دنیای اقتصاد: فهرست واگذاری‌های دولت در سال ۹۷ حکایت از آن دارد که وزارت نیرو با واگذاری ۱۲۹ بنگاه در صدر یکی از دستگاه‌های اجرایی پرتعداد در واگذاری به بخش‌‌خصوصی کشور قرار گرفته است.

گروه بنگاه‌ها: مدیرعامل شرکت توسعه انرژی متین با بیان اینکه خصوصی‌سازی در برق به‌صورت غیرکارشناسی انجام شده، گفت: خصوصی‌سازی در صنعت برق، بدون راهبرد و اهداف مشخص صورت گرفته است.حسین محمودزاده، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، گفت: خصوصی‌سازی در صنعت برق در دو بخش واگذاری نیروگاه‌های دولتی و واگذاری شرکت‌های پیمانکاری، مشاوره مهندسی و سازندگان تجهیزات اتفاق افتاده است.

موضوع خصوصی‌سازی در ایران را باید از چند زاویه مختلف مورد ارزیابی قرار داد. نگاه اول بررسی نحوه خصوصی‌سازی در کشور است؛ چرا که باید دید مسیر طی شده در واگذاری‌های صنعت برق، به چه سمت و سویی هدایت شده است. صنعت برق یکی از صنایع تخصصی، زیرساختی و فنی به‌شمار می‌رود و طبیعتا انتظار می‌رود زمانی که قرار است نهاد، سازمان یا نیروگاهی واگذار شود، متولیان به این پتانسیل‌ها، توجه ویژه‌ای داشته باشند.

شرکت سرمایه گذاری صنایع برق و آب صبا (سهامی عام): حرکت در راستای کاهش تصدیگری دولت و افزایش بهره‌وری و به عبارت دیگر گام برداشتن به سمت خصوصی‌سازی حدود دهه ۱۹۸۰ میلادی در جهان، به‌ویژه در کشورهای توسعه یافته آغاز شد. اهداف استراتژیک خصوصی‌سازی توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشور، حذف انحصار و گسترش رقابت می‌باشد. وجود پیش‌نیازهایی نظیر تقویت مالکیت خصوصی، تغییر ساختار شرکت‌ها، آزادسازی قیمت، تنظیم و اصلاح مقررات و مقررات‌زدایی، آزادی ورود و خروج از بازار، اصلاح ساختار مالی و نیز اصلاح بازار نیروی کار از الزامات خصوصی‌سازی است.

دنیای اقتصاد: قیمت‌های برق در کشورهای مختلف با توجه به وضعیت عرضه و تقاضا، زیرساخت‌ها، ویژگی‌های جغرافیایی و... متفاوت است. در واقع شرکت‌های برق در محاسبه هزینه‌های برق مصرفی از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. برخی از این روش‌ها به گونه‌ای طراحی‌ شده‌اند که مصرف‌کنندگان را تشویق به صرفه‌جویی و کاهش سطح مصرف می‌کنند. در میان کشورهای توسعه‌یافته یکی از ارزان‌ترین تعرفه‌های برق را کشور کانادا دارد. در کانادا هزینه هر کیلووات‌ساعت برق مصرفی معادل ۰۸/ ۰ دلار است. در این گروه از کشورها، ایتالیایی‌ها با هزینه برق نزدیک به ۳۰/ ۰ دلاری به ازای هر کیلووات‌ساعت، یکی از گران‌ترین قیمت‌های برق را در دنیا دارند. «دنیای‌اقتصاد» در گزارش پیش‌رو دو نمونه از سازوکارهای تعیین تعرفه برق (آمریکای‌شمالی و ترکیه) را بررسی کرده است.

دنیای اقتصاد: چرا مکانیزم تعرفه‌های برق در ایران، عاملی بازدارنده برای کاهش مصرف نیست؟ تحلیلگران اقتصادی براین باورند اقتصاد نامتوازن برق از یکسو و کمبود منابع، هدرروی بالای شبکه و رشد مصرف از سوی دیگر، دلایلی هستند که باعث شده هزینه‌ها و درآمدها در صنعت برق با یکدیگر همخوانی نداشته باشند. در این میان، تعیین قیمت برق به‌عنوان یکی از پارامترهایی که می‌تواند به اقتصاد برق توازن و تناسب ببخشد، همواره در کشور با چالش‌هایی همراه بوده و نه‌تنها نتوانسته تعادل را به این صنعت تزریق کند، بلکه عاملی بازدارنده برای کاهش ساعات پیک بار هم نبوده است.

