بدون حمایت دولت صنعتی نمی‌شویم
تحلیل بازار با مدیران گروه مادیران
در مورد تاریخچه شرکت مادیران، روند حرکتی آن در طول زمان و در نهایت جایگاه فعلی آن در بازار محصولات ماشینی اداری و لوازم خانگی برای ما توضیح دهید.
امیری: این شرکت فعالیت خود را از سال ۱۳۴۳ توسط بنیان‌گذار خود یعنی محمد امیری و تحت عنوان شرکت تولیدی «امیری و شرکا» با تولید ماشین‌حساب‌های شارپ، آغاز کرد. در سال ۱۳۵۲ مادیران نخستین کالاهای خود را با نمونه‌هایی باورنکردنی آغازکرده و تحولی عظیم در بازار اتوماسیون اداری و بانک‌داری ایجاد کرد. دربرخی زمینه‌ها، سهم بازار مادیران حتی بیش از ۹۰درصد بود. گسترش فعالیت‌ها در زمینه ماشین‌های اداری و تجهیزات بانکی، به حدی بود که نام شرکت در سال ۱۳۵۳ به «مرکز ماشین‌های اداری ایران» تغییر یافت. درسال ۱۳۷۳ مرکز ماشین‌های اداری ایران تصمیم گرفت تا وارد عرصه تولید شود. طی توافقات صورت گرفته با شرکت ال‌جی الکترونیکس، خط تولید اولین مانیتورهای سی‌آر‌تی ال‌جی در کارخانه مادیران راه اندازی شد. افتتاح کارخانه موجب شکل‌گیری شعبه جدید مادیران تحت عنوان «صنایع ماشین‌های اداری ایران» شد. راه‌اندازی خط تولید مانیتورهای سی‌آر‌تی تنها دستاورد صنایع ماشین‌های اداری ایران نبود. این شرکت موفق شد در سال۱۳۷۴ خط مونتاژ چاپگرهای اپسون و سی‌کشا را افتتاح کند.
کمی پس از آن نیز تولید مانیتورهای ال‌سی‌دی آغاز شده و سهم بالایی از فروش منطقه را از آن خود کرد. درسال ۱۳۸۵ مادیران با راه اندازی خط تولید تلویزیون‌های ایکسویژن وارد بازار تجهیزات صوتی و تصویری شد. کیفیت بالای محصولات موجب قرارگیری این برند در جایگاه نخست برندهای ایرانی و جایگاه سوم بازار شد. به‌طور کلی تمامی برندهایی که مادیران خود تولید کرده و یا تحت برند دیگری فعالیت داشته همواره جایگاهی بین رتبه اول تا سوم بازار را به‌خود اختصاص داده‌اند. بیش از ۵۰ سال در تلاش بود‌ه‌ایم تا راهکارها و زیرساخت‌هایی درجهت به دست آوردن سهم بازار محصولات خود به‌دست آوریم. در این زمینه نیز موفقیت‌های بسیاری کسب کرده‌ایم که می‌توان به کسب ۷۰ درصد از سهم بازار ماشین‌های اداری از سال ۱۳۴۰ تاکنون، ۱۵ درصد از سهم بازار تولید تلویزیون ظرف مدت تنها ۷ سال و در رقابتی شدید با برندهای جهانی نظیر سامسونگ و ال‌جی اشاره کرد. مادیران یک شرکت تولیدی نیست بلکه برندی کاملا مستقل است که وابسته به هیچ سازمانی نیست.
