حذف برخی محصولات

شاید گزاف نباشد اگر بگوییم شوکه‌کننده‌ترین خبر خودرویی این هفته، وداع با تولید هشت محصول مونتاژی بود. با توجه به آنکه وزارت صنعت،معدن و تجارت باز هم گزارش تولید خودروها را منتشر نکرد، صورت‌های مالی ارائه شده به بورس از سوی خودروسازان، ملاک عملکرد تولید آنها در شش ماه نخست امسال قرار گرفت. بر این اساس، مشخص شد تولید محصولات سواری در ایران‌خودرو، سایپا و پارس خودرو طی نیم‌سال ابتدایی ۹۸ و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۳۰‌درصد کاهش پیدا کرده است. همچنین آمارها نشان داد تولید چند خودرو نیز طی سال‌جاری متوقف شده، اتفاقی که ریشه در تحریم‌ها علیه صنعت خودرو دارد. سراتو، آریو، سوزوکی گرندویتارا، تندر۹۰ ایران‌خودرو، تندر۹۰ پارس‌خودرو، ساندرو، پارس‌تندر و دانگ‌فنگ خودروهایی هستند که دیگر در کشور به تولید نمی‌رسند، زیرا شرکت‌های خارجی مادر، قطعات آنها را به دلیل تحریم در اختیار خودروسازان ایرانی قرار نمی‌دهند.

هرچه هست، بنابر گزارشی که این هفته منتشر شد، در مجموع ۳۷۶ هزار و ۲۶۸ دستگاه انواع محصول سواری تا پایان شهریور در سه خودروساز بزرگ کشور به تولید رسیده است، حال آنکه در نیمه نخست سال گذشته، این رقم بیش از ۵۳۶ هزار دستگاه بود. در واقع بازیگران اصلی صنعت خودروی کشور در نیم‌سال ابتدایی امسال بیش از ۱۶۰ هزار دستگاه کمتر از مدت مشابه سال گذشته تولید داشته‌اند. در این بین، سایپا توانسته با تولید ۱۷۹ هزار و ۸۱۳ دستگاه انواع محصول سواری طی شش ماه نخست امسال، موقعیت خود را به‌عنوان پرتیراژترین خودروساز داخلی حفظ کند. زیرمجموعه این شرکت یعنی پارس‌خودرو نیز تیراژی ۸ هزار و ۹۲۲ دستگاهی در شهریور از خود به‌جا گذاشته و بنابراین توانسته در مقایسه با مرداد، تولید را ۱۶‌درصد بالا ببرد. پارس‌خودرویی‌ها البته در نیم‌سال ابتدایی ۹۸ با افت ۷/  ۴۳ درصدی تیراژ مواجه و تنها ۴۸ هزار و ۶۷ دستگاه تولید داشته‌اند. همچنین ایران‌خودرو نیز طی ۶ ماه ابتدایی امسال تیراژی ۱۵۸ هزار و ۶۱۷ دستگاهی را به ثبت رسانده که نشان می‌دهد در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته ۴۰‌درصد کاهش داشته است. آبی‌های جاده مخصوص همچنین در آمار تولید ماهانه خود نیز کاهش تولید داشته‌اند.

ایراد به نابسامانی یک طرح

نامه ۵۰ نماینده مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان در مورد ایرادات طرح ساماندهی خودرو، دیگر اتفاق خودرویی مهم هفته بود. بر این اساس، این نمایندگان در مکاتبه خود با شورای نگهبان تاکید کردند طرح ساماندهی خودرو دارای ایرادات اساسی است که اگر رفع نشوند، طرح مورنظر کمکی به خودروسازی نخواهد کرد. مواردی که نمایندگان به‌عنوان ایرادات این طرح به آن اشاره کرده بودند، شامل «قیمت‌گذاری»، «خصوصی‌سازی»، «تعرفه» و «خروج خودروهای فرسوده» می‌شد. در این بین، تاکید شده که با توجه به تجربه و عملکرد ضعیف سال‌های گذشته خصوصی‌سازی در کشور، ممکن است خصوصی‌سازی صنعت خودرو نیز عاقبتی مشابه هپکوی اراک، ماشین‌سازی تبریز و نیشکر هفت‌تپه داشته باشد، بنابراین چون فعلا هیچ ضابطه و سیاست مشخصی در واگذاری خودروسازها به‌چشم نمی‌آید، احتمال بروز نابسامانی در خودروسازی وجود دارد.

