با کمک ایدرو به بخش خصوصی انجام می‌شود
توسعه دانش «های تک» و داروسازی در ایران
به گفته کارشناسان در آینده این صنعت قدرتی معادل صنایع درجه اول جهان نظیر خودرو سازی و هواپیما سازی خواهد یافت. درواقع بازار دارویی در سال ۲۰۲۲ حدود هزار و ۱۲۱ میلیارد دلار خواهد بود. اکنون تجهیزات پزشکی بالغ‌بر ۵۳۰ میلیارد دلار گردش مالی را دارا هستند. علاوه بر این، بالغ‌بر ۲۷ هزار شرکت تولیدی تجهیزات پزشکی در کل دنیا فعال هستند که اشتغال گسترده‌ای از افراد متخصص را به وجود آورده‌اند. همچنین تمرکز در بین تولیدکنندگان صنایع داروسازی و پزشکی نیز بسیار زیاد است و ۱۰ شرکت بزرگ تجهیزات پزشکی در دنیا ۳۷ درصد بازار دنیا را در دست گرفته‌اند. ازاین‌رو، نیاز است، برای این بخش اقتصادی اقدامات مؤثرتری در داخل کشور لحاظ شود. صنایع پیشرفته (High Tech) با توجه به ارزش‌افزوده بالا نسبت به سایر صنایع همچنین کسب درصد قابل توجهی از بازار مصرف به علت کارایی بهتر، جایگاه ویژه‌ای را در جهان پیدا کرده‌اند. ازاین‌رو، کشورهای مختلف برای کسب سهمی‌هرچند کوچک از تجارت جهانی صنایع پیشرفته، تلاش روزافزونی را به کار گرفته‌اند.
با توجه به اهمیت صنایع پیشرفته ازجمله تجهیزات پزشکی در صنعت جهانی، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از سال ۱۳۸۱ با تدوین برنامه راهبردی توسعه صنایع پیشرفته و ایجاد ساختارهای تخصصی، گامی اساسی در توسعه این صنایع برداشته است. در این حوزه، فرآیند کامل تحقق محصول در حوزه‌های مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته، از مرحله شکل‌گیری ایده تا تجاری‌سازی محصول از طریق ایجاد کسب‌وکارهای موجه و در قالب دو حوزه اصلی و استراتژیک توسعه دانش فنی و تجاری‌سازی و توسعه سرمایه‌گذاری اجراشده است. در استراتژی توسعه دانش فنی، ایجاد و توسعه طرح‌ها و ایده‌های قابل سرمایه‌گذاری از طریق انتخاب موضوع مناسب، تامین منابع مالی و نظارت بر اجرای پروژه‌های پژوهشی و تحقیقاتی به‌منظور تدوین دانش فنی و فناوری‌های مربوطه مورد توجه قرار گرفته است. فعالیت‌های این بخش در قالب چهار برنامه اصلی ازجمله توسعه هماهنگ کارآفرینی، گسترش نوآوری، برنامه توسعه مراکز کسب‌وکار کوچک (SBDC) و توسعه R&D از ابتدای سال ۱۳۸۲ آغاز شد و بر اساس برنامه تدوین‌شده اقدامات اجرایی در جهت توسعه صنایع پیشرفته ازجمله صنعت تجهیزات پزشکی شکل گرفت.
اعلام آمادگی آلمان برای سرمایه‌گذاری
محمدرضا فیروز منش، مدیر توسعه صنایع نوین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) ضمن تائید مطالب فوق در پاسخ به این پرسش که مرکز توسعه صنایع نوین تاکنون در حوزه تجهیزات پزشکی چه فعالیت‌هایی داشته است، گفت: ازجمله فعالیت‌های انجام‌شده در این مرکز می‌توان به تدوین دانش فنی و نمونه‌سازی محصولات مختلف ازجمله ساخت نمونه نیمه‌صنعتی کیت تشخیص قند خون (اندازه‌گیری قند خون)، طراحی و ساخت نیمه‌صنعتی دستگاه HIFU به‌منظور جراحی‌های عمومی همچنین، ساخت نمونه نیمه‌صنعتی تزریق کننده فاقد سوزن، طراحی و ساخت نمونه نیمه‌صنعتی سوزن بیوپسی نیمه اتوماتیک، طراحی و ساخت نمونه نیمه‌صنعتی رترکتور جراحی، طراحی و ساخت نمونه دستگاه A-scan جهت بیومتری چشم و... اشاره کرد.
