پوپولیسم

فلات ایران از دیرباز پذیرنده اقوام متنوع با فرهنگ‌ها و ارزش‌های گوناگون بوده است که با وجود تفاوت‌ها، همزیستی مسالمت‌آمیز داشته‌ و گروه‌های متنوع به یک انسجام درونی بر مبنای هویت ملی واحد رسیده‌اند. اما امروز به نظر می‌رسد رنگارنگی جامعه ایرانی به تدریج در دوگانه سیاه‌وسفید رنگ می‌بازد ، «وحدت متکثر» به آفت «قطبیت» دچار شده و مسائل مختلف به سرعت وارد فضای دوقطبی می‌شوند. اما چرا امروز جلوه‌های تنازع و تقابل پررنگ‌تر از جلوه‌های تساهل، تسامح و همزیستی اجتماعی شده‌اند؟ و چه راه‌هایی برای فروکش…

خبر آنلاین نوشت: ناصر ایمانی فعال سیاسی اصولگرا درباره ترکیب مجلس آینده گفت: «آرزو می‌کنم یا طیف‌های اصلاح‌طلب وارد مجلس شوند یا اصولگرایان، اما افرادی به مجلس نیایند که هیچ سبقه سیاسی روشن و شاخصی نداشته باشند که مجلس را دچار آشفتگی کنند. یک مجلس اصلاح‌طلب بر مجلسی که نمایندگانش هویتی سیاسی ندارند ارجح است. اگر بخواهم صریح‌تر بگویم نگرانم که ما در مجلس آینده گرفتار پوپولیسم بشویم.»

خبر آنلاین: ناصر ایمانی می‌گوید: اصولگرا یا اصلاح‌طلب بودن مجلس یازدهم مهم نیست و مجلس اصلاح‌طلب یا اصولگرا بر مجلس پوپولیست و عوامگرا ارجح است.

اعتماد نوشت:حدود یک ماه پیش بود که سعید حجاریان، تئوریسین اصلاحات یادداشتی با عنوان «اصلاح‌طلبی و مساله بقا» نوشت.

تعداد روزافزونی از حکومت‌ها در تعامل با پیامدهای سیاسی داخلی کاهش رشد اقتصادی‌شان، کاهش سطح اشتغال (یا سطوح بالای بیکاری)، نگرانی‌های گسترده در مورد چگونگی پرداخت و تامین مالی بازنشستگی و بهداشت و بی‌عدالتی روزافزون،‌ دشواری‌هایی دارند. پوپولیسم و افراط‌گرایی در دموکراسی‌های بلوغ یافته و رژیم‌های اقتدارگرا در دیگر کشورها زمینه‌هایی برای عرض اندام یافته‌اند. نتیجه، مخالف یک چرخه فضیلت بود: چالش‌های نشأت گرفته از جهانی شدن به بسیاری از این تحولات دموکراتیک کمک کرد درحالی‌که همین تحولات تعامل…

در بخش اول نویسنده به سه اتفاق مهم اشاره کرد: اول، برگزیت که می‌تواند نه‌تنها باعث بحران در درون بریتانیا شود بلکه موجب بحران در روابط این کشور با آمریکا و اتحادیه اروپا هم خواهد شد. دوم، ظهور ملی‌گرایی و پوپولیسم است. سوم، حمله عراق به کویت و واکنش آمریکا و متحدانش به این کشور که موجب شد یک سابقه جدیدی در جهان شکل بگیرد.

«دنیای آشفته» با این فصل خاتمه می‌یابد: «یک قرن آشفتگی.» کارزار انتخاباتی ۲۰۱۶، که با تکمیل این کتاب پایان یافت، با برجسته کردن شکاف‌های متعدد در جامعه آمریکا که طولانی‌مدت و عمیق هستند این قضاوت را مورد تاکید قرار می‌دهد. یکی از نتایج این انتخابات ابهام گسترده تر در مورد مسیر آینده سیاست خارجی آمریکاست.

