اقتصاد ایران

وقتی بحث از وقوع ابرتورم در اقتصاد ایران می‌شود، چه ارقامی در ذهن متبادر می‌شود؟ آیا منظور از ابرتورم وقوع تورم‌های ماهانه بالای ۵۰درصد و چیزی شبیه تورم‌های میلیون درصدی مانند ونزوئلا یا زیمباوه است یا منظور رسیدن تورم سالانه ایران به ارقام بالای ۵۰درصد و بیش از بیشترین رکوردهای سال‌های ۱۳۷۳، ۱۳۷۴، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۸ است؟

ابرتورم که به معنای تجربه نرخ تورم بسیار بالا و پرشتاب در اقتصاد است، از لحاظ تاریخی در کشورهای متعددی چون زیمبابوه، آلمان، لهستان و ونزوئلا رخ داده است. چندی است در محافل علمی اقتصادی کشور و همچنین در بطن جامعه ما نیز، زمزمه‌هایی از احتمال نزدیک شدن اقتصاد ایران به شرایط ابرتورمی به گوش می‌رسد و گویی این ‌روزها، گزاره «ونزوئلایی شدن» به کلیدواژه‌ای برای توصیف اوضاع بغرنج تورم در کشور تبدیل شده است. هرچند این موضوع، میان کارشناسان و صاحب‌نظران دارای موافقان و مخالفانی است؛ با این‌حال پرسش‌هایی…

این روزها هشدارهایی از سوی کارشناسان و خبرگان اقتصادی پیرامون تورم لجام‌گسیخته در اقتصاد ایران و احتمال تبدیل آن به ابرتورم، از گوشه و کنار به گوش می‌رسد. در این نوشتار، در پی آن هستیم تا به دو پرسش اساسی پاسخ دهم. اول آنکه، آیا به‌طور کلی بروز تورم در اقتصاد یک کشور، پدیده‌ای نامیمون و نامبارک است؟ دوم آنکه آیا ساختار نحیف اقتصاد ایران، در معرض جدال و کشمکش با ابرتورم قرار دارد؟

امروزه اقتصاد ایران به علت‌های مختلف از جمله تحریم‌ها، کاهش چشمگیر فروش نفت، وضعیت کرونا و سایر عوامل داخلی در وضعیت حساسی قرار دارد. درست است که تحریم‌ها وجود دارد، ولی صرفا تشدیدکننده وضعیت بحرانی اقتصاد کشور است و عمده مشکلات به ساختار اقتصادی داخلی و مدیریت دولت برمی‌گردد که به انحای مختلف شاهد این بی‌ثباتی‌ها بوده‌ایم.

مدیرعامل تایدواتر با اعلام جزییاتی از تفاهم نامه ملی ۲ هزار میلیارد تومانی با راه آهن گفت: این رویداد برای اولین بار در حوزه راه رخ داده و منافع ۴۲ هزار سهامدار لحاظ شده است.

دنیای‌اقتصاد: در سال‌های اخیر علاوه‌بر مسیر صعودی بازار سرمایه در ایران، تعداد شرکت‌های پذیرش‌شده در بازار سهام نیز بیشتر شده است. شرکت‌های پذیرش‌شده در بازار سرمایه موظفند به‌صورت دوره‌ای گزارش‌های مالی خود را در سامانه کدال منتشر کنند. این گزارش‌ها فرصت تحلیل شرکت‌ها را برای سرمایه‌گذاران با رویکرد‌های متفاوت فراهم می‌کند. از سال ۹۶ به این سو فاکتوری اساسی از گزارش‌دهی شرکت‌ها بر مبنای آینده‌نگری، از فهرست الزامات گزارشگری شرکت‌ها در بورس حذف شده است. فاکتوری که امکان پیش‌بینی آینده شرکت‌ها را راحت‌تر و…

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک‌مرکزی معتقد است که دگردیسی در بانک‌مرکزی رخ داده و رویکردهای جدید این بانک می‌تواند اقتصاد ایران را از تورم نجات دهد. شاپور محمدی، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم با بیان اینکه دگردیسی خوبی در بانک‌مرکزی رخ داده است،‌ اظهار کرد: رویکرد بانک‌مرکزی در حوزه پولی می‌تواند روند اقتصادی را مشخص کند؛ یکی از رویکردهای بانک‌مرکزی، عملیات بازار باز است که سال‌ها جزو آرزوهای اقتصاددان‌ها بود.

پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری: رئیس‌جمهور گفت: کسانی که به قصد سوداگری ارز صادراتی خود را به چرخه اقتصاد کشور برنمی‌گردانند مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرند و با هماهنگی اتاق بازرگانی فعالیت آنها محدود می‌شود.

مهر: معاون علمی و فنی ریاست جمهوری گفت: ارزش گذاری چالش بزرگی برای اقتصادی است که به دارایی های نامشهود شرکت ها فکر نکرده است.

ايسنا: نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران می‌گوید موج دوم کرونا می‌تواند فشار سنگینی بر اقتصاد و سایر بخش‌های اجتماعی و سیاسی کشور وارد کند و عبور از این چالش‌ها تنها با یک برنامه حمایتی گسترده ممکن خواهد بود.

فارس: رئیس‌جمهور گفت: کرونا هراسی و عادی‌سازی کرونا هر دو خطرناک است.

خبر آنلاین: رئیس کل بانک مرکزی در یادداشتی با محوریت رشد نقدینگی سال ۹۸ و سه ماهه اول سال ۹۹، تأکید کرد که رشد نقدینگی همواره یک پدیدهٔ ساختاری در اقتصاد ایران بوده است.

چندی است که رشد قیمت سهام بیش از پیش توجه‌ها را به خود جلب کرده و بسیاری با مورد توجه قرار دادن این نکته که سرعت افزایش قیمت دارایی‌ها در این بازار متناسب با واقعیات فعلی اقتصاد ایران نیست، نسبت به آینده این بازار و تبعات بعدی رونق آن ابراز نگرانی می‌کنند.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور و از باسابقه‌ترین مدیران اقتصادی – سیاسی ایران بازهم برای چندمین بار در همین چند هفته تازه سپری‌شده تصریح کرد صادرات کالا و خدمات اکنون بدون تردید تنها راه نجات اقتصاد ایران از فرورفتن بیشتر در باتلاق است. این حرف به غیر از معاون اول از سوی بیشتر مدیران ارشد اقتصادی – سیاسی دولت و حتی سیاستمدارانی که روزی صادرات را نکوهش می‌کردند هر روز در رسانه‌ها خوانده و شنیده می‌شود. با این همه اطلاعات در دسترس نشان می‌دهد، ارزش صادرات در دو ماه نخست امسال نزدیک به ۵۰…

بر پایه نظرات و پیش‌بینی‌های کارشناسان حوزه اقتصادی و تحلیلگران بین‌المللی، آینده صنعت مس به دلیل نقش استراتژیکی که در حوزه توسعه و پی‌ریزی اقتصاد سبز دارد و همچنین دارا بودن روند افزایشی تقاضا به‌عنوان مهم‌ترین عامل برای تداوم یک صنعت، درخشان است. نبود جایگزین مناسب برای مس، افزایش مصرف کشورهای دنیا به‌ویژه چین، آمریکا و آلمان (مصرف بیش از ۶۰درصد مس دنیا)، استراتژی اقتصاد‌های بزرگ دنیا به‌ویژه کشورهای چین و آمریکا مبنی بر بازسازی زیرساخت‌ها و تقویت عوامل بنیادی ازجمله مصارف الکتریکال،…

تورم برای اقتصاد ایران، یک درد مزمن است. این درد سال‌های سال است که با اقتصاد ایران عجین شده است. داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد بین سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۵، تورم میانگین در محدوده ۱۹ درصد قرار داشته است. این در حالی است که از سال ۱۹۹۷ میانگین تورم در دنیا همواره زیر ۵/ ۶ درصد ثبت شده است. (مطابق داده‌های صندوق بین‌المللی پول) در واقع در اغلب کشورهای دنیا، نرخ تورم بالا مساله‌ای حل‌شده است و مردم دنیا، بیش از ۲ دهه است که با این پدیده غریبه شده‌اند. اما در سال‌های اخیر، این درد مجددا در ایران…

دنیای‌اقتصاد: هیات دولت اوایل تیر ماه امسال پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین را به تصویب رساند، برنامه‌ای که طی آن قرار است طرف چینی بین ۲۸۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری کند. اگرچه این سند هنوز به تایید و امضای چینی‌ها نرسیده و جزئیات آن نیز اعلام رسمی نشده، با این حال به‌نظر می‌رسد «خودروسازی» یکی از حوزه‌های مشارکت طرفین در این سند ۲۵ ساله است.