وی افزود: اهداف حوزه صنایع پیشرفته (تجهیزات پزشکی) با رویکرد سرمایه‌گذاری، شامل شناسایی ایده‌ها و طرح‌های توجیه‌پذیر، ایجاد و توسعه کسب‌وکارهای جدید است، تا برای حضور در بازارهای داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی از طریق مشارکت با بخش خصوصی، برقراری مشارکت‌های بین‌المللی (JV)، جذب، انتقال و تجاری‌سازی فناوری و ایجاد خوشه‌های فناوری خود را آماده کنیم. فیروز منش به فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه سرمایه‌گذاری با مشارکت بخش‌خصوصی اشاره کرد و گفت: پروژه‌های مختلفی با مشارکت بخش خصوصی اجراشده است و این پروژه‌ها شامل طرح سرمایه‌گذاری ساخت و تولید دستگاه همودیالیز است که نمونه آن ساخته شده و در بیمارستان امام خمینی نصب و در حال استفاده است. از دیگر پروژه‌ها می‌توان به طرح سرمایه‌گذاری تولید انواع بیوایمپلنت‌های استخوانی، قلبی- عروقی و تاندون- لیگامان اشاره کرد که در کلیه اجزای طرح تولید انواع بیوایمپلنت ها، استفاده از پیشرفته‌ترین تجهیزات و امکانات به‌منظور رعایت استانداردهای بین‌المللی در تولید سه رده محصول مهندسی نسج جهت تامین نیاز طیف وسیعی از بیماران نیازمند کشور مورد توجه قرارگرفته است.
وی افزود: این طرح با بهره‌مندی از فناوری پیشرفته و نیروهای متخصص ایرانی به نتیجه رسیده است که تا پیش‌ازاین به شکل انحصاری در اختیار چند شرکت آمریکایی بوده که با توانمندی، تخصص و همت محققان ایرانی این فناوری در کشور بومی شده است. این طرح پس از بهره‌برداری به بخش خصوصی واگذارشده است. فیروز منش به برنامه‌های مرکز توسعه صنایع نوین ایدرو در آینده اشاره کرد و افزود: پس از برجام، با توجه به تمایل صاحبان فناوری و شرکت‌های تولید‌کننده خارجی برای همکاری با ایران، شرکت‌های داخلی که قبل از این واردکننده محصولات پزشکی بوده‌اند با مذاکراتی که با شرکت‌های خارجی در حوزه شکل‌گرفته، قصد تولید تجهیزات پزشکی را در داخل کشور دارند.
مدیر توسعه صنایع نوین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) با اعلام اینکه برخی از کشورهای خارجی از جمله آلمان برای سرمایه‌گذاری در ایران و همکاری با تولیدکنندگان داخلی اعلام آمادگی کرده‌اند، گفت: تحقق این برنامه‌ها موجب کاهش هزینه‌های تولید، توسعه و رونق صادرات می‌شود. حوزه صنایع نوین ایدرو نیز بر اساس ماموریت‌های محوله و مقررات حاکم، آمادگی دارد حداکثر تا سقف ۴۹درصد در اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صنایع و فناوری‌های پیشرفته ازجمله تجهیزات پزشکی با بخش خصوصی مشارکت نماید. بر این اساس، موضوعات و طرح‌های پیشنهادی مبتنی بر دانش فنی تدوین و اثبات‌شده داخلی (با دریافت مجوزهای مربوطه) یا خارجی (انتقال فناوری) در چارچوب مکانیزم‌های تعریف‌شده در حوزه سرمایه‌گذاری قابلیت بررسی و پیگیری خواهند داشت.
فیروز منش به زیرساخت‌های لازم برای توسعه تجهیزات پزشکی اشاره کرد و گفت: صنعت تجهیزات پزشکی ازجمله صنایعی است که با پیشرفت علوم پزشکی بیش از پیش موردتوجه کشورها قرارگرفته است. در ایران نیز همانند بسیاری از کشورها این صنعت با توجه به رابطه تنگاتنگ این تجهیزات با سلامت جامعه مورد توجه ویژه قرارگرفته است. ارتقای تولید داخلی در تمامی صنایع به‌ویژه این صنعت مزیت‌های فراوانی از قبیل اشتغال افزایی، توسعه صادرات، رشد اقتصادی، رفاه عمومی‌و غیره را به همراه دارد که به نفع مردم و اقتصاد مملکت است.