آیا تاکنون صادراتی به سایر کشورها داشته‌اید؟ برنامه آتی شما در این زمینه چیست؟
قهاری: اگرچه در یک مقطع زمانی ما صادرات مانیتور ال.جی به کشور افغانستان داشتیم ولی مشکلات بخش عرضه و قیمت تمام شده در حال حاضر توان صادراتی را از ما سلب کرده است. اصولا انگیزه اصلی در صادرات محصولات، توانایی ایجاد ارزش افزوده در آن است برای مثال وقتی قطعه اصلی تلویزیون یعنی پَنل آن توسط چهار، پنج تولیدکننده اصلی در دنیا تولید می شود دیگر جایی برای ایجاد ارزش افزوده و کسب سود از آن باقی نمی‌ماند. اما شرکت مادیران به‌منظور توسعه ابعاد تولیدی خود با یک رویکرد استراتژیک مبتنی بر ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصولات، قصد دارد در آینده‌ای نزدیک خط تولید لوازم خانگی خود را در سطح گسترده‌ای راه‌اندازی کند. در این حوزه با توجه به این‌که امکان تولید قطعات در کشور وجود دارد ظرفیت ایجاد ارزش افزوده به مراتب بالاتر خواهد بود و این به‌مثابه اهرمی حمایتی برای حضور ما در بازارهای داخلی و حتی جهانی خواهد بود. تصور می‌کنم با در نظر گرفتن این موضوع و سابقه طولانی ما در امر تولید، صادرات شرکت مادیران از کانال لوازم خانگی در آینده میسر باشد.
مشکلات اصلی شما در حوزه صادرات محصولات چیست؟
امیری: به‌طور کلی موضوع صادرات حول دو محور اصلی یکی توانایی ایجاد قیمت رقابتی از کانال اقتصاد در مقیاس و دیگری تسهیل جریان تولیدی و سیاست‌های صادراتی دولت شکل می‌گیرد. در مورد اول باید گفت صادرات محصولات لوازم خانگی همانند کالاهای دیگر در کشور نظیر فرش، پسته، زعفران و.. دارای مزیت نسبی خاصی در مقایسه با سایر رقبای خارجی نیست تا ما بتوانیم با تکیه بر آن گوی سبقت از رقبا را برباییم. تقریبا تمامی تولیدکنندگان سراسر دنیا از اروپا و آمریکا گرفته تا ژاپن و کره، نیمی از قطعات مورد نیاز خود را از چین خریداری می‌کنند این امر به مثابه وجود شرایط اولیه یکسان برای تمامی تولیدکنندگان است. مزیت نسبی بین آنها را باید در تکنولوژی، کیفیت و طراحی محصول و مهم‌تر از همه توانایی رسیدن به سطح تولید اقتصاد در مقیاس، جست‌و‌جو کرد.
همان‌طور که می‌دانید اقتصاد در مقیاس بیان می‌کند در صنایعی که سرمایه شروع فعالیت آنها در سطح بالایی قرار دارد تنها عامل رشد و توسعه صنعت، حجم تقاضای بازار برای محصول تولیدی شما است. در سطح بالایی از تولید با فروش محصولات در حجم وسیع نه‌تنها هزینه تامین ماشین‌آلات و تجهیزات و سرمایه‌گذاری مجدد برای توسعه واحد تولیدی فراهم می‌شود بلکه با افزایش بهره‌وری، توانایی رقابت قیمتی شرکت تا سطح زیادی افزایش می‌یابد. این همان نقطه‌ای است که تولیدات داخلی ما را از روند جهانی دور کرده و موجب بروز شکاف بین توان رقابتی ما با تولیدکنندگان خارجی می‌شود. این پتانسیل در کشور وجود دارد اما به دلایل مختلف نظیر قوانین تولیدی و مهم‌تر از همه قاچاق کالا، همواره دست ما از رسیدن به آن کوتاه است. برای مثال اگر ما می‌توانستیم سالانه ۵۰۰ هزار دستگاه یخچال تولید کنیم مطمئن باشید ضمن تقویت خط تولید خود با انعطاف بالا، از مجرای تامین مواد اولیه با قیمت تمام شده کمتر (در حجم بالا قدرت چانه‌زنی به مراتب افزایش می‌یابد) توان رقابتی خود را با کشورهایی نظیر قطر یا اردن به‌شدت افزایش می‌دادیم.
