بخش خصوصی از دولتمردان انتقاد کرد؛ دولتمردان از همدیگر
کنایه‌های پینگ‌پنگی در جشن صادرات
عکس: مجتبی سرانجام‌پور، دنیای اقتصاد
اسحاق جهانگیری،معاون اول رئیس‌جمهوری، محمد شریعتمداری، وزیر پیشین صنعت، معدن وتجارت، رضا رحمانی، سرپرست این وزارتخانه، محسن جلال‌پور، رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران و غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران از جمله مهمانان این مراسم بودند. صحبت‌های محمد شریعتمداری، وزیر مستعفی صنعت، معدن و تجارت در این مراسم بیشتر ناظر به اتفاقات ماه‌های گذشته بود اما رحمانی ازبرنامه‌های خود برای اداره آینده وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت. شریعتمداری صحبت‌های متفاوتی که آمیخته به گلایه و انتقاد از رویه‌های اقتصادی و تجاری کشور در ماه‌های اخیر بود را در حضور معاون اول رئیس‌جمهوری مطرح کرد.
او در شرایطی که روز گذشته رسما به‌عنوان گزینه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شد، در صحبتی سوال برانگیز از معاون اول رئیس‌جمهوری درخواست کرد که در شرایط فعلی او در هیچ سمتی به‌کار گرفته نشود. هرچند اسحاق جهانگیری، در صحبتی که با لحنی طنزآمیز و توام با کنایه همراه بود، عنوان کرد که آقای شریعتمداری زمانی که متوجه شدند به‌عنوان گزینه وزارت کار مطرح شده‌اند، در این مراسم حاضر شدند. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری که به‌عنوان مهمان ویژه در این مراسم حضور پیدا کرده بود، اعلام کرد که قصد نداشته است در این مراسم حاضر شود اما به دلیل دامن زده نشدن به برخی شایعات در لحظات آخر در جمع صادرکنندگان نمونه حضور پیدا کرده است. صحبت‌های معاون‌اول رئیس‌جمهوری در این مراسم حاوی دو خبرمهم بود. او اعلام کرد که برای رفع نیاز‌های دارویی مردم، بر اساس موافقت مقام معظم رهبری، ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای شرکت‌های دارویی برداشت خواهد شد. جهانگیری همچنین درباره افزایش نرخ بنزین گفت: آیا این اقدام در شرایط فعلی امکان‌پذیر است؟ سیاست‌های ما باید گام به‌گام باشد. در بخش دیگری از این مراسم رئیس فعلی و پیشین اتاق بازرگانی ایران به‌عنوان نمایندگان بخش خصوصی،برخی از دغدغه‌های فعالان اقتصادی را مطرح کردند که عمده این دغدغه‌ها بر «مشکلات ارزی»،«پیمان سپاری ارزی» و«صدوربخشنامه‌های ناگهانی» متمرکز بود. اما صحبت‌های آنها بی‌واکنش هم نماند، معاون اول رئیس‌جمهوری ضمن همراهی با برخی انتقادات بخش خصوصی از جمله پیمان‌سپاری، بخشی از گلایه‌ها و مسائل مطرح شده از سوی بخش خصوصی را قابل اجرا ندانست، چراکه به گفته او دولت هر تصمیمی را که اتخاذ کند باید منافع اقشار مختلف و ۸۰ میلیون نفر را در نظر بگیرد. به گفته او برخی از بخشنامه‌های تجاری و ارزی اخیر، در چارچوب همین نگاه صادر و اجرا شده است. جهانگیری همچنین تصریح کرد که باید از به‌کارگیری تعابیر تلخی مثل شکستن استخوان بخش خصوصی پرهیز کنیم. او از فعالان بخش خصوصی پرسید به نظر شما آیا می‌توان اکنون قیمت بنزین را افزایش داد؟ معاون اول رئیس‌جمهور در بخش دیگری از صحبت‌هایش تاکید کرد که در شرایط فعلی کشور نیاز به مدیر ریسک‌پذیر داریم، او با خنده گفت که من در دستم قلم و کاغذی نیست که کسی را برکنار کنم، من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را نداشته‌ام، چه برسد به اینکه بخواهم وزیر و مدیر برکنار کنم چراکه اصلا برکناری راهکار درستی نیست. از سوی دیگر رضا رحمانی، گزینه جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌ها و رویکرد‌های خود برای اداره این وزارتخانه را اعلام کرد. رحمانی «تامین مایحتاج عمومی مردم و وفور کالا در بازار» و همچنین «تامین مواد اولیه زنجیره تولید» را دو اولویت اصلی خود مطرح کرد و اختصاص ۱۰ میلیارد دلار به تولید داخلی را از دیگر برنامه‌های مهم خود دانست. رحمانی در عین حال تاکید کرد که استفاده از مدیران جوان و تشکیل اتاق فکر با بخش خصوصی در این وزارتخانه را در دستور کار قرار خواهد داد. سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به تصویب قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان گفت که بر اساس این قانون برخی مدیران از جمله مجتبی خسروتاج (رئیس سازمان توسعه تجارت)، این وزارتخانه را ترک خواهند کرد.
