فائو منتشر کرد

چشم‌انداز ۸ بازار غذایی جهان

دنیای‌اقتصاد : «سازمان غذا و کشاورزی‌ ملل‌متحد» (فائو)، تازه‌ترین گزارش چشم‌انداز غذای خود را منتشر کرد. در این گزارش دو بار در سال وضعیت هشت بازار غذایی جهان برای هر یک از کشورهای جهان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. «گندم»، «غلات درشت‌دانه»، «برنج»، «محصولات روغنی»، «شکر»، «گوشت و محصولات گوشتی»، «شیر و محصولات لبنی» و «ماهی و محصولات شیلات» هشت بازاری هستند که در نسخه جدید گزارش فائو چشم‌انداز آنها تا سال ۲۰۲۰ ارائه شده است. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، یافته‌های این گزارش پیرامون وضعیت تولید، مصرف و تجارت هشت محصول مذکور به شرح زیر است:

گندم: به گزارش «فائو» انتظار می‌رود عرضه گندم در سال زراعی 2020-2019 بهبود یابد، همان‌طور که در ماندگاری قیمت‌های ارزان که آغاز آن به اوایل سال‌جاری بار می‌گردد بازتاب یافت. تازه‌ترین پیش‌بینی «فائو» مبنی بر تولید 765 میلیون تن گندم در سال 2019 تاییدی بر برآوردهای پیشین این سازمان مبنی بر بهبود چشمگیر و ثبت رکوردی جدید در تولید این محصول نسبت به سال گذشته است. بر این اساس انتظار بهبود تولید گندم اروپا بیشترین نقش را در افزایش تولید سالانه این محصول در سطح جهانی خواهد داشت. با این حال، در مقایسه با سال گذشته سطح برداشت نیز در بسیاری از کشورها همچون روسیه، اوکراین و آمریکا بهبود خواهد یافت.براساس پیش‌بینی‌ها مصرف گندم در سال زراعی 2020-2019 به سطح 5/759 میلیون تن خواهد رسید، 5/1 درصد افزایش نسبت به سال پیش از آن. بر این اساس میزان مصرف غذایی این محصول با رشدی 1/1 درصدی به سطح 518 میلیون تن افزایش خواهد یافت، افزایشی معادل رشد جمعیتی جهان. با این حال عرضه فراوان و قیمت‌های رقابتی احتمالا منجر به رشد چشمگیر مصارف خوراک جهانی این محصول خواهد شد، رشدی معادل ۸/۲ درصد. در کنار این دو بخش مصارف صنعتی گندم نیز رشدی قدرتمند را تا پایان سال‌جاری به ثبت خواهد رساند.  براساس آخرین برآوردهای تولید و مصرف جهانی گندم برای سال ۲۰۲۰-۲۰۱۹، انتظار می‌رود در این سال ذخایر این محصول به سطح ۲۷۵ میلیون تن افزایش یابد، سطحی که دومین رکورد به ثبت رسیده برای ذخایر این محصول خواهد بود و ۹/۱ درصد افزایش را نسبت به ابتدای سال نشان می‌دهد. عمده افزایش ذخایر گندم جهان در چین رقم خواهد خورد. درحالی‌که پیش‌بینی می‌شود ذخایر در اتحادیه اروپا و هند نیز افزایش یابد، اما استرالیا، روسیه، پاکستان، مراکش و ترکیه کاهشی قابل‌توجه را در ذخایر گندم خود تجربه خواهند کرد.  

هر چند پیش‌بینی ۱۷۲ میلیون تنی تجارت گندم در سال ۲۰۲۰-۲۰۱۹ نسبت به پیش‌بینی ماه جولای اندکی کاهش یافته است، اما همچنان نسبت به تجارت کاهش یافته ۲۰۱۹ افزایش را نشان می‌دهد. افزایش قابل‌توجه واردات مراکش دچار خشکی، در کنار افزایش تقاضای چند کشور آسیایی از جمله عوامل اصلی بهبود جریان تجارت جهانی گندم در سال‌جاری به‌شمار می‌روند. در طرف صادرات، درحالی‌که انتظار می‌رود روسیه جایگاه خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده گندم جهان حفظ کند، مجموع فروش این کشور نسبت به سال زراعی گذشته کاهش خواهد یافت، امری که ناشی از تشدید رقابت از جانب سایر صادرکنندگان جهانی این محصول خواهد بود.

