در گفت وگو با مدیرعامل حدید‌گستر سیرجان مطرح شد
ضرورت کاهش هزینه‌های استخراج و فرآوری
رویه صادراتی منابع سنگ ایران
در این رابطه مدیرعامل حدید گستر سیرجان در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به کاهش ساخت و سازها در کشور و همچنین تحولات خاورمیانه و چشم‌انداز نگران کننده‌ای که در این رابطه وجود دارد، معتقد است در چنین فضایی تقاضا برای سنگ نیز کاهش یافته، ولی امیدواریم با رونق گرفتن ساخت و سازها در آینده از این شرایط عبور کنیم.
«سیداحمد حسینی» با اشاره به اینکه عوامل مختلفی همچون نبود منابع نقدینگی و کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت سنگ، هزینه‌های ساخت و ساز را تحت‌تاثیر قرار داده معتقد است: با این حال حتی در سالیانی که شاهد رشد تقاضا برای سنگ‌های ساختمانی بودیم، برخی انواع سنگ‌ها مانند تراورتن بازار مناسب‌تری در اختیار داشتند و سنگ‌هایی مانند اونیکس پرتغالی بازار خوبی در کشور نداشتند و بیشتر روانه بازارهای صادراتی می‌شدند. به گفته وی به دلیل فقدان شرایط مناسب فرآوری سنگ به سبک و سلیقه کشورهای اروپایی که دلایل متعددی از جمله نبود ماشین‌آلات کارآمد باعث این امر شده، در نتیجه صادرات این سنگ‌ها به صورت خام‌فروشی صورت می‌گیرد تا در کشورهای دیگر روی آنها ارزش افزوده ایجاد شود، لذا باید گفت صنعت سنگ در اقتصاد کشور حرف زیادی برای گفتن ندارد.
معضلات صنعت سنگ
معضل همیشگی سنگ ساختمانی آن است که همگی به فرآوری درجه یک فکر می‌کنند، درحالیکه استخراج درجه یک سنگ باعث بهبود و ارتقای فرآوری نیز می‌شود. این فعال بخش‌خصوصی با بیان اینکه فروشنده‌ها برای کاهش قیمت تمام شده ساختمانی به مصنوعات روی آورده‌اند گفت: هرچند این اقدام تاحدی باعث شده علاوه بر سبک‌سازی ساختمان، هزینه‌ها نیز کاهش یابد، اما از سوی دیگر مصرف سنگ کاهش یافته است. متاسفانه به رغم تلاش‌هایی که تولیدکنندگان برای کاهش هزینه‌های تولید سنگ کرده‌اند، به دلیل نبود ماشین‌آلات و نیروی انسانی مناسب و ماهر و استخراج‌های نامناسب، این امر محقق نشده است. وی با اشاره به اینکه هزینه‌های نگه‌داری و ماشین‌آلات برای اکتشاف و بهره‌برداری در ایران بالاست گفت: همچنین تعرفه‌های زیاد و شرایط سخت گمرکی و کسری بودجه دولت و ناتوانی در تامین نقدینگی زنجیره تولید و تعرفه‌های بالا و حقوق دولتی باعث شده مشکلات بزرگی در این صنعت پدیدار شود. به گفته حسینی، تعامل بیشتر بین کارخانه‌های فرآوری و انبوه‌سازان می‌تواند آثار و نتایج مثبتی به همراه داشته باشد و این در حالی است که اصلاح ساختار تولید نیز مهم است که برای اصلاح ساختار در دو بخش استخراج و فرآوری، باید اصلاح اصولی عملیات استخراج با استفاده از تجهیزات مناسب و به‌روز دنیا صورت بگیرد که در نتیجه این اقدامات، قطعا میزان کوپ بیشتری می‌توان از سنگ‌های ارزشمند نظیر مرمر گرفت.
