متولی اتصال تهران به حومه
سعید رسولی عضو هیات مدیره شرکت راه‌آهن درباره جزئیات توسعه شبکه ریلی اعلام کرد: در برنامه ششم تصویب شده است که شرکت قطارهای حومه‌ای ذیل شرکت راه‌آهن ایران تاسیس شود که دراین باره پیش‌نویس اساسنامه تنظیم و به دولت ارسال شد و امیدواریم در زمان مقرر در قانون، این شرکت تاسیس شود. وی درباره آنچه باعث شد طی همه سال‌های اخیر مجموعه‌های شهری همچون مجموعه شهری تهران از شبکه ریلی حومه محروم بماند، گفت: براساس قانون، شهرداری‌ها فقط می‌توانند در شهرها و حریم شهرها هزینه کنند و اگر قطار حومه‌ای از مرز شهری عبور کند، هزینه‌های آن با محدوده شهر بعدی شراکتی خواهد بود.
به بیان دیگر، شهرداری مثلا شهر تهران نمی‌تواند منابع مالی این شهر را برای خط ریلی مثلا ورامین صرف کند. از چالش‌های اصلی عدم شکل‌گیری درست قطار حومه‌ای در کشور ما چنین مشکلاتی بوده است، مثلا قطار تهران ـ ورامین ـ گرمسار پیش‌ازاین در اختیار وزارت راه بود، سپس به شهرداری موکول شد و مجددا به راه‌آهن واگذار شد و به‌این‌ترتیب به تصویب رسید. چنین طرح‌هایی ملی محسوب می‌شود و از حریم شهر خارج می‌شود، گذشته از آنکه ما در قانون تعریف روشنی برای حومه نداریم و به همین دلیل قطار حومه‌ای تاکنون بدون متولی مانده بود. اما اکنون نحوه کار با قانون برنامه ششم برای قطارهای حومه‌ای مشخص است و البته دست شهرداری‌ها برای اجرای طرح‌های قطارهای حومه‌ای در این قانون بسته نیست و اعلام شده است از هر بخشی که امکان ورود و اجرا در حوزه قطارهای حومه‌ای را دارد، استقبال می‌شود و انحصاری در کار نیست.
قطار حومه‌ای در کنار کاهش مصرف سوخت، در کاهش تلفات رانندگی (بسیاری از تصادفات در حومه شهرها رخ می‌دهد) و همچنین کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی نقش مهمی دارد. رسولی در این باره تصریح می‌کند: روزانه حدود ۵۴۰ هزار خودرو از حومه تهران وارد تهران می‌شود. همین تعداد نیز در بعدازظهر از تهران خارج می‌شود. اگر امکان جابه‌جایی این تعداد مسافر خودروها از طریق شبکه ریلی فراهم شود و همین ۵۴۰ هزار دستگاه خودرو روزانه وارد تهران نشود، در کاهش آلودگی پایتخت، کاهش مصرف سوخت، کاهش تلفات رانندگی و کاهش ترافیک، به ارقام بزرگی دست خواهیم یافت. پیش‌تر وزیر راه و شهرسازی در دفاع از ضرورت تشکیل شرکت حملونقل ریلی و مسافری حومه‌ای به‌منظور کاستن از بار تردد خودروهای شخصی، این طرح را در راستای تجربه موفق جهانی تحلیل کرده بود. قطار حومه‌ای راهکاری است که همه کشورهای پیشرفته آن را تجربه کرده‌اند به‌طوری‌که برای حل مشکلات ناشی از سفرهای حومه‌ای روزانه بین شهرهای پیرامونی با شهر مادر راه‌حل مناسب‌تری از توسعه شبکه ریلی درون شهری و قطار حومه‌ای پیدا نشده است بنابراین لازم است در زمانی فشرده توسعه جهشی حملونقل عمومی به لحاظ کمی و کیفی در اولویت قرار بگیرد.
در حال حاضر ۹۰ درصد الگوی ساخت و توسعه شهرها، «ریل پایه» است. در این باره عضو هیات‌مدیره شرکت راه‌آهن می‌گوید، راه‌آهن در بیش از ۱۹ مسیر قطار حومه‌ای فعال دارد که امیدواریم با تشکیل شرکت قطارهای حومه‌ای و پیشنهادی که تنظیم‌شده و از طریق لایحه دولت به مجلس ارائه می‌شود، شرایطی فراهم شود تا سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی برای تامین ناوگان حومه‌ای نظیر ریل‌باس، افزایش‌یافته و فواصل اعزام قطارها کاهش یابد تا به این ترتیب شهروندان اطراف کلان‌شهرها به‌راحتی از قطارهای حومه نظیر همه دنیا استفاده کنند. در ایران سهم حملونقل حومه‌ای در جابه‌جایی‌ها ۲ درصد است، درحالی‌که در اروپا و کشوری مثل آلمان این رقم ۵۵ درصد است.
به گزارش «دنیای اقتصاد» نبود اتصال ایستگاهی و ریلی بین مترو تهران و قطارهای حومه‌ای، یک نمونه نادر در شبکه‌های ریلی مجموعه‌های شهری کشورهای مختلف محسوب می‌شود. حتی وجود یک ایستگاه راه‌آهن در تهران نیز اتفاق عجیب از نظر کارشناسان حملونقل است. برای کلان شهری در قواره تهران، دست کم ۵ ایستگاه قطار لازم است تا دسترسی مسافران بیرونی شهر تهران به بخش‌های مختلف پایتخت، تا حد امکان، بدون نیاز به سایر مدهای حمل‌و‌نقلی، برقرار شود. از طرفی، برای اتصال موثر و کارآمد مترو تهران به قطارهای حومه‌ای در جهت کاهش حجم تردد خودروی شخصی در پایتخت، لازم است سرفاصله حرکت قطارهای حومه‌ای از بالای یک ساعت به زیر ۱۵ دقیقه کاهش پیدا کند تا به محض اراده ساکنان اطراف پایتخت برای ورود به تهران یا بالعکس، ظرفیت ریلی برای پوشش این نوع سفرها وجود داشته باشد.
کارشناسان برای توسعه شبکه ریلی تهران و حومه، بر جذاب کردن سرمایه‌گذاری در حوزه حملونقل ریلی از طریق ارائه مشوق‌های حمایتی از سمت دولت، تاکید می‌کنند. در قانون برنامه ششم هر نوع سرمایه‌گذاری برای قطارهای حومه‌ای در حکم سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته تلقی می‌شود و مشمول کلیه قوانین مرتبط با سرمایه‌گذاری در این مناطق خواهد بود. دومین مشوق مهم در نظر گرفته شده در این ماده قانونی، به «معافیت از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده برای سرمایه‌گذارانی اشاره دارد که برای ایجاد و راه‌اندازی شبکه قطار ریلی حومه‌ای پیشقدم شوند»؛ بر این اساس این گروه از سرمایه‌گذاران، از ابتدای فرآیند سرمایه‌گذاری در این زمینه از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف خواهند شد؛ به این ترتیب، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شبکه حملونقل ریلی حومه‌ای، با این معافیت، می‌توانند هزینه‌های مربوط به اجرای این نوع از پروژه‌های عمرانی را که در حکم اجرای «ابرپروژه‌های شهری» ضروری هستند و عملیات ساخت و بهره‌برداری از آنها به سرمایه زیادی نیاز دارد، به میزان قابل توجهی کاهش دهند.
ارسال نظر