ویژه نامه سراسری سمپوزیوم فولاد 1403

• واگذاری تا کجا؟

  برون‌سپاری در این گفتار به معنی واگذاری خدمات۱ (اعم از تامین تجهیزات، خدمات فنی و مهندسی، پیمانکاری نصب و...) به دیگر تامین‌کنندگان، معمولاً به عنوان یک استراتژی بنیادین در سند راهبردی بسیاری از شرکت‌های بزرگ پیمانکاری و هلدینگ‌ها به چشم می‌خورد.

• صنعت فولاد ایران در آستانه جهش قرار دارد

  

  مهندس محمدوحید شیخ‌زاده، که از او با عنوان مدیرعامل یکی از ده شرکت پیشرو ایران یاد می‌کنند و سابقه بیش از سه دهه فعالیت در حوزه صنعت و معدن را در کارنامه کاری خود دارد، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد به ترسیم وضعیت صنعت فولاد در ایران و منطقه پرداخت، از موانع و راهکارهای گذر از مشکلات گفت و چشم‌انداز فعالیت در این حوزه را که از مسیر رجوع به انرژی‌های نو، ارتقای دانش و بومی‌سازی تکنولوژی در کشور می‌گذرد، توصیف کرد. او از پایه‌گذاران، عضو هیات مدیره و مدیرعامل شرکت مهندسی فکور صنعت تهران است که در حال حاضر پروژه‌ها و مگاپروژه‌های مختلف از جمله احداث هفت کارخانه و یک مرکز تحقیقات، فناوری و آموزش فولاد در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و خراسان رضوی را در دست انجام دارند.

• چادرملو، الگوی ارزش‌آفرینی

  شرکت معدنی و صنعتی چادرملو به عنوان مجموعه‌ای که زنجیره کامل فولاد را در خود جای می‌دهد، همواره سعی داشته است که نگاه فراگیری را به مقوله توسعه، رشد فعالیت‌ها و بهبود عملکرد کیفی و کمی خود داشته باشد و یکی از پیشگامان عرصه معدن و صنایع معدنی و فلزی کشور در حوزه ارزش‌آفرینی و سودآوری تلقی شود. رویکردهای این شرکت در زمینه تکمیل زنجیره‌های ارزش به شکلی متوازن و همچنین توسعه زیرساخت‌های انرژی و آب و همچنین برنامه‌ریزی برای ارتقای سطوح بهره‌وری مصرف مواد اولیه و حامل‌های انرژی این شرکت را به سمبلی برای تحقق توسعه پایدار تبدیل کرده است.

• راهبردهای مقابله با بحران‌های فولادی

  

  مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز با اشاره به چالش‌های کلان زنجیره فولاد از جمله ناترازی انرژی و اجرا نشدن طرح جامع فولاد کشور، نسبت به نامناسب بودن چشم‌انداز آینده این صنعت ابراز نگرانی کرد.

• به سوی نوآوری

  امروزه موضوع فناوری و نوآوری یکی از شاخص‌های کلیدی برای رقابت‌پذیری و توسعه بخش معدن و صنایع معدنی به شمار می‌آید و این مسئله، فعالان این صنعت را به سمتی سوق داده است که با استفاده از طرح‌ها و ایده‌های خلاقانه، بهره‌وری و عملکرد کسب‌وکار خود را به بهترین شکل ارتقا بخشند.

• برکت بریکت‌ها

  صنعت فولاد پسماندهای صنعتی زیادی دارد. به ازای تولید یک میلیون تن فولاد در سال رقم قابل توجهی حتی بالاتر از ۱۰ درصد پسماند صنعتی ایجاد می‌شود. پسماند در ایران به پنج دسته تقسیم می‌شود. پسماندهای خانگی و شبه‌خانگی، همان ضایعات رستوران‌ها و دفاتر و در واقع همان مواد غذایی هستند که تولید می‌شوند. پسماندهای بعدی پسماندهای پزشکی و بیمارستانی هستند. پسماندهای کشاورزی نیز وجود دارند که محصول هرس درختان و باقی‌مانده کشاورزی و... هستند. پسماندهای دیگر پسماندهای صنعتی هستند که حجم قابل توجهی از این پسماندها در صنعت فولاد ایجاد می‌شوند. پسماندهای آخر نیز پسماندهای ویژه هستند که مورد بحث ما نیست.

