دنیای اقتصاد-گروه گردشگری:
دمای میانگین کشور در پنج دهه گذشته و با استفاده از درونیابی دادههای دیدهبانی ایستگاههای هواشناسی کشور معرف افزایش دمای دههای تقریبا با شیب ۰.۴ درجه سلسیوس است که به حدود دو برابر آهنگ افزایش جهانی میرسد. این رقم بیانگر گرمایش محیط و تغییر اقلیم کشور با سرعت بیش از میانگین جهانی است. با این حال در همین چند دهه جانمایی صنایع آببر در مناطقی بوده که کمترین دریافت بارش سالانه را دارند.
دنیای اقتصاد-پیمان قناعتیفرد:
شرکتهای بزرگ نفت و گاز متمرکز بر حوزه دریای شمال برنامهای برای توقف عملیاتهای اکتشافی و حفاریهای نفتی، بهمنظور دستیابی به حد مجاز گرمایش جهانی برابر با ۱.۵درجه سانتیگراد ندارند. بهنظر میرسد کشورهایی نظیر نروژ، بریتانیا، آلمان، هلند و دانمارک سیاستهای نفت و گاز خود را با وعدههای آبوهوایی خود در توافق پاریس هماهنگ نکردهاند. در این میان، هرچند دانمارک با کاهش تولید نفت خود به نصف در پنج سالگذشته متمایزتر از سایرین عمل کرده، اما طرفداران محیطزیست در این کشور…
حمید ملازاده:
هشدار اخیر موسسه مالی JPMorganیکی از بزرگترین بانکهای سرمایهگذاری چند ملیتی در آمریکا یادآور چالشهای پیچیده در مسیر گذر از سوختهای فسیلی به منابع انرژی تجدیدپذیر است. این بانک در گزارش استراتژی جهانی انرژی خود، مجموعهای از موانع از جمله افزایش نرخ بهره، فشارهای تورمی و تنشهای ژئوپلیتیک در مناطقی مانند اوکراین و خاورمیانه را برجسته کردهاست. گزارش اخیر نشان میدهد که دستیابی به اهداف انتشار کربنصفر ممکن است به سرمایهگذاری قابلتوجهی در زمان نیاز داشتهباشد؛ بهعبارت ساده این دوره…
دنیایاقتصاد:
تغییرات اقلیمی یکی از چالشهای مهم پیشروی جهان امروز است و تاثیرات آن بر تمام بخشها محسوس است. معدن که نقش تعیینکنندهای در تامین مواد اولیه موردنیاز صنایع مختلف دارد، از تاثیرات تغییرات آبوهوایی در امان نیست. در واقع، صنعت معدن سهم قابلتوجهی در انتشار گازهای گلخانهای دارد که محرک اصلی تغییرات آبوهوایی است.
سیدمحمدقائم ذبیحی/ دانشجوی دکترای اقتصاد منابع دانشگاه فردوسی مشهد
امروزه خواستههای نامحدود بشر و فزونی استفاده از منابع طبیعی و تخریب محیطزیست سبب شده است تا اهمیت و ضرورت توجه به پدیده تغییرات اقلیمی بیش از پیش نمایان شود. پس از انقلاب صنعتی و بلوغ صنایع بزرگ نظیر فولاد، پتروشیمی، سیمان و...، روزبهروز انتشار گازهای گلخانهای (GHG: Greenhouse gas) که بهمراتب برای سلامت بشر مضر هستند در حال افزایش است. یکی از این گازهای انبوه و مضر در زندگی اکنون را بیشک میتوان دیاکسید کربن (CO۲) دانست. CO۲ شامل انتشارات برآمده از احتراق و سوزاندن انرژیهای کثیف نظیر…
تا همین اواخر بسیاری از پژوهشها پیرامون اثرات تغییرات اقلیمی، روی همسویی این پدیده با مهاجرت افراد، نابرابری در جوامع، ناپایداری زمین و آب در اقلیمهای مختلف، تولید غذا و...نظر داشتند؛ مواردی که همه به نحو مستقیم یا غیرمستقیم روی اقتصاد کشورها و کل اقتصاد جهان اثر داشتند. این رویکرد پژوهشی با وجود مزایایی که داشت انفعال بزرگ کشورهای سراسر جهان در زمینه مبارزه با انتشار آلایندهها را در طول سالها رقم زد. حالا اما موج جدید تحقیقات علمی نشان میدهد تغییرات اقلیمی روی بخش عمومی اثر چشمگیری دارد…
مدلهای امروزی تخمین میزنند که تغییرات اقلیمی میتواند به تنهایی تا ۲۲درصد از تولید ناخالص جهان را تا پایان قرن۲۱ از بین ببرد. علاوه بر اثرات تغییرات آبوهوایی بر تولید جهان، تغییرات زیستمحیطی میتواند مستقیما بر بنگاهها، سرمایهگذاران و قانونگذاران اثرات عمیقی بگذارد.
