شاخص سهام بر قله ۱۴۲ هزار واحدی ایستاد
چراغ سبز بورس به نقدینگی
روند رو به رشد شاخص سهام در معاملات دیروز با شتاب بیشتری ادامه یافت. بازگشت آرامش نسبی به بازارهای ارز و سکه در کنار پتانسیل بازار سهام زمینه‌ساز استمرار رشد ارزش سهام طی معاملات روز گذشته شد. دماسنج بازار در این روز رشد بیش از ۲ هزار و ۶۰۰ واحدی را ثبت کرد و ضمن شکستن رکورد قبلی، با اقتدار در قله جدید ۱۴۲ هزار واحدی ایستاد. در عین حال، سبقت ممتد شاخص‌های هموزن با جهش ۸/ ۲ درصدی در مقایسه با رشد ۹/ ۱ درصدی، از قدرت تقاضا در سهام بنگاه‌های کوچک‌تر بازار حکایت داشت. چشم‌انداز تعدیل قیمت‌ها با کاهش چشمگیر ارزش ریال و عقبگرد قیمت‌ها در بازار ارز و سکه از عوامل تقویت جریان نقدینگی در بازار سهام ارزیابی می‌شود. انتظار می‌رود که انتقال نقدینگی به بازار به پشتوانه گزارش‌های عملکرد در ماه جاری و گزارش‌های شش ماه نخست سال به تداوم حرکت قیمت سهام در مسیر صعودی کمک کند.
چرخش مسیر بزرگان
معاملات دیروز دو نیمه نسبتا متفاوت داشت. شاخص کل در آغاز به کار خود، به لطف استمرار تقاضای قدرتمند در اکثر صنایع، به‌ویژه سهام گروه پالایشی توانست روند صعودی خود را تداوم بخشد. رشد فراگیر تقاضا در صنایع مختلف سبب‌ساز رکوردشکنی شاخص کل و عبور از سقف قبلی در همان ساعات اولیه معاملات دیروز شد. دماسنج بورس تهران پیش از این، در پنجم شهریور وارد کانال ۱۴۰ هزار واحدی شده بود؛ اما تحت تاثیر التهاب بازار ارز و اصلاح قیمت سهام ارزمحور و بزرگ بازار، عقبگرد حدود ۲ درصدی را تا پایان هفته گذشته ثبت کرد. با وجود این، اعلام افزایش عرضه اسکناس ارز از سوی بازارساز ارزی، زمینه‌ساز اصلاح قیمت‌های ارز و سکه و بازگشت آرامش به بازارهای رقیب شد. همزمان با این روند، شاهد شکل‌گیری تقاضای موثر و پرقدرت در بورس تهران طی دو روز گذشته بودیم. رشد ارزش معاملات خرد به سقف یک ماهه طی روز گذشته نیز حاکی از پشتوانه رشد قیمت‌ها بود. دیروز حدود ۸۰۰ میلیارد تومان بین فعالان بورس تهران دست‌به‌دست شد که در یک‌ماه گذشته رکورد بی‌نظیری محسوب می‌شود.
چنان که می‌دانیم برداشتن سقف نوسان قیمت محصولات فرآورده‌های نفتی در بورس کالا ایجاد موج جدید تقاضا در این گروه را به‌دنبال داشت تا بر خلاف دیگر صنایع بزرگ و کالایی بازده قابل‌قبولی را نصیب سهامداران خود کنند. سهامداران گروه‌های فلزات و معدنی و واحدهای بالادست پتروشیمی که بخش عمده ارزش بازار را در اختیار دارند همچنان چشم‌انتظار اصلاح شیوه قیمت‌گذاری محصولات فولادی و پتروشیمی در بورس کالا هستند. همین مساله مانع از رشد متناسب تقاضا در این گروه‌ها نسبت به سایر صنایع بورسی طی هفته‌های اخیر شده است. در واقع، در حالی که اغلب گروه‌های کوچک بازار، بازده متوسط بیش از ۱۵ درصدی را در هفته اخیر نصیب سهامداران خود کرده‌اند، گروه‌های بزرگ فلزی-معدنی و بزرگان پتروشیمی وضعیت نسبتا متعادلی را تجربه می‌کنند. البته نباید از رشد تک‌سهم‌ها در معاملات این روزها چشم پوشید که به دنبال کاهش ارزش ریال با رشد بهای سهم مواجه شدند. قرار گرفتن نمادهایی چون «رمپنا» و «وبملت» در صدر فهرست نمادهای موثر برشاخص نیز از رشد تقاضای عمومی بازار حکایت داشت.
