کمتر از هفت ماه پس از صدور فرمان مشروطه، ظاهرا اولین اعتراض مردم به کمبود نان در شهر اصفهان صورت گرفت. معترضان فریاد می‌زدند و از گرانی نان شاکی بودند که در واکنش، انجمن ولایتی خروج غله از شهر را ممنوع اعلام کرد (چلونگر و همکار، ۱۳۸۵: ۲۹). این حکم، عوامل قدرت را در برابر هم قرار داد؛ به‌طوری‌که جمعی از سادات و تجار داخل انجمن ولایتی شدند و به اینکه آقایان حمل غله و گندم به یزد را به خود منحصر کرده‌اند، اعتراض کردند که کار به زد و خورد کشیده شد (رضازاده ملک، ۱۳۷۷: ۶۰-۵۹).

نیکولا تسلا، مخترع و مهندس برق ۱۰ جولای ۱۸۵۶ در روستای سمیلجان، امپراتوری اتریش (کرواسی کنونی) به دنیا آمد و ۷ ژانویه ۱۹۴۳درگذشت. تسلا بیشتر به‌دلیل طراحی سیستم نوین برق‌رسانی براساس جریان متناوب شناخته می‌شود.

اجاره‌نشینی طهران قدیم مثل خیلی دیگر از پدیده‌های مدرن در زمان ناصرالدین‌شاه رواج یافت. سلطان صاحبقران تهران را از نو نقشه‌کشی و بازسازی کرد و با گسترش مساحت دارالخلافه، جمعیتش هم زیاد شد. ملاکانی هم بودند که خانه‌های اضافه داشتند و آنها را به کارگران مهاجر که از شهرهای اطراف می‌آمدند به قیمت کم اجاره می‌دادند. البته اغلب این خانه‌های اضافی محل سکونت خدمتکاران اعیان و اشراف بود و مستاجران نیز کنار همان خدمتکاران در اتاقی ساکن می‌شدند. در تهران قدیم خانه‌های بزرگ‌تری هم بودند که دورتادور حیاط آنها اتاق‌های به هم پیوسته یا مجزا وجود داشت و مالکان این خانه‌ها هر اتاق را به یک خانواده اجاره می‌دادند. معمولا خودشان هم ساکن همان خانه بودند. این خانه‌ها در محله‌های فقیرنشین تهران بیشتر بودند و اغلب ساکنانش را اجاره‌نشین‌ها تشکیل می‌دادند. در دهه ۱۲۶۰ ه.ش مقوله اجاره‌نشینی به حدی فراگیر شده بود که نخستین آگهی‌های فروش و اجاره مسکن در ایران در روزنامه‌ها چاپ شد.

دولت ایران در زمان سلطنت رضاشاه از قدرت سیاسی و اقتصادی بیشتری نسبت به دوره قاجارها برخوردار شد. در زمان او، قدرت در دست شخص شاه متمرکز بود. سلطه قدرتمند دولت در داخل کشور و دسترسی به منابع رانتی نفت، زمینه را برای مداخله در امور اقتصادی هموار کرد و مبنایی را پایه‌ گذاشت که بلای جان دولت در ایران طی سال‌های پس از آن شد؛ چنان‌که در سال ۱۳۱۰ قانون انحصار تجارت خارجی تصویب شد و صادرات و واردات کلیه کالاها در دست دولت قرار گرفت؛ آنچه بررسی هدف و پیامد این قانون را ضرروی می‌سازد. این نوشتار با رویکردی انتقادی به بررسی دولتی شدن تجارت خارجی و پیامد آن بر کسب‌وکار و منافع تجار می‌پردازد.

