رکود ساخت‌وساز، مصرف سنگ ساختمانی را کاهش داد
توسعه صادرات سنگ، نیازمند نقشه راه
از طرف دیگر گردش مالی حوزه سنگ در کشور ما به نسبت ذخایر بزرگ در این حوزه بسیار ناچیز است که دلایل آن به فرآوری، ماشینآلات و سایر امکانات و زیرساخت‌‌‌ها برمی‌‌‌گردد. به باور فعالان این صنعت، آنچه در این بخش مورد نیاز است، حمایتهای دولتی است و گفته می‌شود که تا این مهم اتفاق نیفتد، شاهد تحول اساسی نخواهیم بود.
ظرفیت استخراج بیش از ۳۰میلیون تن سنگ ساختمانی
در همین رابطه شوذب جباری، عضو هیات مدیره انجمن صنعت سنگ ایران با اشاره به ظرفیت کشور در زمینه تولید سنگهای ساختمانی گفت: بیش از ده‌ها گونه سنگ تزئینی داریم که در بازارهای جهانی معرفی و صادر نشده است. همچنین بیش از ۳۰ میلیون تن ظرفیت استخراج سنگ داریم که نصف این رقم نیز استخراج نمی‌شود. وی اضافه کرد: در کشور هزار معدن سنگهای ساختمانی داریم که نیازمند مشوق حمایتهای دولت در راستای توسعه این صنعت هستیم.
ارزآوری ۵ میلیارد دلاری با صادرات سنگ
همچنین بهرام شکوری، رئیس انجمن سنگ ایران با اشاره به اینکه متاسفانه سهم ما در بازارهای جهانی کمتر از نیم‌‌‌درصد است، افزود: ترکیه سالانه ۱۱ میلیون تن سنگ ساختمانی تولید می‌کند که ۸۰درصد آن صادر می‌شود اما بیش از ۹۰درصد سنگهای تولیدی کشور در داخل مصرف می‌شود. این در حالی است که در آینده ممکن است کشورها به جای سنگ سراغ مصالح دیگر بروند و ذخایر ما دیگرهیچ ارزش و اعتباری نداشته باشند در حالی که برداشت بالا و صادرات آن حتی به صورت فرآوری نشده هم برای کشور ارز‌‌‌آور است و این صنعت قادر است سالانه ۵ میلیارد دلار ارزآوری داشته باشد. این فعال صنفی با اشاره به اینکه ایران رتبه پنجم تولید سنگ را در جهان دارد، اظهار کرد: میزان تولید سنگ در بهترین شرایط ۱۵میلیون تن بوده که به دلیل افت میزان مصرف هم اکنون به ۸ تا ۱۲ میلیون تن رسیده است؛ همچنین سال گذشته صنعت سنگ ایران ۱۷۴ میلیون دلار صادرات سنگ داشته در حالی که ترکیه ۳ میلیارد دلار سنگ صادر کرده است. در واقع در کشور ما ۹۳درصد سنگ تولیدی در داخل کشور مصرف می‌شود، اما در ترکیه عمدتا از کامپوزیت، شیشه و ... در ساختمان‌‌‌ها استفاده می‌کنند و در نتیجه عمدتا این محصول صادر می‌شود. شکوری ادامه داد: در دنیا سیاست در خدمت اقتصاد است و منافع اقتصادی یک کشور ملاک رفتار سیاسی است اما متاسفانه در کشور ما سیاست بر اقتصاد سایه انداخته است.
افزایش تولید سنگ با تاکید بر افزایش صادرات
رئیس انجمن سنگ ایران با بیان اینکه در حوزه سنگ فقط ۷درصد صادرات صورت گرفته است که حدود ۱۷۴ میلیون دلار بوده است که این آمار خیلی کم است، اظهار کرد: هدف‌‌‌گذاری ما افزایش تولید سنگ در کشور با تاکید بر ظرفیت‌‌‌ها و افزایش بازارهای صادراتی است. وی گفت: سالانه حدود ۸ تا ۱۵ میلیون تن تولید سنگ ساختمانی داریم که ۹۰درصد آن تامین نیاز داخلی است. نگاه ما در صنعت سنگ همیشه به تامین نیاز داخل کشور بوده است که این امر نشأت گرفته از تحریم‌‌‌ها و عدم‌ارتباط با کشورهای دیگر در گذشته بود، در حالی که اکنون ارتباط با کشورهای همسایه فراهم شده و باید از این ظرفیت‌‌‌ها بهره برد.
