ویژه نامه سراسری پتروشیمی

• نمای تولید محصولات پتروشیمی

• چاه بی‌ثباتی

  

  صنعت پتروشیمی در ایران دارای مزایای بالقوه متعددی است که این پتانسیل‌ها امکان توسعه این صنعت را فراهم می‌کند؛ اما وجود چالش‌های متعدد پیش‌روی این صنعت نیز باعث شده این صنعت از مسیر توسعه باز بماند. تحریم، تنوع پایین در سبد محصول تولیدی، ناتمام ماندن طرح‌های توسعه، عدم ثبات در مسیر اهداف تعیین‌شده و تغییر مداوم سیاستگذاری از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی این صنعت ظرف سال‌های اخیر بوده است. این موانع به میزانی جدی بوده‌اند که صنعت پتروشیمی کشور با اهداف توسعه‌ای در نظر گرفته‌شده برای آن در افق ۱۴۰۰ فاصله جدی دارد. در این شرایط تعیین استراتژی پایدار و بادوام برای این صنعت که به شکل پیگیرانه‌ای از سوی تصمیم‌گیران دنبال و اجرایی شود، اصلی‌ترین نیاز حوزه پتروشیمی است.

• راه نفس

  

  در خصوص نقش و جایگاه پتروشیمی در اقتصاد کشور لازم است ابتدا آمار و مقدماتی در ارتباط با تازه‌ترین عملکردها در این صنعت ارائه شود. ظرفیت اسمی تولید صنعت پتروشیمی ایران در پایان سال ۹۹ بر اساس آماری که شرکت ملی صنایع پتروشیمی عرضه می‌کند، معادل ۹۰ میلیون تن در سال بوده است. این میزان تولید به معنی مصرف خوراک حدود ۱/ ۱ میلیون بشکه معادل نفت در روز است. برای روشن شدن بیشتر موضوع بهتر است بدانیم که ما در کشور روزانه به میزان حدود ۵/ ۶ میلیون بشکه معادل نفت، انرژی مصرف می‌کنیم. این مقدار برای کل مصارف صنعتی، خانگی، غیرصنعتی و حمل‌ونقل و به‌طور کلی سوخت و خوراک است. اگر فرض کنیم که ۵/ ۲ میلیون بشکه نفت در روز هم در آینده صادر خواهیم کرد، کشور حدود ۹ میلیون معادل بشکه نفت در روز تولید و مصرف داخلی و صادرات دارد. از این سبد در انتهای سال ۹۹ معادل ۱/ ۱ میلیون بشکه سهم صنعت پتروشیمی بوده است. البته برای انتهای سال ۹۹ آن ۵/ ۲ میلیون بشکه صادرات رخ نداده است و در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز صادرات نفت داشته‌ایم. یعنی معادل ۱/ ۱ میلیون بشکه از مجموع هفت میلیون و ۲۰۰ هزار معادل بشکه نفت در روز را صنعت پتروشیمی به خود اختصاص داده است که رقم قابل توجهی است.

• سرریز سرمایه

  

  ایران با در اختیار داشتن ذخایر غنی نفت و گاز از پتانسیل و مزیت نسبی مناسبی برای توسعه صنعت پتروشیمی با هدف تکمیل زنجیره ارزش برخوردار است. توسعه تولید محصولات پتروشیمی در طول سال‌های گذشته مانع وارد آمدن ضربات بسیاری به اقتصاد کشور در سایه تحریم‌های نفتی کشور شده است. محصولات تولیدشده در این صنعت به بازارهای جهانی صادر می‌شود و این صنعت سهم ویژه‌ای از ارزآوری را به‌خصوص در سال‌های اخیر و در شرایط تحریمی به خود اختصاص داده است. با وجود این چنانچه مذاکرات احیای برجام در وین به نتیجه مطلوبی برسد می‌توانیم به ارتقای سطح سرمایه‌گذاری در این صنعت برای تکمیل زنجیره تولید، ورود دانش فنی به کشور و همچنین کاهش هزینه‌های تولید و صادرات امید داشته باشیم.

• وزن پتروشیمی در بورس

  

  صنعت شیمیایی یکی از صنایع مهم حاضر در بازار سهام است. این صنعت که عمری دراز در بورس تهران دارد در طول سال‌های اخیر به سبب عرضه‌های اولیه قدرتمند و تعداد بالای شرکت‌هایی که در این بازار دارد در میان فعالان بازار سهام شناخته می‌شود. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که صنعت یادشده در حالی که طی ماه‌های گذشته شاخص بورس همچنان در حال ریزش بوده توانسته مسیر صعودی خود را باز یابد. همین امر باعث شده تا برخلاف بیشتر صنایع فعال در بازار سهام که بر روی نمودارهای تکنیکی بیشترین حد تاریخی خود را در سال ۹۹ به دست آورده‌اند صنعت پتروشیمی در سال ۱۴۰۰ از سقف قبلی هم پیشی بگیرد و سقفی جدید را برای خود به ثبت برساند. همین امر سبب شده تا در طول چهار سال اخیر شاخص این صنعت بیش از ۱۸ برابر رشد داشته باشد.

