شماره روزنامه ۶۴۵۲
|

یک اقتصاددان با نگاهی انتقادی، اثر مشهور توماس پیکتی را بررسی کرد؛

اگر کسی بخواهد یک کارزار سیاسی را به‌عنوان یک تکنوکرات آرمان‌گرای چپ‌گرا هدایت کند، این کتاب دقیقا همان مانیفستی است که باید بنویسد یا از آن بهره بگیرد. «تاریخ مختصر برابری» اثر توماس پیکتی تلاشی است برای آن‌که سال‌ها پژوهش را در قالب نوعی مانیفست ــ هرچند منتشرشده توسط انتشارات دانشگاه‌ هاروارد…

تحول اقتصادی عصر جدید دیگر تنها نتیجه رفتار انسان‌ها نیست؛ بخش مهمی از تصمیم‌ها، انتخاب‌ها و واکنش‌های اقتصادی امروز را «الگوریتم‌ها» می‌سازند. از تعیین قیمت کالاها تا هدایت رفتار مصرف‌کنندگان؛ از تحلیل بازار سرمایه تا ساخت الگوهای جدید مصرف محتوا. هوش مصنوعی به صورت آرام و بی‌سر و صدا اما…

اخبار اندیشه

    یکشنبه، ۱۸ آبان ۱۴۰۴
  • نظریه قیمت و اصناف ارل تامپسون

    افرادی که مرا می‌شناسند،با علاقه من به «ارل تامپسون» آشنا هستند. به‌نظر من، تامپسون یکی از بزرگ‌ترین و در عین حال کم‌قدرشناخته‌ترین نظریه‌پردازان قیمت بود. او به‌خاطر توضیحات غیرمتعارف و ایده‌های چالش‌برانگیزش شناخته می‌شد. «آرمن آلچاین»، استاد سابق و همکار بعدی او در دانشگاه UCLA، درباره‌اش گفته بود: «آنچه در ابتدا وارونه به نظر می‌رسد، به‌تدریج درست و منطقی جلوه می‌کند — البته از دیدگاه جدید، اما بسیار منحصربه‌فرد تامپسونی».
    شنبه، ۱۷ آبان ۱۴۰۴
  • برنده نوبل اقتصاد در یک گفت‌وگو سازوکار خلق رفاه را تشریح کرد

    روزنامه شماره ۶۴۳۰

    روایت «آگیون» از نوآوری

    فیلیپ آگیون، برنده نوبل اقتصاد ۲۰۲۵، در یک گفت‌وگو اعلام کرد که سازوکار خلق رفاه را یک فرآیند دائمی تخریب خلاق می‌داند. او در مصاحبه خود توضیح می‌دهد که رشد، حاصل رقابت نوآوران برای کنار زدن بازیگران مستقر است. این اقتصاددان فرانسوی، رانت ناشی از نوآوری را خوب و لازمه تحرک اجتماعی می‌داند و معتقد است مالیات‌ستانی سنگین، انگیزه اولیه نوآوری را از بین می‌برد. او می‌گوید اروپا به‌دلیل عدم تشویق این رقابت، در آستانه از دست دادن انقلاب هوش مصنوعی است.
    پنجشنبه، ۱۵ آبان ۱۴۰۴
  • هوش مصنوعی چگونه به قضات کمک می‌کند؟

    روزنامه شماره ۶۴۲۹

    عدالت در دست ماشین‌ها

    تصمیم‌گیری درباره اینکه آیا یک فردِ دستگیرشده تا زمان دادگاه باید آزاد یا در زندان بماند، یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی است که در سیستم قضایی گرفته می‌شود. این تصمیم نه تنها روی زندگی آن فرد تاثیر می‌گذارد، بلکه بر روی امنیت جامعه و هزینه‌های نگهداری زندان‌ها هم اثر دارد. قضات برای این کار باید پیش‌بینی کنند که آیا فرد آزاد شده تا زمان دادگاه احتمال دارد دوباره جرم جدیدی مرتکب شده و از دادگاه فرار کند.
  • آیا خاویر میلی می‌تواند چرخه‌ باطل را بشکند؟