ذخایر بدون بازار سنگهای ساختمانی
شکوری خاطرنشان کرد: میزان ذخایر سنگ کشور حدود ۳ میلیارد تن است که به طور متوسط سالانه ۱۰ میلیون تن تولید می‌‌‌کنیم و به عبارتی ما با این روند تا ۳۰۰ سال دیگر ذخایر سنگ داریم. به گفته وی، نکته حائز اهمیت اینکه همین امروز هم مصرف سنگ در بسیاری از کشورها جای خود را به کامپوزیت، شیشه و... داده و ممکن است تا چند سال آینده کسی برای ساختمان‌‌‌سازی از سنگ استفاده نکند و این منابع بدون استفاده و منفعت برای اقتصاد کشور تحویل نسل‌‌‌های آینده شود و هیچ‌گونه کارکردی برای آنها نداشته باشد.
در نبود صادرات محکوم به فنا هستیم
شکوری تاکید کرد: اگر نگاه ما به صادرات نباشد، محکوم به فنا هستیم. از این رو باید به صادرات سنگ به کشورهای همسایه و منطقه توجه ویژه‌ای داشته باشیم. برای ارزآوری در صنعت سنگ با نوسازی ماشینآلات و افزایش میزان تولید می‌توانیم به سهم صادرات۵ میلیارد دلاری دست یابیم. وی گفت: با وجود اینکه ذخایر معادن کشور حدود ۳.۰۲ میلیارد تن برآورد می‌شود و به میزان ۳۲ میلیون تن ظرفیت تولید ایجاد شده اما میزان تولید ۸ تا ۱۲ میلیون تن است و در تولید رتبه پنجم دنیا را داریم.
تنبیه تولیدکننده با وضع عوارض صادراتی
شکوری در پاسخ به این پرسش که آیا سنگ در گروه مواد خام و نیمه خام قرار گرفته، گفت: من با اصل این ایده مشکل دارم، چرا که اولا محصولات برای فروش، فرآیندهای لازم را با ماشینآلات و خطوط تولید طی می‌کنند و عنوان خام و نیمه خام اصطلاح درستی نیست؛ دوم اینکه هر محصول نهایی می‌تواند در حکم یک ماده اولیه خام برای محصول با تکنولوژی بالاتر باشد؛ بنابراین دریافت عوارض صادراتی با این عناوین در تمامی صنایع صرفا صادرات را کاهش می‌دهد. شکوری با بیان اینکه وضع عوارض صادرات درحقیقت تنبیه تولیدکننده محصولات معدنی در سراسر زنجیره تولید است؛ تصریح کرد: اگر صنعت سنگ ایران به سمت صادرات حرکت نکند، محکوم به فناست. در حالی که برای سنگ در ساختمان جایگزین‌‌‌های زیادی وجود دارد و ممکن است در آینده دیگر تقاضایی برای آن وجود نداشته باشد. وی در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» که واردات ماشینآلات کارکرده تا چه اندازه روند مطلوب خود را طی می‌کند، اظهار کرد: متاسفانه به اسم تولید ملی، برخی شرکت‌های داخلی قطعات را از کشورهای دیگر وارد می‌کنند و با چند برابر قیمت به شرکت‌های داخلی می‌‌‌فروشند و شرکت داخلی هم با وجود اطلاع از ماجرا با توجه به حمایتهای دولت، چاره‌‌‌ای پیش روی خود نمی‌‌‌بینند.
باید سهم صادرات سنگ ساختمانی افزایش یابد
رئیس انجمن سنگ با بیان اینکه حوزه سنگ نیاز به یک فرمانده اقتصاد و تولید دارد تا همه یکدست شوند، گفت: حوزه‌‌‌های منابع طبیعی، محیط‌زیست، گمرک، بانک مرکزی و... اگر هماهنگ نباشند، به جز افزایش مشکلات حوزه چیزی به دنبال نخواهد داشت. شکوری تاکید کرد: سهم ما در صادرات صنعت سنگ در حالی ۱۷۴ میلیون دلار است که گردش مالی این بازار به بیش از ۳۷ میلیارد دلار می‌‌‌رسد. همچنین ظرفیت صنعت سنگ در کشور ما ۳۰میلیون تن است، در حالی که ما کمتر از ۵۰درصد آن را استفاده می‌‌‌کنیم.