به گفته فیروز منش، داروسازی و تجهیزات پزشکی، صنایع سودآوری هستند که می‌توانند جایگزین نفت، گاز و پتروشیمی‌شوند. متاسفانه باوجود بسترها و زیرساخت‌های مناسب علمی، پژوهشی و تولیدی در کشور هنوز نتوانسته‌ایم جایگاه مناسب خود را در بازارهای بین‌المللی پیدا کنیم. ازاین‌رو، مهم‌ترین راه‌حل، حمایت از تولید داخلی و برند‌سازی است که مناطق آزاد مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک با تولیدکنندگان خارجی است و باید از این ظرفیت‌ها به نحو مطلوب استفاده کرد. نهادینه شدن فرهنگ حمایت از تولید داخل و جهت‌دهی به بخش دولتی برای خرید از محصولات ساخت ایران در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز می‌تواند از اقدامات مؤثر در راستای تقویت زیرساخت فرهنگی باشد چراکه خریداران این محصولات اغلب اعضای هیات علمی‌دانشگاه‌ها، متخصصان و پزشکان بیمارستانی بوده و تخصص لازم درزمینه عملکرد و پیچیدگی تجهیزات رادارند. افزایش اشتغال، بالا بردن حجم فروش، توجه به توان صادرات و توان مالی برای سرمایه‌گذاری داخلی در توسعه فعالیت‌های شرکت‌های داخلی نیز نیاز به حمایت جدی مسئولان و متولیان این صنعت دارد.
مدیر توسعه صنایع نوین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) معتقد است: سهم هزینه‌های تحقیق و توسعه در فرآیند تولید محصولات و توسعه فناوری‌های نوین در حوزه تجهیزات پزشکی نیز قابل‌توجه است، بنابراین برای توسعه این بخش باید فعالان این حوزه موردحمایت جدی قرار گیرند. با توجه به ظرفیت‌های کشور در بخش تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی متخصص، الزامات ضروری تأمین مالی و جذب فناوری‌های روز دنیا از مهم‌ترین عوامل مؤثر در جهش تولید و صادرات تجهیزات پزشکی است. به علت زیاد بودن تعداد و تنوع محصولات درزمینه تجهیزات پزشکی در بازار، ظرفیت‌های خالی بسیاری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. چنانچه در زمینه تولید مواد اولیه، تجهیزات جانبی دندانپزشکی، رادیوگرافی، رادیولوژی، Oxygen Generators، Pumps with flow rates of more than ۱ liter/ minute، Diagnostic Medical Imaging Equipment، Gamma imaging equipment، Tactile Imaging equipment، Thermography equipment، drying (lypophilizers) and spray-drying equipment و.... امکان سرمایه‌گذاری وجود دارد. با توجه به بازار بزرگی که برای تجهیزات پزشکی فراهم است، بنابراین سرمایه‌گذاری اصولی در این زمینه‌ها توجیه اقتصادی دارد.
توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه تحقیقات و نوآوری پزشکی نیز روبه افزایش است و موفقیت‌هایی که در این زمینه به‌دست آورده‌اند به سطح جامعه و حتی بازارهای جهانی راه پیداکرده است و توانسته‌اند تا حدودی جایگاه خود را پیدا کنند. این شرکت‌ها ظرفیت‌های علمی‌و تولیدی کشور هستند که شروع خوبی را در مسیر پژوهشی و تولیدی داشته‌اند، اما برای ادامه بقا و رسیدن به اهداف والای خود نیاز به حمایت همه‌جانبه در تأمین منابع مالی و بازار فروش برای رقابت با واردات دارند.
