ورود شاخه جدید «مترو» به جنوب تهران با افتتاح «خط ۶» توسط رئیس‌جمهور
«حلقه اتصال» شبکه ریلی پایتخت کامل شد
توسعه «خطوط» بدون افزایش «قطارها» چه تاثیری بر «رغبت به حمل و نقل عمومی» دارد؟
این در حالی است که با افتتاح ۹ کیلومتر جنوبی خط شش مترو در حدفاصل دولت‌آباد تا میدان شهدا و نیز افتتاح قطعه هفت کیلومتری از خط هفت مترو در روزهای پایانی سال گذشته، طول خطوط در حال بهره‌برداری شبکه متروی پایتخت به حدود ۲۲۴ کیلومتر با بیش از ۱۲۰ ایستگاه فعال افزایش یافت. ویژگی مهم خطوط شش و هفت مترو، پوشش ریلی سفرهای حدفاصل شمال و شمال‌غرب تا جنوب و جنوب‌شرق تهران است. خط شش متروی تهران با احتساب توسعه جنوبی آن از دولت‌آباد تا حرم عبدالعظیم حسنی(ع) به طول شش کیلومتر که اجرای آن از سال ۹۶ در دستور کار قرار گرفت، مجموعا ۳۸ کیلومتر طول و ۳۱ ایستگاه دارد که قرار است یک قطعه ۱۵ کیلومتری از شمال آن در حدفاصل کن و سولقان تا اشرفی‌اصفهانی در سال‌جاری مورد بهره‌برداری قرار گیرد و پرونده آن با تکمیل بخش باقی‌مانده در سال ۹۹ بسته شود. خط هفت متروی تهران نیز با ۲۷ کیلومتر طول و ۲۲ ایستگاه طراحی شده و از میدان کتاب و محدوده فرحزاد در شمال‌غرب تهران آغاز شده و در نهایت به ورزشگاه تختی در امتداد بزرگراه آهنگ در جنوب شرقی تهران می‌رسد. در سال ۹۷ در دو نوبت حدود ۱۵ کیلومتر از بخش میانی این خط در حدفاصل میدان صنعت تا مهدیه به بهره‌برداری رسید و قرار است یک قطعه هشت کیلومتری از بخش شرقی آن در حدفاصل ایستگاه‌های بسیج تا مهدیه تهران نیز امسال مورد بهره‌برداری قرار گیرد. به این ترتیب پرونده این خط هم در سال ۹۹ بسته خواهد شد.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، اولین قطعه از خط شش متروی تهران به طول ۹ کیلومتر همزمان با شروع فعالیت سه ایستگاه در این مسیر افتتاح شد. در حال‌حاضر ایستگاه‌های دولت‌آباد، بعثت و میدان شهدا در این خط فعال هستند و این در حالی است که ایستگاه‌های دیگر این مسیر به تدریج تکمیل شده و درهای آن به روی مسافران باز خواهد شد.
سرفاصله حرکت قطارها در این خط براساس پروتکل‌های بهره‌برداری، فعلا حدود ۳۰ دقیقه است و به‌تدریج کاهش خواهد یافت.
خط شش متروی تهران از غرب پایتخت و محدوده کن و سولقان آغاز می‌شود و با عبور از میانه تهران در نهایت به محدوده جنوب شرقی شهر و محله‌های دولت‌آباد و کیان‌شهر می‌رسد. خط شش یک شاخه ریلی جدید در شبکه حمل و نقل عمومی شهر تهران محسوب می‌شود که به جنوب تهران وارد می‌شود. پیش از این دو خط یک و سه مترو نیز با رسیدن به کهریزک و آزادگان شبکه ریلی را به جنوب پایتخت متصل کرده بودند اما خط شش به محله‌هایی می‌رود که از نظر خطوط مترو فقیر بوده‌اند. ویژگی دیگر افتتاح روز گذشته فاز اول خط شش این است که با وجود بهره‌برداری از سه ایستگاه در حال حاضر، خط شش از طریق ایستگاه تبادلی میدان شهدا به خط چهار نیز متصل می‌شود و خط چهار خود با خطوط یک، دو، سه و پنج در ارتباط است. به این ترتیب دسترسی اهالی جنوب تهران با این افتتاح به کل شبکه موجود مترو فراهم شده است. این خط البته در آینده با سایر خطوط متروی تهران از طریق سایر ایستگاه‌های تبادلی ارتباط مستقیم برقرار می‌کند؛ کمااینکه خط هفت مترو نیز با خطوط دو، سه و پنج ارتباط مستقیم دارد. بنابراین با افتتاح روز گذشته خط شش، اولین حلقه اتصال کامل خطوط متروی شهر تهران به نوعی تکمیل شد.