چالش‌های جدی اکتشاف و استخراج
وی در ارتباط با شرایط فعلی معادن نیز معتقد است متاسفانه در بحث استخراج و اکتشاف در شرایط خوبی نیستیم که دلیل آن نیز عدم حمایت دولت و نبود اکتشافات قوی و هزینه‌های مضاعف در این خصوص است که با عدم تمایل سرمایه‌گذاران برای اکتشاف اولیه همراه شده و نتیجه این موضوعات آن است که بار اصلی معادن کشف نمی‌شود و تنها در قسمت‌های رخ نمونه‌های اصلی معادن فعالیت صورت می‌گیرد که در نتیجه، معدن از صرفه اقتصادی خارج می‌شود. مدیرعامل حدید گستر سیرجان با بیان اینکه ماشین‌آلات قدیمی و عدم امکان واردات ماشین‌آلات مشکلات زیادی را در استخراج ایجاد کرده می‌گوید: این موضوع باعث شده از زمان برش سنگ تا جدا کردن و حمل و بارگیری، سنگ‌ها آسیب ببینند و در مرحله فرآوری نیز به دلیل نبود امکانات درست، شرکت‌ها با معضلات جدی روبه‌رو شوند. این فعال بخش‌خصوصی افزود: در حال حاضر بیش از نیمی از کارخانه‌های در ایران از تجهیزات ۲۰سال پیش استفاده می‌کنند و برای اصلاح این روند، باید تجهیزات به روز وارد شود که کیفیت سنگ فرآوری شده بتواند در صنعت ساختمان دنیا قابل رقابت باشد و کیفیت سنگ ایرانی در استانداردهای جهانی مورد پذیرش باشد؛ مثل ایتالیا و اسپانیا که حرف اول را در این صنعت می‌زنند. وی با اشاره به قوانین سخت و موانعی که در تولید وجود دارد گفت: این موضوعات باعث شده بیشتر سرمایه‌گذاران راغب به سرمایه‌گذاری نباشند و در این باره اول باید اصلاحات قانونی در روند تولید و سرمایه‌گذاری اعمال شود تا این امر سرعت بگیرد.طبیعتا با شرایط موجود، بیشتر معادن یا از چرخه اقتصادی خارج می‌شوند یا اصلا به مرحله بهره‌برداری نمی‌رسند.
هزینه ماشین‌آلات بالاست
به گفته حسینی، تسهیل واردات ماشین‌آلات به‌روز و حمایت از معدن‌داران در خصوص جذب نیروهای انسانی از سوی دولت بسیار ضروری است و در این مسیر باید مشکلاتی که در حوزه استخراج و بهره‌برداری وجود دارد مرتفع شود که از جمله مشکلات استخراج می‌توان به عدم حمایت از بهره‌برداران و ایجاد فشار با روش‌های مختلف اشاره کرد. به عنوان مثال کاهش ظرفیت مصرف گازوئیل مورد نیاز، افزایش حقوق دولتی معادن و ... معضلات بزرگی برای بهره‌برداران ایجاد کرده و در برخی موارد باعث تعطیلی معادن شده است. این فعال بخش‌خصوصی به اعمال قوانین غیرکارشناسی توسط سازمان‌های دولتی از جمله نظام مهندسی نیز اشاره کرد و افزود: به دلیل نبود زیرساخت‌های اصلی در عمل اجرای برخی از این قوانین ممکن نیست یا با هزینه‌های بالایی روبه رو است. وی به مهم‌ترین هزینه‌های تولید اشاره کرد و گفت: قیمت‌های فوق‌العاده ماشین‌آلات مناسب، چالش‌های به‌روزرسانی روش‌های استخراج و افزایش راندمان تولید نیازمند اصلاح قوانین برای تولید‌کننده و سرمایه‌گذار است تا هر دو راغب به سرمایه‌گذاری باشند. با این حال آنچه مشخص است قطعا باید در این موضوعات اصلاح صورت بگیرد؛ به طور مثال در بعضی موارد مثل تعبیه مصنوعات سنگی در سبد عمومی مردم کشورهای دیگر مثل چین که بیشتر از سنگ کوچک استفاده می‌کنند. این سنگ‌ها در معادن داخلی بیشتر دورریز می‌شوند. حسینی در رابطه با تعامل مردم با معادن، کارخانه‌های فرآوری و برش‌کاری نیز گفت: ایجاد نمایشگاه‌ها در این مناطق با حضور معدن‌داران بزرگ و ارتباط مستقیم با مردم می‌تواند موثر باشد، اما افزایش هزینه‌های نمایشگاهی در سال‌های اخیر امکان حضور فعالان معدنی را در این نمایشگاه‌ها سخت کرده که این موضوع حمایت دولت را می‌طلبد تا از خروج معدن‌داران از حوزه‌های نمایشگاهی جلوگیری کند. به گفته او کارخانه‌های فرآوری نیز می‌توانند نقش مهمی در جلب مصرف‌کنندگان ایفا کنند که البته در این مسیر مشکلاتی هم وجود دارد؛ به عنوان مثال امکان ارائه سنگ‌هایی که در بازارهای جهانی مشتری‌پسند هستند و امکان فرآوری و عرضه آنها در داخل نیست فراهم می‌شود. برای این منظور باید با هم‌اندیشی و کمک شرایط برای فرآوری سنگ‌های خاص مانند سنگ‌های مرمر پرتغالی و اونیکس و ... فراهم شود.
