ویژه نامه سراسری حمل و نقل و لجستیک

• تقویت لجستیکی

  

  ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر‌به‌فرد و قرار گرفتن در تقاطع کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب، ظرفیت قابل توجهی برای تبدیل شدن به هاب لجستیک منطقه دارد.

• دگرگونی چهره صنعت

  

  نمایشگاه بین‌المللی حمل‌ونقل و لجستیک بستری استثنایی برای معرفی نوآوری‌ها و فناوری‌هایی است که می‌توانند چهره این صنعت را دگرگون کنند. این رویداد فرصتی گران‌بها برای شرکت‌های فعال در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی فراهم می‌کند تا محصولات و خدمات خود را به مخاطبان هدف شامل مشتریان کلیدی، سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران معرفی کنند. با حضور در این نمایشگاه، کسب‌وکارها می‌توانند راهکارهای نوین خود را در بهینه‌سازی مدیریت زنجیره تامین، کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش بهره‌وری لجستیک به نمایش بگذارند و از بازخورد متخصصان برای بهبود محصولات خود بهره‌مند شوند.

• ظرفیت‌های قانونی در احداث آزادراه‌ها

  

  یکی از چالش‌های کلان و اساسی بخش حمل‌ونقل، عدم بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی موجود است. قانون احداث پروژه‌های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشارکت بانک‌ها و سایر منابع مالی و پولی کشور به عنوان یک قانون مترقی در دهه ۶۰ خورشیدی، به‌ویژه با در نظر گرفتن تنگناهای مالی دولت، می‌توانست با جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و به‌تبع آن، کاهش کسری بودجه‌های عمرانی منتج شود که این امر، به دلیل نبود همگرایی نهادهای حاکمیتی و بعضاً عدم احترام به روح و مفاد قراردادهای مشارکت منعقد‌شده، میسر نشد.

• آزادراه قم-سلفچگان-راهجرد

  

  قرارداد مشارکت در تامین مالی، طراحی و احداث آزادراه قم-سلفچگان-راهجرد به صورت شش‌خطه با روسازی بتنی به طول ۷۴ کیلومتر به عنوان تکمیل‌کننده کریدور آزادراهی شمال به جنوب در سال ۱۳۹۹ منعقد شد. شرکت ناودیس‌راه سرمایه‌گذار و مجری پروژه بلافاصله اقدام به تجهیز کارگاه، نصب تجهیزات و انتقال ماشین‌آلات راهسازی کرد و عملیات اجرایی پروژه آغاز شد.

• دور از استانداردهای جهانی

  

  صنعت حمل‌ونقل ایران به ‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی اقتصاد کشور، نقشی حیاتی در توسعه پایدار دارد. با این ‌حال، مقایسه وضعیت فعلی این صنعت با استانداردهای جهانی نشان‌دهنده فاصله قابل ‌توجه در حوزه‌های مختلف ازجمله حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی است.

• ریل ضرر

  

  توسعه حمل‌ونقل ریلی در سال‌های اخیر مانند دیگر بخش‌های اقتصادی متاثر از وضع تحریم‌ها بوده است. اما این در حالی است که حوزه حمل‌ونقل تلاش کرده است خود را با شرایط تطبیق دهد و بتواند آسیب کمتری از تحریم‌ها متحمل شود. به‌‌رغم این اقدامات، تحریم‌ها باید به عنوان یک مانع مهم در بحث توسعه تلقی شوند؛ زیرا این تحریم‌ها به‌خصوص در زمینه نقل و انتقال پول، خرید تجهیزات و فناوری‌های نوین، و تامین قطعات و خدمات فنی اثرگذار بوده و چالش‌هایی را ایجاد کرده است. یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، محدودیت‌های شدید در تامین مالی پروژه‌های حمل‌ونقلی است که بر توانایی سرمایه‌گذاری در این بخش تاثیر منفی گذاشته و باعث کاهش سرعت توسعه زیرساخت‌ها شده است. علاوه بر این، تحریم‌ها موجب افزایش هزینه‌های تامین کالا و خدمات مرتبط با حمل‌ونقل ریلی شده است، که به نوبه خود می‌تواند عملکرد و بهره‌وری این صنعت را تحت تاثیر قرار دهد.