دنیای اقتصاد: مخارج خانوار در سال گذشته منقبض شد. داده‌های رسمی نشان می‌دهد ۴/ ۵ درصد از کل هزینه خانوار(به قیمت ثابت) در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷، کاسته شده است. قبض مصرف، در غالب گروه‌های هزینه‌ای از جمله خوراکی‌ها و بهداشت مشاهده می‌شود. با این حال، افت مصرف در این گروه‌ها ضعیف‌تر از گروه‌های غیرضروری مانند «تفریح و فرهنگ» بوده است. به نوعی، وضعیت اقتصادی، خانوارهای کشور را به سمت مصرف اقلام ضروری سوق داده است.

دنیای اقتصاد: شیوع ویروس کرونا اثرات مخربی بر اقتصاد جهانی و توامان بر اقتصاد ایران گذاشته است. در این راستا کارشناسان سناریو‌های مختلفی را در شرایط فعلی برای اقتصاد و تجارت جهانی پیش‌بینی کرده‌اند که برخی از آنها خوشبینانه و برخی دیگر بدبینانه طراحی شده است. در این میان کسب‌و‌کارها طیف مختلفی از مطالبات را از سیاست‌گذاران درخواست کرده‌اند و در مقابل دولت‌ها هم تلاش کرده‌اند برخی اقدامات را برای کمک به بنگاه‌های اقتصادی در دستور کار قرار دهند.

خبر آنلاین: رئیس جمهور گفت: در ماه‌های گذشته با مسدود شدن مرزها به دلیل شیوع ویروس کرونا وقفه‌ای در صادرات و واردات کالا ایجاد شد اما با بازگشت مبادلات تجاری به روال قبل از کرونا، در ماه‌های آینده بازار صادرات و واردات به حالت طبیعی بازخواهد گشت.

باشگاه خبرنگاران جوان: یک نشریه آمریکایی در گزارشی به شکست کمپین موسوم به فشار حداکثری این کشور پرداخته و می‌نویسد که ایران در برابر این کمپین ایمن شده است.

دنیای‌اقتصاد: سیصد وشصت و ششمین شماره هفته‌نامه «تجارت فردا» با عنوان «جاده خاکی» منتشر شد. بر جلد این شماره از مجله در توضیح این پرسش که «اتوبوس اقتصاد ایران بدون اقتصاددانان به کجا می‌رود؟» آمده است: «اتوبوس سیاست‌گذاری از مسیر خارج شده و به بیراهه رفته است. این احتمال وجود دارد که اگر دولت‌ها به توصیه اقتصاددانان عمل کنند به نتیجه مطلوب نرسند اما اگر به توصیه‌ها و مشورت‌های اقتصاددانان عمل نکنند با احتمال بسیار زیاد به جاده خاکی می‌زنند و این همان خطری است که بارها درباره آن هشدار داده شده است. اخیرا دو…

دنیای اقتصاد – طیبه مرادی: ابزارهای مالی در بورس کالا زنجیره‌ای از توانمندی‌های معاملاتی را تشکیل داده که به‌صورت تخصصی از پتانسیل حمایت جدی از بازار مسکن برخوردار است. در حالی که وعده وزیر اقتصاد برای تاسیس یک‌هفته‌ای بورس مسکن در کنار نظر شاهین چراغی عضو شورای بورس برای راه‌اندازی ۳ تا ۶‌ماهه این بازار نشان می‌دهد هنوز تصمیم‌سازان اقتصاد ایران به یک جمع‌بندی کامل از واقعیت‌های بورس مسکن دست پیدا نکرده‌اند اگرچه اغلب نمی‌خواهند در برابر راه‌اندازی این بازار جدید موضع‌گیری قاطعی داشته باشند. خبری از کار کارشناسی قوی یا…

خبر آنلاین: رئیس‌جمهور با بیان اینکه سازمان ملل دیروز صحنه نمایش شکست سیاسی آمریکا در برابر آمریکا بود، تاکید کرد: ممکن است آمریکایی‌ها در محاسبات‌شان بگویند در عرصه اقتصادی دستاوری داشتیم و ملت ایران را تحت فشار قرار دادیم ولی از نظر حقوقی سیاسی و اخلاقی بارها مواجه با شکست شدند و نشست دیروز شکست جدید برای آمریکایی‌ها بود.

