ایران یکی از مهمترین کشورهای دنیا در زمینه سنگتزئینی و ساختمانی است که از نظر میزان ذخایر آن سومین کشور جهان محسوب میشود. علاوه بر میزان و تناژ ذخایر سنگ در ایران، تنوع شگفتانگیز آن نیز یک جاذبه دیگر برای این محصول محسوب میشود که جایگاه ممتازی را برای کشور در سطح جهان رقم میزند. اما بهرغم همه این امتیازها، به دلایل متعدد سهم ایران در بازار جهانی تجارت سنگ به یکدرصد هم نمیرسد و پتانسیلهای متعدد این صنعت پنهان ماندهاند و تا زمانی که مشکلات موجود در این مسیر برطرف نشوند، نمیتوان به شکوفایی آتی این بخش امیدوار بود. این در حالی است که بازار جهانی سنگهای تزئینی و ساختمانی تا ۱۰سال آینده حدود ۴درصد رشد خواهد کرد که این رشد از رشد اقتصادی سالانه دنیا بالاتر است. در چنین فضایی ما کجای کاریم؟
شانزدهمین نمایشگاه سنگ محلات در شرایطی کار خود را آغاز کرده است که به عقیده فعالان این صنعت، برگزاری نمایشگاه در استان مرکزی و محلات یک فرصت ویژه را برای دستیابی به اهداف مهم در حوزه توسعه معادن، صنایع معدنی، بازاریابی و فروش این صنعت در سراسر کشور فراهم میکند. دلیل این امر نیز نزدیکی این نمایشگاه به استانهای مهم کشور وایجاد تعاملات گسترده در مجموع صنعت در کل کشور است.
صنعت سنگ ایران با مزایایی که در ذخایر، تولید، فرآوری، بازاریابی و ... داراست میتواند یکی از بازارهای مناسب صادراتی با قابلیت ارزآوری بسیار بالا محسوب شود که متاسفانه از یکسو درگیر تحریمهای جهانی شده و از سوی دیگر با خودتحریمیهای شدید روبهرو است.
وزارت صنعت، معدن و تجارت یکی از ارکان تاثیرگذار بر فضای اقتصادی کشور و حلقه اصلی اتصال جامعه کارآفرین و فعالان کسب و کار و تولید با دولت است. اصلیترین درخواست بخش خصوصی از سکانداران وزارتخانه، اجرای دقیق قوانین و استفاده از تشکلهای تخصصی در خصوص بخشنامهها و تفسیر دقیق و واقعی قوانین حاکم است.
یکی از چالشهای مهم در صنعت سنگ ایران موضوع مقاومتهای محلی و معارضین با توسعه معدنی استانها و مناطق کشور است. فعالان بخش معدن با اشاره به موارد متعدد میگویند موضوع معارضین محلی و مخالفان معدن کاری که به بهانه حفاظت از محیط زیست در این مسیر سنگ اندازی میکنند، باعث شده نقش اساسی معادن در کشور و اقتصاد با اختلال روبهرو شود. مهدی ترکیان، فرماندار محلات در گفتوگو با دنیای اقتصاد به بررسی نقش دولت و نهادها و سازمانهای دولتی محلی پرداخته و وظایف دولتهای محلی را در این رابطه تشریح کرده که در ادامه میخوانید.
تحریمها در خلال سالهای اخیر تاثیرات زیادی روی ورود تکنولوژی و دانش فنی و تجربیات جهانی در صنعت سنگ شده است که نتیجه این امر ظرفیتهای خالی این صنعت برای جذب مفاهیم کارشناسی و علمی را گوشزد میکند. با این حال بسترسازیهای مهمی برای عبور از چالشهای فعلی نیاز است.
استان مرکزی، خصوصا محلات در حوزه سنگهای تزئینی و تراورتن یکی از چهار منطقه شاخص کشور است که باعث کسب جایگاهی منحصر به فرد برای این منطقه از کشور شده؛ بهطوری که در خارج از کشور نیز سنگ محلات بهخصوص تراورتن این منطقه شناخته شده است.
از گذشته تاکنون فلسفه بازار در بردارنده فضایی است که بخشهای مختلف عرضه و تقاضا در آن وجود دارد، امروزه نمایشگاهها جلوهای از تحقق کارکرد این فضاها هستند. نمایشگاهها بهویژه در سطح بینالمللی، نقش محوری در روند توسعه اقتصادی ایفا میکنند و در عرصههای داخلی و بینالمللی بااهمیتترین و شاخصترین بستر خدمات بازرگانی محسوب میشود.
صنعت سنگ کشور را باید یکی از بهترین صنایع و مردمیترین صنایع کشور نامگذاری کرد، چراکه طبیعت هر منطقه از کشور، فرصتی را برای بهرهبرداری مردم همان منطقه از سفره پربرکت معادن فراهم کرده و به عبارتی مردم استانها و شهرستانهای مختلف کشور از نعمت معادن خود ارتزاق میکنند.