با وجود اینکه اکثر نمادها معاملات خود را با رشد حداکثری قیمت آغاز کردند، بزرگ‌ترین شرکت‌های بورسی، نظیر فولاد مبارکه اصفهان و هلدینگ خلیج فارس و گل‌گهر با تاثیر منفی خود در نیمه اول معاملات دیروز مانع از رشد بیشتر شاخص کل شده بودند. با این حال، در ساعت پایانی داد‌وستدها شاهد چرخش روند قیمتی در بزرگان بودیم. به‌طوری که «فارس» پس از «شبندر» در رتبه دوم فهرست نمادهای موثر بر رشد شاخص کل قرار گرفت. فلزکاران بزرگ از قبیل نماد فولاد مبارکه و ملی مس ایران نیز در ساعت پایانی به مدار رشد بازگشتند و به این ترتیب، به رشد تقاضا در دیگر نمادهای هم‌گروهی نظیر «کاوه» و «فاسمین» کمک کردند.
همچنین چرخش مسیر بزرگان پتروشیمی در روز گذشته موجب صف‌نشینی در نماد شرکت‌هایی چون «پارس»، «پارسان» و «شاراک» در پایان معاملات شد. این نمادها که در چند روز گذشته در مقایسه با شرکت‌های صنایع پایین‌دستی چندان مورد توجه بازار نبودند، روز گذشته موج جدید تقاضا را تجربه کردند. حضور پررنگ سهامداران حقیقی در معاملات این گروه موجب جابه‌جایی بیش از ۴۰ میلیارد تومان به سبد سهام فعالان خرد بازار شد. در بین شرکت‌های بالادستی این گروه، اوره‌سازان مورد توجه خاص بازار قرار گرفتند. علاوه بر قابلیت‌های درونی این شرکت‌ها، عبور قیمت جهانی اوره از مرز ۳۰۰ دلار نیز در رشد شدید در نمادهای وابسته نظیر پتروشیمی پردیس، کرمانشاه و خراسان موثر بوده است. در متانول‌ساز‌ها نیز شاهد چرخش مسیر قیمتی در جریان معاملات دیروز بودیم. برای مثال، پتروشیمی زاگرس که در ابتدای معاملات دیروز تحت فشار عرضه در دامنه منفی قیمت معامله می‌شد،در پایان داد‌وستدها با افزایش قیمت مواجه شد. به نظر می‌رسد رشد قیمت در سهام این گروه و خصوصا شرکت‌های بزرگ صادرکننده به بخشنامه اخیر بانک مرکزی مبنی بر مجاز شدن صرافان به ورود به بازار ارز و خرید ارز از صادرکننده بازمی‌گردد که ابهامات تسعیر ارز شرکت‌های صادراتی را کمرنگ‌تر می‌کند و انتظار ثبت درآمدهای بیشتری را به وجود می‌آورد. هرچند در این روند یک چشم سرمایه‌گذاران به گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها است و ترس بروز علائم تحریمی بر کمیت فروش در شرکت‌های بزرگ‌تر هنوز در معاملات روزانه مشاهده می‌شود.
