دریافت نامه خروج آمریکا از پیمان مودت

این دیپلمات ارشد در ادامه در پاسخ به این سوال که با توجه به اعلام آمریکا مبنی بر اینکه از این توافقنامه خارج می‌شود آیا ایران تصمیم دارد که حکم صادر شده از سوی دیوان بین‌المللی لاهه را از طریق شورای امنیت سازمان ملل پیگیری کند، اظهار کرد: خروج آمریکا از این پیمان اگرچه از سوی مقامات این کشور اعلام شده، اما امری زمانبر است و حداقل به یک سال فرصت نیاز است. او با بیان اینکه اقداماتی در ادامه مسیر قبلی جهت پیگیری حقوق ملت ایران درحال بررسی و پیگیری است و در صورت رسیدن به اجماع آن را اعلام خواهیم کرد در پاسخ به اصرار خبرنگار پرسش‌کننده که آیا ایران این موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد داد یا نه، تاکید کرد: ما اقدامات لازم را در ادامه اقدامات قبلی انجام می‌دهیم و در شرایط فعلی نمی‌توانم بگویم چه اقداماتی در حال انجام است و در صورت رسیدن به اجماع و نتیجه آن را به اطلاع افکار عمومی می‌رسانیم. قابل ذکر است که سخنگوی وزارت‌خارجه در حین برگزاری نشست خبری با رسانه‌ها در پاسخ به سوال فوق گفت که براساس اطلاعات بنده، تاکنون یادداشت مکتوب آمریکا برای خروج از پیمان مودت را دریافت نکرده‌ایم که پس از پایان نشست پاسخ به این سوال را اصلاح کرد و از دریافت یادداشت مکتوب آمریکا برای خروج از پیمان مودت خبر داد.

خروج آمریکا از پیمان مودت

آمریکا کمتر از دو هفته پیش اعلام کرد از پیمان مودت که ایران براساس آن از ایالات‌متحده به دیوان لاهه شکایت کرده، خارج می‌شود. در همین خصوص وزیرخارجه آمریکا ۱۱ مهر ماه در واکنش به رای دیوان بین‌المللی دادگستری به نفع ایران، اعلام کرد کشورش عهدنامه مودت با تهران را لغو می‌کند.

مایک پمپئو که در یک کنفرانس خبری سخن می‌گفت، ضمن ابراز ناخرسندی از رای موقت دادگاه لاهه گفت: «همین‌جا اعلام می‌کنم که دولت ترامپ به پیمان مودت با ایران (مصوب ۱۹۵۵) پایان می‌دهد. این تصمیمی است که باید ۳۹ سال پیش [یعنی پس از پیروزی انقلاب] گرفته می‌شد.»

او همچنین با «بی‌ارزش خواندن رای دادگاه لاهه» ادعا کرد ایران تلاش می‌کند با سوءاستفاده سیاسی از دیوان بین‌المللی دادگستری، آمریکا را مجبور به توقف اعمال تحریم‌ها کند. وزیرخارجه آمریکا در ادامه افزود: «از رای دیوان بین‌المللی دادگستری که ایالات‌متحده را هدف قرار می‌دهد، احساس ناامیدی می‌کنیم.»

پمپئو در عین حال در واکنش به صدور دستور موقت دادگاه لاهه که از آمریکا خواسته است تداوم کمک‌های بشردوستانه به ایران را تضمین کند، مدعی شد وزارتخانه تحت امرش درحال همکاری نزدیک با وزارت خزانه‌داری است تا اطمینان حاصل کند که [با وجود تحریم‌ها]کمک‌های بشردوستانه به ایران ادامه خواهد داشت.