• ترکش‌های نوسانات نفتی

  افزایش کارایی مصرف نفت در بخش خانوار و تولید و همچنین ارتقای تکنولوژی تولید نفت، از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند وضعیت اقتصادی کشورهای نفتی را بهبود دهند. از این‌رو، در مقاله‌ای با عنوان «اثرات تکانه‌های عرضه و تقاضای نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران»، اثرات تکانه‌های کارایی مصرف نفت (تکانه تقاضا) و تکنولوژی تولید نفت (تکانه عرضه)، بر متغیرهای کلان اقتصادی در قالب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی اقتصاد باز نیوکینزی، بررسی می‌شوند. این مقاله به قلم یونس خداپرست، دانشجوی دکترای اقتصاد نفت و گاز، دانشگاه علامه طباطبایی، تیمور محمدی، دانشیار گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبایی و حسین توکلیان دانشیار گروه اقتصاد بازرگانی دانشگاه علامه طباطبایی نوشته شده است. در این پژوهش از داده‌های سالیانه سال‌های ۱۳۹۶-۱۳۵۲ استفاده شده است.

• کانال انتقال نوسان

  بررسی ارزش صنایع پتروشیمی از یک‌سو به عنوان صنایعی استراتژیک در فراهم‌سازی مواد اولیه سایر بخش‌ها و از سویی دیگر با توجه به وزن بالایی که در تشکیل بازار سهام تهران دارد؛ حائز اهمیت است. این صنعت ضمن تاثیرپذیری از تحولات سایر بازارها به ویژه بازار نفت، اثرات قابل ملاحظه‌ای بر روی سایر بازارها به ویژه بازار مالی دارد. قیمت سهام شرکت‌های پتروشیمی در بازار بورس، وابستگی زیادی به قیمت محصولات پتروشیمی و همین‌طور وابستگی زیادی به تغییرات قیمت نفت در بازارهای جهانی دارد. بر این اساس در پژوهشی با عنوان «تحلیل اثر قیمت جهانی نفت بر ارزش سهام صنایع پتروشیمی در ایران با رهیافت ARDL غیرخطی» تلاش شده است تا با استفاده از داده‌های روزانه سال‌های ۱۳۹۶-۱۳۸۷ و رهیافت خودتوضیحی با وقفه‌های توزیعی غیرخطی (NARDL)، وجود نامتقارنی در اثرگذاری قیمت نفت بر ارزش صنایع پتروشیمی مورد آزمون قرار گیرد. این پژوهش به قلم شهریار زروکی، استادیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران، مانی موتمنی، استادیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران و امیرحسین فتح‌الله‌زاده، دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه مازندران نوشته شده است.

• نسخه نجات‌بخش

  صنعت پتروشیمی در جهان در سال ۲۰۲۱ تحت تاثیر تغییرات شگرف قیمت جهانی نفت خام، توافق اعضای اوپک‌پلاس مبنی بر کنترل عرضه نفت خام، سیاست‌های دولت آمریکا در قبال تزریق بسته‌های محرک مالی و تصمیم فدرال‌رزرو برای افزایش تدریجی نرخ بهره، خروج دولت چین از وضعیت کرونا با تزریق گسترده واکسن در سطح کشور، افزایش قابل توجه در تورم در اقتصادهای پیشرفته دنیا و بالاخص تورم در بخش قیمت مواد غذایی قرار داشت.

• اثر پتروشیمی بر محیط زیست

  امروزه مساله افزایش قابل ملاحظه گازهای آلاینده محیط زیست به یک چالش جهانی مهم تبدیل شده است. این موضوع در کنار رشد و توسعه صنعتی در جوامع توسعه‌یافته و در حال توسعه توجه بیشتری را به منظور جلوگیری از اثرات مخرب آنها به خود جلب کرده است.

• صنعت مردانه

  در این مطلب سعی می‌شود به این پرسش پاسخ داده شود که چرا «صنعت» نتوانسته به اندازه هزینه‌ای که در کشور برای تربیت نیروی متخصص زنان می‌شود، از توان و مهارت آنان بهره ببرد؟

• آثار اپیدمی بر صنعت پتروشیمی

• انقلاب در بازدهی

  