از طرفی خطوط شش و هفت بر خلاف سایر خطوط متروی تهران که عمدتا قطری بوده و مسیر قطر شهر تهران را طی می‌کردند، از نسل جدید خطوط مترو در دنیا به شمار می‌آیند به‌طوری که به عمده خطوط موجود شبکه متصل هستند و از آنها به‌عنوان خطوط اتصال دهنده شبکه مترو یاد می‌شود. البته بنابر اعلام شهرداری تهران، پایتخت به دو حلقه اتصال دیگر برای شبکه مترو نیاز دارد که آنها را در قالب دو خط از چهار خط جدید مترو طراحی کرده و اکنون مراحل بررسی و تصویب را در قالب نسخه بازنگری شده طرح جامع حمل و نقل ریلی تهران در شورای عالی ترافیک می‌گذراند. در این طرح همچنین ۲ خط اکسپرس ریلی که از محدوده برون‌شهری در حومه آغاز می‌شود، طراحی شده است. با ساخت چهار خط مترو و دو خط اکسپرس، طول خطوط ریلی تهران بدون احتساب قطار سبک شهری به حدود ۴۸۰کیلومتر خواهد رسید. اولین خطی که طراحی و سپس ساخت آن در صورت تصویب نسخه جدید طرح جامع حمل و نقل ریلی شهر تهران در دستور کار قرار خواهد گرفت، خط ۱۰ است که از بزرگراه شهیدبابایی در شمال شرق آغاز می‌شود و با عبور از محله‌های اطراف بزرگراه صدر، از زیر نمایشگاه بین‌المللی و بزرگراه شهید چمران عبور می‌کند و به موازات بزرگراه شهید همت به قلب منطقه ۲۲ می‌رسد تا خلأ شبکه ریلی در آن منطقه را پر کند. مشخصه مهم طرح جامع حمل و نقل ریلی تهران این است که علاوه بر پوشش این قبیل خلأهای ریلی، چنان طراحی شده که هر شهروند با طی مسافت ۶۰۰ متر به اولین ایستگاه حمل و نقل عمومی اعم از مترو یا اتوبوس دسترسی پیدا کند.
ویژگی دیگر خط شش مترو که البته هنوز محقق نشده و در بهره‌برداری‌های آتی مشهود خواهد شد، عبور از میادین مهم شهر تهران و محله‌های پرجمعیت است. این خط از محله‌های کن، شهران، شهرزیبا، اشرفی اصفهانی، آیت‌الله کاشانی و شهید ستاری عبور می‌کند که همه این محله‌ها در پرمعامله‌ترین منطقه پایتخت و دومین منطقه پرجمعیت تهران واقع شده‌اند. افزون بر این خط شش از محله‌های شهرک آزمایش، دانشگاه تربیت مدرس، خیابان کارگر، پارک لاله و میادین ولی‌عصر، هفت‌تیر، امام حسین(ع) و شهدا عبور می‌کند. خط شش به‌عنوان دومین خط پرمسافر شبکه ریلی تهران معرفی می‌شود، به این معنا که در صورت تحقق سرفاصله استاندارد، بیشترین تقاضای سفر را پاسخ خواهد داد. در حال حاضر با توجه به اینکه خط یک پایین‌ترین سرفاصله را در میان خطوط در حال بهره‌برداری دارد، رتبه اولین خط پرمسافر از آن این خط است.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، متروی تهران اگرچه به لحاظ طول ریل مسافری در حال بهره‌برداری نمره خوبی دارد، اما از نظر پوشش سفرهای درون‌شهری به یک علت بزرگ نمره قبولی دریافت نمی‌کند. حدود ۱۰ درصد از نزدیک ۲۰ میلیون سفر روزانه درون‌شهری در تهران توسط ناوگان مترو پوشش داده می‌شود، در حالی که همین حالا به صراحت اعلام می‌شود سهم مترو از پوشش سفرهای درون‌شهری باید ۲۰ درصد باشد؛ به این معنا که به جای ۲ تا ۵/ ۲ میلیون سفر روزانه، باید حداقل ۵/ ۵ میلیون سفر به وسیله مترو انجام شود. افق طرح جامع حمل و نقل ریلی تهران سال ۱۴۰۹ تعریف شده و هدف آن سهم ۳۰ درصدی مترو از پوشش سفرهای روزانه شهروندان تهرانی بود، اما از آنجا که این افق محقق شدنی نیست، افق نسخه بازنگری این طرح را سال ۱۴۲۰ تعریف کرده‌اند. علت بزرگ عدم تحقق این هدف، موضوعی است که رئیس‌جمهور نیز دیروز به آن اشاره کرد و مدیران شهری هم پیش‌تر از آن سخن گفته بودند؛ مشکل همان چیزی است که حجت الاسلام والمسلمین روحانی از آن به‌عنوان «ناهمزمانی در احداث تونل‌ها و تامین تجهیزات مترو» یاد کرد. در واقع توسعه نامتوازن خطوط مترو و عدم تامین واگن کافی برای سرویس‌دهی در خطوط ساخته شده، سبب شده مترو اکنون سهم بالایی از سفرهای درون‌شهری را به خود اختصاص ندهد. شبکه حدود ۲۲۰ کیلومتری متروی تهران در حال حاضر با کمتر از ۱۵۰۰ واگن در حال سرویس‌دهی به مسافران درون‌شهری است و این در حالی است که تعداد واگن مورد نیاز برای خطوط موجود دست‌کم دوبرابر این مقدار است. نتیجه این کمبود معطلی در ایستگاه‌ها، تراکم مسافر روی سکو و داخل قطار و در نهایت کاهش رغبت شهروندان به استفاده از مترو است. روحانی همچنین به پیام زیست‌محیطی سیل اشاره کرد. به اعتقاد وی، پیام سیل در زمینه اهمیت جلوگیری از تخریب محیط زیست روشن است. وی همچنین به اهمیت حل مساله بافت‌های فرسوده اشاره کرد، چراکه این بافت‌ها در مواقع سیل و زلزله دچار بیشترین تخریب می‌شوند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، روحانی با تاکید بر اینکه باید شهرها را با جنگل‌ها محاصره کرد و جلوی توسعه بی‌رویه هم گرفته شود، صدور مجوز ساخت در بستر رودخانه‌ها را معامله جان مردم با پول کثیف برشمرد و اظهار کرد: سیل فروردین صدای رسای طبیعت بود و باید سال ۹۸ را سال آزادسازی طبیعت در کل ایران کنیم.
رئیس‌جمهور درباره مترو تصریح کرد: در آغاز انقلاب اسلامی یکی از مباحث باورنکردنی، تردیدها برای ساخت متروی تهران بود و اینکه آیا این پروژه به نفع مردم تهران است یا کل کشور و بودجه عمومی نباید صرف ساخت متروی تهران شود، اینکه مترو پروژه‌ای لوکس است و باید اتوبوس برای مردم تهران تهیه کرد و همچنین این پروژه کشور ما را به بیگانگان وابسته خواهد کرد و با استقلال و خودکفایی منافات دارد. روحانی با بیان اینکه در کمال تعجب نه افراد خاصی که اطلاعات کافی نداشته باشند بلکه معروف، روشنفکر و تحصیلکرده با پروژه متروی تهران مخالف بودند، گفت: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بر اجرای طرح مترو اصرار داشت و در مجلس اول مخالفت‌هایی با اجرای این پروژه صورت می‌گرفت اما طی جلساتی توسط نمایندگان مجلس دوم شورای اسلامی اجرای متروی تهران تصویب شد که بنده و آیت‌الله دری‌نجف‌آبادی مسوول پیگیری و اجرای این پروژه شهری شدیم. رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه امروز شاهد یک تحول مثبت برای محیط زیست و حمل و نقل سریع، ایمن، سلامت و با مصرف کم انرژی در تهران هستیم، افزود: خط شش متروی تهران با توسعه به سمت جنوب، یک طرح توسعه متروی ۳۸ کیلومتری می‌شود که از طولانی‌ترین خطوط متروی تهران و حتی طبق گفته مسوولان در منطقه خواهد شد.