در حجم تقاضای بالا، قدرت مانور ما در قسمت‌های مختلف از تامین مواد اولیه تا کیفیت محصولات تولیدی تا حد زیادی بالا رفته و می‌توانستیم حضور پرقدرت در بازارهای بین‌المللی داشته باشیم.اگرچه مالیات بر ارزش افزوده و گمرک نیز بر سطح قیمت تمام شده ما موثرند ولی موضوع اصلی در تقویت صنایع برای حضور در بازارهای جهانی نبود تقاضای موثر است که نیازمند اراده دولت در تسهیل این جریان و پیوند تقاضای موثر با بخش عرضه تولید در کشور است. بخش زیادی از سهم بازار ما به واسطه قاچاق از بدنه بازار محصولات لوازم خانگی جدا شده و قدرت ما را تا حد زیادی کاهش میدهد. با توجه به این شرایط ما حتی اگر در منطقه آزاد بدون دادن یک ریال مالیات و عوارض هم قادر به تولید باشیم، با اطمینان کامل به شما می‌گویم در فقدان تقاضای موثر برای گذار به سطح اقتصاد در مقیاس، ما هرگز نمی‌توانیم وارد بازارهای جهانی شویم. ما تولیدکننده یک برند کاملا ایرانی تلویزیون ایکسویژن هستیم و هیچ دلیلی وجود ندارد که تمایلی برای صادرات نداشته باشیم.
اگر هدف دولت حمایت از صنایع داخلی برای حضور در بازارهای جهانی است باید شرایطی فراهم کند که تقاضای موجود در بازار به بدنه تولید کشور متصل شده تا در سایه افزایش تیراژ تولید با قدرت و پشتیبانی این نیرو بتوانیم وارد عرصه صادرات غیر نفتی کشور شویم. در حال حاضر علاوه بر فقدان تقاضای موثر، وجود تحریم‌ها ما را در تامین مواد اولیه دچار مشکلات اساسی کرده است همچنین انجام مراودات بانکی به‌کندی صورت می‌گیرد که از عوارض جانبی آن خروج نقدینگی از چرخه تولیدی ما و کاهش ظرفیت تولیدی ما خواهد بود.
قهاری: بنده نیز در تایید صحبت‌های جناب امیری باید بگویم عمده مشکل ما در زمینه صادرات در بازار پررقابت خارجی، کمبود تقاضای موثر برای تولید در حجم بالا با تیراژ مناسب است. بسیاری از مواد اولیه ما در خارج کشور تولید شده و ما کنترلی در مورد قیمت آن نداریم تنها عامل موثر در این زمینه توانایی تولید در تعداد بالاست که با کاهش هزینه کل، می‌تواند موجب افزایش بهره‌وری و قدرت رقابت قیمتی ما شود. علاوه بر این در حال حاضر تسهیلات خاصی برای صادرات محصولات برای تولیدکنندگان وجود ندارد و باید اشاره کرد که حتی ساده‌ترین مجاری صادراتی یعنی کانال‌های تعامل بانکی نیز در این مسیر وجود ندارد یا اصطکاک عملکرد آنها در سطح بالایی قرار دارد. هر چه میزان اخلال در داد و ستدهای مالی و وصول اعتبارات بیشتر باشد مدت زمان بیشتری نقدینگی و مواد اولیه از زنجیره تولید بیرون خواهند بود و به‌طبع قدرت برنامه‌ریزی و ظرفیت تولیدی تولیدکنندگان کاهش خواهد یافت.
