توسعه اقتصادی

توسعه اقتصادی به‌عنوان مهم‌ترین خروجی علم اقتصاد در بعد تجویزی، دغدغه بسیاری از کشورها در دست‌‌‌کم یک‌صد سال اخیر است. این موضوع تا حدی مهم است که به نظر می‌رسد در جهانی زندگی می‌‌‌کنیم که همه کشورها درصدد دست‌یابی به توسعه هستند و اقتصاد را به نوعی از حالت معیشتی و ساده به شکلی پیچیده و پویا درمی‌‌‌آورند.

دنیای اقتصاد: سیاست‌های صنعتی در جهان سابقه‌ای بیش از یک‌قرن دارد و بسیاری از کشورها در تمامی قاره‌های جهان حداقل یک‌بار تجربه اتخاذ سیاست صنعتی را در تاریخ اقتصادی خود دارند. ما نشان می‌دهیم که چگونه در چند دهه گذشته ترکیه همچون اقتصاد‌های شرق آسیا با اتخاذ سیاست‌های درست و متنوع صنعتی توانسته است مسیر خود را از اقتصادهای خاورمیانه جدا کند و از طرفی ایران، مصر، اکثر اقتصادهای آمریکای لاتین و اقتصادهای جنوب صحرای آفریقا به دلیل ساختار شکننده مالکیت فکری و معنوی، اتخاذ سیاست‌های صنعتی نادرست و محافظت از…

وزیر راه و شهرسازی با صدور پیامی‌ضمن تبریک روز حمل‌ونقل تاکید کرد که حمل‌ونقل در بخش‌های گوناگون، سهم بسزایی از تولید ناخالص داخلی را دارد و همواره نقشی تعیین‌کننده در ایجاد توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع دارد.

فناوری بلاک‌چین، به عنوان یکی از نوآورانه‏‏‌ترین دستاوردهای قرن بیست و یکم، در حال دگرگون کردن صنایع مختلف از جمله مالی، بانکی، لجستیک و حتی دولت‌داری است. ایران نیز همچون بسیاری از کشورهای دیگر، به این فناوری نوظهور توجه ویژه‏‏‌ای نشان داده است. در این مقاله، به بررسی وضعیت فعلی بلاک‌چین در ایران، فرصت‏‏‌های پیش رو و چالش‏‏‌های موجود خواهیم پرداخت.

در دنیای امروز، رقابت اقتصادی دیگر به مرزهای جغرافیایی محدود نیست. کشورها برای حفظ رشد اقتصادی خود و کسب جایگاه در بازارهای جهانی، به دنبال راه‌‌هایی هستند که بتوانند به زنجیره‌‌های ارزش جهانی متصل شوند. این زنجیره‌‌ها که تمام مراحل تولید یک محصول از طراحی تا توزیع را در بر می‌‌گیرند، در شکل‌‌دهی به اقتصادهای مدرن نقش کلیدی ایفا می‌کنند. اما ورود به این زنجیره‌‌ها برای کشورهای در حال توسعه به‌سادگی ممکن نیست؛ موانع زیادی از جمله تحریم‌‌های بین‌المللی، کمبود زیرساخت‌‌های مناسب و رقابت سنگین…

دنیای اقتصاد: مقامات شهری توکیو، بزرگترین شهر جهان، به دنبال انجام آزمایشی عجیب برای معکوس کردن نرخ تولد پایین هستند. در این برنامه مقامات شهری هفته کاری چهار روزه با هدف تشویق کارکنان به تخصیص زمان بیشتر برای خانواده و فرزندان را اجرایی خواهند کرد.

