مزیت‌ها و معایب خودروهای چینی در ایران

خودروی چینی بخریم یا نه؟

بازار خودرو ایران که طی نیم قرن گذشته تنها خودروهای آمریکایی و اروپایی را به چشم دیده بود، شاید هم‌اکنون باور به گستردگی چنین حجمی از خودروهای چینی ندارد. هرچند چینی‌ها قدم به قدم وارد بازار ایران شدند، اما شرایط سیاسی و اقتصادی کشور به‌خصوص در دوران اوج‌گیری تحریم‌ها، حضور این شرکت‌ها را گسترده و موقعیت آنها را نیز در بازار خودروی کشورمان تثبیت کرد. برخی خودروسازان این کشور هرچند در ابتدا نتوانستند دو خودروساز بزرگ کشور را مجاب به همکاری کنند، اما در عوض با مشارکت با بخش خصوصی به سرعت به اهداف بلندمدت خود، آن‌هم در زمانی کوتاه دست پیدا کردند.

ورود خودروسازان این کشور بسیاری از توجهات را به خود جلب کرد؛ چراکه خودروهای عرضه‌شده از سوی آنها اگرچه از کیفیت مناسبی برخوردار نبود اما مملو از آپشن‌ها و تزییناتی بود که محصولات داخلی فاقد آن بودند. به این ترتیب خودروهای چینی به‌راحتی توانستند نظر بسیاری از مشتریان داخلی را جذب کنند و این مساله بر گستردگی فعالیت آنها افزود. همزمان با رضایتمندی مشتریان ایرانی از محصولات چینی، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران تشدید شد و این در شرایطی بود که تحریم‌ها مانع از ادامه فعالیت شرکای خارجی خودروسازی کشورمان شد؛ بنابراین چینی‌ها به سرعت خلأ شرکای خارجی خودروسازی ایران را پر کردند، هرچند که این خلأ با محصولاتی کم‌کیفیت و غیر‌قابل قیاس با خودروهای اروپایی پر شد. در هر صورت تداوم حضور چینی‌ها و ارائه محصولاتی ارزان‌قیمت از سوی آنها، تولید‌کنندگان داخلی را نیز ترغیب به همکاری با آنها کرد؛ به‌طوری‌که در مدت زمانی کوتاه، دو خودروساز بزرگ کشور نیز به جمع شرکای چینی پیوستند.

حال بازار خودرو کشور مملو از برندها و خودروهای چینی است؛ به‌طوری‌که برخی مشتریان آنها را به محصولات داخلی ترجیح می‌دهند و برخی دیگر از آنها به‌عنوان تولیداتی کم‌کیفیت یاد می‌کنند. در حال حاضر محصولات چینی حاضر در ایران در بازه قیمتی زیر ۱۰۰ میلیون تومان قرار دارند و این در شرایطی است که با ادامه روند کنونی برخی از کارشناسان صنعت خودرو پیش‌بینی می‌کنند چینی‌ها خودروهای با بازه قیمتی ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان را نیز به سرعت به تسخیر خود درآورند. به این ترتیب با وجود گستردگی حضور چینی‌ها برخی از مشتریان ایرانی همچنان در خرید این خودرو‌ها تعلل می‌کنند و نبود لوازم یدکی و همچنین عدم کیفیت مناسب را از دلایل این تعلل می‌خوانند، اما نکته مهمی که مشتریان داخلی باید به آن توجه کنند، این است که خودروسازان چینی به‌طور کلی تبلیغات محصولات خود را یاد گرفته‌اند و همچون خودروسازان مطرح دنیا به معرفی آپشن‌های ایمنی و رفاهی می‌پردازند.