    روزنامه شماره ۶۴۲۹

    آرژانتین در مسیر توفیق اقتصادی

    هرچند بسیاری از مفسران، رویکرد سخت‌گیرانه خاویر میلی، رئیس‌جمهور آرژانتین، در اصلاحات اقتصادی را به نقد کشیده‌اند، اما نتایج انتخابات پارلمانی اکتبر نشان می‌دهد که مردم آرژانتین درد کوتاه‌مدت اقتصادی را به بازگشت به سیاست‌های پرونیستی ترجیح داده‌اند. اکنون مسیر میلی برای به سرانجام رساندن برنامه‌هایش هموار است.
    چهارشنبه، ۱۴ آبان ۱۴۰۴
  • «دنیای‌اقتصاد» با فیلسوف پراگماتیست آمریکایی به گفت‌وگو پرداخت(بخش دوم)

    روزنامه شماره ۶۴۲۸

    جنگ، صلح و ترامپیسم

    ژوزف سی‌پیت فیلسوف برجسته و جریان سازِ نوپراگماتیست و کارآفرین آمریکایی متولد ۱۹۴۳ است. او عضو جامعه مهندسین Sigma XI، عضو افتخاری انجمن پیشرفت علمی (Fellow AAAS) و همچنین استاد بازنشسته دپارتمان علم، فناوری و جامعه‌ی دانشگاه ویرجینیا تک است.
  • یک اقتصاددان در مقاله‌ای تشریح کرد

    روزنامه شماره ۶۴۲۸

    بانک‌ها، واسطه‌گران وجوه قابل‌وام‌دهی هستند (قسمت ششم)

    متن پیش‌رو، مقاله‌ای طولانی از یک اقتصاددان است که به گزاره‌های یک نحله نه چندان جدید اقتصاد پولی که به تازگی دوباره مورد توجه قرار گرفته است پاسخ می‌دهد.
    سه‌شنبه، ۱۳ آبان ۱۴۰۴
  • «دنیای‌اقتصاد» با فیلسوف پراگماتیست آمریکایی به گفت‌وگو پرداخت؛

    روزنامه شماره ۶۴۲۷

    درباب فناوری، فلسفه و فیلسوفان

    ژوزف. سی. پیت، فیلسوف برجسته و جریان‌سازِ نوپراگماتیست و کارآفرین آمریکایی متولد ۱۹۴۳ است. او عضو جامعه مهندسین Sigma XI، عضو افتخاری انجمن پیشرفت علمی (Fellow AAAS) و همچنین استاد بازنشسته دپارتمان علم، فناوری و جامعه‌ دانشگاه ویرجینیا تک است. مهم‌ترین آثار او عبارتند از: گالیله، دانش انسانی و کتاب طبیعت: روش بجای متافیزیک (۱۹۹۲)، اندیشیدن درباب فناوری: بنیادهای فلسفه فناوری (۲۰۰۰-۱۹۹۹)، فلسفه فناوری ورزیدن: رسالاتی با روحی پراگماتیستی (۲۰۱۱) و احیای هراکلیتوس: زیرساخت‌های فناورانه و دگرگونی علمی (۲۰۲۰).
    یکشنبه، ۱۱ آبان ۱۴۰۴
  • سایر آثار نوبلیست اقتصاد۲۰۲۵ چه حرفی برای گفتن دارند؟