  پتروپالایشگاه‌ها موضوع روز کشور ما و جهان است. در این فرصت کوتاه به مزایا و نوآوری‌ها در این فرآیند می‌پردازیم. در کشور ما موضوع پتروپالایشگاه‌ها به صورت طرحی در مجلس پیگیری می‌شود و در دولت هم به قرار اخبار رسانه‌ها وزارت نفت اعلام کرده است که یک پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار‌بشکه‌ای در ساحل در برنامه خود دارد. صرف‌نظر از مسائل مرتبط با قانون و مجوزهای قانونی از نظر سرمایه‌گذاری دولت، این اخبار از نظر من به عنوان یک خدمتگزار صنعت پتروشیمی، خبر خوشحال‌کننده‌ای است و این نوید را می‌دهد که راهی برای توسعه مجدد صنعت پتروشیمی به عنوان یک جهش واقعی از تصمیم تا تولید باز خواهد شد و تکیه پتروشیمی به نفت خام با توجه به مشکلات مصرف غیرعادی گاز طبیعی در مصارف خانگی محصولات پتروشیمی با کمبود خوراک در طرح‌های پتروپالایشی روبه‌رو نخواهند بود.

• نقشه راه شستا

  شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی «شستا»، با توجه به استراتژی‌های کلان و بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت‌های خود، برنامه‌ریزی برای دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدتی همچون افزایش سودآوری، بهره‌وری، و ارتقای جایگاه صنعت در کشور، منطقه و جهان را در دستور کار خود قرار داده است. شستا با تمرکز و تاکید ویژه بر ماموریت‌های کلیدی در کنار اهداف و چشم‌اندازهای بنیادین خود، تلاش می‌کند در سال پیش‌رو، رشد و تعالی بیشتری را در خدمت‌رسانی حداکثری به کشور، ذی‌نفعان، سهامداران و هموطنان ایجاد کند.

• پیاده‌سازی اقتصاد بومی

  

  شرکت مهندسی و نصب فیرمکو پارس در سال ۱۳۷۲ با هدف اجرای طرح‌های جدیدالتاسیس و نگهداری صنایع حوزه نفت و گاز و انرژی با بهره‌گیری از فناوری‌های روز دنیا تاسیس شد. از آنجا که در صنایع پتروشیمی آخرین تکنولوژی رشته‌های مختلف صنعتی همراه با پدیده‌های نو و مکانیزه به کار گرفته می‌شود، این شرکت با توجه به مسوولیت‌های کاری خود به منابع نیروی انسانی متخصص و دستگاه‌های تعمیراتی پیشرفته دسترسی داشته و با برخورداری از خدمات سایر شرکت‌های متخصص عضو گروه قادر به رفع نیاز صنایع پتروشیمی و سایر صنایع کشور نیز است.

• بحران نقدینگی

  

  شرکت شیمیایی فرآورد قشم در آذرماه ۱۳۷۴ به صورت سهامی خاص تاسیس و در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی منطقه آزاد قشم به ثبت رسید. این شرکت ۹ سال بعد و در اسفندماه ۱۳۸۳ به شرکت سهامی عام تبدیل شد. مرکز ثبت شرکت شیمیایی فرآورد قشم در جزیره قشم -منطقه صنعتی طولا بوده و همچنین کارخانه دیگر شرکت در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی در شهر ماهشهر است.

• جذب و حفظ مشتری

  شرکت سلسله آب حیات کرمان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان لوله و اتصالات پلی‌اتیلن، عضو گروه تولیدی گاز لوله و وابسته به شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی است که به‌طور رسمی در خرداد سال ۱۳۸۲ به بهره‌برداری رسید. این شرکت با بهره‌گیری از شش خط تولید، آماده تولید انواع لوله‌های پلی‌اتیلن تک‌جداره (آبرسانی، آبیاری قطره‌ای و گازرسانی) و دوجداره (فاضلابی کاروگیت) است. در این نوشتار سعی بر این است برنامه‌های مربوط به افزایش تولید و فروش و کاهش هزینه‌های شرکت سلسله آب حیات کرمان مورد بررسی قرار گیرد.

• موتور نخبه‌پروری

  

  سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که اواخر سال ۱۳۹۲ بر اساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی توسط مقام معظم رهبری تدوین و ابلاغ شد، ۲۴ بند را دربر می‌گیرد و با توجه به ماهیت شرکت «تکین‌کو» که در حوزه ارائه خدمات بازرسی فعالیت دارد، در این ۲۴ بند نقش ما در برخی بندها پررنگ‌تر و در برخی دیگر کمرنگ‌تر است.

• بهبود خاموش

  

  گزارش اخیر موسسه مک‌کینزی با عنوان تاثیر همه‌گیری کووید ۱۹ بر صنعت پتروشیمی، آثار اختلالات ناشی از همه‌گیری این ویروس بر کاهش تقاضا و قیمت نفت را بر این صنعت در چشم‌انداز کوتاه‌مدت، میان‌مدت (نیمه دوم سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳) و بلندمدت (بعد از سال ۲۰۲۳) مورد بررسی قرار داده است. براساس نتایج به دست‌آمده، رهبران صنایع شیمیایی و سرمایه‌گذاران مالی به طور یکسان باید چشم‌اندازها و دستورالعمل‌های مدیریتی خود را برای تمرکز بر سناریوهای بازیابی، زنجیره‌های تامین منطقه‌ای و بهره‌وری سرمایه به‌روز کنند.