آندره گوستاو سیتروئن،۵ فوریه ۱۸۷۸ در پاریس متولد شد و ۳جولای۱۹۳۵درهمین شهر چشم از جهان فرو بست. او مهندس و کارخانه‌دار برجسته فرانسوی بود که روش‌های تولید انبوه هنری فورد را در صنعت خودروسازی اروپا متداول کرد. او بیشتر به خاطر خودرویی که نامش بر وی مانده، یعنی سیتروئن و نیز به کار بردن چرخ دنده‌های مارپیچی دوبل شهره است. او پنجمین و آخرین فرزند یک تاجر الماس یهودی با نام لوی سیتروئن از هلند و همسر لهستانی‌اش ماتسا کلایمن و نیز از خویشاوندان نزدیک فیلسوف انگلیسی سر ای. جی. آیر بود. وقتی آندره شش ساله بود پدرش-احتمالا به‌دنبال سرمایه‌گذاری در یک معدن الماس آفریقای جنوبی که با عدم موفقیت مواجه شد- خودکشی کرد. گفته می‌شود آندره جوان با مشاهده ساخته شدن برج ایفل (در سال‌های ۱۸۸۹-۱۸۸۷) تصمیم گرفت که یک مهندس شود.

سال ۷۹۴ میلادی، به فرمان فضل‌بن‌یحیی برمکی، وزیر هوشمند ایرانی، نخستین کارگاه کاغذسازی در بغداد شکل گرفت. سپس، جعفربن‌یحیی‌برمکی فرمان داد که در دیوان‌ها به جای پوست از کاغذ بهره گیرند. به این ترتیب، بهره‌گیری از کاغذ به‌جای پاپیروس در جای‌جای سرزمین‌های اسلامی رونق گرفت و کارگاه‌های زیادی در شهرهای سوریه، فلسطین، مصر، تونس، مراکش و مغرب ساخته شد.

رضاشاه در سال ۱۳۱۰ ریاست بانک ملی را به خسروی داد، سپس وی را برای یادگیری امور بانکداری به فرانسه فرستاد. هر‌چند که خسروی به‌دلیل ضعف دانش فرانسه در این دوره چندان موفق نبود، با این حال دوران ریاست خسروی در بانک ملی یکی از دوره‌های موفق این بانک بود. همچنین در سال‌های پایانی تصدی لیندن بلات، او بانک را با نظم و انضباط بسیار، همچون سربازخانه ارتش اداره می‌کرد. زیر نظر او و بعدها حسین علاء شبکه بانکی کشور توسعه‌یافت و سازمان‌ها و موسسات اقتصادی دولتی دیگری هم تشکیل شدند.

لوئی پاستور، زیست‌شناس فرانسوی ۶ ژوئیه ۱۸۸۵ واکسن هاری خود را با موفقیت روی جوزف مِیستر، پسر بچه ۹ ساله‌ای که بر اثر گازگرفتن یک سگ هار مبتلا به این بیماری شده بود، آزمایش کرد. پاستور اهل دُل، شهر کوچکی در شرق فرانسه است. او در یک خانواده هفت نفره تربیت شد. خانواده‌ای که نسل اندر نسل جزو دباغ‌های مشهور چرم در فرانسه بودند. برخلاف سایر دانشمندان و بزرگمردان دنیا، لوئی پاستور از بچگی شور و علاقه‌ای به درس نداشت و این استعداد را داشت که مثل دیگر اعضای خانواده‌اش به یک دباغ نسبتا موفق تبدیل شود. لوئی استعداد این کار را از بچگی داشت ولی استادش او را تشویق کرد در کنار کار، درس هم بخواند. پاستور در درس و مشق چندان قوی نبود اما با پشتکار زیاد خود توانست در «اکول نرمال»، یکی از بهترین دانشگاه‌های پاریس به تحصیل بپردازد. پشتکار لوئی پاستور زبانزد بسیاری از مردم فرانسه است. او مدرک کارشناسی ارشدش را در سال ۱۸۴۵ میلادی و مدرک دکترای خود را دو سال بعد کسب کرد.

درس‌های بزرگ از پس شکست‌های بزرگ فرا می‌رسند و شکست‌های بزرگ با تمام ضربات کوبنده‌شان که بر جامعه و مردم وارد می‌کنند اما یک حسن بزرگ دارند و آن، درسی است که باید از آنها فرا گرفته شود و بیداری پس از آن شکست... دو جامعه ایران و عثمانی دقیقا پس از یک شکست بزرگ با دنیای جدید آشنا شدند. در ترکیه این شکست نظامی حتی زودتر از ایران به‌وقوع پیوست: هنگامی‌که این شکست سهمگین بر عثمانی وارد شد این فکر چون خاری در ذهن ترک‌های جوان خلید که اگر این امپراتوری عثمانی نماینده واقعی اسلام و نماینده خلافت و ایمان واقعی است پس چرا در رویارویی و جنگ با کافران این‌چنین شکست خورد؟ پس، کجای کار می‌لنگد؟ در پاسخ به این سوال اساسی بود که لزوم مدرن کردن جامعه احساس شد و عصری به‌نام تنظیمات شکل گرفت که ترکیه فعلی ادامه آن است...

