همه‌گیری چه تاثیری بر زنجیره تامین و حمل‌ونقل بین‌المللی داشت؟
مسیرهای ویروسی
زنجیره‌های تامین جهانی عمدتاً به تامین‌کنندگان تخصصی وابسته‌اند که گاه در مکان‌های خاص متمرکزند و از روش‌های تولید لحظه‌ای استفاده می‌کنند. این روش‌ها موجودی‌ها را کاهش داده و کالاها تنها در زمان نیاز تولید می‌شوند. در نتیجه اختلال‌های تولید ناشی از کووید 19 که از یک نقطه آغاز شد، اثرات زنجیره‌ای در شبکه‌های تامین ایجاد کرد و صنایع مختلف را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داد.
با اجرای قرنطینه‌های جهانی، محدودیت‌های اولیه که در عرضه وجود داشتند به‌سرعت به چالش‌های مرتبط با تقاضا تبدیل شدند. به این ترتیب، تمامی سطوح زنجیره تامین از صنایع مرتبط با استخراج مواد اولیه گرفته تا مونتاژ، توزیع و فروش، آثار اقتصادی و اجتماعی این بحران را تجربه کردند.
شیوع کووید 19، تاثیرات منفی گسترده‌ای بر تجارت و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته است. صادرات و واردات جهانی در بسیاری از صنایع به‌شدت کاهش یافت. در ابتدای همه‌گیری کارشناسان پیش‌بینی کردند که این تاثیرات شدیدتر هم می‌شود. به‌گونه‌ای که تجارت جهانی در سال 2020 بین 13 تا 32 درصد کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال‌های 2021-2020 با کاهش 30 تا 40درصدی مواجه خواهد شد.
اختلال‌های اولیه در زنجیره‌های تامین جهانی (GSCs) از سمت عرضه آغاز شد؛ زمانی که تعطیلی کارخانه‌ها در چین برای مهار ویروس، به کمبود قطعات و تجهیزات در صنایع پایین‌دستی منجر شد. این کمبودها به‌ویژه در صنایع خودرو، شیمیایی، تجهیزات رایانه‌ای، پوشاک، منسوجات، فلزات و ابزارهای پیچیده اثرات زنجیره‌ای در کشورهای دیگر ایجاد کرد و باعث کاهش یا توقف تولید در برخی شرکت‌ها شد.
علاوه بر مشکلات عرضه، شوک‌های منفی در تقاضا نیز صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار داد. برای مثال تقاضا برای کالاهای اولیه‌ای مانند مس و نیکل کاهش یافت و در برخی کالاها، مانند نفت و محصولات لبنی مازاد موجودی به کمبود ظرفیت ذخیره‌سازی و حتی از بین رفتن مواد فاسدشدنی منجر شد. بخش‌هایی مانند هوانوردی غیرنظامی و گردشگری از کاهش تقاضا به‌شدت آسیب دیدند، درحالی‌که خرده‌فروشی مواد غذایی در کوتاه‌مدت با افزایش تقاضا روبه‌رو شد، اما با موانعی در زنجیره تامین مواجه شد.
این بحران نشان داد که در آینده شاهد انتقال زنجیره‌های تامین به مکان‌های نزدیک‌تر به بازار نهایی (reshoring) باشیم. به‌ویژه در صنایعی که زنجیره‌های آنها به‌شدت مختل شدند. تحقیقات نشان می‌دهد که اختلال‌های شدید ناشی از پاندمی باعث شده است که شرکت‌ها زنجیره‌های تامین خود را مقاوم‌تر، مشارکتی‌تر و شبکه‌ای‌تر کنند، به‌طوری که در آینده ممکن است ساختار زنجیره‌های تامین برای افزایش تنوع تامین‌کنندگان و ذخیره‌سازی قطعات حیاتی تغییر کند. بااین‌حال، پاندمی چالش‌های کاملاً جدیدی برای زنجیره‌های تامین به‌وجود نیاورده است، بلکه در برخی موارد، نقاط ضعف پنهانی مانند کمبود نیروی کار و زیان‌های ناشی از تعطیلی‌ها را آشکار کرده است. به‌طور کلی پاندمی مشکلات موجود در زنجیره تامین را شتاب داده و ابعاد آن را بزرگ‌تر کرده است. پاندمی زنجیره‌های تامین را مجبور کرد تا چابکی جدیدی برای پیشرفت ایجاد کنند.