چرخه معیوب تعیین تعرفه‌های برق در ایران، موضوعی است که از سوی دولت، مجلس و بخش‌خصوصی به‌عنوان یکی از چالش‌های مهم در صنعت برق شناسایی شده است. این چرخه ناکارآمد که در حوزه تولید و توزیع برق به چشم می‌خورد، در سال‌های گذشته مصرف برق را با افزایش چشمگیری مواجه کرده است؛ به‌طوری که تابستان هر سال برای عبور از پیک بار نگرانی‌های بسیاری را در میان تولیدکنندگان و متولیان دولتی ایجاد می‌کند.

اگرچه در حال‌حاضر به پشتوانه حمایت‌های خالصانه مدیران ارشد وقت وزارت نیرو از صنعت برق در دوران بعد از جنگ تحمیلی، کشور شاهد پیشرفت‌های فنی شایانی در بخش‌های مختلف این صنعت بوده و بنابر اعلام مسوولان وزارت نیرو هم‌‌اینک بیش از ۹۰ درصد از تجهیزات صنعت برق توسط سازندگان داخلی تولید می‌شود و در حوزه‌های پیمانکاری، مشاوره و... نیز صنعت برق کشور به جایگاهی دست‌یافته‌ که می‌تواند در مناقصات بین‌المللی شانه به شانه رقبای نامدار خارجی رقابت کند؛ ولیکن نکته تاسف‌بار آن است که طی چند سال اخیر، به‌تدریج و با غفلت از پرداختن به موضوعات مهمی نظیر الزامات اقتصادی صنعت برق، شاهد وضعیت نامساعد بسیاری از شرکت‌های فعال در این صنعت به‌ویژه در زمینه‌ توان تامین نقدینگی جهت استمرار مطلوب فعالیت‌ها بوده‌ایم.

گروه مپنا: سال‌ها است که موضوع واقعی شدن قیمت برق در کشور از سوی تصمیم‌سازان، فعالان و مصرف‌کنندگان این کالای استراتژیک با جدیت دنبال می‌شود و اینک با نگاه به واقعیت‌های اقتصادی این صنعت، ضرورت حل و فصل اثربخش معضلات اقتصاد برق به روشنی هر چه تمام‌تر احساس می‌شود.

دنیای‌اقتصاد: مطابق سنت هر ساله با نزدیک شدن به فصل تابستان، هشدارها نسبت به پیک مصرف برق آغاز می‌شود. برخی راه حل عبور از پیک تابستانه را در ساخت نیروگاه‌های جدید و افزایش ظرفیت صنعت برق کشور می‌دانند و در مقابل برخی نیز معتقدند نباید هزاران میلیارد تومان را صرف ساخت نیروگاه کرد تا جوابگوی پیک چندروزه تابستان باشد. مطابق آمارهای رسمی، سال گذشته اوج مصرف برق به ۵۵هزار مگاوات رسید که اگر یک درصد میزان مصرف را در زمان پیک کاهش دهیم، میزان مصرف ۵۵۰مگاوات کاهش خواهد یافت و این به معنی نساختن یک نیروگاه است. در گفت‌وگویی که با محسن طرزطلب، مدیرعامل شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی داشتیم، وی به ضرورت احداث نیروگاه‌های جدید در کشور پاسخ داده است. به گفته وی، با توجه به رشد سالانه مصرف برق، سرمایه‌گذاری در بخش توسعه و نوسازی نیروگاه‌ها، یک امر اجتناب‌ناپذیر است. اما اگر پیک مصرف برق ۲۰۰ تا ۵۰۰ ساعته را مدیریت کنیم، هزینه‌های ما در بخش سرمایه‌گذاری کمتر و بهینه‌ می‌شود.

دنیای اقتصاد: آژانس بین‌المللی انرژی، بهینه‌سازی الگوی مصرف را سریع‌ترین و ارزان‌ترین راه دستیابی به امنیت انرژی و فائق آمدن بر چالش‌های زیست محیطی و اقتصادی دانسته است.

پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو: پیک مصرف برق در فصل‌های مختلف سال و با توجه به مدت روشنایی روزانه و درجه هوا متفاوت است؛ ولی به‌طور معمول در ۶ ماه نخست سال طی ساعت‌های ۱۳ تا ۱۷ در روز (پیک روزانه) و ۱۹ تا ۲۳ در شب است که در این ساعات نیز مصرف برق گران‌تر از سایر اوقات حساب می‌شود. هر سال قبل از شروع ایام پیک تدابیر ویژه و خاصی برای این ایام از سوی مسوولان وزارت نیرو دیده می‌شود تا با حداقل خاموشی و عبور از پیک، مردم شرایط خوبی را در تابستان از جهت برق داشته باشند. اردشیر مذکوری، مدیر بهره‌برداری و کنترل سیستم شبکه برق کشور در این باره می‌گوید: در سال گذشته با آمادگی بیش از ۵/ ۹۸ درصدی نیروگاه‌ها و ۵/ ۹۹ درصدی شبکه انتقال در ساعات اوج مصرف، اجرای طرح‌های توسعه در بخش تولید و انتقال براساس اولویت‌های صنعت برق، افزایش ضریب بهره‌برداری از تجهیزات شبکه انتقال با توسعه طرح‌های حفاظت ویژه و همچنین طرح‌های مدیریت بار، امکان آن فراهم شد تا بیشترین نیاز مصرف در داخل کشور تامین شود.

دنیای اقتصاد: گذر موفق از پیک مصرف برق چند سالی است به یکی از دوئل‌های تابستانی متولیان وزارت نیرو تبدیل شده است؛ دوئلی که یکسوی آن را متقاضیان پرمصرفی از بخش کشاورزی، صنعت و خانگی شکل داده‌اند و سوی دیگرش را نیروگاه‌هایی با ظرفیت و راندمان پایین تولید و البته عمدتا بدون صرفه اقتصادی. در این میان کمبود ۳ هزار مگاوات برق در نیروگاه‌های آبی به دلیل افت بی‌سابقه بارش‌ها، افزایش مصرف برق در طیف‌های مختلف متقاضیان و مشترکان و بالاخره ظرفیت محدود ۲ هزار مگاواتی نیروگاه‌های حرارتی، سه چالشی به‌شمار می‌روند که نه‌تنها نیاز مصرف ۵۸ هزار مگاواتی برق در تابستان ۹۷ را در هاله ابهام قرار داده،‌ بلکه به صدا درآمدن زنگ خاموشی‌ها در کشور را بیش از گذشته محتمل کرده است. «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با محمودرضا حقی‌فام، معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر علاوه‌بر اینکه چالش‌های عبور از پیک مصرف برق را مورد بررسی قرار داده، راهکارهای سپری کردن تابستانی بدون خاموشی را نیز جویا شده است که در ادامه می‌خوانید:

برق، زیرساخت زیرساخت‌هاست و امروزه این انرژی جزء لاینفکی از زندگی بشر به‌شمار می‌رود. در این میان امنیت و آرامش مردم بیش از گذشته به انرژی برق گره خورده است.

عبور از پیک مصرف برق یکی از چالش‌های مهم در حوزه انرژی است که در طول چند سال گذشته بسیاری از بخش‌های اقتصادی کشور را درگیر خود کرده است. در این میان ساخت نیروگاه‌های جدید و وارد مدار کردن آنها تنها برای مدت چند ماه و برای عبور از پیک تابستانه، برخی سوالات را در ذهن متبادر می‌کند. یکی از کلیدی‌ترین سوالات این است که برای گذر از این بازه زمانی کوتاه‌مدت چقدر هزینه می‌شود و آیا این هزینه‌ها توجیه اقتصادی دارد؟ در شرایط امروز اقتصاد، به‌دلیل ارائه محدود منابع و تسهیلات بانکی و چالش‌های سرمایه‌گذاران، بخش‌خصوصی عمدتا علاقه‌مند به‌ خرید نیروگاه‌های موجود به‌جای احداث نیروگاه‌های جدید است.