همزمان با نشیب و فراز بزرگان، شاخص‌های هموزن با شتاب بیشتری به رشد خود ادامه دادند. سبقت شاخص کل هموزن که از هفته پیش شروع شد در جریان دادوستدهای دیروز با رشد چشمگیر ۸/ ۲ درصدی تداوم یافت. این شاخص بیانگر افزایش سطح عمومی تقاضا در بازار، بدون در نظر گرفتن تعداد سهام شرکت‌هاست. افزایش نرخ فروش در بسیاری از صنایع کوچک بورسی نظیر سیمانی‌ها، لبنی‌ها و دارویی‌ها در ماه گذشته و احتمال افزایش نرخ در گروه‌هایی نظیر خودرو و قندی از محرک‌های تداوم رشد قیمت در این گروه‌ها ارزیابی می‌شود که عامل اصلی پیشی‌گرفتن شاخص‌های هموزن از شاخص کل ارزیابی می‌شود. در مجموع، به نظر می‌رسد بخش عمده رشد فراگیر تقاضای سهام در روزهای اخیر ناشی از موج تورمی اخیر است که علائم رسمی آن در گزارش بانک مرکزی برای ماه مرداد هم انعکاس یافت.
توقف پر تعداد نمادها
بسیاری از نمادهای بازار به دلیل رشد پیوسته قیمت در جریان معاملات دیروز به‌منظور شفاف‌سازی بسته شدند. بر اساس دستورالعمل جدید، افزایش بیش از ۲۰ درصدی قیمت در پنج جلسه متوالی به‌منزله یک رویداد بااهمیت است و بنابراین ضرورت دارد که نماد مزبور به‌منظور شفاف‌سازی متوقف شود. اما نکته جالب توجه این است که نماد شرکت‌های متوقف عملا توضیحات سودمندی در مورد تغییر بااهمیت در پیش‌بینی سود خود ارائه نمی‌دهند و این مهم را به گزارش‌های ماهانه یا میان‌دوره‌ای موکول می‌کنند. بنابراین بخش قابل‌توجهی از جریان نقدینگی در تلاقی اخبار و ابهام در نمادهای مذکور به گردش در می‌آید. این در حالی است که شرکت‌ها طبق دستورالعمل جدید افشای اطلاعات ملزم هستند رویداد بااهمیت را برای سهامداران خود، گزارش و تفسیر کنند. اما در فرآیند شفاف‌سازی شرکت‌های بورسی، به جای توضیح سودمند، شاهد تکرار کلیشه‌ای عبارت «عدم تغییر در وضعیت مالی» بودیم. به‌طور کلی، ۱۸ نماد بورسی در روز گذشته به دلیل رشد بیش از ۲۰ درصدی قیمت از سوی ناظر بازار متوقف شدند. از میان توقف‌های مهم دیروز می‌توان به نمادهای گروه پالایشی اشاره کرد. نمادهای «شپنا»، «شتران» و «شبریز» با رشد بی‌وقفه و افزایش بیش از ۲۰ درصدی قیمت، در ساعت آغازین معاملات دیروز متوقف شدند. چنان که گفته شد سهام این شرکت‌ها با برداشتن سقف قیمت برای عرضه فرآورده‌های نفتی در بورس کالا شروع به رشد کردند و این روند با تداوم تقاضای پرقدرت برای فرآورده‌هایی نظیر وکیوم باتوم و لوب‌کات تا روز گذشته ادامه یافت. انتظار می‌رود که با شفاف‌سازی موثر نمادهای این گروه معاملات این صنعت بر پایه‌های بنیادی تداوم پیدا کند.
دیروز در بورس کالا چه گذشت؟
بورس کالا دیروز میزبان چندین عرضه مهم و اثرگذار بود که از بین آنها، عرضه مفتول مس شرکت ملی مس ایران، عرضه تختال فولاد هرمزگان و عرضه وکیوم باتوم پالایشگاه‌های اصفهان و تبریز و لوب‌کات پالایشگاه‌های تهران و بندرعباس جالب توجه بودند. در این میان، قیمت عرضه محصولات فولادی همچنان به دلیل مقاومت وزارت صنعت بر اساس نرخ ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی انجام می‌شود. اکثر نمادهای فولادی دیروز کار خود را متاثر از تداوم عرضه محصولات به رویه پیشین این گروه در محدوده منفی آغاز کردند. با این حال سقف‌شکنی‌های مفتول مسی سبب تشدید تقاضا در کل دیگر نمادهای بزرگ گروه شد و توانست معاملات این گروه را به محدوده مثبت بکشاند.