یالمار شاخت اقتصاددان، بانکدار، سیاستمدار لیبرال و یکی از پایه‌گذاران حزب دموکرات آلمان در سال ۱۹۱۸ بود که به‌عنوان کمیسر ارزی و رئیس بانک رایش در جمهوری وایمار فعالیت می‌کرد. او منتقد جدی تعهدات بعد از جنگ اول جهانی و غرامت‌های تحمیل شده به آلمان بود. در ۱۹۲۶، پس از دیدار با آدولف هیتلر، حزب دموکرات آلمان را ترک و شروع به حمایت از حزب نازی کرد و توانست سرمایه بالایی را برای حزب جذب کند. پس از انتخابات ژوئیه ۱۹۳۲ که در آن حزب نازی بیش از یک‌سوم کرسی‌ها را از آن خود کرد، شاخت و ویلیام کپلر دادخواستی از سوی رهبران صنعتی به رئیس‌جمهور ارائه کردند تا هیتلر را به‌عنوان صدراعظم منصوب کنند.

نیکلاس سانسون کشیش و مبلغ و سفرنامه نویس فرانسوی، ۷ ژوئیه ۱۶۶۷چشم بر جهان فرو بست. او به همراه هیاتی از فرانسه برای تبلیغ دین مسیح درسال ۱۶۸۳ میلادی (۱۰۶۲ ه‍.ش) همزمان با حکومت شاه سلیمان صفوی به ایران آمد. سانسون از طریق ترکیه به قزوین رسید و به مدت هشت ماه به مسیحیان آنجا تعلیمات دینی داد و پس از آن شش ماه در همدان و خوزستان و نیز شوش اقامت داشت. او از ابتدای سفر خود، به آموختن زبان‌های فارسی، ترکی و ارمنی پرداخت و در مدت سه سالی که در ایران بود به بسیاری از شهرهای ایران مسافرت کرد و در مواقع فرصت به تحقیق در احوال و آداب و رسوم و عادات ایرانیان و آثار گذشته آنها پرداخت. شاه سلیمان صفوی، از سانسون خواست که نامه‌ای برای لوئی چهاردهم، پادشاه فرانسه بفرستد و اطلاعاتی را که در ایران کسب کرده به اطلاع او و مردم برساند. او پس از بازگشت به کشورش، از طریق دربار فرانسه موظف شد که مشاهداتش را به رشته تحریر درآورد. به این ترتیب سفرنامه مصوری در سال ۱۶۹۵ در پاریس منتشر شد و در همان سال به انگلیسی و در سال بعد به آلمانی هم ترجمه شد. در فصل اول کتاب، سانسون به توصیف و احوال شاه سلیمان صفوی می‌پردازد. در فصول دیگر کتاب از طرز حکومت، قضاوت و مذهب مطالبی نقل کرده است.

درآمدهای مربوط به حق امتیاز نفت که در سال ۱۲۹۰ مبلغ ناچیزی بود؛ در سال ۱۳۰۱-۱۳۰۰ به رقمی معادل ۵۸۳۹۶۰ پوند رسید. در سال‌های ۱۳۱۱-۱۳۱۰ این رقم به بیش از ۱۲۸۸۰۰۰ پوند بالغ شد و در سال‌های ۱۳۲۰-۱۳۱۹ به بیش از چهار میلیون پوند افزایش یافت.

