نرخ بازده اسناد خزانه به ۲۷ درصد رسید
منشأ افزایش نرخ سود در بازار بدهی
رابطه معکوس نرخ بازده و قیمت اسناد
چنان‌که می‌دانیم بنا بر اصلی بنیادی، بین قیمت و بازده اوراق بدهی رابطه‌ای معکوس برقرار است. یعنی، زمانی که قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند، نرخ بازده یا سود موثر این اوراق شروع به افزایش می‌کند یا بالعکس. علاوه بر این، می‌دانیم که نرخ بازده اوراق معیار مناسبی برای کشف نرخ بازده بدون ریسک در سررسیدهای مختلف است. در واقع، بر اساس معاملات این اوراق، می‌توان انتظارات فعالان اقتصادی را از نرخ مورد انتظار بهره مشاهده کرد. مطابق آمارها، بازده اوراق خزانه طی یک سال گذشته میل به همگرایی با نرخ سود بانکی داشته است. با این حال، مولفه‌های دیگری نیز بر قیمت و بازدهی اوراق اثرگذارند که از جمله آنها، روند قیمت‌ها در بازارهای دارایی نظیر ارز، سکه و سهام حائز اهمیت است. در واقع، سیالیت معاملات بازار بدهی-در مقایسه با سپرده‌های بانکی- سبب می‌شود تا نقدینگی در حرکت به سمت بازارهای جذاب‌تر انعطاف بیشتری داشته باشند.
بر اساس آمار و اطلاعات موجود، نرخ بازده اوراق خزانه طی یک ماه اخیر افزایش محسوسی داشته است. به بیان دقیق‌تر، نرخ سود موثر ۱۹ مرحله از اسناد خزانه بر اساس قیمت پایانی معاملات روز گذشته به رقم ۳/ ۲۷ درصد رسیده است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که متوسط نرخ بازدهی کل اوراق خزانه در فصل بهار به میزان ۳/ ۲۲ درصد بوده است. افزایش ۵ واحد درصدی نرخ سود موثر اوراق خزانه طی یک ماه اخیر را باید در تحولات متغیرهای اثرگذار بر دو نیروی اصلی بازار، یعنی عرضه و تقاضا جست‌وجو کرد.
به اعتقاد کارشناسان، یکی از عوامل اثرگذار بر کاهش قیمت اوراق خزانه، ضعف تقاضا از سوی مشارکت‌کنندگان عمده این بازار، نظیر صندوق‌های بادرآمد ثابت بوده است. در واقع، در شرایطی که بازارهای رقیب از جمله ارز و سکه جذابیت کافی برای سرمایه‌گذاران دارند، نقدینگی چندان تمایلی برای ماندن در این بازار ندارد. به بیان دیگر، بازدهی خیره‌کننده سهام در ابتدای تیرماه و همچنین رکوردشکنی قیمت‌ها در بازار ارز و سکه، تا حدودی زمینه را برای خروج نقدینگی از بازار بدهی فراهم کرد و در نتیجه این اتفاق قیمت‌ها تحت فشار قرار گرفت.
اما همزمان با تحولات گوناگون در بازارها شاهد افزایش عرضه اوراق جدید بدهی در فرابورس بودیم. طی یک ماه اخیر سه مرحله دیگر از اسناد خزانه با نمادهای «اخزا۶۲۲»، «اخزا۶۲۳» و «اخزا۶۲۴» به جمع «اخزا»ها پیوستند. کشف نرخ سود موثر بالای ۲۶ درصدی برای این اوراق در ابتدای ورود به بازار سرمایه حکایت از انتظارات بازار از بازدهی بدون ریسک طی روزهای میانی تیرماه داشت. این روند با سرعت ملایمی ادامه پیدا کرد تا طی سه روز گذشته در بالای نرخ ۲۷ درصد قرار گرفت. همزمان با تحولات درونی بازار بدهی، به نظر میرسد که خلق نقدینگی انبوه در اقتصاد و تشدید انتظارات تورمی، همچنان عامل گمانه‌زنی در مورد افزایش نرخ سود بانکی در بین برخی از فعالان اقتصادی شده است. بنابراین، از این منظر نیز امکان افت قیمت اوراق وجود دارد؛ هر‌چند در شرایط کنونی نشانه قطعی در رابطه با تغییر نرخ سود بانکی از سوی مراجع رسمی به گوش نمی‌رسد.