در هفته‌های اخیر معاملات محصولات مسی نقش مستقیمی در معاملات ملی مس ایران و تاثیر غیرمستقیم بر سایر نمادهای گروه فلزات اساسی داشته است. در معاملات دیروز بورس کالا نیز یک‌هزار تن از مفتول مسی این شرکت عرضه شد و در سمت تقاضا با سقف قیمتی ۴۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی به ازای هر تن مواجه شد؛ نرخی که پیش از این به ثبت نرسیده بود. به نظر می‌رسد قیمت پایانی معاملات این محصول بالاتر از ۴۶ میلیون تومان قرار بگیرد. این عدد برای جلسه پیشین در سطح ۲/ ۴۵ تومان قرار داشت. قیمت پایه این محصول نسبت به معامله قبلی در دوازدهم شهریور حدود ۳ درصد کاهش داشت. با وجود این، قیمت پایانی مفتول «فملی» نسبت به معامله قبل با رشد ۸/ ۱ درصدی مواجه شد و از سطح ۴۵ میلیون و ۲۷۶ هزار تومان به ازای هر تن به ۴۸ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان در روز گذشته رسید.
از طرف دیگر، سه پالایشگاه اصفهان، تبریز و تهران در جلسه دیروز معاملات بورس کالا هر کدام ۱۰ هزار تن وکیوم باتوم عرضه کردند. قیمت پایه این محصول برای هر سه عرضه‌کننده یک میلیون و ۲۷۱ هزار تومان به ازای هر تن لحاظ شده بود. در نهایت نیز با رشد بیش از ۳ برابری نسبت به قیمت پایه معامله شدند. همچنین، لوب‌کات دو پالایشگاه تهران و بندرعباس در این سامانه عرضه شد که قیمت پایانی این محصولات بدون رقابت چندانی در نزدیکی قیمت پایه قرار گرفت. این عدد برای پالایشگاه تهران در نزدیکی ۲ میلیون و ۱۵ هزار تومان و برای پالایشگاه بندرعباس در نزدیکی یک میلیون و ۹۹۵ هزار تومان به ازای هر تن ثبت شد. نکته مهم دیگر در معاملات دیروز این بود که نفت سفید پالایش نفت بندرعباس برای اولین بار در رینگ بین‌الملل بورس انرژی عرضه شد اما تقاضایی برای آن ثبت نشد و در نتیجه معامله‌ای در این بازار صورت نگرفت. این اولین مرحله از عرضه محصولات اصلی پالایشگاه‌ها بود که در صورت کشف قیمت-بر‌اساس نرخ ارز بازار ثانویه- می‌توانست تاثیر قابل‌توجهی بر سودآوری سهام وابسته بگذارد.
از طرف دیگر، روز گذشته ۶۰ هزار تن تختال شرکت فولاد هرمزگان جنوب با قیمت پایه یک میلیون و ۱۸۴ هزار تومان به ازای هر تن در بورس کالا عرضه شد. سرانجام ۵۷ هزار تن از این محصول در همان قیمت پایه مورد معامله قرار گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت این محصول نسبت به جلسه معاملات قبلی-در ششم شهریور- حدود ۵/ ۴ درصد کاهش داشت. همین موضوع سبب شد تا بهای سهام «هرمز» بر خلاف سایر نمادهای گروه فلزات در روز گذشته تحت فشار قرار بگیرد و حدود یک درصد افت کند. علاوه بر این، معاملات سهام سایر فولادسازان بورس تهران را نیز تحت‌الشعاع قرار داد.
