مسیر صادرات هموارتر می‌شود
بررسی صادرات قطعه در گفت‌وگو با محمد شهپری
آمار موجود از میزان صادرات قطعات و مجموعه‌های خودرو طی سال‌های اخیر اعداد و ارقام مناسبی را نشان نمی‌دهد. به نظر شما دلیل این مساله چیست؟
برای افزایش میزان صادرات، باید بستر و زیرساخت‌های مناسب وجود داشته باشد. عمده‌ترین عواملی که بر میزان صادرات موثر است، مباحثی مانند تکنولوژی، به‌روزآوری بخش‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری کارخانه‌ها، سرمایه‌گذاری در واحدهای تحقیق و توسعه و... هستند. در واقع قطعه‌سازان باید بتوانند محصولات خود را در سطحی از کیفیت تولید کنند که شرکت‌های خارجی به مصرف قطعات ایرانی تمایل نشان دهند. مانع دیگر در مسیر صادرات قطعات تولید داخل، مسائل سیاسی-اقتصادی کشور در سطح بین‌المللی است. البته خوشبختانه پس از توافق برجام این مانع در حال کمرنگ شدن است و مسیر همکاری شرکت‌های خارجی با سازندگان ایرانی هموارتر شده است. موضوع مهم دیگر در این زمینه، بحث قیمت تمام‌شده تولید قطعات است که بر اساس میزان تیراژ تولید متفاوت است. چون برای تولید به منظور صادرات، تولیدکننده باید سرمایه‌گذاری خاصی داشته باشد و قالب‌ها، تجهیزات و ماشین‌آلات مخصوص را در واحد تولیدی خود مستقر کند. بنابراین تولید از لحاظ کمیت باید در حدی باشد که بتواند به صرفه و جوابگوی سرمایه‌گذاری انجام‌شده باشد. برای صادرات خودروهای تولید داخل مثل پژو و پراید، کشوری مانند عراق بستر خوبی به شمار می‌رود که می‌توانیم بازار این کشور را به عنوان یکی از اهداف مهم کاری در نظر بگیریم و بر اساس نیاز آن، خودرو تولید کنیم.
شما از فعالان صنعت قطعه‌سازی هستید. چه محصولی تولید می‌کنید و در زمینه صادرات چگونه عمل می‌کنید؟
شرکت ما چندین کارخانه زیرمجموعه دارد. در کارخانه‌ای که در حال حاضر محصولاتش را صادر می‌کنیم، ستون فرمان تولید می‌کنیم که این تولید تحت لیسانس دو شرکت بزرگ اروپایی انجام می‌شود. چندین سال است که محصولات خود را به کشورهای دیگر مخصوصاً به اروپا و فرانسه صادر می‌کنیم. همچنین بخشی از نیاز کارخانه رنو در برزیل را تولیدات کارخانه ما تامین می‌کند. خوشبختانه شرکت‌های اروپایی که کارخانه‌های ما تحت لیسانس آنها محصول تولید می‌کنند، در زمان تحریم‌ها ارتباط خود را با ایران قطع نکردند. به این ترتیب ما توانستیم در آن سال‌ها نیز محصولات خود را صادر کنیم و بخش خوبی از محصولات خود را به فرانسه و برزیل فرستادیم. به این صورت است که می‌توانم بگویم تجربه شرکت ما در زمینه صادرات، مثبت و همراه با موفقیت است. بنابراین تاکید می‌کنم صادرات محصول باکیفیت به کشورهای خارجی امری ممکن است به شرط اینکه بستر مناسبی برای آن فراهم باشد.
شرایطی که به ایجاد بستر مناسب کمک می‌کند، چیست؟
چند عامل در ایجاد بستر مناسب در این زمینه حائز اهمیت است. یک عامل مربوط به بحث سرمایه‌گذاری و به‌روزآوری شاخص‌های تکنولوژیک و فناوری تولید است که نکته بسیار مهمی است. همچنین بحث مربوط به روابط سیاسی- اقتصادی و بین‌المللی ایران با سایر کشورها نیز مطرح است. فراهم بودن این شرایط به ایجاد بستر مناسب برای صادرات محصول کمک می‌کند.