غلات درشت‌دانه: انتظار می‌رود در سال زراعی 2020-2019 به‌رغم انتظار بهبود سطح تولید نسبت به سال 2018، بازار غلات درشت‌دانه برای دومین فصل متوالی روندی نزولی را در پیش گیرد. براساس پیش‌بینی فائو، کل تولید غلات دانه درشت،‌ در سال 2019 به 4/1 میلیارد تن می‌رسد که دومین رکورد بالای به ثبت رسیده در جهان است. علت عمده این سطح بالای تولید به افزایش تولید جو و رسیدن سطح آن به 4/13 میلیون تن باز می‌گردد. با توجه به رکوردزنی سطح تولید ذرت در آرژانتین و برزیل که برداشت کم این محصول در آمریکا را جبران می‌کند، پیش‌بینی می‌شود تولید جهانی ذرت نیز افزایش یابد البته تنها در سطح ۵ میلیون تن. بر این اساس، برای نخستین بار طی حدود یک دهه گذشته، کاهش استفاده از غلات درشت دانه به‌ویژه ذرت در غذای احشام طی سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ محتمل است که علت این پیش‌بینی به احتمال افت استفاده از ذرت در علوفه احشام در آمریکا نسبت به رکورد بالای سال زراعی ۲۰۱۹-۲۰۱۸ مربوط است. به علاوه، استفاده از ذرت برای تغذیه احشام در چند کشور آسیایی تحت‌تاثیر عوامل منفی قرار خواهد گرفت که از جمله آنها می‌توان به شیوع آنفلوآنزای مرغی در خوک‌های چین اشاره کرد. بر این اساس، با توجه به چیره شدن مصرف بر عرضه برای دومین فصل متوالی، پیش‌بینی می‌شود ذخیره غلات دانه درشت بار دیگر در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ افت کند اما مقدار این افت ۴ درصد خواهد بود. تجارت جهانی غلات دانه درشت در سال ۲۰۲۰-۲۰۱۹ (ماه‌های جولای تا ژوئن)، از بالاترین رکورد سال زراعی گذشته کمتر خواهد شد که علت آن کاهش تقاضای واردات به‌ویژه در اتحادیه اروپا خواهد بود.

برنج: بهار غیرمعمول نیمکره شمالی و باران‌های تابستانی موجب شده است چشم‌انداز تولید برنج جهان از ماه مه کاهشی شود و این موضوع موجب شود که با وجود فضای آرام تجاری، قیمت جهانی برنج افزایش کمی را شاهد باشد. براساس تازه‌ترین پیش‌بینی‌ها، انتظار می‌رود تولید جهانی برنج در سال ۲۰۱۹، تا ۸/۰ درصد کاهش یابد، این درحالی است که در سال ۲۰۱۸ شاهد بالاترین رکورد بودیم. بخش اعظم این کاهش در خارج آسیا و در کشورهایی همچون استرالیا، برزیل، نیجریه و آمریکا به چشم می‌خورد که علت عمده آن تغییرات آب و هوایی و کاهش سود تولیدکنندگان است. از سوی دیگر اما آسیا شاهد برداشت محصولی فراوان خواهد بود. افت شدید تولید چین و کاهش کم تولید هندوستان با تولید فراوان سایر کشورهای منطقه جبران خواهد شد. تجارت برنج جهان در سال ۲۰۱۹ نسبت به سال قبل بیشتر خواهد بود چون واردات در همه مناطق دیگر غیر از آسیا افزایش خواهد داشت. این موضوع به‌ویژه در کشورهای آفریقایی همچون گینه، نیجریه و سنگال مشهود خواهد بود چون برای جبران کاهش تولید خود مجبور به افزایش واردات خواهند بود.

محصولات روغنی:  فائو در مجموع بازار نسبتا متعادلی را برای محصولات روغنی شامل دانه‌های روغنی و محصولات آنها برای سال زراعی 2020-2019 پیش‌بینی می‌کند. تولید دانه‌های روغنی جهان پس از ثبت بالاترین رکورد خود در سال زراعی گذشته، برای نخستین بار از سال زراعی 2016-2015 شاهد کاهش خواهد بود که عمدتا منعکس‌کننده کاهش تولید سویا است. کاهش تولید سویا نسبت به بالاترین رکورد خود در فصل گذشته، نتیجه کاهش کاشت این گیاه و در کنار آن، افت تولید محصول در آمریکا به‌خاطر کاهش سود تولید و شرایط نامساعد جوی خواهد بود. بنا به گزارش فائو انتظار می‌رود که تجارت بین‌المللی دانه‌های روغنی در سال زراعی 2020-2019 همچنان به افزایش خود ادامه دهد. اما قیمت‌ها طی ماه‌های آینده تحت‌تاثیر شرایط جوی آفریقای‌جنوبی و آسیای جنوب‌شرقی، اجرایی شدن سیاست‌های مربوط به سوخت‌های زیستی و تحولات سیاست تجاری قرار خواهد گرفت.

