دنیای‌اقتصاد: دشواری‌ها و چالش‌های صنعت برق ایران آیا فقط ابعاد اقتصادی دارد؟ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد صنعت برق ایران با وجود توسعه قابل‌ملاحظه‌ای که در دهه‌های گذشته داشته در پاسخگویی به نیازهای توسعه‌‌ای جامعه ایران، به‌خصوص در شرایط کمبود منابع مالی با دشواری‌ها و چالش‌هایی روبه‌رو است. موضوعاتی مانند دشواری تولید متناسب با مصرف در زمان‌ها و فصل‌های اوج مصرف، رشد شدت مصرف همزمان با کاهش بازدهی انرژی، دشواری‌های مربوط به پرداخت هزینه‌های مصرف متناسب با قیمت تمام‌شده، قانون‌گریزی‌ها و رفتارهای نابهنجاری که در مصرف انرژی رخ می‌دهد و دشواری‌های حرکت به سمت تولید انرژی الکترونیک سازگار با معیارهای زیست‌محیطی و... از جمله دست‌اندازهایی هستند که در این صنعت استراتژیک دیده می‌شود. تحلیلگران و کارشناسان معتقدند این چالش‌ها تنها با راهکارهای اقتصادی از میان برداشته نمی‌شوند، بلکه ناکارآمدی رویکردهای صرفا اقتصادی و تکنوکراتیک و بی‌توجهی به جنبه‌های فرهنگی- اجتماعی به این مشکلات دامن زده است. به اعتقاد آنها، بخشی از چالش‌های صنعت برق از جنبه‌های اجتماعی در بخش‌هایی مانند «اقتصاد تولید و مصرف»، «سازه‌های تولید»، «مصرف غیرمجاز»، «الگوی مصرف»، «توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر» و «ارتباط، اعتماد و سرمایه اجتماعی» قابل حل خواهند بود.

دنیای‌اقتصاد: وزیر نیرو در سی‌وچهارمین کنفرانس بین‌المللی برق درخصوص موضوعاتی مانند «تسویه بدهی‌ها»، «افزایش همکاری با کشورهای همسایه»، «قرارداد صادرات برق به عراق» و «داخلی‌‌سازی تجهیزات صنعت برق» سخن به‌ میان آورد. به‌گفته رضا اردکانیان، سال گذشته از قانون بودجه‌ای که تصویب شد، استفاده زیادی شد و حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های وزارت نیرو با سازوکاری که در قانون بودجه در نظر گرفته شده بود، تسویه شد.

سند برنامه بودجه سالانه به‌عنوان سند سیاست‌های مالی دولت، اگر چه بر شیوه‌های تامین و تخصیص منابع نهادهای حاکمیتی متمرکز است، اما به‌دلیل سهم بزرگی که دولت، نهادهای عمومی و شرکت‌های تابعه در اقتصاد ایران دارند، بر عملکرد همه بازیگران اقتصادی (خانوار و بنگاه‌ها) تاثیر عمیقی داشته و دارد. عمق و وسعت این تاثیر در برخی بخش‌های اقتصادی مانند حوزه‌های زیرساختی مانند برق، آب، راه‌وشهر‌سازی به مراتب بیشتر از سایر حوزه‌های اقتصادی است. در واقع بازار کسب‌وکار بخش زیادی از بنگاه‌های فعال در زنجیره تامین پروژه‌های زیرساختی (صنعت احداث) شامل شرکت‌های سازنده تجهیزات، پیمانکاران و مشاوران، به‌طور مستقیم به برنامه‌های دولت در این بخش وابستگی دارد. از برنامه چهارم به بعد این بخش در نظام بودجه ایران با چند مشکل بنیادی مواجه شده است که همچنان بر سرنوشت اقتصادی هزاران بنگاه اقتصادی سایه افکنده است. این مسائل عبارت بوده‌اند از: الف) کسری سیستماتیک بودجه؛ به نحوی که هر سال‌تراز مالی دولت در بخش منابع و مصارف مربوط به طرح‌های عمرانی یا امور زیربنایی نامتوازن بوده و با کسری مواجه شده است. این کسری بودجه در سال‌های گذشته منجر به انباشت بدهی دولت به پیمانکاران و زنجیره تامین شده است. ب) روند کاهشی منابع داخلی دولت برای تامین مالی طرح‌های زیربنایی؛ در دو دهه اخیر دو نیروی اصلی منجر به روند کاهشی سرمایه‌گذاری دولتی در امور زیربنایی شده است: از یکسو منابع ارزی دولت با نوسان درآمدهای ارزی مواجه شده و در نتیجه پایداری مالی دولت برای تامین هزینه‌های جاری و سرمایه‌گذاری زیربنایی کاهش یافته است، از سوی دیگر فشار هزینه‌‌های جاری مانند پرداخت یارانه‌ها و تامین کسری پرداخت حقوق بازنشستگان شدت یافته است.