یافته‌های زیر حاصل نظرسنجی است که شرکت Ernst & Young LLP (EY US) در اواخر سال 2020 و دوباره در سپتامبر 2022 انجام داده است. شرکت‌کنندگان این نظرسنجی مدیران ارشد زنجیره تامین از صنایع مختلف بودند که همگی درآمد بالای بیش از یک میلیارد دلار داشتند.
پس از اختلال‌های ناشی از پاندمی کووید 19، این نظرسنجی نشان داد که شرکت‌ها، قصد دارند استراتژی‌های زنجیره تامین خود را بازنگری کنند تا انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند، پایدارتر شوند و همکاری نزدیک‌تری با مشتریان، تامین‌کنندگان و سایر ذی‌نفعان برقرار کنند. برای دستیابی به این اهداف، آنها قصد دارند سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته زنجیره تامین مانند هوش مصنوعی، تحلیل داده‌ها، اتوماسیون روباتیک فرآیندها و سیستم‌های کنترلی را افزایش دهند و نیروی کار خود را بازآموزی کنند.
پاندمی کووید 19 به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اختلال‌های جهانی در 100 سال گذشته، تجارت، نظام‌های بهداشت و آموزش، کسب‌وکارها و جوامع را تحت تاثیر قرار داد. تعجب‌آور نیست که تنها دو درصد از شرکت‌های پاسخ‌دهنده به نظرسنجی اعلام کردند که کاملاً برای پاندمی آماده بودند. اختلال‌های جدی 57 درصد از شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داد و 72 درصد گزارش دادند که پاندمی اثرات منفی بر آنها داشته است.
پاندمی تاثیرات منفی قابل توجهی بر زنجیره‌های تامین داشت. برخی بخش‌ها بیشتر از دیگران آسیب دیدند، اما برخی دیگر تاثیرات چندانی را تجربه نکردند. در طول پاندمی برخی صنایع به‌ویژه بخش علوم زیستی، شاهد تاثیرات مثبت بودند، 11 درصد از شرکت‌ها گزارش کردند که تقاضای مشتری (71 درصد) افزایش یافته و محصولات جدیدی به بازار عرضه کرده‌اند (57 درصد). این تاثیرات مثبت به‌دلیل ضروری بودن محصولات این شرکت‌ها بود. همچنین پاندمی برخی شرکت‌ها را وادار کرد تا بر تولید محصولات ضروری مانند واکسن‌ها تمرکز کنند. برخی صنایع دیگر به‌ویژه محصولات مصرفی نیز نتوانستند در اوایل پاندمی محصولات را به اندازه کافی عرضه کنند، چون اقلام ضروری مانند دستمال کاغذی و آرد با تقاضای زیاد مواجه بودند. بااین‌حال، برخی بخش‌ها آسیب‌های شدیدی دیدند. در میان پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی، تمامی شرکت‌های خودروسازی و تقریباً تمام شرکت‌های صنعتی (97 درصد) گفتند که پاندمی تاثیر منفی بر آنها داشته است. علاوه بر این، 47 درصد از تمامی شرکت‌ها، گزارش کردند که پاندمی باعث اختلال در نیروی کار آنها شده است. درحالی‌که بسیاری از کارکنان در خانه و به‌صورت دورکاری فعالیت کردند، برخی دیگر به‌ویژه در محیط‌های کارخانه‌ای مجبور به رعایت الزامات جدید مانند فاصله‌گذاری فیزیکی، ردیابی تماس‌ها و استفاده بیشتر از تجهیزات شخصی شدند. شرکت‌های محصولات صنعتی و تولیدات پیشرفته به‌طور عمده در فناوری‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند تا تماس کارکنان با کووید 19 را در صنایع با نیروی کار بیشتر کاهش دهند. اینها تنها چند نمونه از تغییراتی هستند که زنجیره‌های تامین در صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار داده‌اند.