شکر: بازار بین‌المللی شکر در فصل 2020-2019، در جهت کمی کوچک شدن پیش می‌رود چون پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که تولید به کمتر از رکورد بالای فصل گذشته افت خواهد کرد اما مصرف جهانی افزایش خواهد یافت. در نتیجه این تحولات ذخایر شکر جهان در این سال کاهش خواهد یافت. طی ماه‌های اخیر پیش‌بینی برای تولید شکر جهان مورد اصلاح قرار گرفت و اکنون در سطح 175 میلیون تن قرار گرفته است که 8/ 2 درصد کاهش را نسبت به سال زراعی گذشته نشان می‌دهد. کاهش تولید در هند، تایلند و پاکستان علت عمده این کاهش را تشکیل می‌دهد. براساس این پیش‌بینی مصرف شکر جهان در این سال ۴/ ۱ درصد افزایش می‌یابد که نسبت به افزایش شدید سال گذشته، افزایشی معتدل خواهد بود اما هنوز از سطح روند درازمدت (۱۰ ساله) کمتر است. افزایش مصرف شکر عمدتا برای آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین و منطقه کارائیب پیش‌بینی می‌شود که ناشی از افزایش درآمد سرانه و کاهش قیمت شکر است. تجارت بین‌المللی شکر نیز افزایش خواهد یافت که علت آن تقاضای زیاد برای واردات از صادرکنندگان سنتی شکر است.

گوشت و محصولات گوشتی: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تولید گوشت جهان در سال 2019 در سطح 335 میلیون تن خواهد بود که یک درصد کمتر از سال 2018 خواهد بود. این منعکس‌کننده توقف روند افزایش اصطبل‌هاست که طی دو دهه اخیر به ثبت رسید و از کاهشی بیشتر از انتظار در ماه مه حکایت دارد که ناشی از افزایش اثرات آنفلوآنزای مرغی در چین و گسترش آن به چند کشور آسیای شرقی است. تولید گوشت چین 8 درصد افت خواهد کرد که افزایش تولید برزیل، آمریکا، اتحادیه اروپا و آرژانتین را جبران خواهد کرد. تجارت جهانی گوشت و محصولات آن در سال ۲۰۱۹ به ۳۶ میلیون تن خواهد رسید که از سال ۲۰۱۸ افزایشی ۷/ ۶ درصدی را به ثبت می‌رساند. علت این افزایش، افزایش واردات چین به‌خاطر شیوع آنفلوآنزای مرغی در این کشور خواهد بود. افزایش واردات چین به ۳۵ درصد بالغ خواهد شد که حدود ۲ میلیون تن خواهد بود. از سوی دیگر چند کشور از جمله آمریکا و آنگولا کاهش واردات را تجربه خواهند کرد. شاخص قیمت گوشت فائو از ابتدای سال ۲۰۱۹ تا کنون افزایش ملایم ماه به ماه را تجربه کرده و قیمت گوشت خوک عمدتا یخ‌زده بیشترین افزایش را داشته است.

شیر و محصولات شیر: تولید جهانی شیر در سال ۲۰۱۹ به ۸۲۵ میلیون تن خواهد رسید که نسبت به سال ۲۰۱۸، ۴/ ۱ درصد افزایش خواهد داشت، افزایشی که نسبت به پیش‌بینی ماه مه کمتر است که ناشی از اصلاح پیش‌بینی در مورد تولید هندوستان و اتحادیه اروپا خواهد بود. بخش اعظم افزایش‌ها نیز ناشی از افزایش تولید هند، پاکستان، چین، اتحادیه اروپا و برزیل خواهد بود. تجارت لبنیات جهان در سال ۲۰۱۹ در سطح ۷۶ میلیون تن خواهد بود که نسبت به ۲۰۱۸ تا ۸/ ۰ درصد افزایش را نشان خواهد داد. شاخص قیمت لبنیات فائو بین ماه‌های ژانویه تا مه امسال تا ۲۴ درصد افزایش یافت که علت عمده آن افزایش تقاضا بود.

ماهی و محصولات شیلات: فائو برای تولید محصول ماهی جهان در سال 2019 هیچ رشدی را پیش‌بینی نمی‌کند. تنش‌های تجاری خسارات زیادی بر مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارهای این حوزه بر جای خواهد گذاشت و پیش‌بینی می‌شود که تجارت محصولات دریایی کاهش یابد. تولید ماهی جهان در سال 2019 نسبت به سال پیش بدون تغییر خواهد بود. افت 4/ 3 درصدی صید آبزیان با افزایش 9/ 3 درصدی برداشت محصولات پرورشی جبران خواهد شد. فشارهای ناشی از تحولات اقتصاد کلان، به‌ویژه چشم‌انداز کند شدن رشد اقتصادی و تنش‌های تجاری، موجب خواهد شد که تجارت جهانی ماهی و محصولات شیلات کاهش یابد. این کاهش به لحاظ حجم ۲/ ۱ درصد و به لحاظ ارزش ۴/ ۱ درصد خواهد بود. بین ماه‌های ژانویه و سپتامبر شاخص قیمت ماهی فائو نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱/ ۲ درصد کاهش یافت.