    روزنامه شماره ۶۴۲۵

    پیتر‌ هاویت، منهای رشد

    اگرچه آثار پیتر‌ هاویت در حوزه رشد اقتصادی، شایسته تحسین و حتی دریافت نوبل است، اما سهم او در نظریه پولی و چرخه‌های تجاری نیز اهمیت فراوانی دارد و کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل، نویسنده این یادداشت تصمیم دارد به جای تکرار مباحث مربوط به مدل رشد درون‌زا، بر دیگر جنبه‌های فکری‌ هاویت تمرکز کند.
    شنبه، ۱۰ آبان ۱۴۰۴
  • هزینه‌های استقلال فکری در اقتصاد؛

    روزنامه شماره ۶۴۲۴

    میانه‌رو‌ها رستگار نمی‌شوند

    در علم اقتصاد، کمتر ایده‌ای به‌اندازه ارتباط میان بدهی و رشد مورد سوءتعبیر قرار گرفته است. بیش از یک دهه پیش، تحلیلی برجسته به اشتباه به عنوان فراخوانی برای ریاضت اقتصادی معرفی شد. حال آنکه آن تحلیل در واقع چیزی بسیار ساده‌تر را نشان می‌داد. کشورهایی که زیر بار بدهی‌های سنگین هستند، اغلب فضای محدودی برای سرمایه‌گذاری یا واکنش در هنگام بروز بحران‌ها دارند.
  • سیاست پولی کنونی،‌مانع مهار پایدار تورم و ثبات بلندمدت است؛

    روزنامه شماره ۶۴۲۴

    زمان انعطاف‌پذیری میلی و پزو

    پیروزی حزب آزادی به پیش به رهبری خاویر میلی در انتخابات ۲۶ اکتبر، با استقبال پرشور بازارهای مالی مواجه شد. سرمایه‌گذاران نگران بودند که رأی‌دهندگان سیاست‌های میلی مبنی بر انضباط مالی و مهار تورم را نپذیرند. وقتی معلوم شد که چنین نشده است، بازارهای دارایی آرژانتین در ابتدا جهش کردند و پزو نیز تقویت شد.
    پنجشنبه، ۰۸ آبان ۱۴۰۴
  • چگونه رشد اقتصادی بالا و مستمر چین با وجود فساد گسترده، قابل توضیح است؛

    روزنامه شماره ۶۴۲۳

    کدام فساد؟ کدام حکمرانی؟

    رشد بلندمدت چین در کنار فساد فراگیر (نمودار ۱)، اگر فساد را یک متغیر یکپارچه، همگن و تک‌ساحتی فرض کنیم، چیزی شبیه تناقض به نظر می‌رسد اما زمانی که فساد را تفکیک و بر حسب نوع، سازوکار و پیامد، آن را تقسیم کنیم، تصویر روشن‌تر می‌شود.
    چهارشنبه، ۰۷ آبان ۱۴۰۴
  • نوبل اقتصاد۲۰۲۵ از پیروزی تاریخی انسان می‌گوید

    روزنامه شماره ۶۴۲۲

    بشر چگونه «سقف انرژی» را شکافت؟

    امسال جایزه نوبل اقتصاد به پژوهش‌هایی در زمینه رشد اقتصادی مبتنی بر نوآوری اهدا شد. نیمی از جایزه به جوئل موکیر، تاریخ‌نگار اقتصادی از دانشگاه نورث‌وسترن، و نیم دیگر به فیلیپ آگیون (از کُلِژ دو فرانس و مدرسه اقتصاد لندن) و پیتر ‌هاویت (از دانشگاه براون) تعلق گرفت.
    دوشنبه، ۰۵ آبان ۱۴۰۴
  • در شماره جدید هفته‌نامه «تجارت فردا» بررسی شد؛

    نقشه سرمایه‌گذاری جهان در حال دگرگونی عمیق؛ پروژه‌های سبز در اولویت

    دنیای اقتصاد: در شماره اخیر هفته‌نامه تجارت فردا به جدیدترین تحلیل مؤسسه جهانی مک‌کینزی (McKinsey Global Institute) پرداخته شده که در آن، رفتار قدرت‌های نوظهور و بازتعریف جغرافیای سیاسی سرمایه‌گذاری واکاوی و مشخص شده تا دنیا در حال بازخوانی نقشه سرمایه‌گذاری‌ها است.
    یکشنبه، ۰۴ آبان ۱۴۰۴
  • تجربه حل‌وفصل بحران صدف در عصر ویکتوریا، چه درس‌هایی برای حفاظت از محیط‌زیست دارد؟