رای دیوان

دیوان بین‌المللی دادگستری موسوم به دیوان لاهه چهارشنبه ۱۱ مهر برای صدور دستور موقت خود درباره شکایت ایران از آمریکا به دلیل اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه کشورمان تشکیل جلسه داد و در این جلسه، آمریکا را به رفع برخی تحریم‌ها علیه ایران ملزم کرد. رئیس دیوان لاهه در بخشی از صحبت‌های خود گفت قضات این دیوان به اتفاق آرا سه تصمیم موقت را درباره شکایت ایران از آمریکا اتخاذ کرده‌اند که تا زمان صدور رای نهایی دیوان، اجرای آنها برای دو طرف الزام‌آور است:

- آمریکا به موجب تعهداتش در پیمان مودت مصوب ۱۹۵۵ باید به نحو مقتضی موانع ایجاد شده پس از دستور ۸ می‌۲۰۱۸ (خروج از برجام) بر صادرات آزاد اقلام دارویی و پزشکی، مواد غذایی و زراعی و همچنین قطعات و تجهیزات یدکی و خدمات مورد نیاز برای امنیت مسافربری هوایی (شامل خدمات پس از فروش، تعمیر و نگهداری و بازرسی) به جمهوری اسلامی ایران را رفع کند؛

- آمریکا باید اطمینان حاصل کند که مجوزهای لازم در رابطه با [صادرات] اقلام و خدمات فوق‌الذکر، صادر شده و پرداخت‌ها با محدودیتی مواجه نشود؛طرفین (ایران و آمریکا) باید از انجام اقداماتی که مناقشه موجود را تشدید کند یا دامنه آن را گسترش دهد، پرهیز کنند.  گفتنی است قرار موقت دیوان بین‌المللی دادگستری پس از آن صادر شد که ایران و آمریکا روزهای پنجم، ششم، هفتم و هشتم شهریورماه گذشته به مدت چهار روز و به‌صورت دوره‌ای شکایات و دفاعیات خود را در این خصوص در مقر این دیوان در لاهه هلند مطرح کردند. هرچند دیوان لاهه در قرار موقت خود بخشی از تدابیر درخواستی ایران را نپذیرفته است اما آمریکا را به رفع بخشی از تحریم‌های یکجانبه علیه ایران ملزم کرده و واشنگتن را از انجام هر اقدامی (مانند تحریم‌های جدید) که ممکن است به مناقشه موجود دامن بزند، منع کرده است.

تعیین سفرا در چین و هند

بهرام قاسمی در ادامه صحبت‌های خود با خبرنگاران در پاسخ به سوالی در مورد سفرای ایران در چین و هند گفت: سفرای ایران در این دو کشور مشخص شده است و به‌زودی یکی از این سفرا به محل ماموریت خود اعزام خواهد شد، در مورد یکی دیگر از کشورها پروسه کمی عقب‌تر است.

دفتر اتحادیه اروپا در تهران

سخنگوی وزارت‌خارجه در پاسخ به این سوال که به تازگی در نشست مشترک اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس با سفرای کشورهای اروپایی در تهران سفیر اتریش که کشورش درحال‌حاضر ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را برعهده دارد بار دیگر موضوع بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا در تهران را مطرح کرد، نظر وزارت امورخارجه در این ارتباط چیست؟ گفت: این موضوع قبلا توسط اتحادیه اروپا مطرح شده بود، بررسی این موضوع در دستور کار است و بررسی‌ها در مورد آن کماکان ادامه دارد. در این مورد، مجددا و جدیدا تقاضای رسمی دریافت نکرده‌ایم و آنچه هست موضوعی است که قبلا مطرح شده بود و همان‌طور که گفتم بررسی آن در دستور کار ایران قرار دارد و پس از انجام بررسی‌های لازم نظر نهایی خود را اعلام می‌کنیم.

