در گفت‌وگو با مدیرعامل معادن کوثر مطرح شد
هفت خوان رستم در صنعت سنگ
وجود تحریم‌ها از یکسو باعث شده سرمایه‌گذاران خارجی حاضر به ورود به حوزه معدنی و سرمایه‌گذاری در آن نباشند و در عین حال بخش خصوصی داخلی نیز با موانع بوروکراتیک پیچیده‌ای که با آنها روبه رو هستند شرایط مشابهی با سرمایه‌گذار خارجی دارند.
درنتیجه موانع و مشکلاتی که وجود دارد در همه حوزه‌های اکتشاف، بهره‌برداری، حمل‌ونقل و... با مشکلاتی روبه رو است.
موانع معادن سنگ؛ از اکتشاف تا بازار
در این زمینه «علی سلگی»، مدیرعامل معادن کوثر، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با بیان اینکه وضعیت معادن سنگ ایران از نظر اکتشاف ضعیف است گفت: در این حوزه با پروتکل‌ها و استانداردهایی روبه رو هستیم که بر اساس آنها برای حداقل کار اکتشافی به این معادن مجوز داده می‌شود افزود: در حوزه بهره‌برداری نیز باید گفت بهره‌برداری بر اساس اصول علمی صورت نمی‌گیرد؛ به عنوان مثال ارتفاع پله‌ها نباید بیش از ۲.۵ تا ۳ متر باشد یا باید نگهدارنده‌هایی برای بلوک‌ها وجود داشته باشد یا باید سنگ‌های ارزشمند و قیمتی مثل مرمر و چینی‌های باارزش قبل از برش، اپوکسی بخورد که این کارها صورت نمی‌گیرد و باعث بهره‌برداری ضعیف می‌شود.
به گفته وی جهت‌های برش و استفاده از اشکال درونی سنگ در معادن ایران رعایت نمی‌شود در حالی که اگر این موضوع رعایت شود، باعث مناظر زیبای طبیعی می‌شوند. بنابراین به نظر من وضعیت بهره‌برداری از معادن سنگ ما هم متوسط و حتی کمتر از متوسط ارزیابی می‌شود. وی با اشاره به اینکه از منظر ماشین‌آلات در سال‌های اخیر شاهد بهبود مسیر هستیم گفت: اما همچنان از ماشین‌آلات فرسوده و قدیمی که مصرف بالای سوخت و هزینه تعمیرات بالایی دارند و در سرعت و دقت عملیات نیز بسیار کند هستند، استفاده می‌شود که این امر تا حدود زیادی (در محدوده ۳۰ تا ۴۰ درصد) از بهره‌برداری معادن کشور کاسته است. وی به موضوع لجستیک نیز اشاره کرد و افزود: از نظر لجستیکی نیز معادن ما دارای نمره متوسط به بالا هستند، اما ناوگان لجستیک و زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی اندک و هزینه حمل در این بخش بالاست که این معضلات باید به نحوی حل شوند تا بهره‌وری افزایش یابد.
مدیرعامل معادن کوثر در ادامه با بیان اینکه معتقدم وضعیت معادن ما در حوزه سنگ ضعیف به سمت متوسط است ادامه داد: کشور ما باکیفیت‌ترین سنگ‌ها را در دنیا داراست و باید رقم صادرات سنگ بین ۴ تا ۵ میلیارد دلار باشد، اما اکنون بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار در نوسان است که بخش عمده آن ناشی از اکتشافات و بهره‌وری ضعیف است. وی ادامه داد: با توجه به این مسائل قادر نیستیم سنگ را در کلاس جهانی بهره‌برداری کنیم یا برش بزنیم؛ ضمن اینکه در بحث لجستیک و انتقال کالا به کشورهای مختلف دنیا نیز با مشکلاتی روبه رو هستیم و به علاوه وضعیت تعرفه‌ها به گونه‌ای است که مانع رونق صادرات سنگ می‌شود.