آیا مشخص است کدام یک در زمینه صادرات تجربه موفق داشته‌اند؟
متاسفانه قطعه‌سازان کشور تا به حال در بحث صادرات به آن شکل که انتظار می‌رود موفق نبوده‌اند. به این دلیل که برای استفاده از تکنولوژی‌های نوین، نیاز به سرمایه‌گذاری وجود دارد. با توجه به اینکه کشور ما سال‌ها تحت تاثیر تحریم‌های بین‌المللی اقتصادی قرار داشت، قطعه‌سازان نتوانستند از نظر سخت‌افزاری ماشین‌آلات خود را به‌روز کنند و همین باعث شد قدرت فعال بودن در بازارهای جهانی را از دست بدهند. اما خوشبختانه در حال حاضر با شرایطی که در پسابرجام ایجاد شد و پس از عقد قراردادهای خودرویی جدید، شرایط به سمت بهبود در حال تغییر است. مثلاً طی قراردادی که با پژو بسته شد، مدل‌های ۲۰۸، ۲۰۰۸ و ۳۰۱ در ایران تولید و عرضه خواهد شد یا بعد از قراردادهای رنو و سیتروئن، محصولات این خودروسازان به بازار کشور راه خواهد یافت. بر این اساس به جرات می‌توان گفت بستر صادرات تا حدی فراهم شده است. ضمن اینکه باید توجه داشت که رنو یا پژو حاضر نیستند با هر قطعه‌ساز داخلی کار کنند. این شرکت‌ها طبق چک‌لیستی که تعریف کرده‌اند، برای انتخاب قطعه‌سازان روش‌های سختگیرانه‌ای را مدنظر قرار داده‌اند و انتخاب قطعه‌سازان برای تولید قطعات مورد نیاز تولید خودروهای خود و داخلی‌سازی را با وسواس زیادی انجام می‌دهند. در نتیجه این گزینش، چکیده‌ای از بهترین قطعه‌سازان برای همکاری با این شرکت‌ها انتخاب می‌شوند. بنابراین شرایط خوبی فراهم می‌شود که سایر قطعه‌سازان بدانند از چه طریق می‌توانند در مسیر تولید صادرات‌محور و حضور در رقابت‌های جهانی حرکت کنند. در حال حاضر خودروهای ۲۰۰۸، ۳۰۱ و ۲۰۸ در بازار اروپا وجود دارد. همچنین خودروهایی که رنو تولید می‌کند همزمان در بازار اروپا عرضه می‌شود. بنابراین با توجه به سرمایه‌گذاری که در کشور انجام شده، قطعه‌سازان هم می‌توانند با به‌روز‌رسانی تکنولوژی تولید خود، از بستر فراهم‌شده برای ارتقای کیفیت محصولات و صادرات تولیدات خود بهره‌مند شوند.
کشورهای مقصد صادرات قطعات خودرو بر چه اساس انتخاب می‌شوند؟
در این زمینه مثلاً فرانسه مقصدی است که بیشترین صادرات ما به اروپا، به این کشور انجام می‌شود و این اتفاق به دلیل سرمایه‌گذاری‌های این کشور در ایران افتاده است. برای مثال ستون فرمانی که ما برای ال-۹۰ تولید می‌کردیم در دنیا هم با همین کیفیت تولید می‌شود. بنابراین ما سرمایه‌گذاری اضافه‌ای در این زمینه نداشته‌ایم. تنها کاری که کرده‌ایم قطعات خود را با کیفیت مورد نیاز رنو و تیراژ بالاتر تولید کردیم و برای ساخت این خودرو محصولات ما نیز مورد استفاده قرار گرفت. برزیل هم همین قطعات را برای لوگانی که آنجا تولید می‌شد، از ما گرفت. قطعات، خاص نبودند. اگر هم سفارش‌گذاری برای قطعات خاص انجام شد، با تیراژ بالا بود. بازار خدمات پس از فروش هم به همین شکل است. البته همان‌طور که اشاره شد تولید باید در تیراژ اقتصادی باشد و کشورهایی به عنوان مقصد صادرات مناسب هستند که تیراژ تولید برای آنها بالا و به‌صرفه باشد.
در شرایط فعلی این عوامل چگونه ایجاد خواهد شد؟
مهم‌ترین پارامتر در این زمینه همان روابط سیاسی و بین‌المللی است که خوشبختانه بعد از برجام این فرصت به ما داده شده است و دولت باید در این زمینه تولیدکننده را حمایت کند. بعد از آن باید توجه داشته باشیم که در تمام دنیا به تولیدکننده جایزه صادراتی داده می‌شود. یعنی تولیدکننده را بر اساس کاری که انجام می‌دهد، تشویق می‌کنند که بتواند صادرات داشته باشد.
از نظر ارائه تسهیلات نیز امکان کمک کردن به قطعه‌سازان وجود دارد؟
دولت و بانک‌ها باید وام‌های کم‌بهره به تولیدکننده بدهند که کارخانه‌هایی که از پتانسیل لازم برخوردارند بتوانند از نظر سخت‌افزاری به‌روز شوند و از ماشین‌آلات و تجهیزات جدید برای تولید محصول استفاده کنند که با استفاده از آن قطعات باکیفیت تولید کنند. چراکه بالا بودن کیفیت قطعات از مولفه‌های اصلی و مهم محسوب می‌شود. به طور شفاف تولید قطعه بی‌کیفیت جز بردن آبروی تولیدکننده و کشور، به درد دیگری نمی‌خورد.
30 میلیون دلار
طبق بررسی گمرک ایران از آمار صادرات خودرو و قطعات آن تحت تعرفه‌های ۸۷۰۱ الی ۸۷۰۸ بر اساس اطلاعات موجود و مقدماتی چهارماهه نخست ۱۳۹۶ این سازمان بیش از ۳۰ میلیون دلار از این نوع محصولات به کشورهای مختلف صادر شده است. نکته قابل توجه صادرات ۲۵۰۰دلاری از این نوع محصولات به ایالات متحده آمریکاست. همچنین با وجود روابط کمرنگ ایران و عربستان سعودی، ایران در چهارماهه نخست امسال بیش از ۳۰۰ هزار دلار خودرو و قطعات آن را به عربستان سعودی صادر کرده است. آذربایجان، آلمان، ارمنستان، اوکراین، ایتالیا، ترکیه، جمهوری چک، رومانی، روسیه، فرانسه و لهستان هم از مشتریان اروپایی محصولات ایرانی بوده‌اند. کشورهای افغانستان، امارات، سوریه، عراق کویت، چین و سودان نیز از دیگر مقاصد صادراتی ایران در این محصولات طی چهارماهه نخست امسال بوده است.
ارسال نظر