• تردد سبز

  

  هیچ سناریویی برای مهار گرمایش جهانی بدون اقدام فوری و مشخص در بخش حمل‌ونقل امکان‌پذیر نیست. این بخشی است که اغلب در معادله آب‌وهوا نادیده گرفته می‌شود، اما نباید این‌طور باشد. حمل‌ونقل که در حال حاضر مسئول بخش قابل توجهی از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی است و به سرعت در حال افزایش است، موضوعی است که همه را در همه جا تحت تاثیر قرار می‌دهد.

• جاده‌ها باریک‌اند

  

  سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل زمینی ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که در بخش‌های جاده‌ای و ریلی نمود بیشتری دارد. مشکلات ساختاری و مداخلات دولتی، به‌ویژه در زمینه قیمت‌گذاری و نوسازی زیرساخت‌ها، مانع از مشارکت پایدار بخش خصوصی در توسعه این حوزه‌ها شده است. در حالی که در بخش جاده‌ای، رویکردهای نادرست در قیمت‌گذاری آزادراه‌ها اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داده است، در بخش ریلی نیز نبود برنامه‌ریزی مناسب برای تشکیل قطارهای کامل و فرسودگی ناوگان، موجب کاهش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این صنعت شده است. کارشناسان معتقدند برای عبور از این چالش‌ها، بازنگری در سیاست‌های قیمتی و اصلاحات ساختاری ضروری است.

• مسیرهای ویروسی

  

  ابعاد انسانی همه‌گیری کووید ۱۹ بسیار گسترده و عمیق بود. این پاندمی به‌دلیل مخاطراتی که به همراه داشت، بحران اقتصادی به‌مراتب شدیدتر از رکود سال‌های ۲۰۰۹-۲۰۰۸ ایجاد کرد. پیوندهای گسترده اقتصاد جهانی تاثیرات این بحران را تشدید کرد؛ چرا که ویروس از طریق مسیرهای حمل‌ونقل و مسافرتی به‌سرعت گسترش یافت. این بحران به‌طور مستقیم بر تجارت بین‌المللی و زنجیره‌های تامین جهانی (GSCs) که تولیدات در نقاط مختلف دنیا را به یکدیگر متصل می‌کنند، اثر گذاشت.

• صنعت هوایی در خط مقدم تحریم‌ها

  

  وضعیت حمل‌ونقل و لجستیک ایران در مقایسه با استانداردهای جهانی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. با اینکه حمل‌ونقل یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد است اما متاسفانه مشکلات عدیده‌ای در بخش‌های مختلف (هوایی، ریلی، جاده‌ای و دریایی) این صنعت وجود دارد. بخش عمده این مشکلات به زنجیره تامین و همچنین تحریم‌هایی که بر کشور تحمیل شده است برمی‌گردد. در طی این سال‌ها دولت‌های مختلف تلاش کردند شرایط را بهتر کنند اما به دلیل تحریم، شرایط بد اقتصادی و هزینه بالای حمل‌ونقل در کشور آن‌طور که باید نتوانستند آن چشم‌اندازهایی را که مدنظرشان بوده تحقق بخشند.

• نجات حمل‌ونقل ایران از تحریم

  

  ایران، با موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود در تقاطع مسیرهای شمال-جنوب و شرق-غرب، از دیرباز نقش کلیدی در شبکه حمل‌ونقل منطقه‌ای و جهانی داشته است. این کشور، با میراثی از مسیرهای کاروانی و تاریخی همچون جاده ابریشم، به عنوان پلی میان آسیا، اروپا و خاورمیانه شناخته می‌شد. با این حال، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل مدرن ایران از اوایل قرن بیستم آغاز شد. ساخت راه‌آهن سراسری در سال ۱۹۳۸ که تهران را به خلیج‌فارس متصل کرد، آغازگر تحول اساسی در این حوزه بود.