اما نکته دیگر، کاهش حجم و ارزش معاملات در بازار بدهی طی دو سه روز گذشته است. به بیان شفا‌ف‌تر، میانگین ارزش معاملات اسناد خزانه در دادوستدهای تیرماه رقم ۶۴ میلیارد تومان بوده است که نسبت به متوسط سال جاری تفاوت چندانی ندارد. با این حال، طی دو روز گذشته شاهد کاهش گردش نقدینگی در معاملات اوراق بدهی بودیم. ارزش معاملات اسناد خزانه طی روز گذشته به سطح ۲۵ میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده کاهش قابل‌ملاحظه تحرکات معامله‌گران در این بازار است. البته این موضوع تنها به بازار بدهی محدود نمی‌شود، بلکه جریان نقدینگی در بازار سهام نیز افت معناداری پیدا کرده است. به نظر میرسد عبور از فصل مجامع شرکت‌ها و رونمایی از سیاست‌های تقسیم سود بنگاه‌ها می‌تواند مسیر نقدینگی بین بازارها را تا حدودی تعیین کند. بنابراین تا بازگشت ثبات به بازارهای رقیب، انتظار می‌رود که تحرک نقدینگی نیز تنزل پیدا کند.
انتظار برای خروجی مجامع
معاملات سهام طی روز گذشته در حالی دنبال شد که اغلب شرکت‌ها در حال انتشار عملکرد خود برای فصل بهار هستند. از سوی دیگر، معاملات طیف گسترده‌ای از نمادهای فرابورسی به دلیل برگزاری مجمع متوقف است. بنابراین طبیعی است که پیگیری نتایج مجامع به یکی از دغدغه‌های اصلی سهامداران تبدیل شود و تمام معاملات را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.
در این شرایط شاهد کاهش قابل‌توجه حجم و ارزش معاملات در بازارهای اول و دوم بودیم. ارزش معاملات خرد بازارهای اول و دوم طی روز گذشته به سطح ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان رسید. این در حالی است که از ابتدای تیرماه تا کنون به‌طور متوسط حدود ۷۳ میلیارد تومان بین سهامداران این دو بازار دست‌به‌دست شده است. چنان‌که اشاره شد کاهش چشمگیر ارزش معاملات خرد را باید در توقف پرشمار نمادهای فرابورسی جست‌وجو کرد که عمدتا به دلیل برگزاری مجمع سالانه متوقف هستند. از سوی دیگر، ترافیک جریان اطلاعات با انتشار گزارش عملکرد سه‌ماهه شرکت‌ها به اوج خود رسیده است. این اطلاعات از این جهت که نقشه راه روزهای آتی بازار را ترسیم می‌کند، حائز اهمیت است.
مروری بر صنایع فرابورسی
سبزپوشی شاخص کل در سیمای صنایع فرابورس نیز انعکاس یافت. دیروز، توامان با رشد ۳ واحدی نماگر فرابورس، شاخص ۱۵ گروه از صنایع ۲۴ گانه فرابورسی رشد کردند. عنوان بیشترین رشد شاخص به ترتیب به صنایع رایانه، قند و شکر و گروه خودرو و ساخت قطعات تعلق گرفت. جالب اینجاست که اغلب صنایعی که طی روز گذشته با اقبال از سوی سهامداران رو‌به‌رو شده‌اند جزو صنایع کوچک‌تر بازار به شمار می‌روند؛ در حالی که سهام متعلق به صنایع بزرگ نظیر پتروشیمی، فلزات اساسی و پالایشی عمدتا بر مدار منفی معامله شدند.
ارسال نظر