استان مرکزی از نظر تنوع سنگ یکی از استانهای مهم کشور محسوب میشود که جایگاه معدنی و صنعتی این استان را در این حوزه برجسته کرده است. بهرغم همه تنوع و تکثری که در این حوزه در استان وجود دارد، اما فعالان این حوزه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکنند. از حملونقل گرفته تا ماشینآلات استخراج و فرآوری از مشکلات اصلی فعالان این صنعت محسوب میشوند.
نقطه اوج آن لحظه جادویی است که یک ایده، روند یا یک رفتار اجتماعی مانند روشن شدن یک شعله، از آستانه عبور میکند، درست همانطور که یک فرد میتواند اپیدمی آنفلوآنزا ایجاد کند، به همان طریق یک حرکت کوچک، اما دقیق و هدفمند میتواند باعث روند رشد و محبوبیت یک محصول جدید شود.
فاطمه بهادری: چالشهای فراوانی در مسیر توسعه بخش معدن در ایران وجود دارد؛ از حقوق دولتی، مالیاتها، تعرفهها و ... گرفته تا نگاه سختگیرانه دولتی به معادن که در سالهای اخیر تشدید شده و باعث شده در بحث صادرات شاهد عقبگرد حوزه معادن باشیم و علاوه بر آن بین ۴۰ تا ۵۰ درصد معادن نیز از تولید دست بکشند. در این رابطه با جمشید مولایی، مدیرعامل شرکت خورشید آسیا و رئیس انجمن معدنداران استان اصفهان گفتوگو کردهایم که در ادامه میخوانید.
فعالان صنعت سنگ ایران میگویند معادن ایران نیازمند جذب سرمایههای داخلی و خارجی هستند ولی با توجه به چالشهای موجود در اقتصاد و فضای کسب و کار، چنین امری با دشواریهای زیادی همراه است.
مدیرعامل شرکت سنگ مرمران استون در گفتوگو با دنیای اقتصاد با مقایسه نمایشگاههای سنگ ایران و کشورهای دیگر گفت ابعاد نمایشگاههای ایرانی به چند دلیل کوچکتر از سایر نمایشگاههای دنیاست؛ اولا محدودیتهایی در ایران وجود دارد که جنبه عمومی دارند و از ورود مشتریان خارجی به کشور خودداری میکنند. ثانیا پراکندگی زیاد و برگزاری نمایشگاههای متعدد در طول سال در کشور باعث شده تا یک نمایشگاه اصلی و محوری برای سنگ پا نگیرد.
مدیرعامل شرکت «بهکوشان» در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه متاسفانه مساله برق به یکی از پیچیدگیهای صنعت تبدیل شده است گفت: در گذشته جدول قطعی برق منظمتر و قابل پیشبینی بود، ولی امسال نه تنها تعداد تعطیلات در جدول قطعی برق افزایش یافت بلکه قطعی بدون اطلاع نیز باعث بروز مشکلات بسیاری شد.
صنعت سنگ ایران علاوه بر محدودیتهایی که تحریم برای آن ایجاد کرده با مشکلات دیگری روبه رو است که یکی از مهمترین آنها عدمتامین مالی بانکها از این صنعت برای تامین ماشینآلات مورد نیاز است. این صنعت بیش از ۲۰سال است که در زمینه ماشینآلات سرمایهگذاری نکرده و شبکه بانکی و منابع صندوق توسعه ملی نیز به این صنعت اختصاص نمییابند و این در حالی است که اگر ماشینآلات این صنعت بهروزرسانی نشوند، چالشهای جدی هم در بخش معادن و هم در کارخانههای فرآوری ایجاد خواهد شد که جایگاه سنگ ایران را در بازارهای جهانی بیش از این تحتتاثیر قرار خواهد داد.
صنعت سنگ با افزایش هزینهها روبهرو است که دلیل آن نیز عقبافتادگی ماشینآلات و افزایش هزینههای بهرهبرداری و استخراج و فرآوری سنگ است. کارشناسان معتقدند اگر دولت حمایتهای لازم از معادن به عمل نیاورد و ماشینآلات به روز نشوند بهرهوری پایین عملیات تولید باعث غیررقابتی شدن سنگ ایران در بازارهای جهانی و ورشکستگی بیشتر فعالیتهای معدنی و صنایع معدنی حوزه سنگ خواهد شد.
یکی از مهمترین برکات معادن در کشور مساله اشتغالزایی است؛ متاسفانه اشتغال پایدار در مناطق محروم زیاد ایجاد نمیشود و عموما با معضلی در زمینه زیرساختها مواجهیم. واقعیت آن است که معادن در محرومترین نقاط کشور واقع شده است، در جاهایی که امکان فعالیتهایی مثل کشاورزی، کار صنعتی و... وجود ندارد. از سوی دیگر در مناطقی که معادن بهرهبرداری میشوند زیرساختهای منطقهای همچون جادهها نیز اصلاح و به روز میشوند و زیرساختهایی از جمله برق، آب، گاز و دیگر نیازهای مردم نیز فراهم خواهد شد.