گروه بنگاه‌ها: با توجه به شرایط موجود و گمانه‌زنی‌ها، جایگاه و وضعیت صنعت برق در بودجه سال آینده چندان تفاوتی با بودجه سال‌جاری ندارد.ابراهیم خوش‌گفتار عضو هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق، با اعلام این مطلب به «دنیای‌اقتصاد» گفت: به نظرم با توجه به کاهش فروش نفت به‌دلیل تحریم‌ها بودجه سال آینده بیش از پیش انقباضی باشد.وی در مورد دوران پیک مصرف برق سال ۹۹ اظهار کرد: چنانچه بارش‌ها در ماه‌های سرد پیش ‌رو افزایش یابد و صنعت نیز در وضع کنونی باشد به احتمال فراوان دوران پیک مصرف برق سال آینده مانند امسال با کمترین خاموشی به پایان می‌رسد.

ایسنا: مدیر عامل توانیر گفت: ۲۹ میلیون مشترک خانگی داریم که از این تعداد مصرف برق ۲۴ میلیون مشترک در حد الگوی مصرف است و مهم‌تر از آن ۸ میلیون نفر از این ۲۴ میلیون، ضمن اینکه الگوی مصرف را رعایت کردند، مصرف‌شان در تابستان امسال نسبت به سال قبل کاهش داشته و مشمول ۱۰۶ میلیاردی خوش‌مصرف‌ها شده‌اند. محمدحسن متولی‌زاده با بیان اینکه برای کاهش مصرف برق وزارت نیرو برنامه‌هایی را در نظر گرفته است اظهار کرد: درحال‌حاضر سیاست اصلی وزارت نیرو مدیریت توام با عرضه و تقاضاست. یعنی همان‌طور که بحث احداث نیروگاه‌ها و ظرفیت‌سازی جدید با جدیت دنبال می‌شود، نهضت بهینه‌سازی مصرف نیز آغاز شده است. مدیرعامل توانیر با تاکید به این مساله که با همکاری مردم توانستیم در سال‌جاری نتایج ارزشمندی را رقم بزنیم اظهار کرد: سیاست تعرفه‌های تشویقی برای مشترکان خانگی در سال جاری اجرا شد که این سیاست‌ها برای اولین بار در صنعت برق بود. او یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته در این حوزه را همکاری صنایع و کشاورزان در قالب طرح‌های تشویقی دانست و تصریح کرد: از کشاورزان درخواست کردیم در ساعاتی از ظهر تابستان و همزمان با پیک تابستان بار مصرف خود را کاهش دهند و در مابقی ایام برق رایگان دریافت کنند.

دنیای اقتصاد: تاسیس رگولاتور مستقل در صنعت برق چه ضرورت‌هایی دارد؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین تفاوت میان ساختار برق ایران و کشورهای پیشرفته، وجود نهاد تنظیم‌گر مستقل و قدرتمند است. نهاد تنظیم مقررات یکی از مهم‌ترین ارکان تجدید ساختار در کشورهای مختلف بوده و کمک زیادی به موفقیت تجدید ساختار در این کشورها کرده است. اما در ایران چنین نهاد قدرتمند و مستقلی وجود ندارد و وزارت نیرو یا نهادهای وابسته به آن این وظیفه را برعهده دارند که این به ایجاد مساله تعارض منافع دامن می‌زند. حالا این سوال مطرح است که نهاد تنظیم‌گر باید چه ویژگی‌ها و حدود اختیاراتی داشته باشد تا بتواند در کنار اینکه به وظیفه اصلی خود عمل کند، این تعارض منافع را ایجاد نکند؟

تولید کنتورهای هوشمند آب، گاز و برق از سوی یک شرکت‌ دانش‌بنیان، اکنون توانسته تحول عظیمی را در نحوه کارکرد کنتورها به وجود آورد و زمینه را برای قرائت از راه دور و نیز قطع و وصل جریان آب، گاز و برق فراهم سازد.

گروه بنگاه‌ها: عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان تابلو برق، با بیان اینکه مقام معظم رهبری، قوای سه‌گانه و دیگر ارگان‌های دولتی و حکومتی، در سال‌های اخیر تلاش خود را به‌منظور حمایت از تولید و تولیدکنندگان داخلی انجام داده‌اند، اعلام کرد: با این وجود به‌دلیل برخی ناهماهنگی‌ها و بعضا سوءتدبیرها، نتیجه ‌موردانتظار از این حمایت‌ها حاصل نشد.

گروه بنگاه‌ها: در ۴۰ سال گذشته ایران همواره با چالش «تحریم‌های اقتصادی» روبه‌رو بوده؛ اما آنچه امروز اقتصاد صنعت برق را تحت‌الشعاع قرار داده، معضلات داخلی مانند افزایش ناگهانی نرخ ارز و عدم ثبات اقتصادی است.