• افزایش ۶۴ درصدی درآمد پتروشیمی جم در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۰

  

  پتروشیمی جم در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۰ از نظر درآمد، افزایش ۶۴ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال قبل داشته است. این موفقیت در حالی کسب شده است که به دلیل بروز مشکل توربین کمپرسور۳۰۱ واحد الفین این شرکت به مدت ۲۱ روز از سرویس خارج بوده است.

• راهکارهای مالی بانک تجارت تسهیل‏‌گر توسعه صنعت پتروشیمی

  

  صنعت پتروشیمی امروز به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد کشور نقش بسیار مهمی در ارزش افزوده منابع طبیعی، سهم تولید ناخالص ملی، ارزآوری و حمایت از صنایع پایین دستی بر عهده دارد. بانک تجارت به‌عنوان بزرگترین بانک بورسی کشور افتخار همراهی حرفه‌ای طولانی مدت را با بزرگترین هلدینگ‌های صنعت پتروشیمی کشور دارد و ظرفیت‌های تخصصی بسیاری را در اختیار توسعه این صنعت استراتژیک قرار داده است. در گزارش زیر به‌‎تشریح خدمات تخصصی بانک تجارت ویژه شرکت‌های فعال در عرصه پتروشیمی پرداخته شده است.

• چهار راه پیش روی صنعت برای تامین مالی از بازار سرمایه

  

  گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس، به عنوان یک گروه صنعتی، برای نخستین بار، توانست پس از طی مراحل مختلف، و با ارائه مستندهای کافی به شورای عالی بورس، مجوز تأسیس تأمین سرمایه را دریافت کند. بر همین اساس تأمین سرمایه خلیج فارس، که اولین تأمین سرمایه صنعتی ایران به شمار می‌رود و روز هشتم آبان ۱۴۰۰ آغاز و پذیره‌نویسی آن با نماد « تفارس» با استقبال قابل توجه مردم مواجه شد.

• شرکت صنایع پتروشیمی سبلان تجلی اقتصاد مقاومتی

  

• پتروشیمی فن‌آوران پیشگام در تولید و صدور دانش فنی، پیشرو در رفع موانع تولید

  شرکت پتروشیمی فن‌آوران سی و چهارمین تولیدکننده متانول در دنیا از منظر ظرفیت اسمی و تنها تولیدکننده اسید استیک در کشور می‌باشد که تولید منوکسید کربن کپتیو واحد اسید و نیز تامین خوراک شرکت‌های مستقر در منطقه نظیر پتروشیمی کارون را برعهده دارد. مقایسه روند تولید محصولات اصلی این مجتمع در ۹ ماهه سال‌جاری و مدت مشابه سال قبل و نیز در انطباق با بودجه مصوب تولید محصولات برای سال ۱۴۰۰ نشان از استمرار و دوام تولید محصولات دارد.

• از فرش به عرش با خودباوری در پتروشیمی کارون

  

  پتروشیمی کارون تنها تامین‌کننده‌ی ایزوسیانات در کشور و تا همین چندسال پیش تنها تامین‌کننده ایزوسیانات خاورمیانه بود. محصولی که در بسیاری از صنایع خودروسازی، مبلمان، کفش، چسب‌سازی و موارد نام آشنای دیگر کاربرد دارد. با دانش خارجی‌ها راه اندازی شد و کار خود را ادامه می‌داد تا زمانی که بدهی‌های زیاد و کاهش میزان فروش، این شرکت را به مرز فروپاشی رساند. سهامش را فروختند و می‌خواستند قطعات و تاسیساتش را قطعه قطعه کنند و به فروش برسانند تا حداقل سرمایه اولیه‌شان را بدست بیاورند.

• تحریم، فرصتی برای اثبات توان تولید داخل بود!

  

  کشور ایران با بهره گیری از ذخایر ارزشمند گاز طبیعی، به توسعه فرآیندهایی روی آورده که از گاز طبیعی به عنوان خوراک استفاده میکنند. این ظرفیت استثنایی در صنعت پتروشیمی جهان، باعث شده است که ایران بعنوان یکی از بزرگترین قطب‌های حوزه پتروشیمی شناخته شود. به طوری که در کنار قطب‌های عسلویه و ماهشهر، شهرک پتروشیمی مکران در آینده نزدیک به عنوان سومین قطب صنعت پتروشیمی کشور شناخته خواهد شد؛ و این به معنای وجود بازاری چند صد میلیون دلاری برای رونق اقتصاد کشور به شمار می‌آید.