وجود صنعت قدرتمند سنگ در ایران باعث شده تا زنجیره ارزش و مراکز خدماتی قوی در کشور شکل بگیرد که یکی از این خدمات نصب سنگ است. ایران در زمینه نصب سنگهای ساختمانی یکی از پنج کشور صاحب تخصص است که علاوه بر ارائه خدمات در داخل توانایی فعالیت در خارج از کشور را نیز دارا هستند و این در حالی است که قیمتهای نصب سنگ در ایران جزو هزینههای پایین این خدمات محسوب میشود که میتواند به معنای ظرفیتهای صادرات خدمات فنی و مهندسی در حوزه سنگ است.
سنگ به عنوان یک عنصر اصلی و ماندگار در آثار معماری و بناهای تاریخی دیده میشود. این سنگها توسط دستهای انسانی تبدیل شده و خود را به صورت یک آثار هنری زیبا و ماندگار جلوهگر ساخته است.
معدنکاری و صنایع وابسته به آن همواره نقش قابل توجهی در توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی با ایجاد اشتغال و تولید ثروت دارد. در حال حاضر معادن و تولید مواد معدنی نقطه آغاز یک زنجیره تامین با ارزش در بخشهای مختلف اقتصادی به ویژه در صنعت و ساختمان به شمار میرود. معادن در ایجاد اشتغال پایدار، تولید ارزش افزوده و بهبود فضای کسب و کار نقش بسزایی دارند. امروزه رشد جمعیت و توسعه کشور و بـه دنبـال آن ضـرورت پاسخگویی به نیاز فزاینده مسکن و احداث مجتمعهای مسکونی، اداری و صنعتی، اهمیت اکتشـاف و بهـرهبـرداری از سـنگهـای ساختمانی، تزئینی و نما را دو چندان کرده اسـت.
مدیرعامل شرکت «پویشگران معادن مکنون پارسیان» با بیان اینکه ایران، بهلحاظ ساختار زمینشناسی، دارای ذخایر عظیم معدنی است، گفت: مشکل فعلی صنعت سنگ در حال حاضر مساله سرمایه یا حتی تجهیزات و ماشینآلات نیست، آنچه اهمیت دارد، رفع موانع و مشکلات بوروکراسی و تسهیل فرآیندهای اداری از یکسو و دسترسی به بازارهای جهانی از سوی دیگر است.
عبور از روشهای سنتی استخراج و فرآوری در صنعت سنگ از اهمیت زیادی برخوردار است که اثر جدی روی بهرهوری و بهبود کیفی و کمی محصولات دارد. یکی از این موضوعات استفاده از دستگاههای برش سیمی است که در مقایسه با روشهای سنتی، هم کیفیت بهتری ارائه میکند و هم بازدهی بیشتر با هزینه کمتری را رقم میزند.
صنعت سنگ ساختمانی یکی از بخشهای کلیدی اقتصاد با قابلیتهای فراوان برای رشد و توسعه است. با وجود منابع طبیعی غنی و تقاضای بالا برای محصولات این صنعت در بازارهای داخلی و بینالمللی، مدیریت مالی و سرمایهگذاری صحیح از چالشهای اساسی تولیدکنندگان و بازیگران این حوزه به شمار میآید. تامین مالی پایدار و مدیریت بهینه سرمایهگذاریها میتواند نقشی تعیینکننده در بهبود کیفیت، افزایش بهرهوری و تقویت رقابتپذیری واحدهای تولیدی ایفا کند.
تقاضای روزافزون برای سنگهای طبیعی به دلیل شهرنشینی و پروژههای زیرساختی افزایش یافته است؛ هرچند در این میان چالشهایی مانند کاهش منابع و رقابت با مواد مصنوعی نیز وجود دارد. با وجود این، فناوریهای نوین و تمرکز بر پایداری میتوانند این صنعت را بهبود بخشند. صنعت سنگ با وجود قدمت کهن، همچنان یکی از ارکان مهم و نادیده گرفتهشده اقتصاد جهانی است. با افزایش شهرنشینی و نیاز به زیرساختها، این بخش با چالشهایی از جمله کاهش منابع، تأثیرات زیستمحیطی و نوسانات بازار روبهرو است که میتواند رشد و پایداری آن را تهدید کند. مقالهای از وبسایت اسپلندور استون (splendour stone) به بررسی روندهای جهانی و تحلیل بازار میپردازد و نشان میدهد که چگونه میتوان از طریق نوآوری و برنامهریزی استراتژیک، بر این چالشها غلبه کرده و پتانسیل اقتصادی کامل این صنعت را بهرهبرداری کرد.
تیموتی دو تولدی کارشناس و پژوهشگر صنعت سنگ (از شرکت Bouygues Immobilier SAS) در خلاصهای از یک مقاله پژوهشی اخیر، به استفاده بیشتر از سنگ به عنوان یک مصالح ساختمانی اشاره میکند. در روند گذار به یک اقتصاد کمکربن، سنگ ویژگیهای جذابی از جمله دوام بالا، انرژی نهفته کم، ارزیابی چرخه عمر قوی و کمک به خنکسازی غیرفعال دارد که باعث کاهش نیاز به انرژی عملیاتی در ساختمانها میشود.