دنیای اقتصاد: اگرچه ادامه جنگ در غزه تاثیر بدی بر رشد اقتصادی خاورمیانه و شمال آفریقا می‌گذارد؛ اما منطقه منا می‌تواند با تخصیص بهتر استعدادها در بازار کار، بهره‏‏‏‏‌برداری از موقعیت استراتژیک خود و ترویج نوآوری، رشد را افزایش دهد. مرکز پژوهش‌های اتاق ایران گزارشی با عنوان «جنگ غزه و رشد اقتصادی در خاورمیانه و شمال آفریقا» منتشر کرد. در این گزارش آمده است: متوسط درآمد سرانه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) در ۵۰‌سال‌گذشته تنها ۶۲‌درصد افزایش ‏‏‏‏‌یافته‌است. در مقایسه، طی همین دوره، افزایش درآمد…

دنیای‌اقتصاد: بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که کشورها برای رسیدن به توسعه صنعتی، نیازمند انتقال دانش و تجربه از سایر کشورهای پیشرو، سرمایه‌گذاری و تمرکز بر پیوند فناوری‌‌‌های مختلف هستند و پیش‌نیاز اجرای یک سیاست صنعتی موفق، تشویق به همکاری شرکت‌های داخلی با شرکت‌های خارجی است تا از این طریق دانش نشت و سرریز کند.

دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌‌‌‌‌ئی‌‌‌‌‌سی‌‌‌‌‌اف) بر نیاز جهان به تولید گاز طبیعی بیشتر با هدف بهبود اوضاع زندگی بشر و توسعه اقتصاد تاکید کرد. به گزارش «شانا» به نقل از رویترز، محمد حامل طی نشست تغییرات اقلیمی باکو در جمهوری‌آذربایجان (کاپ‌۲۹) ضمن حمایت از تداوم تولید سوخت‌های فسیلی گفت: با افزایش جمعیت جهان، توسعه اقتصاد و بهبود شرایط زندگی انسان، جهان به گاز طبیعی بیشتری نیاز خواهدداشت.

کشورهای با درآمد متوسط با تقویت تبادل دانش از طریق دانشگاه‏‏‌های خود، می‌توانند نتایج و خروجی‏‏‌های نوآوری را بهبود دهند و توسعه اقتصادی را شتاب بخشند. دانشگاه‏‏‌ها می‌توانند از منابع ‏‏‌زیست‏‏‌بوم نوآوری و درک عمیق خود از بسترها و نیازهای محلی استفاده کنند. تبادل دانش از طریق حرکت دوسویه افراد، قابلیت‏‏‌ها و ایده‏‏‌ها در سراسر مرز نفوذپذیر بین دانشگاه و شرکای آن صورت می‌گیرد. دانشگاه‏‏‌ها می‌توانند رویه‏‏‌‏‏‌های کارآمد آموزش، پژوهش و شتاب‏‏‌بخشی نوآوری را برای پیشبرد قابلیت‏‏‌های…

دنیای اقتصاد -مرضیه احقاقی: براساس مصوبه جدید وزارت صمت، از این پس امکان استفاده از محل تامین ارز «خرید ارز از سیستم بانکی» برای کد تعرفه‌های مرتبط با ماشین‌آلات تولید، راهسازی و معدنی امکان‌پذیر نخواهد بود. به این ترتیب متقاضیان واردات ماشین‌های معدنی ملزم به تامین ارز از محل ارز خود یا دیگران شده‌اند. این سیاست در شرایطی اجرایی می‌شود که تشکیل سرمایه ثابت در حوزه ماشین‌آلات ظرف بیش از یک دهه‌گذشته، ناامیدکننده بوده‌است. محدودیت تخصیص ارز یکی از دلایل اصلی عقب‏‏‏‏‏‏‌ماندگی در این بخش است. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا…

بندر صحار، واقع در سواحل دریای عمان، یکی از مهم‌‌‌‌ترین بنادر سلطنت عمان به شمار می‌رود. این بندر به عنوان یک مرکز تجاری و حمل‌ونقل، تاریخ غنی دارد و نقش کلیدی در توسعه اقتصادی عمان ایفا کرده است. صحار به عنوان دروازه‌‌‌ای برای تجارت بین منطقه خلیج فارس و دیگر نقاط جهان عمل می‌کند که موجب تسهیل جذب سرمایه‌گذاری و تجارت شده است.