پیروزی ولادیمیر زلنسکی، کمدین اوکراینی در انتخابات ریاست جمهوری این کشور نشانه تغییرات بزرگ در طرز فکر رای‌دهندگان این کشور است البته درباره آینده همواره نگرانی‌هایی وجود دارد. واقعیت این است که شخص زلنسکی نماد نوعی جدید از پوپولیسم است. شیوه او برای تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در مقایسه با روش‌های معمول در اوکراین غیرطبیعی بود. در واقع زلنسکی از شبکه‌های اجتماعی بهره برد و برخلاف اکثر پوپولیست‌ها هیچ وعده مشخصی به رای دهندگان نداد. او هیچ وعده‌ای درباره بالا بردن دستمزدها، مستمری بازنشستگان…

ايسنا: نخست وزیر اسلونی هشدار داد که اتحادیه اروپا به یک رهبری کارآمدتر و جدید برای مقابله موفقیت‌آمیز با افزایش پوپولیسم و افزایش نفوذ روسیه و چین نیاز دارد.

خبر آنلاین: دو شکست پیاپی تراکتور و دور شدن این تیم از کورس قهرمانی باعث ایجاد حواشی در تبریز شده است.

دنیای اقتصاد: طرح روی جلد و سرمقاله این هفته نشریه انگلیسی اکونومیست به یکی از دستاوردهای بزرگ علم اقتصاد پرداخته است: استقلال بانک مرکزی. اکونومیست با اشاره به اینکه جهان تحت نظارت تکنوکرات‌ها به سطح پایین و باثبات نرخ تورم عادت کرده، هشدار داده است که حالا اما دونالد ترامپ فدرال رزرو را به محاصره درآورده، طرفداران برگزیت منزلت بانک انگلستان را خدشه‌دار کرده‌اند و رئیس‌جمهوری ترکیه کشمکشی همچون مسابقه طناب‌کشی را با بانک مرکزی کشورش به راه انداخته است. در هندوستان یک کارمند داخلی منعطف در آستانه انتخابات…

ایسنا نوشت: "زوزانا کپوتووا" موفق شد در انتخابات ریاست جمهوری اسلواکی پیروز شود و نخستین زنی است توانسته در این سمت قرار گیرد.

دنیای اقتصاد: گوش سیاستمدار به اقتصاددان بدهکار نیست. سیاستمدار تقاضایی برای حل مشکلات از اقتصاددانان ندارد. در همه‌جای دنیا، تصمیم‌گیر و سیاست‌گذار مشکل را مطرح می‌کنند و کارشناسان برای آن مشکل، راه‌حل ارائه می‌دهند. اما در ایران، هم مشکلات را کارشناس مطرح می‌کند و هم راه‌حل را ارائه می‌دهد. شاید در نگاه اول تداوم هشدار دادن و ارائه راه‌حل‌ها، که ادامه روند موجود است، نتیجه‌ای غیر از آنچه تاکنون در پی داشته، حاصل نکند.

روزنامه «دنیای اقتصاد» در ۱۴ اسفندماه ۹۷ در مقاله‌ای از مجله «فارن‌افرز» با عنوان «هراس از فروپاشی نظم لیبرال» به این مساله پرداخته بود که نظم لیبرال جهانی در عمر ۷۵ ساله خود در هیچ زمانی مانند امروز در خطر نبوده است. در آن مقاله اشاره شده بود که نظم لیبرالی از درون با پوپولیسم روزافزون، ملی‌گرایی و اقتدارگرایی و از بعد خارجی، با فشارهای روزافزونی از سوی روسیه ستیزه‌گر و چین درحال ظهور دست به گریبان است.

دنیای اقتصاد: نظم لیبرال جهانی در خطر است. هفتاد و پنج سال پس از کمک ایالات‌متحده برای تاسیس آن، نظام جهانی ائتلاف‌ها، نهادها و هنجارها در هیچ دوره‌ای مانند امروز مورد حمله قرار نگرفته است. این نظم از درون با پوپولیسم روزافزون، ملی گرایی و اقتدارگرایی و از بعد خارجی، با فشارهای روزافزونی از سوی روسیه ستیزه‌گر و چین درحال ظهور دست به گریبان است.