مکانیزم مالی اروپا

قاسمی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا مکانیزم مالی ویژه‌ای که اروپا برای انجام تعاملات تجاری با ایران مشخص کرده تا قبل از ۱۳ آبان در اختیار ایران قرار داده می‌شود و آیا روسیه و چین نیز در این زمینه همراهی دارند، گفت: آنچه خواست ما بود و از طرف ما مطرح و پیگیری شد، مطالبه از گروه ۱+۴ بود. در واقع در کنار سه کشور اروپایی عضو برجام چین و روسیه نیز در این ارتباط مسوول بودند بنابراین ‌آنها نیز در راستای تدوین این موضوع حضور و فعالیت داشتند و در مذاکرات شرکت کرده‌اند. او ادامه داد: البته ما با چین و روسیه خارج از بحث ۱+۴ نیز تعاملات و روابط خاصی داشته و خواهیم داشت و می‌توانیم همکاری‌هایمان را در بخش‌هایی مضاعف کنیم. قاسمی ادامه داد: تمام تلاش‌ها در این راستاست که تا این تاریخ شاهد دریافت این مکانیزم و ساز و کار باشیم و فکر می‌کنم با توجه به روندی که در پیش است باید به زودی بتوانیم این مکانیزم را دریافت و در صورت امکان جزئیات آن را اعلام کنیم.

ماجرای لغو روادید با صربستان

سخنگوی وزارت‌خارجه در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگاران در ارتباط با علت منتفی شدن موضوع لغو روادید بین ایران و صربستان و اعلام دولت بلگراد مبنی بر اینکه ایرانیان از این به بعد برای سفر به صربستان باید ویزا دریافت کنند، تاکید کرد: ما در جریان این موضوع بودیم و از طریق سفارتخانه‌های دو کشور در این ارتباط موضوع پیگیری شده بود. فردا (امروز) آخرین روز لغو روادید بین ایران و صربستان به‌صورت دو طرفه است و از این پس شهروندان دو کشور برای سفر به تهران و بلگراد باید اقدام به دریافت روادید کنند.

او با بیان اینکه این موضوع برای ما تا حدودی قابل پیش‌بینی بود، اظهار کرد: این لغو روادید زمانی رخ داد که صربستان در حال پیوستن به اتحادیه اروپا بود. در این زمینه کاندیدا شده بود و اکنون اتحادیه عضویت این کشور را پذیرفته و در همین چارچوب صربستان فرصتی دارد برای اینکه برخی مقررات خود را با مقررات اتحادیه اروپا تطبیق دهد که این مقررات شامل مقررات در حوزه‌های کنسولی، کشاورزی، تعرفه، تجارت و... است و یکی از دلایل تصمیم اخیر صربستان همین موضوع بوده است.

این دیپلمات ارشد ایران ادامه داد:‌ از دیگر سو اندک شماری از ایرانیان در هنگام حضور در صربستان قوانین و مقررات این کشور را چندان رعایت نکرده‌اند و ما گاه گاه شاهد برخی از مشکلات در فرودگاه این کشور بودیم و این بحث وجود داشت که اگر این مشکلات ادامه پیدا کند باید در این زمینه تصمیمی گرفته شود. قاسمی در عین حال خبر داد که با توافق ایران و صربستان در راستای اینکه دو کشور بتوانند از ظرفیت‌های توریستی یکدیگر استفاده کنند مقرر شد که دولت صربستان در زمان بسیار کوتاهی بین ۷ تا ۱۰ روز درخواست اتباع ایرانی جهت دریافت ویزای این کشور را مورد بررسی قرار دهد و در صورت داشتن مدارک لازم ویزای آنها صادر شود.

تحریم‌های نفتی آمریکا

سخنگوی وزارت‌خارجه در بخش دیگری از صحبت‌های خود در ارتباط با تلاش‌های آمریکا جهت اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران و مکانیزم تهران برای دور زدن این تحریم‌ها تصریح کرد: آمریکایی‌ها تلاش وافری به خرج داده‌اند که به این هدف‌ یعنی صفر کردن صادرات نفت ایران دست پیدا کنند ولی قطعا آنها به این آرزوی باطل نمی‌رسند.