در هیچ سمتی مرا به‌کار نگیرید
اما محمد شریعتمداری یک روز پس از قبول استعفایش از طرف رئیس‌جمهوری، در این مراسم حاضر شد و صحبت‌های متفاوتی را در جمع صادرکنندگان مطرح کرد که تا پیش از این از او شنیده نشده بود. صحبت‌هایی گلایه‌آمیز که در حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری گفته شد. شریعتمداری که در هفته‌های گذشته در چند برنامه مربوط به صنعتگران و تولیدکنندگان غایب بود، در این مراسم چهره متفاوتی از خود نشان داد و با صراحت گفت که در چند ماه اخیر امتحان خوبی پس نداده‌ایم و نتوانسته‌ایم با زبان قاطع از تولیدکنندگان و صادرکنندگان دفاع کنیم و منویات آنها را اجرا کنیم. بنابراین باید تلاش کنیم که این روند جبران شود و خواسته تولیدکنندگان به درستی منعکس شود. وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد که وقایع امروز، محصول خواست دولت برای ایجاد تنش در اقتصاد نیست، بلکه یک عامل بیرونی با منشا سیاسی، بخشی از اقتصاد ایران را متاثر کرده که مهم‌ترین آن، منابع ارزی کشور است، البته ما امروز به دنبال ایجاد شرایط مطلوبی هستیم که با وجود همه فشارها با کمترین ضایعات از این راه سخت عبور کنیم. وی عنوان کرد: مدیران خائن باید بترسند اما مدیر خادم نباید ترسی داشته باشد. با این روند درخواستم این است که مرا درهیچ سمت دیگری به کار نگیرید، چون اگر روند فعلی ادامه پیدا کند وجود من کارآیی نخواهد داشت. اگر شجاعت را به مدیران برنگردانیم، کار درست نمی‌شود. او خطاب به جهانگیری گفت امروز که درمیان شما نیستم، اگر این مسیر ادامه پیدا کند، هیچ مدیری جرات امضای سندی ندارد و همه امور به وزرا ختم می‌شود. وی کاهش ارزش پول ملی را راهی برای افزایش صادرات دانست و گفت: کشورهای دیگر نیز این روش را به کار گرفته‌اند و اکنون این امکان فراهم شده است که صادرات‌مان را توسعه دهیم و این خود فرصت بی‌بدیل برای صادرکنندگان است، به هر حال تحریم‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده است اما در عین حال فرصت‌هایی را هم به وجود آورده که باید از آنها بهره ببریم. امروز شاهد خروج قانونی و غیر قانونی کالاهایی هستیم که در داخل با دلار ۴۲۰۰ تومانی تولید می‌شود که این اتفاق مطمئنا به مصلحت کشور نیست. وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت، برخی شائبه‌ها مبنی بر عدم بازگشت ۱۵ میلیارد دلار ارز صادراتی به کشور را ساختگی و نادرست دانست و وجود چنین ارقامی را تکذیب کرد. اما اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینکه شرایط حضور دراین مراسم را نداشته است عنوان کرد به دلیل آنکه تعبیرهای نادرستی از عدم حضورش نشود، تصمیم گرفته است در مراسم روز ملی صادرات شرکت کند. معاون اول رئیس‌جمهوری در بخشی از این مراسم از تصمیم جدید دولت برای تامین دارو خبر داد. او عنوان کرد: اینکه گفته می‌شود به دلیل مسائل انسان‌دوستانه تحریم محصولات دارویی و مربوط به سلامت وجود ندارد، دروغ است. ما در زمینه تامین مواد اولیه دارو در این مدت مشکلات زیادی داشتیم اما اقدامات خوبی برای تامین دارو انجام شده است. جهانگیری از موافقت رهبری با برداشت ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای شرکت‌های دارویی به منظور تامین داروی مورد نیاز خبر داد و تاکید کرد که این اقدام در دستور کار است.