دنیای اقتصاد -کیوان حسین‏وند: ادبیات تجربی درباره رشد و توسعه اقتصادی از مطالعه عوامل تعیین‌کننده نزدیک به زمان حال، به تحلیل عوامل و ریشه‌های عمیق‌تر (Deep Roots) و اساسی‌تر که ریشه در تاریخ طولانی‌مدت ملل داشته‌اند، حرکت کرده است. مجموعه رو به رشدی از کارهای تجربی جدید بر اندازه‌گیری و برآورد تاثیرات متغیرهای تاریخی بر درآمد کنونی با در نظر گرفتن صریح ترکیب اجدادی جمعیت‌های فعلی متمرکز شده‌اند. شواهد این مطالعات حاکی از آن است که توسعه اقتصادی متاثر از صفاتی است که در درازمدت بین نسل‌ها منتقل شده‌اند و بحث درباره…

دنیای اقتصاد: درحالی‌که بسیاری از اقتصاددانان به نقش نهاد‌ها در توسعه اشاره می‌کنند، گروهی دیگر از آنها با بررسی ریشه شکل‌گیری نهاد‌ها براساس ویژگی‌های تاریخی و جغرافیایی، سعی دارند علل توسعه‌یافتگی برخی جوامع را توضیح دهند. بر این اساس برخی آداب و رسوم و موقعیت‌های خاص جغرافیایی می‌توانند بر روند توسعه جوامع اثر بگذارند.

داستان توسعه اقتصادی، داستان قاعده‌‌‌پذیری در نظم بین‌الملل و همکاری با جهان برای تبدیل‌کردن داشته‌‌‌ها به بیشترین سطح از ثروت است. در واقع اگر یک‌روی سکه توسعه، مساله نهادها و قواعد بازی باشد که رابینسون، عجم‌‌‌اوغلو و جانسون درباره آن به تفصیل نوشته‌‌‌اند، روی دیگر سکه، فهم درست از نظم بین‌الملل و کارکردهای آن است که وقتی در بطن دستگاه سیاستگذاری یک کشور قرار می‌گیرد، ریتمی همسو با سیاست‌های اقتصادی را می‌‌‌نوازد. در باب این موضوع بحث بسیار است، اما تجربه ده‌‌‌ها کشور موفق در زمینه توسعه، از…

۹۲سال پیش وقتی آلدوس هاکسلی در رمان درخشان خود «دنیای قشنگ نو» از تحقق رویای سعادت و خوشبختی همه انسان‌‌‌ها با کمک علم نوشت، بسیاری با دیده تردید به این رمان علمی-تخیلی نگاه می‌‌‌کردند و رهایی بشر از شر، فقر و رنج را غیرممکن می‌‌‌دانستند. اما با گذشت زمان، موفقیت و شکست جوامع و تلاش دانشگاهیان برای فهم زمینه‌‌‌ها و علل توسعه و فقر، جهان را با بینش‌‌‌های روشنی درباره نحوه دستیابی به کامیابی روبه‌رو کرد؛ تا جایی که برخی از معادلات مهم‌ و پیچیده‌‌‌ توسعه در قرن ۲۱ حل شد.

دارون عجم‌‌‌اوغلو، سیمون جانسون و جیمز رابینسون به دلیل تحقیقات برجسته خود درباره نقش نهادها و تاثیرات آنها بر رفاه و توسعه اقتصادی، برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۴ شدند. این جایزه به‌درستی به آنها اعطا شد، اما مهم‌تر از آن، پیام این پژوهش‌‌‌ها برای کشورهایی مانند ایران است که به دنبال راهی برای عبور از شرایط فعلی و قرار گرفتن در مسیر توسعه هستند.