    روزنامه شماره ۶۴۱۹

    بازار خودتنظیم‌گر در خدمت طبیعت

    در اواخر قرن نوزدهم، دولت‌های محلی در بریتانیا سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی برای ایجاد زیرساخت‌های آب لوله‌کشی انجام دادند. آب لوله‌کشی، شهرها را جذاب‌تر می‌کرد و همچنین شیوع بیماری‌های ناشی از آب آلوده را کاهش می‌داد. اما بهای این پیشرفت، افزایش عظیم آلودگی ناشی از فاضلاب انسانی در رودخانه‌ها و مصب‌های بریتانیا بود.
    شنبه، ۰۳ آبان ۱۴۰۴
  • بازخوانی اندیشه هنری سایمونز در خصوص آزادی و تمرکززدایی؛

    روزنامه شماره ۶۴۱۸

    نسبت میان آزادی سیاسی و اقتصادی

    هنری سایمونز، یکی از چهره‌های اصلی مکتب اقتصادی شیکاگو، در کتاب مهم خود با عنوان «سیاست اقتصادی برای یک جامعه آزاد» (۱۹۴۸)، دیدگاهی را مطرح می‌کند که در قلب آن ایده تمرکززدایی قدرت سیاسی و اقتصادی قرار دارد.
  • بانک‌ها، واسطه‌گران وجوه قابل‌وام‌دهی هستند

    متن پیش‌رو، مقاله‌ای طولانی از یک اقتصاددان است که به گزاره‌های یک نحله نه چندان جدید اقتصاد پولی که به تازگی دوباره مورد توجه قرار گرفته است پاسخ می‌دهد. طرفداران این نحله جدید را می‌توان با کلیدواژه‌های مختلفی شناخت اما عباراتی چون «ادبیات پولی پساکینزی»، «نظریه درون‌زایی پول» و «نظریه پولی مدرن» را می‌توان از شاخص‌ترین عناوین آن دانست.
    پنجشنبه، ۰۱ آبان ۱۴۰۴
  • مسیر چین اگر از ابتدا به جای سوسیالیسم مائوئیستی، نوعی سرمایه‌داری سیاسی را برگزیده بود، چگونه بود؟

    روزنامه شماره ۶۴۱۷

    معجزه چینی کاهش فقر؟

    این یادداشت با تکیه بر مقاله «فقر در چین از ۱۹۵۰ به این‌ سو: از منظر یک واقعیت محقق نشده»* به قلم اقتصاددان استرالیایی و دانش‌آموخته مدرسه اقتصاد لندن، مارتین راوالیون، از معروف‌ترین متخصصان فقر، می‌کوشد تا روند کاهش فقر پس از آغاز اصلاحات ۱۹۷۸ را در پرتو شکست‌های پیشااصلاحات تبیین کند و به پرسش و پاسخ محوری نویسنده بپردازد: چه سهمی از سطح بالای فقر چین در حوالی سال ۱۹۸۰، یعنی در آستانه اصلاحات بازارمحور دنگ شیائوپینگ، به مسیر سیاستی مائوئیستی پیشین قابل نسبت دادن است؟
    چهارشنبه، ۳۰ مهر ۱۴۰۴
  • دکتر محمد طبیبیان عوامل تاریخی بحران فعلی کشور را تشریح کرد؛