پرهام پهلوان/دانشجوي کارشناسي ارشد اقتصاد انرژي دانشگاه تهران
اثرات تغییرات اقلیمی بر زندگی انسان یک هزینه روزمره است. هزینههای ناشی از تغییرات اقلیمی شروع شده و نمیتوان ادعا کرد که این مشکل آیندگان است. نیمی از جمعیت جهان بهشدت در برابر تغییرات آبوهوایی آسیپپذیر هستند که تهدیدی خیلی جدی برای توسعه و رونق اقتصادی است. مطابق گزارش IPCC ۲۰۲۲ تغییرات اقلیمی آسیبهای قابل توجهی به زندگی، معیشت، سلامت انسان، فرهنگ، طبیعت و تنوع غذایی میزند. میانگین دمای جهانی ۱.۰۹درجه سانتیگراد در مقایسه با سطوح پیش از صنعتی (Preindustrial levels) افزایش یافته…
مهسا مستشار نظامی/ کارشناس ارشد اقتصاد و پژوهشگر اقتصاد انرژی
اعتبارات حاکمیتی به توانایی دولتها در مواجهه با بدهیهایشان اطلاق میشود و یکی از روشهای تامین مالی بدهیهای دولتی، انتشار اوراق قرضه دولتی است. تامین اعتبارات مالی برای پدیده تغییرات اقلیمی نیز امروزه یکی از ضروریترین این اعتبارات است. مرکز پایداری مالی در گزارش سال۲۰۲۱ خود تاکید کرده است که ریسک آب و هوا باید در بودجه بخش دولتی و استراتژیهای مدیریت بدهی گنجانده شود و همچنین متذکر شده است که تغییرات اقلیمی یک ابرروند جهانی برای تهدید حاکمیتهاست و از طریق کانالهای مختلفی از جمله رشد…
گروه بازار نفت: تقاضای جهانی زغالسنگ در سال۲۰۲۳ برخلاف تعهدهای اقلیمی، به سطح بیسابقه ۸.۷میلیاردتن رسید و پیشبینی میشود اگر در سال۲۰۰۰ میلادی اقتصادهای پیشرفته تقریبا ۵۰درصد مصرف جهانی زغالسنگ را به خود اختصاص میدادند، تا سال۲۰۲۶ تنها هند و چین بیش از ۷۰درصد زغالسنگ را مصرف کنند. به گزارش «شانا» به نقل از هفتهنامه بررسی تحولات بینالمللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، تحلیل وضعیت بازار جهانی زغالسنگ که ۲۴مارس ۲۰۲۴ توسط موسسه آمریکایی بلومبرگ…
دنیای اقتصاد – گروه اقتصاد بینالملل:
اکونومیست سرمقاله خود را به چالش گرمایش زمین و پیامدهای آن برای بخش مسکن و همچنین هزینههایی که این پدیده به دولتها و مالکان خانه تحمیل میکند، اختصاص داده است. تحلیلگران این نشریه هشدار میدهند که بیتوجهی به این مساله، تبعات دردناکی برای مردم جهان خواهد داشت. اگر از شما بخواهند درباره نقاطی که در برابر تغییرات آبوهوایی آسیبپذیر هستند فکر کنید، شاید بلافاصله شالیزارهای برنج در بنگلادش یا جزایر کمارتفاع در اقیانوس آرام به ذهن شما خطور کند. اما باید گفت یکی از…
دنیایاقتصاد- حمید ملازاده:
اوایل سالجاری، چندین شرکت سرمایهگذاری با عقبنشینی از وعدههای آبوهوایی خود و سرازیرکردن پولهای هنگفت به پروژههای سوختهای فسیلی، بهرغم اطلاع از تغییرات اقلیمی، خبرساز شدند. آنها دلایل مختلفی از جمله تعهدات قانونی در قبال سهامداران را برای توجیه رویکرد خود ارائه کردند، اما همه آنها میدانند که سرمایهگذاری در سوختهای فسیلی بدون خطر هم نیست. تکمیل پروژههای نفت و گاز زمانبر است و از طرفی محبوبیت انرژیهای تجدیدپذیر روزبهروز بیشتر میشود. بهعلاوه، شرکتهای سوخت فسیلی با…
دنیای اقتصاد-حمید ملازاده:
گزارش سازمان InfluenceMapنشان میدهد که شرکتهای نفت و گاز در سراسر جهان از زمان امضای توافقنامههای آبوهوایی پاریس در سال۲۰۱۶، مسوول انتشار بیش از ۴۰درصد از CO۲ تولیدشده در جهان بودهاند. این گزارش با تجزیه و تحلیل دادههای بزرگترین تولیدکنندگان نفت، گاز، زغالسنگ و سیمان، نشان میدهد که اکثر شرکتهای سوخت فسیلی تولید خود را در هفت سالگذشته به شکلی ناباورانه افزایش دادهاند. حدود ۸۰درصد از انتشار گازهای گلخانهای از سال۲۰۱۶ تا ۲۰۲۲ را میتوان به ۵۷ شرکت و نهاد دولتی مرتبط دانست که…