جماران: پیام حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی به کنگره حزب راه ملت قرائت شد.

حدود سه دهه پیش یعنی زمان برچیده شدن دیوار برلین، به ظاهر کاپیتالیسم بر کمونیسم پیروز شد و سوسیالیسم به تاریخ پیوست. در این سال‌ها احزاب چپگرا دیگر سخنی از اصول سوسیالیستی به زبان نمی‌آوردند و از آزادی اقتصادی، بازار آزاد و رقابت ستایش می‌کردند. اما اخیرا تحولاتی در برخی کشورها رخ داده که نشان‌دهنده توجه دوباره مردم به سوسیالیسم است. درباره علل این تحول دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده، اما این باور وجود دارد که نقایص کاپیتالیسم سبب شده، سیستم سوسیالیسم که منتقد آن است جذابیت پیدا کند.

تحقق نیافتن وعده‌های جذاب کاپیتالیسم سبب شده مردم در اروپا و آمریکا کم‌کم از این سیستم دور شوند و برخی سیستم‌های دیگر از جمله پوپولیسم یا سوسیالیسم مورد توجه قرار گیرد. ترامپ با چین وارد نزاع تجاری شده و بر سر سوریه با روسیه اختلاف دارد. روابط روسیه و چین در حال نزدیک‌تر شدن است، زیرا هر دو ابرقدرت کمونیستی پیشین با دشمن قدیمی یعنی آمریکا رودررو قرار گرفته‌اند.

دنیای اقتصاد: اقتصاد ونزوئلا به مرز سقوط رسیده و رفاه شهروندان دستمایه نزاع‌های سیاسی و ناکارآیی‌های سیاست‌گذاری قرار گرفته است. در مورد ریشه‌های سقوط، تحلیل‌های مختلفی از سوی کارشناسان ارائه شده است. اما نکته‌ای که کمتر به آن پرداخته شده ریشه «بقای سیاسی» دولت چپ‌گرای فعلی بر مسند قدرت است. «مادورو» در حالی در انتخابات سال گذشته توانست بیش از ۶۰ درصد آرای عمومی را جلب کند که اقتصاد این کشور در ۵ سال آخر دولت مادورو، حدود ۴۰ درصد کوچک‌تر شده بود.

دنیای اقتصاد: از سال ۲۰۱۶ تاکنون، رای‌دهندگان در سراسر جهان، دور نامزدهای پوپولیست و طرز فکر پوپولیسم گرد آمده‌اند. این اقدام عمدتا پاسخ به دردهای اقتصادی‌ای بوده که به‌دنبال بحران مالی ۲۰۰۸ احساس شده است. ظهور پوپولیست‌ها همچنین بازتابی از خشم جوشان علیه نخبگان و اثرات جهانی‌شدن بر استانداردهای زندگی کشورهای توسعه‌یافته بوده است.

ايسنا: رئیس جمهوری ترکیه با اشاره به اعتراضات "جلیقه زردها" در فرانسه اعلام کرد: امنیت اروپا توسط مسلمانان و یا مهاجران به لرزه نیفتاده است، بلکه این اقدام توسط خود مردم اروپا انجام گرفته است.

دنیای اقتصاد: نشریه اکونومیست برای شماره این هفته خود دو سرمقاله در نظر گرفته است. یک سرمقاله مختص بریتانیاست که در آن به موضوع برگزیت پرداخته شده است. در سرمقاله دیگر اما اکونومیست به تضعیف جایگاه امانوئل مکرون در فرانسه و جدال او با جلیقه‌زرد‌ها پرداخته شده است. بر این اساس، پیروزی مکرون در انتخابات ۲۰۱۷ امیدی را برای فرانسه، اروپا و جهان در پی داشت. او از زمان ورود به کاخ‌الیزه اصلاحاتی را در زمینه آموزش و بازار کار اجرایی کرد اما فراموش کرده است که دموکراسی نیاز به رضایت مداوم مردم نیز دارد. این هفته…