تلقیح قوانین قدیمی
ازسوی دیگر محمد نعیم امینی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی‌با اشاره به اینکه در حوزه تجهیزات پزشکی با تراکم قانون مواجه هستیم، گفت: به‌تازگی کمیسیون مشترک تدوین قوانین استاندارد تشکیل‌شده است که در این کمیسیون نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی‌نیز حضور داشتند. در این جلسه سعی بر این بود وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌عنوان متولی اصلی سلامت با سازمان ملی استاندارد همکاری کند. به گفته نعیم امینی، در همه جای دنیا نیز این‌گونه نیست که تمامی‌تجهیزات در داخل تولید شود، اما انتظار می‌رود در مواردی که مزیت‌های نسبی وجود دارد بتوانیم از این مزیت‌ها برای تولید داخل استفاده کنیم. در حال حاضر قسمت عمده تجهیزات پزشکی در داخل تولید می‌شود و در مواردی که مزیت‌های نسبی نداریم این تجهیزات از خارج وارد می‌شود.
وی تاکید کرد: از برنامه‌های اصلی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی‌شناسه دار کردن تجهیزات پزشکی مورداستفاده مراکز بهداشتی و درمانی کل کشور است که دستورالعمل اجرای آن به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان غذا و دارو اعلام‌شده است. این موضوع دو مزیت مهم را در بردارد یکی اینکه از استاندارد بودن تجهیزات پزشکی با توجه به حساسیتی که دارند، اطمینان حاصل خواهیم کرد و دومین مسئله این است که با شناسایی تجهیزات پزشکی می‌توان مساله قاچاق را تا حدودی حل کرد.
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی‌از برنامه‌های این کمیسیون برای سال آینده خبر داد و گفت: کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی‌به‌عنوان سیاست‌گذار اصلی در حوزه بهداشت و درمان کشور دو وظیفه قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری را به عهده دارد. ازاین‌رو، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید برنامه‌های خود را به این کمیسیون اعلام کنند و درصورتی‌که خلا قانونی وجود داشته باشد می‌توان با الزام دولت لایحه جدیدی تدوین شود که در حال حاضر برنامه مشخصی برای قانون‌گذاری نداریم.
نعیم امینی، در پاسخ به این پرسش که کدام قانون حوزه بهداشت و درمان و یا تجهیزات پزشکی در سال ۹۵ را موفق می‌دانید، گفت: از بین تمام قوانین مصوبه، قانون تشکیل سازمان مالی استاندارد، جزو قوانین خوبی است که از طریق این قانون موفق شدیم نظارت تخصصی بر حوزه‌های مختلف داشته باشیم. علاوه بر این، اکنون نیاز به تلقیح قوانین در حوزه پزشکی داریم چراکه بسیاری از قوانین در حال حاضر کارآمدی خود را ازدست‌داده‌اند. برای رسیدن به این منظور، این وظیفه به معاونت حقوقی ریاست جمهوری واگذار شد تا تمامی‌قوانین حوزه سلامت بازنگری شوند چراکه بسیاری از قوانین این حوزه بیش از ۱۰۰ سال از عمر آن می‌گذرد و کارایی لازم را ندارند. درنهایت بعد از شناسایی این قوانین، کمیسیون بهداشت و درمان اقدام به رد این قوانین خواهد کرد.
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی‌با اشاره به زیرساخت‌های لازم برای ارتقای تجهیزات پزشکی کشور، گفت: ابتدا باید این تجهیزات را به فناوری‌های روز مجهز کنیم خوشبختانه همان‌طور که در برنامه ششم توسعه و قانون بودجه ۹۶ تعیین‌شده است، تسهیلات خوبی برای شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه پیش‌بینی‌شده است. علاوه بر این نیاز است، مزیت‌های نسبی این حوزه را شناسایی و بازارهای هدف را تقویت کنیم. این در حالی است که اکنون صنایع بزرگ کشور ازجمله صنایع پزشکی با بحران بازارهای مصرف مواجه هستند. چراکه بسیاری از تجهیزاتی که تولید می‌شود به دلیل اینکه بازار هدف آن از قبل تعیین نشده است، نمی‌توانند پایداری خود را در بازار حفظ کنند.
به گفته نعیم امینی، اکنون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید تمرکز خود را روی بازار هدف قرار دهد و مزیت‌های نسبی که در منطقه وجود دارد را شناسایی کرده تا زمینه مشارکت بخش خصوصی با اخذ استاندارد‌ها در این حوزه فراهم شود. این موارد می‌تواند قدم‌هایی در راستای اقتصاد مقاومتی باشد که هم‌راستا با اقتصاد تجهیزات پزشکی خواهد بود.
ارسال نظر