روحانی با اشاره به سیل در فروردین سال ۹۸ گفت: از افتخارات جمهوری اسلامی ایران طرح‌های مهم توسعه کشور است و امروز شاهد هستیم که در ایام نوروز با رحمت خدا و رنج و سختی بندگان مواجه بودیم و در عین حال این طرح‌های توسعه‌ای همچون سدسازی، جان هزاران نفر در کشور را نجات داد. رئیس‌جمهور با قدردانی از تلاش‌های مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دوران سازندگی و سدسازی گفت: اگر سد دز، کرخه، کارون و شهید عباسپور نبود، وضع استان خوزستان امروز متفاوت بود و در شب‌های بارانی ۱۲ فروردین ۸ هزار و ۵۰۰ متر مکعب سیلاب در ثانیه وارد کرخه می‌شد که قطعا در صورت نبودن سد کرخه مشکلات زیادی برای استان خوزستان به‌وجود می‌آمد. روحانی با تاکید بر اینکه برای قضاوت در مورد طرح‌های توسعه باید بلندمدت نگریست، ابراز امیدواری کرد که سیل فروردین‌ماه باعث تحولی مثبت برای آزادسازی و مسیل رودخانه‌ها باشد. رئیس‌جمهور با ابراز تعجب از ساخت واحدهای مسکونی در مسیر رودخانه‌ها با صدور برخی مجوزهای غیرقانونی از سوی برخی از دستگاه‌ها گفت: صدور مجوز ساخت در بستر رودخانه‌ها معامله جان مردم با پول کثیف است و باید سال ۹۸ را سال آزادسازی طبیعت در کل ایران کنیم.
دکتر روحانی با بیان اینکه سیل فروردین‌ماه هشدار و صدای رسای طبیعت بود و وقتی مسیر سیل را خراب کنیم، سیل هم با خسارت می‌آید و باید حقوق طبیعت را حفظ کنیم، ادامه داد: باید به لایروبی رودخانه‌ها و رفع موانع در مسیر آنها توجه بیشتری شود و نباید ساخت پل را ارزان تمام کنیم، چرا که پل‌های مقاوم می‌توانند هنگام بروز سیلاب‌ها جلوی تخریب منازل مسکونی و جاده‌ها را بگیرند. رئیس‌جمهوری کمک به توسعه کمی و کیفی مترو را مورد تاکید قرار داد و گفت: سرمایه‌گذاری بسیار بزرگی در مترو انجام شده است، منتها این سرمایه‌گذاری بیشتر کمی بوده است و باید کیفی‌تر شود و کمک کنیم ناهمزمانی که در احداث تونل‌ها و تأمین تجهیزات مترو وجود دارد از بین برود. روحانی تصریح کرد: حتما برای متروی تهران و توسعه کیفی آن راه‌حل داریم چرا که توسعه آن برای رفاه مردم و نیز جلوگیری از افزایش مصرف انرژی، ضروری است.
با وجود اینکه روحانی در این سخنرانی به دو مساله مهم شامل نقش توسعه مترو در ارتقای رفاه عمومی و بهبود محیط زیست و نیز اثرات مثبت کاهش مصرف سوخت اشاره کرد، اما گفته‌های خود را بدون ارائه راهکار ناقص گذاشت. وی در موضوع کمبود واگن مترو تحت تاثیر توسعه نامتوازن آن، اشاره‌ای به اعتباری که دولت طبق قانون مجاز است در اختیار مترو قرار دهد اما از این کار سر باز می‌زند، نکرد. بر اساس آخرین محاسبات شهرداری با قیمت سال‌های ۹۵ و ۹۶، شهرداری تهران از بابت هزینه‌های ساخت مترو ۱۳۰۰ میلیارد تومان از دولت طلبکار است. این در حالی است که به گفته علی امام، مدیرعامل شرکت متروی تهران و حومه، هزینه ساخت هر کیلومتر مترو نیز در یک سال اخیر تقریبا دوبرابر شده و از حدود ۲۳۰ میلیارد تومان در سال‌های گذشته به ۴۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته است.
روحانی به بحث نقش کاهش مصرف سوخت در ارتقای رفاه عمومی از طریق فراهم شدن امکان صادرات آن نیز اشاره کرد، اما راهکاری برای آن مطرح نکرد. پاسخ کارشناسی به هر دو موضوع مورد تاکید رئیس‌جمهوری شامل توسعه ناوگان مترو و کاهش مصرف سوخت در یک چیز نهفته است و آن واقعی‌سازی هزینه استفاده از خودروی شخصی از طریق واقعی کردن قیمت بنزین است. تنها در این صورت می‌توان امیدوار بود مصرف سوخت چنان کاهش یابد که بتوان مازاد نیاز کشور را صادر و از ارز‌آوری آن برای توسعه مترو و ارتقای کیفیت زندگی عمومی استفاده کرد.
رئیس‌جمهوری خاطرنشان کرد: براساس گزارش‌های تهیه شده هر فردی که از مترو استفاده می‌کند به‌طور متوسط حدود نیم لیتر در مصرف انرژی صرفه‌جویی به عمل می‌آید و اگر این گزارش دقیق باشد، با توسعه مترو صرفه‌جویی بسیار خوبی در بخش انرژی که تقریبا در کشور مجانی توزیع می‌شود و اصولی مصرف نمی‌شود، صورت می‌گیرد. دکتر روحانی خاطر نشان کرد: مصرف بالای انرژی در کشورمان هم موجب آلودگی و هم هدر رفت ثروت ملی و همچنین موجب فساد و قاچاق می‌شود که عمدتا به‌خاطر تفاوت قیمتی است که با کشورهای همسایه وجود دارد.
