در بررسی چرایی مخالفت شیخ‌فضل‌‌الله نوری با مشروطیت، شماری از پژوهشگران تلاش کرده تا بر مبانی مشترک فقهی و نظری شیخ و علمای مقیم نجف که طرفدار مشروطه بودند، تاکید گذارند و از کنار بعضی اختلافات در نحوه برداشت‌ها از این منابع مشترک اندیشه درگذرند.

تحولی که یکصد سال پیش به نام نهضت مشروطیت در کشورمان رخ داد، از آن‌رو در خور اهمیت است که طبقات عامه مردم، برای نخستین‌بار در تاریخ این خاک کهن، در ساختار قدرت جایی پیدا کرده و توانستند پس از وادار کردن حاکمیت به پذیرش خواسته‌شان و امضای فرمان مشروطیت، با تاسیس مجلس شورای ملی، انجمن‌های ایالتی و ولایتی و تصویب قانون اساسی بر این دستاورد مهر قانونی و ماندگاری بزنند. هنر و ارزش مشروطیت در آن بود که پس از قرن‌ها، چند صباحی هرم قدرت را در این کشور وارونه کرد به‌طوری که نمایندگان مردم از وزرا و…

تشکیل مجلس و پذیرش نوعی نظام پارلمانی از سوی مظفرالدین شاه از جمله نتیجه‌های انقلاب مشروطیت ایران بود. این مجلس که در نخستین فرمان صادر شده در تشکیل آن (۱۴ جمادی الثانی ۱۳۲۴) نام ویژه‌ای نداشت در فرمان بعدی(یعنی ۱۶ جمادی الثانی) عنوان «مجلس شورای اسلامی» یافت و در آخرین فرمان که به فاصله چهار روز از نخستین آنها صادر شد، «مجلس شورای ملی» نام گرفت. انگیزه‌های سیاسی ناشی از بدبینی مشروطه‌خواهان به دولتمردان از یک‌سو و ترس از تنگ‌نظران به سبب مصادره به مطلوب نام مجلس که به نادیده گرفتن حقوق ملت و…

از فردای انتشار دست‌خط شاه، گفت‌وگو درباره ماهیت مجلس وعده شده آغاز شد. تاریخ‌نگاران و خاطره‌نویسان انقلاب مشروطه که بعدها خاطراتشان را در این‌باره نوشته‌اند، این فرمان را به شکل‌های متفاوتی معنا کرده‌اند.

هادی زنوز استاد اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبایی در نشست تخصصی «اصلاح ساختار بودجه» تاکید کرد: مدیران و ارکان اداره کشور باید از خوش‌بینی‌های غیرمتعارف حذر کنند.

فرمان مشروطیت نقطه عطف تاریخ معاصر ایران است که به دست مظفرالدین‌شاه قاجار در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی امضا و به این ترتیب در سرزمین ایران برای نخستین‌بار حکومت مشروطه تاسیس شد.

نهم مرداد ماه ۱۳۲۱ در کشاکش جنگ جهانی دوم نمایندگان مجلس شورای ملی در یک نشست محرمانه به نخست‌وزیری احمد قوام (قوام‌السلطنه) ابراز تمایل کردند و حسن اسفندیاری رئیس مجلس نظر نمایندگان را به شاه ابلاغ کرد. به این ترتیب دوره سوم نخست‌وزیری قوام‌، یک سال پس از آغاز حکومت محمدرضا پهلوی آغاز شد. قوام ۱۰ مرداد ۱۳۲۱ از سوی مجلس شورای ملی به نخست وزیری رسید و ۱۸ مرداد از مجلس رای اعتماد گرفت‌.

خبر آنلاین: استفاده از اصطلاح جبهه پایداری، تصمیمات سران قوا و تشکر از وزارت اطلاعات از محورهای مطرح شده در صحن مجلس در قالب تذکر و صدور بیانیه بود.

دوره پانزدهم مجلس شورای ملی در ۲۵ تیر ۱۳۲۶ بازگشایی شد و در ۶ مرداد ۱۳۲۸ به پایان رسید. نخستین جلسه رسمی این دوره مجلس نیز در روز ۶ مرداد ۱۳۲۶ برگزار شد.ریاست مجلس پانزدهم در دست رضا حکمت بود.

۲۸ تیـرمـاه ۱۲۸۹ بنـا بـه پیشنهـــاد عضــدالمـلـک، نایب‌السلطنه و تصویب مجلس شورای ملی میرزا‌حسن‌خان مستوفی‌الممالک به ریاست الوزرایــی منصــوب شــد. مستوفی‌الممـالک در ســال ۱۲۸۰ ه.ش به اروپا رفت. پس از پیروزی انقلاب مشروطه به دعوت میرزا‌علی اصغرخان امین‌السلطان به ایران بازگشت و جمعیتی به نام مجمع انسانیت تشکیل داد و به همراه محمد مصدق به فعالیت سیاسی پرداخت. در همین زمان به وزارت جنگ نیز منصوب شد و پس از قتل اتابک در چند کابینه دیگر نیز این سمت را حفظ کرد.