انتقادات شافعی و جلال‌پور
در بخشی از این مراسم غلامحسین شافعی، رئیس فعلی اتاق ایران و محسن جلال‌پور، رئیس سابق این اتاق انتقاداتی را نسبت به رویه‌های اخیر در اقتصاد کشور مطرح کردند که با واکنش معاون اول رئیس‌جمهوری مواجه شد.
جلال‌پور تصریح کرد تا زمانی که ارز در کشور پنج نرخی است پیمان‌سپاری ارزی با مشکل رو به رو خواهد بود و از سوی دیگر دلار ۴۲۰۰ تومانی فرار سرمایه را رقم می‌زند. به گفته وی با توجه به اینکه ارز آزاد، ارز مسافرتی، ارز نیما، ارز سنا و ارز دولتی پنج نرخ حال حاضر در کشور برای ارز است، مشخص نیست که باید تعهد صادراتی با چه نرخ ارزی انجام شود. او با اشاره به اینکه پرداخت یارانه نیز باید هدفمند شود، اظهار کرد: روزی ۹۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود، قاچاق آن گسترش یافته و در واقع فرار سرمایه با همین قاچاق صورت می‌گیرد. رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: خود من به‌عنوان صادرکننده نمونه سال ۹۶، هنوز نتوانسته‌ام در سال جاری یک کیلو پسته صادر کنم. چراکه نمی‌دانم چطور باید ارز صادراتی را برگردانم. اولین خصلت صادرکنندگان، میهن‌پرستی است. صادرکننده واقعی و شناسنامه‌دار ارز حاصل از صادرات خود را برمی‌گرداند. اتفاقا کسانی که دچار تخلف شده و ارز حاصل از صادرات خود را به سیستم برنمی‌گردانند کسانی هستند که اکنون راه برای صادرات‌شان باز شده است. وی افزود: ممنوعیت صادرات کاملا غیرقانونی است، کشورهایی که خریدار پسته ما بودند، امروز نمی‌خرند چراکه وقتی می‌بینند صادرات گوجه‌فرنگی متوقف شده، دیگر پسته ایرانی را نمی‌خرند. بنابراین ممنوعیت صادرات جایی ندارد. همچنین غلامحسین شافعی،رئیس اتاق ایران خطاب به جهانگیری گفت: آنچه در حال حاضر با آن مواجه هستیم نوع تعجیل در تصمیم‌گیری‌ها است، بر این اساس بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها که نیازمند یک پیوست کارشناسی است، در غیاب چنین راهبردی صورت می‌گیرد. تعجیل و دستپاچگی در بسیاری از رویکردها، نتایج مثبتی را در گذر اجرا در بر ندارد. او بر ضرورت توجه به ماده ۲۴ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار تاکید کرد و گفت هر نوع تغییر در رویه‌ها، صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها باید همراه با پیش‌آگاهی به فعالان اقتصادی باشد، یعنی هرگونه تغییر قبل از اجرا، از طریق رسانه‌های عمومی اطلاع‌رسانی شود اما ما هر روز سورپرایز می‌شویم و امیدواریم بخشنامه دیگری بدون مطالعه دیگر صادر و اجرا نشود.
