات عمل کرد. براساس داده‌های پیچ‌بوک، مجموع انتشار بدهی با وجود کاهش شدید سرمایه ریسک‌پذیر از ۳۴۵میلیارد دلار به ۲۳۸میلیارد دلار، برابر با ۳۲میلیارد دلار بود که با وضعیت سال گذشته همخوانی داشت.
دسترسی به بدهی با ریسک بالا برای استارت‌آپ‌ها مانند الی‌ایگان نیز یک راه برای خرید زمان یا حفظ نقدینگی برای مواقع اضطرار بوده است. ایگان، بنیان‌گذار شرکت سلامت دیجیتال، سلامت و خودمراقبتی، گفت: ما مسیر بدهی ریسکی را به‌عنوان یک گزینه اضافی در نظر داشتیم و تمایل داریم همچنان این گزینه را در اختیار داشته باشیم؛ چون مساله مهم در این شرایط عدم‌اطمینان است. هرچه بیشتر بتوانید از خود محافظت کنید بهتر است. همزمان با ورود دولت ایالات‌متحده به موضوع بانک اس‌وی‌بی و حراج این بانک توسط نظارت‌کنندگان، بنیان‌گذاران شرکت‌های استارت‌آپی نگران هستند که دسترسی آنها به بدهی کاهش یابد و حتی با افزایش بهره وامهای موجود تحت فشار قرار گیرند. ایگان میگوید: بدون شک در آینده به اندازه قبل بدهی ریسکی در دسترس نخواهد بود؛ اما شرایط بدتر شده است. آیا این این شرایط برای شرکت‌های استارت‌آپی امن‌‌‌تر است؟ پاسخ آن است که فضا به‌شدت در حال تغییر است و این موجب مشکل‌تر شدن نوآوری خواهد شد.
کلوپل از شرکت جی‌پی‌بول هاوند گفت: اس‌وی‌بی به دلیل رابطه بسیار نزدیک خود با سرمایه‌گذاران و قیمت‌گذاری به‌شدت رقابتی خود توانست به‌خوبی با استارت‌آپ‌ها همکاری کند. وی افزود: جذابیت بزرگ دیگر برای بسیاری از شرکت‌های فناوری که سراغ اس‌وی‌بی رفته‌اند این بود که این بانک امکاناتی ارائه میکرد که به این شرکت‌ها اجازه می‌داد برای بازه زمانی طولانی نقدینگی دریافت کرده و از آن استفاده کنند. حال اما این شرایط برای استارت‌آپ‌هایی که این امکانات را از اس‌وی‌بی دریافت کرده ولی از آن استفاده نکرده‌اند، نااطمینانی به وجود آورده است. در همین خصوص، کلوپل اضافه می‌کند: ما از شرکت‌ها درخواست داریم که در چند ماه آینده به‌دقت بررسی کنند که آیا همچنان تمایل دارند از این تسهیلات استفاده کنند و آیا امکان تامین مجدد این تسهیلات وجود دارد یا خیر. در حال حاضر تیم‌های مدیریتی به دنبال راهکارهایی برای تنوع سرمایه خود هستند.
این نگرانی‌ها هم در انگلستان که اس‌وی‌بی انگلیس به اچ‌اس‌بی‌اس فروخته شده است و هم در ایالات‌متحده که فرآیند فروش همچنان ادامه دارد وجود دارد. برای اس‌وی‌بی که به شرکت‌های نوپا و سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیرشان تسهیلات با نرخ‌های نسبتا پایین (نه پایین‌ترین نرخ چون در بسیاری از موارد در مقابل تامین سرمایه از شرکت‌ها می‌خواست تا سپرده‌های خود را در بانک قرار دهند) ارائه میکرد، کسب‌وکار قابل قبولی وجود داشت.
یک سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر به فایننشال‌تایمز گفت به شرکت‌هایی که در پرتفوی او هستند پیشنهاد کرده است که روابط بانکی خود را با موسسات بزرگی مانند جی‌پی‌مورگان آغاز کنند. در این صورت زمانی که به مرحله‌ای برسند که به بدهی ریسکی نیاز داشته باشند، می‌توانند از پشتوانه سپرده‌های بزرگ‌تر خود برای مذاکره بهتر با اس‌وی‌بی استفاده کنند. بانک سیلیکون‌ولی اغلب در مقابل بدهی اعطاشده که نرخ بهره سخاوتمندانه‌تری نسبت به رقبا داشت، ضمانت‌هایی را دریافت میکرد که می‌توانستند در آینده و در صورت خروج شرکت وام‌گیرنده از بازار، به سهام تبدیل شوند. همچنین می‌‌‌توانست از ارتباطات نزدیک با استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر آنها بهره‌مند شود. اما در نبود این روابط، مشخص نیست چه ارزشی برای دفترچه بدهی (مجموعه‌ای از وام‌هایی که یک شرکت یا بانک به افراد یا شرکت‌ها در آمریکا پرداخت می‌کنند) ۷/ ۶میلیارد دلاری بانک اس‌وی‌بی وجود دارد. براساس گزارش سالانه این شرکت، بیشتر این وام‌ها به شرکت‌های نوپا با جریان نقدی متوسط یا منفی یا شرکت‌های بدون سابقه سودآوری مشخص، اختصاص داده شده است.
این بانک به شرکت‌هایی که توسط سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر حمایت میشوند وام داده است و انتظار داشت وام‌ها هنگام جذب سرمایه جدید یا با لیست شدن در بورس و جذب سرمایه از محل حقوق صاحبان سهام، پرداخت شوند؛ اما در بازار کنونی هیچ‌یک از این دو راه تضمین‌شده نیست. با وجود اینکه شرکت بیمه سپرده فدرال مزایده خود را تمدید کرده و دامنه شرکت‌کنندگان در آن را افزایش داده، هنوز کسی برای خرید دفترچه بدهی اس‌وی‌بی پیدا نشده است. حتی اگر خریدار پیدا شود، تعداد کمی از مشتریان بانک سیلیکون‌ولی در ایالات‌متحده یا اروپا انتظار دارند که کسب‌وکار به همان شکل گذشته ادامه یابد.
مائل گاوت، مدیرعامل تک‌استارز یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در مراحل اولیه استارت‌آپ‌ها، میگوید: بدون عرضه وام و بدهی، شرکت‌ها به‌طور روزافزون به سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر بدهکار خواهند شد. شرکت‌ها چیزهای بیشتری می‌‌‌خواهند. در بازاری که در طول هشت‌ماه گذشته تجربه شده است و در وضعیتی که ارزش‌گذاری‌های سهام شرکت‌ها کاهشی است و همچنین در شرایطی که سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر در مورد سرمایه‌گذاری خود بیش از هر زمان دیگری محتاط هستند، این سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر حتی بیش از گذشته دست بالا را در برابر شرکت‌های فناوری خواهند داشت.