ظاهر این خودروها هیچ عیب و ایرادی ندارد و در جذب مشتریان نیز تاکنون موفق عمل کرده‌اند، اما آنچه باید در مورد این خودروها بدانیم این است که بسیاری از پلت‌فرم‌های به‌کار گرفته شده در بیشتر محصولات چینی کپی شده از نمونه‌های اروپایی یا آمریکایی است و این خودروها به‌نوعی فاقد اصالت هستند. کیفیت این خودروها را می‌توان در جدول کیفی شرکت بازرسی کیفیت به خوبی مورد سنجش قرار داد. در این جدول محصولات چینی بیشتر از سه ستاره کیفی دریافت نکردند و این در شرایطی است که بیشتر آنها دو ستاره یا یک ستاره کیفی را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین در این آمار‌ها نقایص محصولات چینی بی‌شمار بود؛ به‌طوری‌که خودروهای چینی در بدنه، صداهای غیرعادی، موتور، سیستم فرمان تعلیق، نفوذ آب، تزیینات داخلی و خارجی و تجهیزات الکتریکی و ترمز دچار نقایص اساسی تشخیص داده شدند.

با این حال شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران چندی است که از توضیح جزئیات کیفی خودروها خودداری کرده و تنها به درج ستاره‌های کیفی اکتفا می‌کند که این مساله مانع از انتشار اطلاعات کیفی خودروها از جمله محصولات چینی شده است. اما آنچه مشخص است صنعت چین براساس مهندسی معکوس و کپی‌برداری بنا شده و این مساله به‌خصوص در صنعت خودروسازی بیش از صنایع الکترونیک دیده می‌شود، در واقع خودروهای چینی در بازار داخلی این کشور چندان محبوب نیستند و اگر سری به نتایج فروش ماهانه و سالانه بازار چین بزنید با انبوهی از نام شرکت‌های مطرح نظیر فولکس واگن، فورد، هیوندایی و شورولت مواجه خواهید شد که صدر فهرست پرفروش‌ترین‌ها را در اختیار دارند؛ بنابراین در حالی که دولت چین، حمایت سنگینی از خودروسازان داخلی انجام می‌دهد، خود چینی‌ها هنوز به تکنولوژی و رقابتی بودن محصولات کشورشان اعتماد ندارند.

در هر صورت موتور‌های چینی عموما موتورهای پُربازدهی نیستند و مشکل نیز به گیربکس خودروهای چینی مربوط می‌شود که اساسا ضعیف و ناکارآمد هستند. مشکل سیستم انتقال قدرت و ضعف صفحه کلاچ در ماشین‌های گیربکس‌دستی چینی بسیار دیده می‌شود، گیربکس‌های اتوماتیک حتی بدتر هستند و گاه هزینه‌های ده‌ها میلیونی را به خریدار تحمیل می‌کنند، اما آنچه که بسیاری از خریداران این خودروها را گله‌مند کرده است، نبود قطعات یدکی محصولات چینی در بازار است. قطعات یدکی اگر هم در بازار موجود باشد با قیمت گزافی به فروش می‌رسند و این مساله بسیاری از مشتریان داخلی را از محصولات چینی گله‌مند کرده است. نکته دیگر اینکه برخی از خریداران خودروهای چینی عنوان می‌کنند که محصولات این کشور پس از مصرف یک‌ساله راهی تعمیرگاه می‌شود و این نکته در محصولات چینی به وفور قابل ملاحظه است.

در این بین برخی از مشتریان، با مقایسه محصولات چینی و داخلی مزیت چینی‌ها را بیشتر از داخلی‌ها عنوان می‌کنند و این در حالی است که بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند که بهتر است خریداران ایرانی به سمت خودروهای مشارکتی چینی بروند تا نمونه‌های کپی‌شده. به این معنا که فولکس‌واگن، جنرال موتورز، مزدا، فورد و غیره همگی در چین دارای کارخانه هستند و مدل‌هایی را به‌صورت مشارکتی با شرکای چینی راهی بازار می‌کنند، اما در کنار این دسته، گروهی از خودروسازان چینی به تولید مستقل خودرو مشغولند و کمتر به تکنولوژی خودروسازان جهانی دسترسی دارند؛ بنابراین پر واضح است که خرید خودروهایی که براساس الگوی جوینت ونچر تولید می‌شوند، ریسک کمتری نسبت به محصولات خودروسازان کاملا مستقل چینی دارد.