اگر اقتصاد کشورها را در قالب یک رایانه، متشکل از سخت‌‌‌افزار و نرم‌‌‌افزار تصور کنیم، علل رشد و توسعه کشورها بهتر درک می‌شود. اما در اقتصاد متعارف و به تبع آن کتاب‌‌‌های درسی اقتصاد، این لایه نرم‌‌‌افزاری اقتصاد معمولا نادیده گرفته شده است. در اقتصاد مرسوم تلاش می‌شود تولید و تخصیص کالاها و خدمات برحسب استفاده از نهاده‌‌‌های ملموس توصیف شود؛ چیزهایی که می‌‌‌توان دید و احساس کرد؛ مانند تسمه‌‌‌های نقاله کارخانه، ماشین‌‌‌ابزار و نیروی کار.

جیمز رابینسون؛ استاد اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو و یکی از سه برنده جایزه نوبل اقتصاد سال‌۲۰۲۴ در کنار عجم اوغلو و سایمون جانسون است. او در این نوشته به بررسی نیروهایی می‌پردازد که نهادها را به سمت تداوم و البته تغییر سوق می‌دهند. طبق استدلال او نهادهای تعادلی موجود در یک جامعه نتیجه فرآیندی سیاسی هستند که احتمال دارد کاملا دیرپا و وابسته به مسیر باشند. با چنین تبیینی روشن می‌شود چرا الگوهای توسعه‏‏‌نیافتگی تا این حد تداوم دارند و انواع توصیه‌های سیاستی اغلب بی‏‏‌ثمر هستند. فقط هنگامی…

ایبنا: دولت سنگال از یک برنامه توسعه ۲۵ساله رونمایی کرد که «پایه حاکمیت اقتصادی را از طریق رقابت، مدیریت منابع پایدار خواهد گذاشت.» به گزارش المیادین، به گزارش رویترز، این دستور کار هفت ماه پس از آن آغاز شد که رئیس‌جمهور باسیرو دیومای فای با وعده بهبود وضعیت معیشتی در این کشور غرب آفریقا به پیروزی قاطع انتخاباتی دست یافت. دیومای فای در مراسم آغاز به‌کار دولت خود گفت: «هدف ما ایجاد یک اقتصاد متنوع و انعطاف‌پذیر است.» او تاکید کرد: اقتصاد ما با مدل بهره‌برداری از مواد خام بدون فرآوری یا ارزش…

در دنیای کنونی و در فرآیند کسب سهمی برتر از منابع دنیا، استفاده از قدرت سخت، جای خود را به دیپلماسی اقتصادی برای استفاده از ظرفیت‌های جهانی، تلاش و سخت‌کوشی تدبیر پایه، ارتقای دانش، فناوری و بهره‌وری منابع به‌ویژه نیروی کار و سرمایه، تدابیر هوشمندانه و سازوکارهای مزیت‌آفرین داده است. از‌این‌رو پیوند اقتصادهای ملی با اقتصادهای منطقه‌ای و جهانی به‌عنوان راهکاری اجتناب‌ناپذیر برای دستیابی به فناوری‌های نوین، جلب سرمایه‌های خارجی و اطمینان از تامین تضمین‌شده مواد اولیه، دانش فنی، ماشین‌آلات و سایر…

از دهه ۵۰ خورشیدی جدی شدن بحث طرح آمایش سرزمینی در ایران و نگاه علمی که در آن زمان در جهت آمایش سرزمینی و استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای به وجود آمد، حرکتی بود که می‌توانست یکی از ابزارهای مهم توسعه کشور بر اساس توسعه منطقه‌محور شود. جهت ایجاد توسعه پایدار نگاه به توسعه منطقه‌ای روشی است که می‌توان از ظرفیت‌های درونی سرزمینی هر منطقه به عنوان کلونی‌های توسعه نام برد و از آن استفاده کرد. پیشرفت هر یک از این کلونی‌های توسعه‌ای در مجموع باعث پیشرفت و توسعه کشور می‌شوند. مزایای استفاده از ظرفیت‌ها…