    روزنامه شماره ۶۴۱۶

    ریشه‌های عقب‌ماندگی از مثلث تجدد

    ایران امروز در وضعیتی قرار دارد که بسیاری از صاحب‌نظران آن را با عبارت «بحران چندبعدی» توصیف می‌کنند؛ بحرانی که در عرصه اقتصاد با تورم و رکود، در عرصه سیاست با تضعیف اجماع ملی و در عرصه اجتماعی با کاهش سرمایه اجتماعی جلوه‌گر می‌شود.
    یکشنبه، ۲۷ مهر ۱۴۰۴
  • نظریه آگیون و‌ هاویت، برندگان نوبل اقتصاد ۲۰۲۵، بررسی شد؛

    روزنامه شماره ۶۴۱۳

    اقتصاد از دریچه تخریب خلاق

    دنیای اقتصاد - فربد بهروز : رشد اقتصادی پایدار و بهبود استانداردهای زندگی که با پیشرفت فناوری همراه است، پدیده‌ای محوری در تاریخ مدرن به شمار می‌رود. با این حال، برای دهه‌ها، نظریه غالب رشد اقتصادی، یعنی مدل نئوکلاسیک که توسط رابرت سولو پایه‌گذاری شد، قادر به توضیح ریشه‌های این رشد پایدار نبود.
    شنبه، ۲۶ مهر ۱۴۰۴
  • چگونه ساختارهای اجتماعی متفاوت تاریخ اقتصاد جهانی را رقم زدند؟

    روزنامه شماره ۶۴۱۲

    رمز یک جدایی هزار ساله

    تفاوت چشم‌گیر در مسیر توسعه اقتصادی و نهادی چین و غرب را اغلب به انقلاب صنعتی نسبت می‌دهند. اما این نوشتار بر آن است که نهادها و فرهنگ، بسیار پیش از وقوع انقلاب صنعتی، عامل اصلی سوق یافتن اروپا و چین به مسیرهایی جداگانه بوده‌اند.
  • تاریخ‌نگاری ایده‌ها چه ارتباطی با علم اقتصاد دارد؟

    روزنامه شماره ۶۴۱۲

    ایده‌های برنده و بازنده

    دنیای اقتصاد - علیرضا کتانی : جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۲۵ به جوئل موکیر، فیلیپ آگیون و پیتر ‌هاویت به‌خاطر پژوهش‌های پیشگامانه‌شان درباره نوآوری و رشد اقتصادی اهدا شد.
    چهارشنبه، ۲۳ مهر ۱۴۰۴
  • تحلیل برنده نوبل اقتصاد نشان می‌دهد که کاهش هزینه‌های دسترسی به دانش، عامل اصلی رشد اقتصادی پایدار و تداوم نوآوری شد

    روزنامه شماره ۶۴۱۰

    کلید گمشده انقلاب صنعتی

    دنیای اقتصاد - فربد بهروز : پدیده انقلاب صنعتی و ظهور رشد اقتصادی مدرن، نقطه عطفی سرنوشت‌ساز در تاریخ بشر بود که مسیر زندگی جوامع را برای همیشه دگرگون کرد. مورخان اقتصادی دهه‌ها کوشیده‌اند ریشه‌های این تحول بزرگ را بیابند.
  • بانک‌ها، واسطه‌گران وجوه قابل‌وام‌دهی هستند

    متن پیش‌رو، مقاله‌ای طولانی از یک اقتصاددان است که به گزاره‌های یک نحله نه چندان جدید اقتصاد پولی که به تازگی دوباره مورد توجه قرار گرفته است پاسخ می‌دهد.
    سه‌شنبه، ۲۲ مهر ۱۴۰۴
  • برندگان نوبل اقتصاد ۲۰۲۵ معرفی شدند؛