شرق در یادداشتی به قلم سعید حجاریان نوشت:دوست گرامی، آقای عباس عبدی در یادداشتی با عنوان «خرافه یا بیماری؟» (روزنامه اعتماد،‌ ۲۲ مهر ۱۳۹۷) انتقاداتی را نسبت به یادداشتی به قلم این‌جانب که با عنوان «یک مرید ناآگاه به از هفت پارچه آبادیست!» (امتداد، ۲۰ شهریور ۱۳۹۷) منتشر شد، مطرح کرده و ذیل آن نکاتی را درباره علل پناه‌بردن مردم به خرافه و چگونگی برخورد با این مقوله بیان داشتند.

عملکرد ترامپ در دو سال اخیر سبب شده دیدگاه‌های مختلفی درباره ظهور ایده‌ای جدید در فضای سیاسی و اقتصادی آمریکا مطرح شود. اقدامات ترامپ در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با آنکه بسیار به محافظه‌کاری نزدیک است اما تفاوت‌هایی با آن دارد؛ زیرا در بسیاری از موارد او ترکیبی از سیاست‌ها را به نمایش گذاشته و بر همین مبنا این باور به‌وجود آمده که ترامپ نماد پوپولیسم، ملی‌گرایی و مخالفت با تجارت آزاد و نهادهای بین‌المللی است.

اقدام در تضاد با عرف بین‌المللی و مقررات نهادهای جهانی از جمله سازمان تجارت‌جهانی با هدف تحقق ایده اول آمریکا و اجرای سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه مهم‌ترین ویژگی عملکرد ترامپ در دو سال اخیر بوده است. کنار گذاشتن همکاری بین‌المللی و تهدید به ضربه زدن به دشمنان و هم‌پیمان‌ها، یک جنگ سرد تجاری است که برنده نهایی آن مشخص نیست و پیامدهای اقتصادی آن به‌شدت منفی خواهد بود.

ايسنا: رهبر کاتولیک‌های جهان به جوانان گفته که پوپولیسم، انزجار می‌پراکند و افرادی چون آدولف هیتلر و آلمان نازی با استفاده از چنین رویکرد فکری به قدرت رسیدند.

صادق زیباکلام . استاد دانشگاه تهران در روزنامه شرق نوشت:تصور نمی‌کنم کسی با این نظر که «عرضه بنزین هزارتومانی تیشه بر ریشه منافع ملی کشور است»، مخالفتی داشته باشد. قانون هدفمندی یارانه‌ها مصوب دی‌ماه ۸۸ و قانون برنامه پنجم (۹۰-۹۴) دولت را موظف کرده بود تا پایان آن برنامه قیمت حامل‌های انرژی، یعنی نفت، گاز، آب، برق، بنزین، گازوئیل و... را به قیمت تمام‌شده آن برساند.

به چند عدد که با یک حساب سرانگشتی ساده قابل‌محاسبه هستند، نگاهی بیندازیم: - دولت روزانه (بله درست می‎خوانید، روزانه!) بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان فقط برای مصرف بنزین یارانه توزیع می‌کند. - از این ۴۰۰ میلیارد تومان یارانه، بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان به دهک دهم جامعه (ثروتمندترین‌ها) می‌رسد. سهم دهک اول جامعه (فقیرترین‌ها) چقدر است؟

دومین آینده محتمل، قدرت‌آزمایی چندجانبه، یک تلاش مشابه چینی را برای رهبری یک نظم چندجانبه با تقابل مستقیم کمتر با نظم آمریکایی متصور می‌شود. در این آینده، چین دشمنی نیست که خود را وقف مبارزه با نفوذ آمریکا کرده باشد؛ در این آینده دوم، چین می‌کوشد تا از نظم چندجانبه برای ترویج منافع منحصربه‌فرد خود و توسعه نفوذ خویش با استفاده از انجمن‌ها و فرآیندهای چندجانبه به‌عنوان یک ابزار استفاده کند.