چشم‌انداز آینده این صنعت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امیری: بنده تصور می‌کنم اگر وضعیت حاکم بر این صنعت مورد بازنگری اساسی قرار نگیرد نمی‌توان به آینده آن زیاد خوشبین بود. من خودم یکی از حامیان اصلی تولید محصولات وطنی هستم. تلویزیون ایکسویژن شرکت مادیران یک محصول ایرانی است که توانسته جایگاه سوم را در بازار کشور پس از غول‌های جهانی این صنعت یعنی ال‌جی و سامسونگ به خود اختصاص دهد. اما نحوه تصمیم‌سازی دولت در عرصه تولید، نوسان‌های مستمر و وجود نااطمینانی در بازار در سطحی است که شاید به جرات بتوان گفت تنها تولیدکنندگان با سابقه، توانایی ادامه حرکت در این بازار را دارند و نمی‌توان به جذب سرمایه‌گذاری جدید در این حوزه از صنعت امید داشت. به‌طور کلی دولت باید قوانین را به‌گونه‌ای باز تعریف کند که تا حد ممکن صنایع تولیدی ما بتوانند با کاهش هزینه، سهم بیشتری از بازار داخلی را نصیب خود کنند. اعتقاد دارم بازار داخلی پتانسیل بالایی در تقویت این صنعت برای توسعه دارد. نخست باید این بازار را به مردم معرفی کرد. بودجه تبلیغاتی هیچ یک از تولیدکنندگان داخلی در حد شرکت‌های رقیب نظیر سامسونگ و ال‌جی نیست. شاید بتوان گفت ظرفیت آنها در حوزه تبلیغات و معرفی برند تا ۱۰ برابر از ما بیشتر است. این خود پدیده‌ای در نهادینه شدن تفکر استفاده از برندهای خارجی در اذهان مردم است. دولت در چنین مواردی باید چاره‌اندیشی کرده و دست حمایت به سمت تولیدکنندگان دراز کند.
در شرایط رکود فعلی و کاهش قدرت خرید مردم، آن‌چه بیش از همه بر ترجیحات مصرف‌کنندگان و رفتار تقاضا در بازار موثر است سیگنا‌ل‌های قیمتی است. به‌طبع هر گونه اختلاف قیمت بین ما و برندهای خارجی که سال‌هاست مورد توجه مردم بوده‌اند، موجب گرایش مردم به خرید آنها می‌شود. تولیدکنندگان فعلی تنها سرمایه‌های مولد ایجاد اشتغال در کشور هستند که با چنگ و دندان به حیات خود ادامه می‌دهند بنابراین توجه به مشکلات و مسائل آنها امری در خور توجه است. برطرف شدن این مشکلات به‌مثابه استفاده بهینه از پتانسیل موجود در این صنعت و توسعه اقتصادی کشور از کانال لوازم خانگی خواهد بود.
قهاری: خوشبختانه باید بگویم ما پتانسیل بسیار بالایی برای توسعه این صنعت و افزایش تولید و اشتغال ملی داریم. با توجه به‌این‌که در شرایط فعلی اقتصاد کشور از رکود و فقدان فرصت‌های شغلی رنج می‌برد، این تولیدکنندگان هستند که یگانه مرجع خروج کشور از این وضعیت و توانایی کسب درآمد برای خانوارها هستند. بنابراین دولت باید ضمن شناخت این پتانسیل، اقدامات لازم برای بهره‌برداری مناسب از آن‌را فراهم کند. در بیان پتانسیل موجود باید گفت ما سرمایه انسانی مناسبی برای ایجاد نوآوری و ابتکار در این صنعت داریم و شرایط اقتصادی کشور به‌گونه‌ای است که ما از مزیت نیروی کار ارزان نیز برخورداریم. اگر تولیدکننده فروش خود را در بازارهای خارجی با دلار انجام میدهد، هر واحد این ارز در کشور معادل ۴۰۰۰ تومان است که به‌خوبی می‌تواند جوابگوی هزینه‌های نیروی کار در کشور باشد. اما همان‌طور که شرح آن رفت، لازمه قدم گذاشتن در این عرصه، یاری دولت در ایجاد تقاضای موثر و تصمیم‌سازی مناسب در این زمینه است.
دولت باید ضمن ایجاد سیاست‌های تشویقی در حوزه صادرات، رویکردهای کارآمدی در کاهش هزینه تمام شده تولیدکنندگان به کار بندد تا مزیت رقابتی لازم برای حرکت در این مسیر را به آنها بدهد. برای مثال کشور ترکیه دارای شباهت‌های جمعیتی و فرهنگی زیادی با کشور ما است. این کشور بازار تلویزیون اروپا را تسخیر کرده و در حال همکاری با برندهای معروف خارجی نظیر بوش در زمینه صادرات است. تنها عاملی که موجب تمایز ما با این کشور شده است قوانین تولیدی این کشور و سازوکار طراحی شده برای تولیدکنندگان این بخش از صنایع است. کافی است بدانید اگر همین الان شرکت سامسونگ یا ال.جی بخواهد مبادرت به تولید در کشور ما کند قیمت تمام شده آنها خیلی بیشتر از تولید در کشور خودش خواهد بود. این موضوع به‌خوبی گویای نقش قوانین تولیدی و اصطکاک بالای آن در چرخه تولید لوازم خانگی کشور است. ما نیز باید بهترین الگوهای ممکن در این زمینه را به کار بریم تا بتوانیم از این پتانسیل ارزشمند تا جای ممکن استفاده لازم برای توسعه اقتصادی کشور را ببریم. نقش دولت در تسهیل قوانین تولیدی، نظارت مستمر بر کیفیت محصولات سازگار با استانداردهای جهانی و تعامل مناسب با سایر کشورها عاملی تاثیرگذار برای پیوستن این شاخه از صنعت کشور به روند جهانی آن است.