    روزنامه شماره ۶۴۰۹

     پدیده استثنایی رشد پایدار

    برای هزاران سال، یعنی تقریبا تمام طول تاریخ تمدن، زندگی بشر در نوعی سکون اقتصادی گرفتار بود. با وجود اختراعات پراکنده و مهمی چون چرخ، آسیاب بادی یا ماشین چاپ، استانداردهای زندگی از نسلی به نسل دیگر تفاوت چشم‌گیری نداشت. رشد اقتصادی، اگر هم رخ می‌داد، پدیده‌ای گذرا و محلی بود که سرانجام متوقف می‌شد. اما حدود دو قرن پیش با شروع انقلاب صنعتی، این الگوی تاریخی برای همیشه تغییر کرد. دوره‌ای از رشد پایدار و خودتقویت‌کننده آغاز شد که برخلاف گذشته، دیگر متوقف نشد. این دگرگونی، نه یک شتاب تدریجی، بلکه تغییری بنیادین در ماهیت اقتصاد بود که آن را از وضعیتی ایستا به وضعیتی پویا منتقل کرد.
    دوشنبه، ۲۱ مهر ۱۴۰۴
  • مقصد بعدی مدال سوئدی

    روزنامه شماره ۶۴۰۸

    گزینه‌های احتمالی نوبل اقتصاد

    هر سال، گمانه‌زنی درباره برنده نوبل اقتصاد بهانه‌ای برای بازخوانی مهم‌ترین تحولات این علم است. امسال نگاه‌ها متوجه سه پژوهشگر است؛ استیون بری، جری‌ هاسمن و آریل پیکس. آنها با ابزارهای تحلیلی که توسعه داده‌اند، درک اقتصاددانان را از رقابت و انتخاب مصرف‌کننده در بازارهای پیچیده تغییر داده‌اند و مجموعه پژوهش‌هایشان موجب شکل‌گیری یک چارچوب منسجم برای تحلیل بازارها شده است.
    یکشنبه، ۲۰ مهر ۱۴۰۴
  • سه بانک بزرگ جهانی چگونه جریانات پول و کالا را در سراسر جهان متاثر می‌‌کنند؟

    روزنامه شماره ۶۴۰۷

    هژمون پولی سه‌ضلعی

    دنیای اقتصاد - کیوان حسین‌وند : سیاست‌های پولی اتخاذی توسط چهار نهاد محوری، فدرال ‌رزرو، بانک مرکزی اروپا، بانک انگلستان و بانک خلق چین، سیاست‌هایی صرفا با اثرگذاری درون‌مرزی نیستند بلکه از مسیر «چرخه مالی جهانی» (Global Financial Cycle) بر قیمت‌گذاری ریسک و کمیت تامین مالی فرامرزی اثر می‌گذارند.
  • مرور کتاب «درون ذهن اقتصاددانان: گفت‌وگوهایی با اقتصاددانان برجسته»

    پل آنتونی ساموئلسون (Paul A. Samuelson) یکی از بنیان‌گذاران اصلی اقتصاد مدرن در قرن بیستم است. او نخستین آمریکایی بود که جایزه نوبل اقتصاد را در سال ۱۹۷۰ دریافت کرد و سهمی تعیین‌کننده در تبدیل اقتصاد از رشته‌ای توصیفی به علمی ریاضی‌محور و نظری داشت. کتاب درسی او، Economics: An Introductory Analysis، که نخستین‌بار در سال ۱۹۴۸ منتشر شد، دهه‌هاست به عنوان پرخواننده‌ترین و اثرگذارترین کتاب درسی اقتصاد در جهان شناخته می‌شود.
    شنبه، ۱۹ مهر ۱۴۰۴
  • چگونه ضعف سیستم قضایی در هند، چرخ‌دنده‌های زنجیره تامین و تولید را از کار انداخت؟

    روزنامه شماره ۶۴۰۶

    اقتصاد در دام دادرسی کُند

    دنیای اقتصاد - فربد بهروز : زنجیره‌های تامین یکی از پایه‌های اصلی بهره‌وری اقتصادی در هر کشور هستند. با این حال، حتی در یک صنعت مشخص نیز تفاوت‌های زیادی در روش تولید شرکت‌ها وجود دارد.