شاید بتوان مهم‌ترین ارمغان انقلاب مشروطه برای ایرانیان را در قانون‌اساسی خلاصه کرد. با تصویب قانون‌اساسی و متمم آن، برای نخستین‌بار، مفهوم «قانون» به‌عنوان تنظیم‌کننده روابط و مناسبات میان مردم و حکومت مطرح شد. در متمم قانون‌اساسی مشروطه مهم‌ترین حقوق شهروندی ایرانیان در فصلی با عنوان «حقوق ملت» (اصول ۸ تا ۲۶ متمم قانون‌اساسی) مورد توجه قرار گرفت. در اصل بیست‌‌وششم متمم قانون‌اساسی مشروطه، اساس حکومت بر رای مردم گذاشته شد. در این اصل آمده بود: «قوای مملکت ناشی از ملت است طریقه استعمال آن قوا را قانون‌اساسی معین می‌کند.» براساس این اصل سعی شده بود که از قدرت مطلقه شاه کاسته شود و با برقراری تفکیک قوا، قدرت سیاسی حکومت بین قوای سه‌گانه تقسیم شود که البته تفوق نمایندگان ملت در قوه مقننه در آن مشهود بود.

در آغاز سلطنت ناصرالدین‌شاه پس از دفع مدعیان سلطنت، امیرکبیر پس از نیل به مقام صدارت عظمی و فراغت از کار مدعیان سلطنت به اصلاحات مالی و اداری و فرهنگی همت گماشت و در آغاز جلوی درآمدهای نامشروع حکام و عمال دولت را گرفت و با رشوه‌خواری مبارزه کرد و از بذل و بخشش‌های بی‌جا از خزانه دولت به‌وسیله شاه و مهدعلیا ملکه مادر جلوگیری کرد، رشوه‌خواری و سوء‌استفاده را برانداخت، بسیاری از وظایف و مستمری‌های شاهزادگان و اعیان و علما را که سربار خزانه کشور بود قطع کرد و در تیولات که در اختیار اشخاص گذاشته شده بود تجدیدنظر نموده، حقوق ماموران وصول و عمال دولت را تعیین کرد و به وضع مالیه کشور سر و صورتی داد و برای وصول مالیات و نگاهداری پول و مصرف خزانه، مقررات جدیدی وضع کرد و امور مالی کشور را براساس نوینی استوار داشت و در توازن بودجه کوشش نمود. امیرکبیر برای اجرای این منظور یکی از فرزندان محمدعلی میرزا پسر فتحعلی‌شاه را برای مطالعه در امور مالی و جمع‌آوری قوانین مالیه به فرانسه اعزام کرد و او نیز در این باره مطالعات کافی به عمل آورد و بسیاری از مقررات جاری فرانسه را کسب و با خود به ارمغان آورد.

اول جولای ۱۹۰۳ اولین مسابقه توردوفرانس برگزار شد. جولای در کشور فرانسه یک ماه استثنایی است. در این ماه بزرگ‌ترین، مشهورترین و طلایی‌ترین مسابقه دوچرخه‌سواری جهان برگزار می‌شود و برترین دوچرخه‌سواران جهان برای شرکت در آن و تلاش برای قهرمانی در این رویداد تلاشی دیدنی و جذاب را در جاده‌ها و خیابان‌های فرانسه از خود به نمایش می‌گذارند. تور دوفرانس مسابقه‌ای سه هفته‌ای است که به‌صورت مرحله‌ای برگزار می‌شود. اکثر مسیر‌های مسابقه در داخل کشور فرانسه است و البته گاهی کشورهای نزدیک مثل ایتالیا، اسپانیا، سوئیس، بلژیک، آلمان، لوکزامبورگ و انگلستان را نیز دربرمی‌گیرد. ایده برگزاری چنین مسابقه‌ای در سال‌های ۱۹۰۲ و ۱۹۰۳ توسط یک خبرنگار ورزشی دوچرخه‌سوار برگزار شد که در نهایت باعث افزایش چشمگیر تیراژ روزنامه او به‌ویژه در مواقع برگزاری این مسابقه شد و این آغازی برای شکل‌گیری رویدادی بود که به رونق دوچرخه‌سواری به ویژه در سطح حرفه‌ای کمک شایانی کرد و رویدادی را رقم زد که سایر تورهای بزرگ اروپایی هیچ‌‌گاه توان رسیدن به کیفیت، هیجان و فراگیری آن را در سطح جهان نداشته باشند.