اما جهانگیری خطاب به برخی انتقادات روسای پیشین و فعلی اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: ما یک اقتصاد دولتی با سیستم قیمت‌‌گذاری و یارانه‌ای داریم و نمی‌توانیم به یکباره به سمت اقتصاد باز و آزادسازی قیمت‌ها حرکت کنیم، چون جامعه کشش این کار را ندارد. دولت در تصمیماتی که می‌گیرد باید شرایط همه اقشار را در نظر بگیرد. او از سوی دیگر از اجرای ماده ۲۴ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار استقبال و همچنین اعلام کرد که اصلاح قیمت ارزش‌گذاری پایه کالاهای صادراتی بر اساس نرخ نیمایی انجام شده است. وی اضافه کرد: اگر این مورد هنوز در مواردی عملی نشده است بخش خصوصی به ما اطلاع دهد تا مجددا این موضوع را در دستور کار قرار دهیم. جهانگیری همچنین از بخش خصوصی و تولیدکنندگان خواست که از تعابیر تلخ مثل خرد شدن دست و پای تولیدکنندگان یا خودتحریمی استفاده نکنند. معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: همیشه سعی کرده‌ام آنچه راجع به مسائل کشور و شرایط اقتصادی و تولیدی می‌دانم را مطرح کنم البته همه آنچه را که می‌دانم هم نمی‌گویم چون گفتن برخی مسائل به صلاح کشور نیست. وی با اشاره به اقدامات انجام شده در دولت یازدهم برای ایجاد ثبات و آرامش در کشور گفت: در آغاز دولت یازدهم اولویتمان این بود که تمام قیدو بندهایی را که به دست‌و‌پای اقتصاد کشور بسته شده بود باز کنیم و در همین راستا تیمی روی کار آمد که با قدرت گرفتن بخش خصوصی موافق بود. معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه شرایط اقتصادی کشور صرفا تحت تاثیر سیاست‌های اقتصادی نیست، گفت: شرایط اقتصادی کشور تحت تاثیر عوامل گوناگونی نظیر شرایط بین‌المللی، مسائل سیاسی و اجتماعی در داخل کشور و محیط پیرامون اقتصاد است. ما در دولت یازدهم موفق شدیم که ثبات و آرامش را به اقتصاد بازگردانیم؛ در این دولت شرایط بین‌المللی مساعد شد و ۱۸ ماه برای دستیابی به توافق گفت‌وگو کردیم و خیلی از تابوها را نیز برای به نتیجه رساندن مذاکرات شکستیم و درنهایت شاهد اتفاقات خوبی در اقتصاد بودیم. معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه با اشاره به خروج ترامپ از برجام و همچنین سیاست‌های ایالات متحده آمریکا برای وارد کردن ایران به جنگ اقتصادی گفت: در این شرایط ممکن است برخی توصیه کنند که ما با ترامپ مذاکره کنیم اما روحیه و غیرت ایرانی اجازه این کار را نمی‌دهد. ما باید به او بگوییم که از حرف زور خود دست بردارد تا با هم گفت‌وگو کنیم. جهانگیری با اشاره به زمان اعلام شده از سوی مقامات آمریکایی برای اعمال تحریم‌ها علیه ایران خاطرنشان کرد: مساله اعمال تحریم‌ها از پیش از ۱۳ آبان اجرا شده‌اند؛ شاخص این تحریم‌ها نفت، بانک، حمل و نقل و زیربناهای اصلی درآمدی و اقتصادی کشور است و ایالات متحده آمریکا نیز در سه، چهار ماه گذشته به هر میزان که توانسته بر دنیا و شرکت‌های مختلف فشار آورده تا مانع صادرات نفت ما شود. به دلیل همین فشارها نیز تعدادی از کشورها تسلیم شده‌اند و واردات نفت خود از ایران را به صفر رساندند، اما تعدادی هم به واردات نفت از ایران ادامه دادند و از طرف دیگر تعدادی شریک جدید نفتی پیدا کردیم.