در بخش مربوط به قیمت نیز به نقش انفعالی شورای رقابت در بازگشت به قیمت‌گذاری خودروها اشاره شده بود. در واقع مشکل اصلی اینجاست که اگرچه در طرح ساماندهی خودرو گفته شده شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو برمی‌گردد، اما سازوکار تعریف شده، نشانی از قدرت تصمیم‌گیری این شورا در تعیین قیمت‌ها ندارد. بنابر یکی از بندهای طرح ساماندهی خودرو، شورای رقابت باید به قیمت‌گذاری خودرو بازگردد، منتها شفاف و صریح گفته نشده که آیا شورا مانند گذشته حق دخالت و تصمیم‌گیری در مورد قیمت‌ها را دارد یا فقط حکم یک ناظر منفعل را خواهد داشت. دیگر ایراداتی که طی نامه ۵۰ نماینده مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان مطرح شده، شامل اسقاط خودروهای فرسوده و تعرفه صفر درصدی واردات برقی‌ها و هیبریدی‌ها می‌شود. در مورد برقی‌ها و هیبریدی‌ها، ایراد اصلی اینجاست که عدم دریافت حقوق ورودی از آنها، زمینه را برای تسهیل واردات و ارزبری قابل‌توجه ناشی از آن فراهم می‌کند و این مساله در تضاد کامل با سیاست‌های کلی نظام و سیاست‌های کنترل خروج ارز است. در مورد اسقاط فرسوده‌ها نیز تاکید شده قطعه‌سازانی که اقدام به واردات می‌کنند باید بابت واردات خود گواهی اسقاط ارائه بدهند تا پروسه از رده خارج کردن فرسوده‌ها جان بگیرد. طرح ساماندهی خودرو خرداد امسال در مجلس تصویب شد، اما همچنان بین شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس شورای اسلامی در رفت و آمد است.

پاسخ به درخواست فیلتری ایران‌خودرودیزل

این هفته اما اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری در پاسخ به نامه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر معافیت ایران‌خودرودیزل از نصب فیلتر دوده، اعلام کرد اصل بر استفاده از این فیلتر است. جهانگیری با بیان اینکه البته نباید از محدودیت‌های ناشی از تحریم هم غافل بود، از رئیس سازمان محیط‌زیست خواست جلسه‌ای برای بررسی بیشتر این ماجرا برگزار و نتیجه به وی اعلام شود. پیش از این، مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو دیزل طی نامه‌ای از معاون اول رئیس‌جمهوری درخواست حذف الزام نصب فیلتر جذب ذرات معلق(DPF) روی خودروهای دیزلی را تا زمان رفع تحریم‌ها کرده بود. این موضوع از سوی معاون اول رئیس‌جمهوری برای بررسی به وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط‌‌زیست ارجاع شده بود.

افزایش میانگین قیمت خودروها

اواخر این هفته گزارشی با استناد به‌صورت‌های مالی خودروسازان منتشر شد که نشان می‌داد سه خودروساز بزرگ کشور در نیمه نخست امسال، هم در تیراژ و هم در مبلغ فروش با روندی کاهشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده‌اند. بر این اساس مشخص شد ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع مبلغ ۱۳ هزار و ۳۶۶ میلیارد و ۸۵۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان طی شش ماه ابتدایی سال‌جاری فروش داشته‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، کاهشی ۱۴ درصدی را نشان می‌دهد. به عبارت بهتر، این سه خودروساز دو هزار و ۱۸۷ میلیارد و ۱۸۶ میلیون تومان کمتر از نیمه ابتدایی سال گذشته خودرو فروخته‌اند. بنابر گزارش‌های منتشره در بورس، تعداد فروش خودروسازان در شش ماه نخست امسال ۳۳۸ هزار و ۵۸۸ دستگاه بوده که نسبت به نیمه ابتدایی سال گذشته کاهش ۲۶ درصدی معادل ۱۱۸ هزار و ۴۱۶ دستگاهی را نشان می‌دهد.

همچنین میانگین قیمت خودروهای فروخته شده در شش ماه ابتدایی سال‌جاری، بیش از ۳۹ میلیون تومان بوده است. با این حساب، متوسط قیمت محصولات سه خودروساز بزرگ کشور طی نیمه ابتدایی امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، نزدیک به پنج میلیون تومان (حدودا ۱۵ درصد) بالا رفته است. در بین خودروها، سراتو بیشترین رشد قیمت را با جهشی ۱۱۵ میلیون تومانی به خود اختصاص داده و کمترین رشد نیز به هایمای ایران‌خودرو رسیده است. نکته دیگر اینکه پارس‌خودرو بیشترین درصد افت فروش و درآمد را در بین خودروسازان بزرگ به خود اختصاص داده که دلیل آن، قطع ارتباط رنو و برلیانس با این شرکت به دلیل تحریم بوده است.