او ادامه داد: مکانیزم‌ها و راهکارهای لازم از گذشته در این ارتباط طراحی شده، مذاکراتی با تعدادی از کشورها صورت گرفته و این مذاکرات هنوز ادامه دارد و ما فکر می‌کنیم که براساس اقدامات و تلاش‌های صورت گرفته صادرات نفت ایران در حد مطلوب می‌تواند ادامه پیدا کند. این موضوع از سوی وزارت‌خارجه، وزارت نفت و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط درحال پیگیری است و ما فکر می‌کنیم که نهایتا ترامپ نمی‌تواند به این نقطه که هدف‌گذاری کرده دست پیدا کند یا به آن نزدیک شود. در مورد میزان صادرات نفت ایران و نقاطی که این نفت به آن صادر می‌شود نباید درحال‌حاضر صحبت کرد چرا که ممکن است مورد سوءاستفاده معاندین ملت ایران از جمله آمریکا قرار بگیرد. سخنگوی وزارت‌خارجه در پاسخ به این سوال که با توجه به نزدیکی ۱۳ آبان و اعمال تحریم‌های نفتی از سوی آمریکا علیه ایران آیا قرار است کمیسیون مشترک ایران و ۱+۴ در سطح وزرا قبل از این موعد برگزار شود، اظهار کرد: مذاکرات، تماس‌ها و رایزنی‌های ما در سطوح مختلف با اتحادیه اروپا و همچنین دو کشور چین و روسیه در جریان است که عمدتا این رایزنی‌ها در سطوح کارشناسی است. البته همان‌طور که می‌دانید آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شد. او ادامه داد: اگر نیاز باشد می‌توانیم نشست‌های اینچنینی برگزار کنیم. مانعی وجود ندارد، گرچه گردهم آوردن وزیران امورخارجه ۱+۴ که عمدتا با مشغله‌های زیادی روبه‌رو هستند و تنظیم یک تاریخ برای چنین جلسه‌ای کار ساده‌ای نیست ولی اگر ضروری باشد این جلسات می‌تواند برگزار شود.

دپپلمات بازداشت شده

بهرام قاسمی در پاسخ به سوالی در ارتباط با وضعیت دیپلمات ایرانی بازداشت شده در آلمان و تاثیر این موضوع بر روابط ایران با کشورهای اروپایی از جمله فرانسه هم گفت: ما اعتقاد راسخ داریم که این دیپلمات بی‌گناه است و قربانی توطئه یک گروه تروریستی معاند روابط ایران و کشورهای اروپایی شده است. این کشورها دیر یا زود به این نتیجه خواهند رسید که این دیپلمات ایرانی بی‌گناه است و باید آزاد شود. سخنگوی وزارت‌خارجه خاطرنشان کرد: ما از هر تلاشی برای اثبات بی‌گناهی این فرد دریغ نخواهیم کرد و از مکانیزم‌های حقوقی لازم در این زمینه استفاده می‌کنیم و امیدواریم هرچه زودتر این فرد آزاد شود و مشکل به‌وجود آمده حل شود. قاسمی با بیان اینکه روابط ما با اتحادیه اروپا روابط مهمی است و تماس‌های ما با کشورهای عضو این اتحادیه در موضوعات مختلف برقرار است، افزود: باید هر چیزی را سر جای خود ببینیم و پیش آمدن یک موضوع و مشکل دلیل بر عدم همکاری در دیگر حوزه‌ها نیست. سخنگوی وزارت‌خارجه در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری که مدعی بود وزارت‌خارجه در مورد اخراج دیپلمات ایرانی از فرانسه سکوت کرده و همچنین چندی پیش در مورد اخراج دو دیپلمات ایرانی از هلند نیز چنین رویه‌ای داشته و چرا وزارت‌خارجه در برابر این‌گونه اقدامات سکوت و یا پنهان‌کاری می‌کند، با رد چنین مساله‌ای گفت: ما در برابر هرگونه اقدام ناپسند از جانب دیگر کشورها نسبت به دیپلمات‌هایمان و همچنین نسبت به سایر موضوعات با درایت و در نظر گرفتن شرایط، عکس‌العمل لازم را همواره داشته‌ایم، در مورد موضوع هلند و همچنین دیگر کشورها نیز اگر اینگونه مسائل رخ دهند ما این حق را برای خود قائل هستیم که با توجه به مجموع منافع و مصالح کشور اقدامات لازم را انجام دهیم. بنابراین بحث پنهانکاری، سکوت و یا نادیده انگاشتن رفتار خلاف موازین دیپلماتیک از سوی دیگر کشورها مطرح نبوده است و ما همواره در مقطع لازم واکنش مناسب انجام داده‌ایم. او ادامه داد: نباید این انتظار وجود داشته باشد که ما به‌صورت شتابزده و بدون ذکاوت اقدامی را انجام دهیم. اقدامی که سود آن به نفع دیگری خواهد بود و ما از بابت آن متضرر می‌شویم. در مورد تصمیم‌گیری در ارتباط با اینگونه مسائل وزارت‌خارجه تنها نیست بلکه این مسائل ایران و دولت ایران است و آنهایی که باید در جریان عملکرد ما باشند، هستند و ما همواره در زمان لازم اقدامات مقتضی را انجام داده و می‌دهیم.