در ادامه رضا رحمانی، وزیر پیشنهادی و سرپرست وزیر صنعت، معدن و تجارت برنامه‌های جدید خود برای این وزارتخانه را اعلام کرد. او تامین «مایحتاج عمومی مردم و وفور کالاها» و «تامین مواد اولیه زنجیره تولید و صادرات» را به‌عنوان دو اولویت اصلی خود مطرح کرد. او عنوان کرد: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده دنبال این هستیم که ۱۰ میلیارد دلار از واردات سال‌های قبل برای حمایت از تولید داخلی هزینه شود که این سیاست، رونق تولید، اشتغال پایدار و به ظرفیت رساندن واحدهای راکد را به همراه خواهد داشت. سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تصویب قانون منع به کارگیری بازنشستگان گفت: این قانون تصویب شده و ما مکلف به اجرای آن هستیم و برخی از همکاران خوب ما با اجرای این قانون وزارت صنعت، معدن و تجارت را ترک خواهند کرد. وی اضافه کرد: آقای خسروتاج (رئیس سازمان توسعه تجارت) یکی از همکاران خوب ما هستند که وزارتخانه را به خاطر این موضوع ترک می‌کنند اما از ایشان خواستیم تا آخرین فرصت از تجربیات‌شان بهره‌مند شویم. به گزارش «دنیای اقتصاد»، در این مراسم از ۴۵ صادرکننده به‌عنوان صادرکننده نمونه و از ۵ صادرکننده به‌عنوان صادرکننده ممتاز تجلیل شد.
حاشیه نگاری جشن صادرات
شریعتمداری به جهانگیری: در ماه‌های گذشته امتحان خوبی پس ندادیم. اکنون هیچ سمتی ندارم و درخواستم این است تا زمان ادامه روند فعلی مرا در هیچ سمتی به‌کار نگیرید.
جهانگیری به شریعتمداری: آقای شریعتمداری نمی‌خواستند در مراسم حاضر شوند اما زمانی که به‌عنوان گزینه وزارت کار معرفی شدند در مراسم روز ملی صادرات حضور پیدا کردند.
جهانگیری به حاضران: شرایط حضور در مراسم روز ملی صادرات را نداشتم اما برای آنکه تعبیرهای نادرستی از عدم حضورم نشود،آمدم. من در دستم قلم و کاغذی نیست که کسی را برکنار کنم، من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را نداشته‌ام، چه برسد به اینکه بخواهم وزیر و مدیر برکنار کنم.
جلال‌پور به جهانگیری: به‌عنوان صادرکننده نمونه سال 96 در سال جاری هنوز یک کیلو پسته هم صادر نکرده‌ام، چون نمی‌دانم چگونه باید ارز صادراتی را برگردانم. تا زمانی که 5 نرخ ارز در کشور داریم تکلیف بازگشت ارز و پیمان سپاری مشخص نیست.
شافعی به جهانگیری: آرزوی‌‌مان این است وقتی صبح از خواب بیدار می‌شویم بخشنامه جدیدی برای فعالان اقتصادی صادر نشده باشد. صدور بخشنامه‌ها نیاز به پیش آگاهی دارد، اما ما هر روز سورپرایز می‌شویم.
جهانگیری به شافعی: آقای شافعی را در جلسات مختلف هفته‌ای یکی دو مرتبه می‌بینم و با هم صحبت می‌کنیم. واقعا فکر نمی‌کردم آنقدر سوال و ابهام برای‌شان وجود داشته باشد. هاله‌حامدی‌فر، فعال صنعت دارو خطاب به جهانگیری: چماق واردات بالای سرمان است،قیمت دارو تولید داخل واقعی نیست و برای تامین مواد مورد نیاز‌مان از ارز جهانگیری بی‌بهره هستیم.
جهانگیری به جلال‌پورو حامدی فر: همشهری‌های ما در صحبت‌های‌شان جو‌گیر شدند و اوت زدند. اقتصاد ما دولتی و یارانه‌ای است و نمی‌توانیم به یکباره آزادی‌سازی اقتصادی کنیم، چون باید منافع ۸۰ میلیون نفر را در نظر بگیریم.
ارسال نظر