دستیابی به فهم عمیق‌تر از کارکرد اقتصاد و توسعه مبانی نظری آن، حاصل واکنش کنشگران علم اقتصاد (به مفهوم وسیع آن) به پدیده‌هایی بوده که به راحتی و بدون طرح سوالات جدید قابل تبیین نبوده‌اند. ما به دلایل متعدد که جای طرح آن اینجا نیست، به طرح پرسش در مورد این پدیده‌ها در اقتصاد خودمان و حتی اقتصاد جهانی عادت نداریم.

پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری: رئیس جمهور در جلسه ستاد اقتصادی دولت پس از استماع گزارش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره ایجاد مشاغل جدید در دوره کرونا، لزوم استفاده از فرصت دوره کرونا برای توسعه دولت الکترونیک را ضروری خواند و بر ضرورت برنامه ریزی و آمادگی بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات برای برگزاری فصل جدید تحصیل دانش آموزان و دانشجویان بر بستر شبکه ملی اطلاعات تاکید کرد.

سال ۱۳۹۸ را باید سال شوک‌های ویرانگر دانست. تنها در اسفندماه، اقتصاد ایران با دو شوک شیوع ویروس کرونا و سقوط قیمت نفت مواجه شد. با وجود شوک‌های سیاسی و بین‌المللی که در تمام سال به این اقتصاد وارد شد و با وجود تشدید تحریم‌ها و قطع ارتباط مالی با جهان و همه بیماری‌های مزمنی که اقتصاد ایران را گرفتار کرده، کرونا و سقوط قیمت نفت، شوک‌های غیرمنتظره آخر سال بودند که اقتصاد ایران را کاملاً غافلگیر کردند. ارزیابی اقتصاددانان این است که هم سقوط قیمت نفت و هم شیوع بیماری کرونا می‌توانند متغیرهای اصلی…

بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، تولید ناخالص داخلی حقیقی در سال ۹۸ با کاهش هفت درصدی مواجه شد. کاهشی که باعث شد تولید ناخالص داخلی حقیقی نسبت به هشت سال پیش تنها ۵/ ۱ درصد رشد داشته باشد. این در حالی است که تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های اسمی که متغیر تورم را در خود دارد با رشدی حدوداً ۴۰۰ برابری مواجه شده است. به این معنا که از یک‌طرف درآمد حقیقی آحاد اقتصادی متوقف شده و از طرف دیگر مخارج آنها به پرواز درآمده است. مهم‌ترین سوال در این خصوص این است که چه مجموعه عواملی تولید ناخالص داخلی در…

سهم بخش صنعت و معدن از کل اقتصاد ایران حدود ۲۵ درصد است و ۲۱ درصد ارزش افزوده اقتصاد کشور در گروه صنایع و معادن است. همچنین سهم گروه خدمات در ایجاد ارزش افزوده ۵/ ۵۶ درصد، گروه نفت ۹/ ۱۱ درصد و گروه کشاورزی ۹/ ۹ درصد است. از همین‌رو دو بخش صنعت و معدن ظرفیت بالقوه‌ای جهت رشد و توسعه اقتصادی دارد و از تنوع مناسبی در رشته فعالیت‌ها برخوردار است.

شیوع ویروس کرونا آثار متعددی بر اقتصاد جهان و اقتصاد ایران می‌گذارد. متناسب با ادامه روند موجود، بخش صنعت، معدن و صنایع معدنی در یک بازه کوتاه‌مدت و میان‌مدت از شیوع این ویروس به‌طور جدی متاثر خواهد شد. در شرایطی که بخش صنعت و معدن ایران با مشکلات ساختاری عمیقی دست و پنجه نرم می‌کند کرونا نیز چالش‌های آن را دوچندان کرده است که می‌توان به کاهش شدید تقاضا، کاهش تولید و فروش محصولات صنعتی، چالش واردات مواد اولیه، دیون عقب‌افتاده واحدهای تولیدی در حوزه‌های بانکی، بیمه و مالیات، افزایش هزینه‌های…