• پسماندهای یک صنعت

  با توجه به تنوع موارد استفاده فولاد در دنیا و گسترده شدن دایره مصرف آن، تولید فولاد همگام با پیشرفت تکنولوژی، تغییرات بسیاری داشته است، که در پی این تغییرات، تولیدکنندگان سعی در بالا بردن بهره‌وری و استفاده از انرژی و سوخت‌های ارزان‌تر با توجه به محیط جغرافیایی خود داشته‌اند. در مراحل مختلف فرآیند فولادسازی (کک‌سازی، آهن‌سازی، فولادسازی) پسماندهایی تولید می‌شود. پسماندهای تولیدی در این صنعت با وجود مواد خطرناک از جمله فلزات سنگین، براساس طبقه‌بندی‌های موجود پسماندها، جزو پسماندهای خطرناک طبقه‌بندی می‌شوند.

• افزایش ۱۵ درصدی تولید در فولاد سنگان

  

  تولید گندله در شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان به تفکیک هر ماه طی شش ماه سال جاری و مقایسه آن با آمار تولید مشابه نیمه نخست سال گذشته، روند صعودی را به خوبی نشان می‌دهد.

• انقلاب قراضه‌ها

  یک انقلاب قراضه در راه است. رشد تقاضای فوق‌العاده برای استفاده از فلزات رسانا، سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در بازیافت به همراه دارد. فولاد یکی از پرکاربردترین فلزات در جهان است که در همه چیز از بلندترین آسمان‌خراش‌ها گرفته تا ظروف روزمره آشپزخانه کاربرد دارد. فولاد باعث رشد و پیشرفت تکنولوژی در عصر صنعتی شده است و امروزه به نوآوری ادامه می‌دهد و تنها در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱,۹۵۰,۵۰۰,۰۰۰ تن تولید شده است. فولاد یک آلیاژ آهن است، به این معنی که از ترکیبی از فلزات و غیرفلزات از جمله کربن، آهن و قلع ساخته شده است.

• فصل هوشمندسازی زباله‌ها

  در عصری که پایداری اهمیت بسیار زیادی دارد، مدیریت کارآمد بازیافت زباله‌ها و پسماندها به شکل فزاینده‌ای حیاتی تلقی می‌شود. هوش مصنوعی به عنوان یک نیروی دگرگون‌کننده، این حوزه را نیز تحت تاثیر قرار داده و اثربخشی، کارایی و دقت فرآیندهای بازیافت را افزایش داده است. سیستم‌های مدیریت زباله و پسماند با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی می‌توانند عملیات را بهینه کنند و با کاهش هزینه‌ها، اثرات زیست‌محیطی را به حداقل برسانند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در بازیافت زباله و پسماند، تفکیک خودکار است.

• خروج صنعت از سنت

  صنعت فولاد در طول دهه‌ها دستخوش دگرگونی‌های قابل توجهی شده که ناشی از نیاز به نوآوری در فرآیندهای تولید، پایداری زیست‌محیطی و کارایی اقتصادی بوده است. فعالان صنعت فولاد از اواسط قرن بیستم و به‌ویژه در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به این نتیجه رسیدند که تثبیت نوآوری در این عرصه ضروری است. تشدید رقابت جهانی و نگرانی‌های زیست‌محیطی از اصلی‌ترین دلایلی بود که فعالان صنعت فولاد و ذی‌نفعان آن به سوی نوآوری در این صنعت به‌شدت سنت‌گرایانه حرکت کردند.

• دوستدار طبیعت

  از پل‌ها گرفته تا ماشین‌ها و گیره‌های کاغذ، در همه و همه، رد پای فولاد را در زندگی امروزی می‌توان مشاهده کرد. فولاد یکی از مواد بسیار کاربردی است که افزایش بی‌سابقه استاندارد زندگی و پیشرفت بشریت مدیون آن است. این ماده البته منابع محدودی دارد، اما مزیتی که فولاد را بسیار ارزشمند می‌کند قابل بازیافت بودن آن است. مفهوم بازیافت از گذشته همیشه وجود داشته است اما در طول سال‌ها با تکامل جامعه مدرن تکامل یافته است.

• ردپای تحول

  مقابله با تغییرات اقلیمی و فروپاشی محیطی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که بشر تاکنون با آن روبه‌رو بوده است و صنعت فولاد نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کند. بدیهی است که تولیدکنندگان فولاد و صنایع بی‌شماری که از فولاد استفاده می‌کنند، مسئولیت رسیدگی به پایداری کلی و به‌ویژه، تغییرات آب‌وهوایی را دارند. خوشبختانه فرصت‌هایی برای این کار وجود دارد. یکی از این فرصت‌ها، بهره‌مندی از نوآوری در تولید فولاد (فولاد سبز) و شیوه‌های بازیافت پسماند این صنعت است.