• حمل‌ونقل دانش‌بنیان

  

  صنعت حمل‌ونقل و لجستیک به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های حیاتی اقتصاد هر کشور، همواره نقش کلیدی در توسعه پایدار و رشد اقتصاد داشته است. در سال‌های اخیر، ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها به این حوزه در ایران، نویدبخش تحولات مثبت و نوآوری‌های چشمگیر بوده است. این شرکت‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا (IoT)، تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data) و سامانه‌های مدیریت هوشمند ناوگان، تلاش کرده‌اند بهره‌وری را در این بخش افزایش دهند و چالش‌های قدیمی آن را برطرف کنند. با این حال، مسیر توسعه این شرکت‌ها همواره با فرصت‌ها و چالش‌هایی همراه بوده که نیازمند بررسی دقیق و راهکارهای حمایتی است.

• بهار فرصت در زمستان تحریم

  ناوگان ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، یک بار دیگر و این بار از سوی اتحادیه اروپا و به همان بهانه‌های واهی گذشته تحریم شد. این در حالی است که کشتیرانی ملی ایران نقشی حیاتی در تامین اقتصاد کشور و معیشت مردم داشته و اساساً به‌عنوان بنگاهی اقتصادی و ازقضا بین‌المللی، از امور سیاسی به دور است. اما به نظر می‌رسد برای تحریم‌کنندگان با وجود قوانین و مقررات مصرح جهانی که هرگونه اقدامی را که بر معیشت ملت‌ها اثر منفی بگذارد منع و تقبیح می‌کند، این بار پنجم است که نام این ناوگان در فهرست تحریم‌های بین‌المللی قرار می‌گیرد.

• فقر سرمایه‌گذاری

  

  حوزه حمل‌ونقل ریلی مانند دیگر حوزه‌های اقتصادی با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است که برخی ریشه در شرایط تحریمی دارد و برخی دیگر ناشی از شرایط اقتصاد داخلی است. این در حالی است که توسعه حمل‌ونقل در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و تاثیرات عمیقی بر جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور دارد.

• اقیانوس فرصت

  

  حمل‌ونقل دریایی در هر کشور به شرایط اقتصادی، مراودات بازرگانی خارجی، ارتباطات بین‌المللی، عضویت در موافقت‌نامه‌های تجارت منطقه‌ای، داشتن مزیت نسبی در تولید و صادرات برخی مواد خام و محصولات و تقاضا برای واردات انواع متنوع کالا بستگی دارد. در مورد موارد اشاره‌شده متاسفانه می‌توان گفت که ایران در حال حاضر شرایط مطلوبی ندارد، از این‌رو، میزان حمل‌ونقل دریایی کشور متناسب با ظرفیت‌های بالقوه ما نیست. به‌طوری ‌که در مجموع سالانه حدود ۱۵۰ میلیون تن کالای تجاری در بنادر کشور تخلیه و بارگیری می‌شود، حال آنکه ظرفیت بنادر تجاری ایران حدود ۳۰۰ میلیون تن در سال است. بدیهی است که دسترسی به آب‌های آزاد و در اختیار داشتن بنادر تجاری کارآمد و ناوگان کشتیرانی نیز جزو پیش‌نیازهای حمل‌ونقل دریایی است.

• چهار‌راه جهان

  صنعت حمل‌ونقل یکی از بخش‌های کلیدی در توسعه اقتصادی هر کشور محسوب می‌شود. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک و قرار گرفتن در چهارراه بین‌المللی تجارت، ظرفیت‌های قابل توجهی در زمینه حمل‌ونقل زمینی، دریایی و هوایی دارد. این صنعت نه‌تنها برای تسهیل تجارت و گردشگری اهمیت دارد، بلکه به‌ عنوان عاملی برای اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی نیز نقش بسزایی ایفا می‌کند.

• شهرهای پاک

  

  چه راهبردهایی باعث شده است که کشورهای پیشرفته با استفاده از یکپارچه‌سازی حمل‌ونقل عمومی و خصوصی، نه‌تنها به کاهش ترافیک و آلودگی دست یابند، بلکه کیفیت زندگی شهری را نیز به‌طور چشمگیری ارتقا دهند؟