رئیس‌جمهوری افزود: حتی اگر شرایط تحریم وجود نداشت و به‌طور عادی احتمالا قیمت دلار امسال حدود ۶ هزار تومان بود باز هم قیمت سوخت نسبت به کشورهای همسایه قابل مقایسه نیست و باز هم قاچاق انجام می‌شد. دکتر روحانی خاطر نشان کرد: در ایام عید بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز بنزین مصرف شد و به‌طور عادی نیز روزانه ۷۰ تا ۸۰ میلیون لیتر بنزین در کشورمان مصرف می‌شود که اگر شرایطی فراهم شود که حتی نیمی از آن صادر شود، می‌توان از آن برای رفاه بیشتر مردم استفاده کرد. رئیس‌جمهور تصریح کرد: توسعه مترو می‌تواند هم برای رفاه و راحتی مردم و هم جلوگیری از مصرف بی‌رویه و هم برای محیط زیست مفید باشد.
روحانی گفت: میزان توسعه و پیشرفتی که در حوزه‌های مختلف به‌ویژه سدسازی، افزایش توان نیرو و برق، جنگل‌کاری و مترو در کشور طی ۴۰ سال گذشته انجام شده با قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست و حرف‌هایی بعضا نادرست و ناروایی در این زمینه زده می‌شود که ظلم به انقلاب است. روحانی در بخش دیگری از سخنان خود بازآفرینی بافت‌های فرسوده و موضوع مسکن را یک ضرورت اساسی توصیف کرد و گفت: پیام سیل و زلزله این است که بافت‌های فرسوده باید احیا شود و تهران جایی است که باید آن را در برابر زلزله، سیل و طوفان احتمالی مصون بسازیم. روحانی تصریح کرد: در آغاز به‌کار شهرداری آقای حناچی به ایشان تاکید کردم که احیای بافت‌های فرسوده از اولویت‌های ضروری و بسیار مهم است و در این راه با همه توان کمک خواهیم کرد و چنانچه دستگاه‌های دولتی زمینی در اختیار دارند باید آن را به توسعه‌گر واگذار کنند و دولت نیز با اعطای وام بانکی به توسعه‌گر و خریدار کمک و مساعدت‌های لازم را به عمل خواهد آورد. پیروز حناچی، شهردار تهران نیز در این مراسم از هدف‌گذاری برای رساندن ظرفیت مترو به پوشش ۷ میلیون سفر در روز سخن گفت و افزود: با وجود تمام زحمات نمی‌توانیم بگوییم موفق شده‌ایم که محوریت خودروی شخصی را در تهران کاهش دهیم. توسعه محورهای پیاده و تغییر شیوه زندگی می‌تواند تاثیر بسزایی بگذارد. ما نیز تلاش می‌کنیم تاثیرگذاری مترو را از ١۵ درصد به ۵٠ درصد برسانیم.
در این جلسه همچنین محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران نیز از رئیس‌جمهوری خواست که هر چه زودتر برای تجهیز مترو تهران جلسه‌ای با حضور وزیر کشور و مسوولان بانک‌ها ترتیب دهد. وی سه ضلع توسعه مترو را شامل دولت، مدیریت شهری و بانک‌ها توصیف کرد که در صورت هماهنگی آنها بهره‌وری در مترو افزایش می‌یابد. هاشمی افزود: با احتساب ارزش پول امروز، تاکنون 60 هزار میلیارد تومان برای مترو هزینه شده که باید با این رقم هفت میلیون سفر به وسیله ناوگان ریلی پوشش داده شود، اما به دلیل کمبود تجهیزات این اتفاق نمی‌افتد. وی خطاب به روحانی گفت: در دولت اول شما دو میلیارد یورو مجوز فاینانس برای تجهیز مترو در کشور اختصاص یافت که یک میلیارد آن به مترو تهران اختصاص می‌یافت که با این یک میلیارد می‌شد ۶۳۰ واگن به خطوط مترو تهران اضافه شود اما متاسفانه به دلایلی این اتفاق نیفتاد و لازم است که جلسه‌ای با حضور شما، مسوولان بانک‌ها و وزیر کشور در این باره برگزار و متروی تهران هرچه سریع‌تر تجهیز شود.
ارسال نظر