صنعت‌سنگ زیر تیغ رکود ساختمان و بی‌برقی
شکوری با بیان اینکه حدود ۹۳درصد سنگ تولیدی در داخل کشور مصرف می‌شود، تصریح کرد: از یکسو با رکود صنعت ساختمان برای مصرف مواجه هستیم و از سوی دیگر این روزها محدودیت‌های برق بر تولید تاثیر‌‌‌گذار بوده است. وی افزود: اگر چه میزان مصرف انرژی یکی از شاخص‌‌‌های توسعه در کشورهاست، اما افزایش مصرفی که در کشور ما اتفاق افتاده ناشی از فعالیت ماشینآلات فرسوده در صنایع و مصرف بی‌‌‌رویه در بخش‌‌‌های مختلف است. شکوری با اشاره به اینکه دولت باید ضمن رفع ناترازی برق و گاز، امکان واردات ماشینآلات را فراهم کند، اظهار کرد: متاسفانه شرایط به گونه‌‌‌ای پیش رفته که با توجه به نرخ بالای ارز و نحوه تخصیص آن برای فعالان اقتصادی واردات ماشینآلات بسیار چالش‌آفرین بوده است؛ حتی بنده معتقدم در شرایط کنونی که مصرف سوخت در صنایع بسیار بالاست، چنانچه دولت ماشینآلات نو خریداری کند و با دریافت ماشین قراضه صنایع، به صورت مجانی یا اجاره به شرط تملیک این ماشینآلات نو را به صنایع واگذار کند، از محل صرفه‌‌‌جویی سوخت هزینه‌‌‌های دولت پوشش داده می‌شود.
دولت بستر سرمایه‌‌‌گذاری امن را فراهم کند
وی با بیان اینکه پتانسیل، علاقه، امکانات مالی و امکان واردات ملزومات حوزه سنگ به‌رغم همه مشکلات و تحریم‌‌‌ها در بخش خصوصی وجود دارد، اظهار کرد: آنچه ما در این بخش به آن نیاز داریم حمایتهای دولتی است و هدف ما از حمایت دولتی کمک مالی و سرمایه‌‌‌گذاری نیست. شکوری افزود: تنها خواسته ما این است که دولت بستری فراهم کند تا بخش‌خصوصی با آرامش همه امور را انجام دهد و ضمنا آرامش داخلی را برای معدن‌‌‌دار و سرمایه‌‌‌گذار فراهم کند.
چالش‌های فعالان صنعت سنگ
وی با اشاره به چالش‌های این صنعت گفت: اگر خواهان آن هستیم که صنعت سنگ توسعه پیدا کند یکی از راه‌‌‌های آن عارضه‌‌‌یابی‌‌‌هاست؛ سامانه‌‌‌های متعددی که در حال حاضر با آنها سر و کار داریم یکی از موانع ما هستند. شکوری با اشاره به اینکه یکی دیگر از معضلاتی که ما در این معادن با آن مواجهیم مساله سوخت است، تصریح کرد: درخواست ما از سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران این است که نقشه راهی تدوین و طراحی کند که مختص صنعت سنگ باشد و بتواند تمام موانع و مشکلات داخلی را از سر راه فعالان این حوزه بردارد.
صنعت سنگ نیازمند نقشه راه
رئیس انجمن سنگ ایران در حالی این اظهارات را مطرح می‌کند که عباس جرجانی، مدیر اجرایی طرح احیای معادن نیز معتقد است: با توجه به اینکه تعدادی از معادن تعطیل‌‌‌شده و راکد کشور در حوزه سنگهای ساختمانی و سنگهای تزئینی هستند، برای بررسی مشکلات این حوزه نیاز به تهیه و تدوین نقشه راه برای بهبود وضعیت بازار داریم. وی ادامه داد: با توجه به ظرفیت‌‌‌های حوزه سنگهای ساختمانی و تزئینی در ایران و با اذعان به تنوع این محصولات در داخل کشور، بدون تردید صنعت سنگ ایران می‌تواند جایگاه مناسبی در بازار جهانی به دست آورد. جرجانی خاطرنشان کرد: گردش مالی حوزه سنگ در کشور ما به نسبت ذخایر بزرگ در این حوزه، بسیار ناچیز است؛ چراکه به زعم فعالان، حوزه سنگ از بخش فرآوری، ماشینآلات و سایر امکانات بی‌‌‌بهره بوده و استفاده نکرده است.