• صد درصد قابل بازیافت

  برآوردها نشان می‌دهد که صنعت فولاد در ایران بخش مهمی از تولیدات صنعتی را به خود اختصاص می‌دهد. البته از آن مهم‌تر اینکه صد درصد ضایعات در صنعت فولاد قابل بازیافت است، اما شوربختانه به دلیل چالش‌های متعدد از جمله تحریم و فقدان به‌روز‌رسانی تکنولوژی، این فرصت در ایران نیز مثل بسیاری از دیگر فرصت‌های صنعتی و محیط ‌زیستی از دست می‌رود و تبعاتی برای طبیعت ایران دارد.

• راهی به جز رفتن به سمت تولید فولاد سبز وجود ندارد

  

  انتشار گازهای گلخانه‌ای از فرآیندهای تولید به شیوه کوره بلند و احیای مستقیم به یکی از مهم‌ترین چالش‌های بشریت در قرن جدید تبدیل شده و زنگ خطر را برای تولیدکنندگان فولاد در جهان به صدا درآورده است؛ چراکه با سختگیری‌های زیست محیطی در سطوح بین‌المللی، فولادسازان لازم است تا تدبیری برای این مشکل بیندیشند و رویکرد خود در تولید را تغییر دهند؛ در این میان یکی از راهکارهای چاره‌ساز که دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ فولادی می‌توانند در پیش بگیرند تولید فولاد سبز است که انتشار کربن را به عدد صفر می‌رساند. جهت بررسی این موضوع و رویکرد شرکت فولاد هرمزگان که به عنوان نخستین شرکت فولادساز ایرانی، برای تولید فولاد سبز پیشگام شده و اقداماتی را در جهت دستیابی به هدف تولید فولاد سبز صورت داده است، با عطاالله معروفخانی مدیرعامل این شرکت هم‌صحبت شدیم تا نظرات وی را در رابطه با تولید فولاد سبز جویا شویم که در ادامه می‌خوانید.

• صنعت آینده‌دار

  صنعت بازیافت فلزات با تبدیل فلزات دور ریخته‌شده به مواد خام با‌ارزش، نقش مهمی در ارتقای پایداری و حفظ منابع دارد. همان‌طور که هر صنعتی همچنان به تکامل خود ادامه می‌دهد، صنعت بازیافت نیز از فناوری‌های جدیدی استقبال می‌کند که عملیات بازیافت را سرعت و سهولت ببخشند تا این بخش را بیش از هر زمان دیگری به یک اقتصاد کاملاً دایره‌ای نزدیک کند. پیشرفت‌های کلیدی فناوری، مانند هوش مصنوعی، تجهیزات هوشمند و روباتیک پیشرفته، از طریق پیش‌بینی روند بازار، افزایش قابلیت ردیابی و توانایی استفاده مجدد از مواد به روش‌های جدید، فرصت‌های جدیدی را به روی صنعت می‌گشایند.

• فولاد سبز

  یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های صنایع فعال در ایران، صنعت فولاد است که شناسایی و مدیریت پسماندهای صنعتی یکی از شیوه‌های مناسب برای کاهش اثرات سوء فعالیت‌های صنعتی در محیط زیست به‌شمار می‌آید.

• راه ناگزیر بازیافت

  تغییرات اقلیمی و کاهش دسترسی به مواد خام کلیدی‌ترین انگیزه صنایع جهان برای رویکرد به بازیافت ضایعات است. با این حال بازیافت در ایران چندان جدی گرفته نشده است. حتی اگر کشور یکی از ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد جهان باشد، با بحران آب دست‌وپنجه نرم کند و فقر سرمایه‌گذاری و فناوری برای به دست آوردن منابع خام بیشتر را تجربه کند.

• پریشانی صنعت فولاد

  با توجه به اهمیت صنعت فولاد در روند توسعه‌یافتگی کشورها و همچنین قدرت اشتغال‌زایی این صنعت در کشور، توسعه آن یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مهم اسناد بالادستی در روند روبه رشد کشور است.

• در جمع بزرگان

  در سال‌های اخیر، صنعت فولاد ایران با چالش‌های متعددی مواجه بوده است، اما با این حال همچنان در حال رشد و توسعه است. این صنعت نه‌تنها به تامین نیازهای داخل کمک می‌کند، بلکه به ‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور، در صادرات نیز نقش بسزایی دارد. با نگاهی به آمار و ارقام تولید فولاد، می‌توان روند تغییرات و تاثیرات مختلف بر این صنعت را بهتر درک کرد. در ادامه به بررسی تولید فولاد در ایران در ماه‌های اخیر و وضعیت کلی این صنعت خواهیم پرداخت.