دنیای‌اقتصاد: اقتصاد سبز یا اقتصاد محیط‌زیست در دهه‌های اخیر موردتوجه بسیاری از دولت‌ها قرار گرفته و تاثیرات متقابل اقتصاد و محیط‌زیست به واقعیت غیرقابل انکاری تبدیل شده است؛ به‌نحوی‌که سیاست‌های اقتصادی بر محیط‌زیست اثرگذارند و در مقابل نیز اقتصاد از تغییرات زیست‌محیطی تاثیر می‌پذیرد. آلودگی‌های زیست‌محیطی یکی از مهم‌ترین چالش‌های جوامع است که در کشورهای پیشرفته با سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های نوین در کنترل آلودگی‌های زیست‌محیطی و بهبود کارآیی انرژی، گام‌هایی در راستای بهبود آن برداشته شده، اما در کشورهای درحال توسعه موردتوجه قرار نگرفته است. شاخص GGEI اولین شاخص مطرح شده در زمینه اقتصاد سبز است که در سال ۲۰۱۰ معرفی شد و امروزه توسط سیاست‌گذاران، سازمان‌های بین‌المللی، جوامع مدنی و بخش‌های خصوصی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در گزارش پیش‌رو که از سوی معاونت امور اقتصادی وزارت اقتصاد گردآوری و تدوین شده، تجربه پنج کشور سوئد، نروژ، کاستاریکا، آلمان و دانمارک در زمینه اقتصاد سبز و به‌طور اخص توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر مورد بررسی قرار گرفته است.

دنیای‌اقتصاد: آخرین آمارها درباره مخازن سدهای ایران حاکی از آن است که موجودی مخزن ۱۲ سد کشور، بیش از ۷۵ درصد افزایش، موجودی مخزن هشت سد بین ۲۵ تا ۷۵ درصد افزایش، موجودی مخزن ۲۴ سد کشور تا ۲۵ درصد افزایش و کاهش داشتند. به گزارش «ایسنا» براساس آخرین آمار وضعیت سدهای مهم (شرب- کشاورزی) تا پایان ۲۱ آبان‌ماه سال‌جاری حاکی از آن است که سدهای حوضه دریاچه ارومیه (مجموع ۱۳ سد) به‌طور کلی ۷۱۷ میلیون مترمکعب موجودی مخزن دارد و درصد پرشدگی این مخازن در سال‌جاری ۴۳ درصد و درصد تغییرات آن نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد بوده است.

صنعت برق ایران سابقه‌ای درخشان در گذر از وابستگی به خودکفایی دارد. این صنعت در فراز و نشیب چهل سال گذشته آن‌قدر تجربه اندوخته که با اتکا به آن نه‌تنها وابستگی مطلق به شرکت‌ها و مهندسان خارجی‌ را از بین برده، بلکه توانسته به یکی از صادرکنندگان بزرگ تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی در منطقه بدل شود.

گروه بنگاه‌ها: دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ روشنایی با انتقاد از سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت در قبال واردات این کالا، خواستار بهبود فضای کسب‌وکار و بازتر شدن فضا برای تولیدکنندگان شد.احمد محسنی دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ روشنایی، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، اعلام کرد: درحال‌حاضر سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌های کشور، ثبت‌سفارش لامپ کامل را ممنوع اعلام کرده است. این درحالی است که هم اکنون در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، این امکان برای مسافران و خرده‌فروشان وجود دارد.

گروه بنگاه‌ها: یک کارشناس صنعت سیم و کابل ضمن تشریح وضعیت بازار سیم و کابل کشور گفت: افزایش جمعیت بیکار در این صنف مهم‌ترین پیامد رکود اقتصادی است. حسین حق‌بیان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان سیم و کابل ایران با اعلام این مطلب به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در وضعیت فعلی باتوجه به عدم اجرای پروژه‌هایی که به تولیدکنندگان صنعت سیم و کابل واگذار نشد، بازار سیم و کابل در رکود به سر می‌برد.

دنیای اقتصاد: نمایندگان بخش‌خصوصی در کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران، به بررسی مساله فرصت‌ها و چالش‌های بلاک‌چین در حوزه انرژی پرداختند. رئیس این کمیسیون نیز اعلام کرد حجم سرمایه‌گذاری غیردولتی در راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی کوچک به بیش از ۱۲۴ هزار میلیارد ریال رسیده است. به گزارش «روابط‌عمومی اتاق تهران»، در دهمین جلسه کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران پیرامون تضامین قراردادهای حوزه انرژی در بستر بیمه‌های اتکایی بحث و تبادل‌نظر شد. همچنین در این نشست، چالش‌ها و فرصت‌های بلاک‌چین در حوزه انرژی و محیط‌زیست مورد نقد و بررسی قرار گرفت.رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران در این نشست به برخی اخبار حوزه صنعت برق نیز اشاره کرد و با بیان اینکه به گفته مسوولان توانیر، تا سال ۱۴۰۰ حدود ۳ هزار مگاوات نیروگاه کشور بازنشسته می‌شود، افزود: وزیر نیرو در نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق اعلام کرد ۲۳۵۰ نیروگاه خورشیدی در کشور درحال احداث است و تاکنون نیز ۳۵۵۸ نیروگاه خورشیدی مقیاس کوچک در کشور نصب شده و حجم سرمایه‌گذاری غیردولتی در این بخش به بیش از ۱۲۴ هزار میلیارد ریال رسیده است.