سلگی با بیان اینکه در سال‌های گذشته مجوز کارشناسان بهره‌برداری معادن سنگ رشد خاصی نداشته و در همان حدود سال‌های قبل در حال حرکت است افزود: متاسفانه ساختار مناسبی که معدنکار را به تولیدکننده وصل کند موجود نیست. برای این منظور لازم است در جای جای کشور، هاب‌های مناسبی که سنگ را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهد نداریم و ابزارهای معاملاتی در اختیار فروشندگان به مزایده و قراردادهای لفظی محدود است؛ در حالی که باید بازارهایی برای فروش و مزایده در کشور ایجاد شود که ارتباط و اتصال دو سمت بازار را برقرار سازد.
خانه معدن؛ تشکلی موفق در عرصه معادن
وی در خصوص خانه معادن نیز با بیان اینکه این تشکل، موفق و در عرصه معدنکاری در کشور موفق ظاهر شده و قدم‌های مهمی برداشته ادامه داد: اولین قدم این تشکل آن است که به صورت یک تشکل فراگیر برای حل مشکلات و مسائل معدنی کشور و با مکاتبات متعدد و ایجاد مرکز داوری و آموزش قضات، خدمات مهمی را به معادن کشور ارائه کرده و در حل و فصل مشکلات محلی معدنکاران قدم‌های مهمی برداشته است. وی برگزاری دوره‌های MBA و DBA با دانشگاه‌های محتلف و ایفای نقش فعال در مدیریت مباحث معدنی را از جمله توفیقات خانه معدن نام برد و گفت: این موضوعات باعث شده مکان امنی برای بررسی موضوعات و چالش‌های معدنی ایجاد و ارجاع فعالان به این تشکل باعث تسریع در عبور از معضلات معدن شود.
سلگی معتقد است معدنکاران ایرانی عمدتا به صورت تجربی فعالیت‌های فنی را انجام می‌دهند و در شرکت‌ها و معادن، تعداد افراد متخصص و تکنیکال دانشگاهی زیاد نیست، بنابراین بحث آموزش به عنوان مهم‌ترین پارامتر برای استفاده بهتر و علمی‌تر از معادن محسوب می‌شود و در عین حال آموزش‌هایی که از طریق کارشناسان داخلی و خارجی می‌تواند صورت بگیرد، باعث ارتباط فناوری‌های موجود در دنیا و معدنکاری در کشور می‌شود که مهم‌ترین کلید توسعه در این زمینه است.
ضرورت جذب سرمایه در حوزه معادن
مدیرعامل معادن کوثر با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه معدن ضروری است افزود: اما اینکه در شرایط رکودی مثل امروز، انتظار داشته باشیم دولت‌ها با تزریق مالی به معادن سنگ شرایط رونق موقت را فراهم کنند درست نیست و این موضوع باعث تنبل شدن این مجموعه‌ها می‌شود، در حالی که معادن باید از طریق بازارهای داخلی و خارجی بتوانند جایگاه محکمی برای خود بیابند، نه اینکه وابسته پرداخت‌های وام و تسهیلات بانکی باشند. سلگی گفت: اگر منظور از سرمایه‌گذاری، حضور بخش خصوصی در بخش معادن باشد این کاری پسندیده است، زیرا بهره‌وری و اثربخشی سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی بسیار مناسب است. به عقیده او مهم‌ترین چالش معدنکاران ایرانی در حال حاضر مشکلاتی است که از ناحیه سازمان‌های دولتی برای معادن ایجاد می‌شوند؛ ازجمله چالش‌های اداری، بوروکراتیک، محیط‌زیست، منابع طبیعی، معارضین محلی و... که همگی مهم‌ترین خوان‌هایی هستند که معادن باید از آنها عبور کنند. بوروکراسی‌های ناعادلانه در وزارت صمت باعث شده چالش‌های معدن کاری تقویت شود.
وی افزود: دومین چالش، کاهش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و خارجی در این حوزه است، در حالی که تسهیلات بانکی و دولتی نیز ناکافی و با روابط بوروکراتیک پیچیده همراه است. به این موضوعات باید آموزش اندک و کیفیت پایین معدنکاری و عدم امکان حضور فراگیر در بازارها را که باعث شده بازار ما ضعیف و شکننده باشند، افزود. عوامل متعدد دیگری نیز وجود دارند، اما پارامترهای فوق مهم‌ترین پارامترها در حوزه معدن کاری هستند.