• تحریم فولادی

  

  صنعت فولاد ایران با تاریخچه‌ای چندهزارساله و توسعه‌های مدرن در نیم‌قرن اخیر، به یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد کشور تبدیل شده است. این صنعت علاوه بر تامین نیازهای داخلی، در توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و افزایش صادرات نیز نقش کلیدی دارد. این صنعت یکی از مهم‌ترین صنایع استراتژیک کشور است که نقش مهمی در توسعه اقتصادی و صنعتی ایفا کرده است.

• چشم‌انداز نویدبخش

  

  چالش‌های صنعت فولاد در دو بُعد داخلی و بازار جهانی قابل بررسی است و تعریف چشم‌انداز صنعت فولاد در سال ۱۴۰۳ تنها از رهگذر تبیین این ابعاد قابل ترسیم است. به علت تنوع سبد محصولات فولادی کشور، سیاست‌گذاری‌ها، اتفاقات تعیین‌کننده و برنامه‌ریزی‌ها در بخش‌های مختلفِ سبد محصولات از جمله تعیین قیمت میلگرد، تیرآهن، ورق و سایر محصولات نهایی فولادی به شکل‌های گوناگون می‌تواند موثر باشد.

• دست بالای آهن

  به گزارش روابط عمومی فولاد کاوه جنوب کیش، دکتر جواد حاتمی، مدیرعامل SKS، با بیان اینکه صنعت فولاد از بخش‌های اساسی توسعه اقتصادی بوده و نقش قابل توجهی در مسیر توسعه و پیشرفت جوامع ایفا می‌کند؛ گفت: به‌طور متوسط، در دنیا حدود ۷۲ درصد از تولید فولاد به روش کوره بلند انجام می‌شود و از طرفی، انتشار کربن در روش کوره بلند بیش از ۲/ ۵ برابر روش کوره قوس الکتریکی است و این موضوع می‌تواند محدودیت‌های زیست‌محیطی را برای شرکت‌هایی که از این تکنولوژی بهره می‌برند به همراه داشته باشد.

• جانشین نفت

  شعار «اقتصاد بدون نفت» و جایگزینی آن با فولاد چندین سال است که از سوی فعالان حوزه معدن و مدیران فولادی مانند مدیران فولاد مبارکه و ذوب‌آهن بیان می‌شود، ولی باید دید که به چه میزان این گفته می‌تواند عملی باشد.

• خیز چادرملو در تامین انرژی

  

  شرکت معدنی و صنعتی چادرملو به عنوان یکی از شرکت‌های موثر در تامین زنجیره فولاد کشور و ارزش‌آفرین در اقتصاد ملی همواره در کنار تولید و توسعه به تامین انرژی پایدار نیز اندیشیده است. تولید حدود ۹۰۰ مگاوات برق در قالب نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و خورشیدی گام ارزنده‌ای برای تحقق این هدف بوده است.

• برگ برنده‌های ابرفولادگر ایران

  

  غلامرضا سلیمی معاون بهره‌برداری شرکت فولاد مبارکه، با اشاره به اقدامات فولاد مبارکه در حوزه تحقق شعار سال جاری اظهار کرد: خوشبختانه چند سالی است که نام‌گذاری سال توسط رهبر معظم انقلاب با محوریت تولید انجام شده و برای ما به‌عنوان تولیدکننده باعث افتخار و دلگرمی است و تمام استراتژی‌ها را بر همین اصل بنا می‌کنیم.

• بیشینه کردن سود

  

  ارزش افزوده، تفاوت میان قیمت یک محصول یا خدمات و هزینه تولید آن است. قیمت بر اساس آنچه مشتریان مایل به پرداخت هستند، بر اساس ارزش درک‌شده آنها تعیین می‌شود. ارزش افزوده به روش‌های مختلف اضافه یا ایجاد می‌شود که ممکن است شامل ویژگی‌های اضافی یا ویژه‌ای باشد که از سوی یک شرکت یا تولیدکننده برای افزایش ارزش یک محصول یا خدمات اضافه شده است. بنابراین افزودن ارزش می‌تواند قیمت محصول را که مصرف‌کنندگان مایل به پرداختش هستند، افزایش دهد. یک محصول با ارزش افزوده، کالای قابل فروشی است که با کیفیت‌های اضافی بهبود یافته است که ارزش آن را نسبت به مواد اولیه‌ای که برای ساخت آن به کار رفته، بالا می‌برد.