شبکه انرژی چین تحتتاثیر موج انرژیهای تجدیدپذیر
برای جلوگیری از فشار زیاد بر خطوط برق این کشور، مقامات شبکه برق چین در حال کاهش خروجی توربینها و پنلهای خورشیدی خود در سالجاری هستند. بلومبرگ اخیرا گزارش داده است که با رونق سالانه نصب تاسیسات بادی و خورشیدی و به طور بالقوه امکان افزایش اوج انتشار گازهای گلخانهای در بزرگترین آلاینده جهان، تمرکز از تولید انرژی پاک، به اطمینان از قابل استفاده بودن آن تغییر کرده است. برای حمایت موثرتر از پتانسیل عظیم انرژیهای تجدیدپذیر، چین بهدنبال فناوری ذخیرهسازی انرژی است که در ماهها و سالهای آینده تبدیل به یک بازار بزرگ میشود.
انرژی خورشیدی و باد منابع انرژی متغیر هستند، به این معنی که سطح تولید انرژی آنها بر اساس شرایط آب و هوا، زمان روز و فصول به گونهای تغییر میکند که همیشه قابل پیشبینی نیستند. این موضوع چالشهایی را برای متعادل کردن جریانهای ورودی و خروجی انرژی به شبکه ایجاد میکند، زیرا برخلاف انرژی حاصل از سوختهای فسیلی، تولید باد و خورشید را نمیتوان برای مطابقت با تقاضای انرژی مدیریت کرد. در اینجاست که ذخیره انرژی وارد میدان میشود. فناوریهای ذخیرهسازی، انرژی اضافی را زمانی که عرضه انرژی تجدیدپذیر از تقاضا پیشی میگیرد، جذب و ذخیره میکنند و بعدا زمانی که تقاضا بیشتر از عرضه است، آن انرژی را به شبکه باز میگردانند.
این امر جریان ورودی و خروجی به شبکه را تثبیت میکند و در عین حال نوسانات بازار را از طریق فرآیندی به نام آربیتراژ کاهش میدهد. با توجه به این خدمات که برای امنیت انرژی ضروری هستند، اینگونه استدلال میشود که ذخیرهسازی انرژی ستون فقرات انقلاب تجدیدپذیرها خواهد بود. تا ژوئیه 2024، چین در حال توسعه 180 گیگاوات پروژههای خورشیدی بزرگ و 159 گیگاوات پروژههای عظیم بادی بود. این پیشرفتها روی هم تقریبا دوسوم ظرفیت بادی و خورشیدی تولیدی کل جهان را تشکیل میدهند. اما در حالی که ظرفیت ترکیبی تولید برق بادی و خورشیدی این کشور به بیش از 1200 گیگاوات رسیده است، ظرفیت ذخیرهسازی باتری نصب شده آن تنها به 44 گیگاوات میرسد.
در حالی که ظرفیت ذخیرهسازی باتری بسیار عقبتر از ظرفیت انرژیهای تجدیدپذیر است، ذخیره انرژی در چین در مسیر رشد عظیمی قرار دارد. به گفته کیان ژیمین، رئیس سابق شرکت سرمایهگذاری دولتی برق چین، ظرفیت نصب شده در نیمه اول سال 2024 در این کشور تا 40درصد افزایش یافته است و انتظار میرود تا سال 2030 به 300 گیگاوات ذخیره باتری برسد. ذخیرهسازی انرژی یک بخش نوپا در صنعت برق است و بسیاری از فناوریهای ذخیرهسازی انرژی هنوز در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارند، اما استفاده از باتریها تنها یک گزینه هستند و دارای معایب مشخصی هستند و فقط میتوانند انرژی را برای مدت زمان کوتاهی نگه دارند.
با این حال، بازار در حال حاضر تحت سلطه ذخیرهسازی باتریهای لیتیوم یونی است، زیرا این یک فناوری اثبات شده با زیرساختهای موجود فراوان، زنجیرههای تامین تثبیت شده و نصب نسبتا کم هزینه است. بلومبرگ گزارش میدهد که سازندگان باتری در سالهای اخیر بیش از حد در کارخانههای خود سرمایهگذاری کردهاند و این صنعت با ظرفیت مازاد عظیمی مواجه شده است. بنابراین رشد انفجاری بخش ذخیرهسازی انرژی یک خبر عالی برای صنعت باتری است. برای دستیابی به اهداف انتشار صفر، تخمین زده میشود که ظرفیت ذخیرهسازی باتری نصب شده در سراسر جهان تا سال 2030 به بیش از یک تراوات و تا سال 2050 نزدیک به 5 تراوات افزایش یابد. در مقایسه، در سال 2023 مجموع ظرفیت ذخیرهسازی آن کمتر از 200 گیگاوات بود.
چین تنها جایی نیست که استفاده از ذخیره انرژی در آن در حال افزایش است. بازارهای ذخیره انرژی در ایالات متحده و اروپا نیز به سرعت در حال رشد هستند. در مقیاس جهانی، بازار ذخیره انرژی در حال گرم شدن است تا تبدیل به یک تجارت تریلیون دلاری بعدی انرژی پاک شود، اما هیچ کجا این پیشرفت به اندازه چین مهم نیست، جایی که افزایش سرعت تولید انرژی بادی و خورشیدی تهدیدی برای غلبه بر شبکههای انرژی، تضعیف امنیت ملی انرژی و حتی به طور بالقوه بیفایده شدن همه این پیشرفتهاست.
رونق خورشیدی در چین قیمت برق را منفی میکند
به گفته کارشناسان قیمت برق در بخشهایی از چین منفی شده است زیرا سهم انرژیهای تجدیدپذیر بر شبکه غالب شده است. اویل پرایس گزارش داد که این کشور دو برابر بیشتر از کل جهان برق بادی و خورشیدی تولید میکند و مقامات شبکه برق این کشور به کاهش تولید متوسل شدهاند، در حالی که صنعت برق چین تلاش میکند تا ذخیرهسازی باتری را برای هموارسازی جریان انرژی توسعه دهد. نگرانی در مورد «مازاد ظرفیت» خورشیدی چین ممکن است روند کاهش انتشار کربن جهانی را کند کند. اکونومیست نوشت: ظرفیت خورشیدی چین از تقاضای جهانی پیشی گرفته، واقعیتی که تا حد بسیار زیادی از سود این صنعت خواهد کاست، به طوری که مواد اولیه موردنیاز آن با قیمتی بسیار کمتر از هزینه تولید فروخته میشوند و شرکتهای سازنده در حال ورشکست شدن از طرف دولت حمایت میشوند.
اما با توجه به اینکه چین در سال 2023 بیش از ظرفیت ایالات متحده، تاسیسات تجدیدپذیر نصب کرده است تسلط خورشیدی این کشور ممکن است تا حدودی فریبنده باشد، زیرا چین همچنان از نظر ظرفیت در رتبههای پایینتر از هلند، استرالیا، آلمان، اتریش و سایرین قرار دارد. با این حال، بسیاری از کشورها کماکان به صادرات محصولات خورشیدی چین متکی هستند. بلومبرگ NEF در ماه آوریل گزارش داد که بازار جهانی ذخیرهسازی انرژی در سال گذشته تقریبا سه برابر شد و قرار است برای اولین بار در سال 2024 بیش از 100 گیگاوات ساعت ظرفیت اضافه شود، افزایشی که عمدتا ناشی از رشد چین است.