تقابل دیدگاه‌ها به آینده اقتصاد جهانی
تنش‌های تجاری با اعلان ترامپ مبنی بر گسترش دایره تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای چینی نگرانی‌ها از آینده اقتصاد جهانی را بیشتر کرده است. رئیس‌جمهوری ایالات متحده هفته گذشته اعلام کرد که موج جدیدی از تعرفه ۲۵ درصدی بر ۲۰۰ میلیارد دلار دیگر از کالاهای چینی در راه است که احتمالا در روزهای آتی اجرایی خواهد شد. البته ترامپ روز جمعه میزان ۲۶۷ میلیارد دیگر بر این سیاهه افزود تا بر شدت نگرانی‌ها از مناقشه تجاری بین بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان بیفزاید. این مساله در کنار بحران ارزی در کشورهای در حال توسعه نظیر ترکیه، آرژانتین و اندونزی که همانند ایران در حال کلنجار با سقوط ارزش پول ملی خود هستند، زمینه‌ساز گسیل نقدینگی به سمت دارایی‌های امن، به‌ویژه دلار شده است. از این رو، شاهد تقویت ارزش دلار در بازارهای جهانی هستیم. از سوی دیگر، ثبت رکورد ۹ساله برای رشد دستمزدها در بازار کار آمریکا در کنار اشتغال فراتر از انتظار در ماه گذشته میلادی به قدرت دلار در برابر سایر ارزها افزوده است. از این دیدگاه، قرار گرفتن شاخص دلار در اوج ۱۵ ماهه و نقش چشمگیر دلار پرقدرت در بازارهای کالایی، کاهش قدرت خرید متقاضیان غیردلاری در بازارهای جهانی را در پی داشت و در نتیجه قیمت کالاها را تحت فشار قرار داده است.
حال، چشم‌انداز تیره بازارهای جهانی در ملتقای جنگ تجاری بین چین و آمریکا، تحلیلگران را در دو جبهه مقابل و متضاد قرار داده است. از یکسو، شماری از تحلیلگران بازارهای جهانی معتقدند سرمایه‌گذاران بخش عمده تاثیرات منفی این مناقشه تجاری را در راهبردهای اخیر خود لحاظ کرده‌اند و افت قیمت فلزات پایه طی هفته‌های گذشته حاصل همین انگیزه و نگاه است. از دید این دسته از کارشناسان، قیمت در بازارهای جهانی اصطلاحا به سطوح حمایتی خود نزدیک شده است و تصور نمی‌رود قیمت‌ها بیش از این تنزل کند؛ چون بخش عمده انتظارات از کاهش رشد اقتصاد جهانی را پیش‌خور کرده است بنابراین باید منتظر پایان موج نزولی بود. در عین حال، گروهی از تحلیلگران باور دیگری نسبت به روند قیمت‌های جهانی دارند. این دسته از کارشناسان با رویکردی بدبینانه، همچنان به اجرایی‌شدن تعرفه‌های دولت ترامپ بر تمام حجم واردات چین و آمریکا باور ندارند. این گروه معتقد است اگر تعرفه‌ها بر تمام حجم تجارت این دو غول اقتصادی جهان اجرایی شود، باید منتظر فشار بیشتر بر قیمت‌های جهانی بود. به عبارت دیگر، در صورت عملی شدن تهدیدات تجاری ترامپ در هفته گذشته مبنی بر وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر ۵۱۷ میلیارد دلار(کل واردات این کشور از چین) احتمال بروز ریزش قیمتی می‌رود. رصد قیمت‌های جهانی از این حیث حائز اهمیت است که بیش از نیمی از ارزش بورس تهران به قیمت‌های جهانی وابسته است. بنابراین، طبیعی است که عدم‌قطعیت‌های مزبور نسبت به روند بازارهای جهانی در معاملات سهام وابسته در بورس تهران لحاظ شود. با وجود این چشم‌انداز، به نظر می‌رسد مساله مهم‌تر در بورس تهران نحوه رفتار سیاست‌گذار در مواجهه با تعدیل قیمت محصولات پایه در بورس کالا در چارچوب جدید بازار ارز است که نقش بیشتری بر روند معاملات دارد.
ارسال نظر