در دوره اول مجلس، ریاست کمیسیون مالیه، بیشتر بر عهده وثوق‌الدوله بود؛ چراکه به گفته مستشارالدوله «چون هم نایب‌رئیس اول بود و هم خود یکی از مستوفی‌های عمده بود.» در سال آخر مجلس هم مدتی حاجی امام‌جمعه خویی، نماینده آذربایجان، ریاست کمیسیون مالیه را عهده‌دار بود که بنا بر گفته خودش، پس از مدت کوتاهی استعفا داد و به درستی روشن نیست که پس از وی چه کسی این سمت را بر عهده گرفت.

حسین علاء یکی از شخصیت‌های سیاسی ایران در دوران پهلوی بود که به سمت‌های مختلفی منصوب شد، از آن جمله می‌توان به سمت وزیر فواید و تجارت، رئیس اداره کل تجارت، وزیر بازرگانی و مدیر کل بانک ملی، نماینده مجلس شورای ملی در دوره‌های مختلف، سفیرکبیر ایران در آمریکا و نخست‌وزیری در دو دوره و وزارت دربار اشاره کرد.

در شرایطی که سلطان و پادشاه با قرار گرفتن در راس همه تصمیمات، به شکلی خودسرانه هرگونه دستوری را مطابق میل خود صادر می‌کرد، چندان دور از ذهن نیست که دستور توقیف یا مصادره اموال اشراف را بدهد. در میان افرادی که به چنین سرنوشتی دچار شدند، شرح داستان آصف‌الدوله شهرت زیادی دارد. آصف‌الدوله که زمانی والی خراسان بود، اموال بسیاری گرد آورده بود. پس از چندی به او خبر دادند که شاه قصد توقیف اموالش را دارد. او نیز خود را به دیوانگی زد. اما پس از فوت او به دستور شاه کل خزانه‌اش مهر و موم شد تا جایی که…

فارس: عضو کمیسیون اجتماعی از تهیه و تدوین سوال نمایندگان از وزیر کار درباره انتصاب رئیس صندوق بازنشستگی کشوری خبر داد.

در روز ۲ تیر ۱۲۸۷ ساختمان مجلس شورای ملی توسط قزاقان مسلح روس به فرماندهی کلنل لیاخوف به توپ بسته شد.

دوم تیرماه ۱۳۱۰ قانون ثبت علائم و اختراعات در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. در ‌ماده یک این قانون آمده بود: «علامت تجارتی عبارت از هر قسم علامتی است اعم از نقش، تصویر رقم، حرف، عبارت، مهر، لفاف و غیر آن که برای امتیاز و‌ تشخیص محصول صنعتی - تجارتی یا فلاحتی اختیار می‌شود.‌ممکن است یک علامت تجارتی برای تشخیص امتیاز محصول جماعتی از زارعان یا ارباب صنعت یا تجار یا محصول یک شهر یا یک ناحیه از‌مملکت اختیار شود.» در ‌ماده ۲ هم تاکید شده بود: «حق استعمال انحصاری علامت تجارتی فقط برای کسی شناخته خواهد…

محمدجواد تندگویان، دومین وزیر نفت ایران پس از انقلاب اسلامی، ۲۴ خرداد ۱۳۲۹ در محله خانی‌آباد تهران زاده شد. پدر او جعفر تندگویان، یک مغازه کفاشی در میدان بهارستان داشت. نزدیکی مغازه جعفر تندگویان به مجلس شورای ملی باعث شده بود که او در جریان‌های سیاسی حضور داشته باشد.

رانت‌داری نهادی کهن و همزاد دولت در ایران بوده است. در سیستم اقتصادی مبتنی بر رانت‌داری، دیوان منبع و مخزن اصلی تجمیع رانت است. درآمدهای رانتی، به‌واسطه کانال‌های منشعب از دیوان، در بین لایه‌های مختلف اجتماعی توزیع می‌شود. تیول، تسعیر، تفاوت عمل و مواجب و مداخل مهم‌ترین کانال‌های توزیع رانت در دوره قاجاریه محسوب می‌شود. اولین مجلس شورای ملی در اقدامی قاطعانه چهار کانال اصلی توزیع رانت را مسدود کرد.

سیدمحمود کاشانی در خبرآنلاین نوشت: با تصویب قانون ۱۱ فروردین ۱۳۰۴ خورشیدی در مجلس شورای ملّی و الزامی شدن به کاربردن نام ماه­های پارسی فروردین، اردیبهشت ... ، دولت مکلّف گردید از نوروز ۱۳۰۴، تاریخ رسمی سالیانه کشور را برپایه روز اول بهار و سال خورشیدی تعیین و آن را در تمام دوایر دولتی اجرا نماید.