تجارت یکی از مهم‌ترین شاخصه‌‌‌‌‌‌‌های موثر بر تولید ناخالص داخلی است. از تجارت می‌توان به‌عنوان یکی از موتورهای محرک توسعه اقتصادی و اثرگذار بر صنعت کشور نام برد. تسهیل تجارت و ارتقای سطح صادرات زمینه گذار کشور به اقتصادی سالم و با درآمدهای پایدار را فراهم می‌کند. ضعف در توسعه صادرات یکی از مشکلات کلیدی اقتصاد ایران است که خود به‌عنوان مانعی در مسیر گسترش تولید بدل شده‌ است. برقراری روابط تجاری سازنده با دنیا، ظرفیت‌های بالقوه‌‌‌‌ای را برای ثروت‌آفرینی و اشتغال‌زایی ایجاد می‌کند و از این…

علم توسعه اقتصادی نیز مانند آنچه توماس کوهن در کتاب «انقلاب‌های علمی» درخصوص تعییرات و انقلاب‌ها در نهاد علم اشاره کرده، دچار تغییرات و تحولات مختلف در طول زمان شده است. تغییراتی که شامل مفاهیم و اهداف توسعه می‌شود.

مهر: الکساندر کوزلوف، وزیر منابع طبیعی و محیط زیست روسیه ادعا کرد که این کشور برای تأمین ۱۰۰ سال نیاز خود به ذغال سنگ منابع کافی در اختیار دارد.

دنیای‌اقتصاد: حاصل تعامل، هم‌‌‌‌‌‌‌‌افزایی و همگرایی مجلس با دولت در تایید صلاحیت وزرای پیشنهادی به‌ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت، به شکوفایی و توسعه اقتصادی کشور و ارتقای کیفیت زندگی و افزایش رضایتمندی مردم منجر خواهد شد.

دنیای‌اقتصاد: پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران با اشاره به بر‌‌گزاری نشست مشترک هیات‌رئیسه اتاق ایران و کمیسیون اقتصادی مجلس، بر نقش تاثیرگذار تعامل مجلس و اتاق ایران در راستای توسعه اقتصاد کشور و حل مشکل بنگاه‌های اقتصادی تاکید کرد. باقری افزود: اتاق ایران می‌تواند با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی این مجموعه در شناخت مساله و ارائه راهکار برای مشکلات اقتصادی کمک کند.

صحبت از نحوه تعامل بازیگران سیاسی و اثر آنها بر توسعه اقتصادی موضوعی است که از دیرباز دست‌‌‌مایه پژوهش بسیاری از عالمان علوم اجتماعی، به‌ویژه اقتصاددانان بوده است. در علم اقتصاد به‌طور خاص کسانی همچون هربرت سایمون، جیمز بیوکنن، داگلاس نورث، الینور اوستروم، کنث آرو، پل میلگروم و... با شاهکارهای پژوهشی خود بینش‌‌‌های بدیعی را پیش‌روی جوامع انسانی گشوده‌‌‌اند. در ایران که مساله توسعه داستانی مفصل با قدمتی نزدیک به ۲۰۰سال است، نحوه همکاری جامعه و دولت با یکدیگر بر سر هدف مشترک توسعه محل بحث بسیاری…

به‌منظور درک چالش‌‌‌هایی که یک کشور در مسیر توسعه و اصلاحات ساختاری با آنها مواجه است، می‌‌‌توانیم از نظریه قراردادها بهره ببریم؛ به‌‌‌ویژه زمانی که وضعیت را به‌عنوان یک بازی استراتژیک مشاهده کنیم. در این سناریو، می‌‌‌توان کشور را دارای دو بازیگر اصلی تصور کرد: اکثریتی که خواهان تغییرات و اصلاحات هستند و معمولا توسط دولت نمایندگی می‌شوند و اقلیتی از گروه‌‌‌های قدرتمند که در اصطلاح سیاسی به آنها «پایگاه‌‌‌های قدرت» گفته می‌شود که از وضعیت موجود رضایت دارند. هدف دولت یا برنامه‌ریز اجتماعی…