چرا مادیران تصمیم به ورود به عرصه تولید لوازم خانگی در کشور گرفت؟
امیری: بزرگترین سرمایه ما در حوزه تولید، دانش و تجربه انباشت شده در طول بیش از نیم قرن فعالیت در این عرصه است. از مهم‌ترین اصول مدیریتی در حوزه تولید این موضوع است که یک شرکت یا باید رشد کند یا از چرخه تولید خارج شود. در بخش فناوری اطلاعات (آی‌تی) شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که عملا دیگر فضایی برای رشد وجود نداشت. ورود نوت‌بوک‌ها به بازار از مجاری مختلف امکان توسعه تولید مانیتور را سلب کرده و بازار سایر محصولات نظیر پرینتر نیز به حد اشباع رسیده بود. ادامه فعالیت در این بازار برای بقا، به مثابه خروج تدریجی از بازار بود. لذا مادیران با رصد شرایط بازار و پتانسیلی که در تولید محصولات دارد تصمیم به ورود در بازار لوازم خانگی گرفت. بررسی‌‌ها نشان میدهد در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد جمعیت کشور زیر ۳۰ سال سن دارند و با بالا رفتن سن ازدواج می‌توان انتظار داشت تقاضای موثر قابل‌ملاحظه‌ای در این بازار برای محصولات لوازم خانگی وجود داشته باشد.
در وصف توانایی تولیدی ما همین بس که برای نمونه در تولید تلویزیون (با برند ایکسویژن) تنها پس از هفت سال فعالیت توانستیم ۱۵ درصد سهم بازار را به خود اختصاص دهیم. مادیران شرکتی است که همواره کیفیت محصولات آن عامل اصلی رشدش در صنعت بوده است. باید اذعان کرد مردم ایران یکی از پیچیده‌ترین مصرف‌کنندگان دنیا هستند که همواره به‌دنبال بهترین کیفیت موجود در بازار هستند. ما نیز با هدف‌گیری این موضوع و استفاده از بهترین مواد در تولید تلویزیون موفق به کسب جایگاه سوم در بازار شدیم. بنابراین هدف بزرگتر خود را تولید سایر محصولات لوازم خانگی مثل یخچال، ماشین لباسشویی و ماشین ظرف‌شویی قرار دادیم تا به کسب سهم از این بازارها نیز مبادرت کنیم. موفقیت در تولید تلویزیون، اعتماد به نفس لازم برای حضور در بازار این محصولات در سایه برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هوشمندانه به ما میدهد. علاوه براین اگر کسب سود تولید تلویزیون از حوزه آی‌تی بیشتر است، تحقیقات نشان میدهد سود تولید لوازم خانگی نیز به مراتب از تولید تلویزیون بیشتر است. بنابراین ما باید برای رشد خود وارد این عرصه می‌شدیم.