در اواخر دوره قاجار، میادین و خیابان‌های جدید محل تلاقی مردم با یکدیگر می‌شود و به محل تظاهرات مردم بدل می‌شود و در راستای آرمان ذهنی مدرنیته انقلابی همچون مشروطه شکل می‌گیرد و سلطنت سخت و استوار را دود کرده، به هوا می‌فرستد و بخش معنایی اندیشه مدرن بر جریان نوسازی سبقت می‌گیرد. شهرهای تبریز و تهران که بیشتر از سایر شهرها تحت‌تاثیر طرح‌های مدرنیزاسیون شهری تغییر داشته‌اند، بیشترین نقش را در انقلاب مشروطه ایفا کرده‌اند.

ایرنا: حجت الاسلام علی سعیدی رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا، با اشاره به نقش اساسی مردم در انقلاب اسلامی گفت: تشکیل مجلس شورای انقلابی یکی از مهمترین وظایف مردم است.

۱۷ اردیبهشت به‌عنوان روز اسناد ملی در ایران نام‌گذاری می‌شود. سابقه نگهداری از اسناد در ایران به دوران هخامنشیان می‌رسد. در دوره قاجاریه از زمان فتحعلی‌شاه، اسناد و مکاتبات و متن فرمان‌ها در دربار نگهداری می‌شد و آرشیو جزو اداره بیوتات به‌شمار می‌رفت.

ايسنا: نظرات شورای نگهبان درباره چند مصوبه مجلس شورای و نامه‌های دیوان عدالت اداری اعلام شد.

مذاکرات مزبور به چگونگی استحصال و فروش نفت ایران از ۲۲ فروردین ۱۳۳۳ با سرپرستی دکتر علی امینی، وزیر اقتصاد و دارایی آغاز شد که منجر به قرارداد کنسرسیوم یا قرارداد امینی - پیج شد. شش ماه پس از این مذاکرات دکتر علی امینی، وزیر دارایی در جمع نمایندگان مجلس سخنرانی و نتایج آن را اعلام کرد. بخشی از سخنان امینی و واکنش نمایندگان مجلس شورای ملی به آن را می‌خوانید:

خبر آنلاین: عبدالحمید زنگنه سیاست‌مدار و استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران در روز ۲۸ اسفند ۱۳۲۹ در حیاط دانشگاه هدف گلوله قرار گرفت.

جنبش ملی شدن صنعت نفت دومین رویداد تاریخ معاصر ایران است که پس از انقلاب مشروطه، مردم را در اجماعی بزرگ در برابر شاه و قدرت‌های خارجی صاحب نفوذ در ایران قرار داد.

۲۴ اسفند ۱۳۵۴ در پی مصوبه مجلس شورای ملی و مجلس سنا مبدأ گاهشماری ایران تغییر کرد و از آن پس تا ۱۱ شهریور ۱۳۵۷ تقویم جدید اعمال شد. تقویم هجری شمسی را نخستین بار عبدالغفارخان نجم‌الدوله از منجمان و مهندسان بزرگ زمان خود و استاد ریاضی مدرسه دارالفنون استخراج کرد.

۱۹ اسفندماه ۱۳۱۲ قانون اجازه تاسیس دانشسراهای مقدماتی و عالی در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. در ماده اول تا پنجم این مصوبه آمده بود: بیست و پنج باب دانشسرای پسرانه و دخترانه طبق ماده اول قانون تربیت معلم در عرض پنج سال در شهرهای ذیل تاسیس خواهد‌شد: طهران، تبریز، اصفهان، شیراز، کرمان، مشهد، رشت، بیرجند، رضائیه(ارومیه)، بروجرد، کرمانشاه، اهواز و یزد. ماده دوم، برای تکمیل دانشسرای عالی پسرانه در سال ۱۳۱۳ باید اولا مدرسه مزبور از دانشکده‌های علوم و ادبیات مجزی و مستقل و دارای پروگرام‌ مخصوصی شود.

آرمان نوشت: جهانبخش محبی‌نیا می گوید: پیامک تهدیدآمیز اخیر از جنوب کشور ارسال شده و به مفهوم پیامک یک جریان و سازماندهی شده نبود. وقتی در حد نخبگان و جریانات سیاسی کشور برخی مسائل رعایت نمی‌شود و این فرهنگ خاصی تقویت می‌شود، این مساله عمومیت پیدا می‌کند و تبدیل به یک اخلاق سیاسی غیرقابل دفاع می‌شود.

محمد مصدق، نخست‌وزیر ایران، نمایندگی چند دوره مجلس شورای ملی، وزارت مالیه، وزارت دادگستری و استانداری فارس و آذربایجان را برای مدتی بر عهده داشت. اما در میان همه این مسوولیت‌ها که اغلب دوران کوتاهی هم داشتند، خدمات او در دوران نخست‌وزیری‌اش بیش از همه چشمگیر و اثرگذار بوده است؛ خدماتی که با سرسختی و سماجت او نهایتا منجر به ملی شدن صنعت نفت ایران شد و لقب «رهبر نهضت ملی‌شدن نفت» را به نامش ثبت کرد.