توییت ظریف درباره عربستان

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در رابطه با توییت وزیر امورخارجه ایران که تلویحا از عربستان برای همکاری در مسائل منطقه‌ای دعوت شده و اینکه برای برقراری مجدد ارتباط ایران و عربستان چه چشم‌اندازی متصور است، گفت: سیاست جمهوری اسلامی ایران نسبت به همسایگان و کشورهای پیرامونی روشن است. مواضع ما بارها تکرار شده درخصوص همه کشورها و به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس. این سیاست می‌تواند در صورت فراهم شدن زمینه‌های لازم شکل عملی به خود گیرد. قاسمی تاکید کرد: نقل قولی هم که از آقای ظریف بیان شد درواقع همان سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران است که تکرار شده بنابراین در صورتی که شرایط در منطقه فراهم شود قطعا همکاری کشورهای منطقه در ایجاد صلح و ثبات تاثیر بسزایی خواهد داشت.

پیوستن به FATF

سخنگوی وزارت‌خارجه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه پیوستن به FATF چه کمکی به ایران جهت انجام تبادلات مالی و بانکی با دیگر کشورها می‌کند، گفت: قطعا پیوستن به این سازوکار در جهت منافع جمهوری اسلامی ایران و سیاست‌های اقتصادی خارجی ایران است. این موضوع از مزایای بسیاری برخوردار است و ما با در نظر داشتن مجموعه قوانین و چارچوب‌هایی که در ایران به آن واقف هستیم در این مسیر حرکت می‌کنیم. سودمندی این کار بسیار است و فکر می‌کنم به اندازه کافی درباره مزایای این موضوع نیز از سوی کارشناسان حوزه‌های مختلف صحبت شده است.

حضور در بازسازی سوریه

او درخصوص اینکه گفته‌شده ایران در بازسازی سوریه مشارکت می‌کند و این مشارکت از نظر اقتصادی و سیاسی چه توجیهی دارد، گفت: ایران با توجه به درخواست دولت سوریه و حضور قبلی خود در آنجا در مبارزه با تروریسم و با توجه به اینکه امر بازسازی این کشور مساله مهمی است، شرکت خواهد داشت.  قاسمی افزود: توصیه و برنامه ما حضور بخش خصوصی و بنگاه‌های صنعتی و تجاری و بخش‌های فناوری است که امیدوارم مقدمات کار هرچه زودتر فراهم شود و بخش‌خصوصی بتواند در این حوزه و در کمک به مردم سوریه نقش حیاتی خود را ایفا کند.