قهاری: همان‌طور که پیش‌تر گفتم امکان ایجاد ارزش افزوده در صنعت لوازم خانگی به‌واسطه توانایی تولید قطعات در کشور به مراتب بیشتر از فعالیت‌های فعلی ماست. علاوه بر این مادیران یک شرکت شاخص و معتبر در بازار داخلی است که همواره به خوش‌نامی از آن یاد می شود. بنابراین ما سعی کردیم از پتانسیل سودآوری بیشتر و در سایه اعتباری که در بازارهای قبلی داشتیم، وارد عرصه تولید لوازم خانگی شده تا بستر لازم برای رشدو توسعه خود را فراهم کنیم. بیست و سه سال پیش تولید مانیتور را بدون آن‌که دانش لازم برای تولید آن را داشته باشیم آغاز کردیم. امروزه به‌جایی رسیدیم که مانیتورهای خودمان را با طراحی منحصر به‌فرد روانه بازار می‌کنیم و روش‌هایی به کار گرفتیم که حتی مورد توجه سایر کشورها قرار گرفته و از آن الگوبرداری نیز می‌شود. در زمان کاهش تقاضا برای مانیتور، ما برای تولید لوازم صوتی‌وتصویری به سراغ برندهای معتبر جهانی نرفتیم بلکه با تکیه بر پشتوانه تجربی و دانش انباشت شده خود، قدم در این مسیر گذاشتیم و موفق به تولید تلویزیون داخلی تحت برند ایرانی ایکسویژن شدیم.
البته تنها اهداف مادی، موجب گرایش ما به این موضوع نشده است. امروزه ورود به هر صنعتی در کشور، ریسک بالا و مشکلات فراوانی دارد که بسیاری از این امر امتناع می‌کنند. اما مادیران در سطح بالاتر، به‌منظور افزایش تولید و اشتغال ملی که زمینه‌ساز کسب درآمد افراد و خانوارهای آنان در چرخه اقتصادی کشور می‌شود، اقدام به این امر کرده است
تولید لوازم خانگی شما از چه زمانی کلید خواهد خورد؟
امیری: در حال حاضر زمین لازم برای احداث کارخانه خریداری شده و در حال انتخاب ماشین‌آلات نهایی برای تولید هستیم. فرمت تجهیزات ما در قالب سی.کا.دی و اس.کا.دی خواهد بود. به طور قطع تا ۱۸ ماه آینده خط تولید مادیران در حوزه محصولات لوازم خانگی راه‌اندازی خواهد شد و تا شش ماه آینده تولید ماشین‌لباسشویی به‌عنوان اولین محصول ما در این زمینه کلید خواهد خورد.
پتانسیل این صنعت در ایجاد اشتغال و توسعه صادرات غیر نفتی چگونه است؟
قهاری: همان‌طور که کشور در سایه حمایت دولت در تولید خودرو خود کفاست، تولیدکنندگان داخلی نیز قادر به تامین ۱۰۰ درصدی نیاز تلویزیون در کشور هستند، با اطمینان بالا می‌گویم پتانسیل این صنعت در اقتصاد غیر نفتی کشور در سطح بالایی قرار دارد. یکی از جاذبه‌های این صنعت برای ما تنوع و گستردگی محصولات لوازم خانگی است که ظرفیت تولیدی بالایی را پیش‌روی ما قرار داده است.. ساختار تولیدی کشور در این حوزه به‌خوبی گویای این مطلب است که در سایه حمایت دولت می‌توان در این بخش از تولید نیز به خودکفایی رسید. رشد صنعتی هر کشوری بدون شک مرهون تلاش دولت آن است؛ اگر امروز کره، ژاپن و چین توانسته‌اند تا این حد صنعتی شوند در سایه حمایت دولت این امر محقق شده است. دولت باید بودجه داشته باشد که هر محصول تولید شده لوازم خانگی یا به دست کارگران ژاپنی، کره‌ای و چینی ساخته شده یا کارگر ایرانی. مادیران در حال تلاش برای این موضوع است که همه این لوازم توسط نیروی کار وطنی تولید شوند و لازمه تحقق این امر حمایت دولت است. مادیران در حال حاضر زمینه اشتغال ۱۲۰۰ نفر را به‌صورت مستقیم و نزدیک به ۵۰۰۰ نفر را به‌صورت غیرمستقیم فراهم کرده است که رقم قابل توجهی در مقایسه با سایر تولیدکنندگان است. این میزان با توسعه محصولات تولیدی ما به مراتب افزایش خواهد یافت.
ارسال نظر