اقتصاد چرخشی (Circular Economy) که در سالهای اخیر تصویری دادهمحور و عملیاتی از توسعه پایدار ارائه کرده بود، در جهان بعد از کرونا و با وقوع جنگ اوکراین -روسیه، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. با انتشار اولین گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۲، اسناد توسعهای این اقتصاد در سطح ملی و بنگاهی در نقاط مختلف جهان در حال انتشار است. اقتصاد چرخشی، رویکردی برای حفظ و افزایش منابع و کاهش و ازبین بردن پسماندها و ضایعات تعریف شده است. یک اقتصاد چرخشی مواد و محصولات را نگه میدارد و خدمات را تا جای ممکن…
پرهام پهلوان:
نیاز روزافزون جوامع به کاهش آلودگیهای محیطزیستی و ترکیبات گوگرددار (SOX) و منتشرکننده کربن، صنایع مختلف را به مصرف دوباره و چندباره مواد اولیه تشویق کرده است. در الگوهای سنتی مصرف، مواد اولیه به موارد مصرفی دورریختنی تبدیل میشد. به عبارت دیگر، مواد بعد از تغییر شکل و یکبار استفاده به عنوان زباله غیرقابل مصرف شناخته میشدند. این در حالی است که محدودیتهای آلایندههای محیطزیستی و تغییرات اقلیمی صنایع را به سمت استفاده چندباره از مواد اولیه بردهاند. رویکرد اقتصاد چرخهای که…
باشگاه اقتصاددانان :
علاقه به «سازگار کردن سیستم مالی با اهداف توسعه پایدار» در حال افزایش است، اما در این زمینه یک چالش اساسی همچنان باقی است: تصمیمگیرندگان حوزه مالی اطلاعات کافی ندارند. صرف دانستن اینکه تغییر آبوهوایی بد است کافی نیست. بازارها به اطلاعات معتبر و قابل فهمی در مورد چگونگی تبدیل تغییر آبوهوا به خطرات مالی نیاز دارند، بنابراین برای کمک به رفع این شکاف، من به همراه چند تن از همکارانم در پژوهشی به شبیهسازی تاثیر تغییر آبوهوا بر رتبه اعتباری ۱۰۹کشور اقدام کردیم. یافتههای ما نشان داد که تغییر…
در دنیای امروز، تغییرات اقلیمی به چالشی مهم و بزرگ تبدیل شده و در محافل پژوهشی و تخصصی، گفتمانهای علمی بسیاری حول محور اثرات تغییرات اقلیمی بر آینده جهان مطرح شده است. وجوه اثرگذاری تغییرات اقلیمی بر زندگی بشر بسیار متنوع هستند و از نظر اقتصادی این تغییرات بر آینده سازمانها، صنایع و در سطح کلان، دولتها تاثیر میگذارند. اما پرسش اصلی آن است که آیا میتوان تهدیدهای تغییرات اقلیمی را به فرصتی برای تحول و رشد اقتصادی پایدار تبدیل کرد؟ یا بهعبارت دیگر، آیا با پایهریزی و…
اگر محیطزیست ذینفع جدید کسب و کارها بود، آیا باز هم میتوانستیم آن را نادیده بگیریم؟ کسب و کار و محیطزیست بیش از همیشه در حال پیوند با یکدیگر هستند. تغییر قوانین زیستمحیطی در اتحادیه اروپا، ایالات متحده، ژاپن، چین و سایر نقاط جهان، شرکتها را برای پایداری بیش از پیش تحت فشار میگذارد. فارغ از اجبار قانونی، خود شرکتها هم تمایل بیشتری یافتهاند که به اثرات فعالیتهایشان بر جامعه و محیطزیست توجه کنند؛ چرا که متوجه شدهاند بیتفاوتی آنها میتواند به بهای نابودیشان تمام ش…
کمیسیون اروپا با وجود مخالفتهای زیاد، بهدنبال کاهش ۹۰درصدی انتشار کربن اروپا تا ۲۰۴۰ و اجرای راهبرد مدیریت کربن صنعتی برای دستیابی به این هدف است. به گزارش «شانا» به نقل از مدیریت کل امور اوپک، مخالفتهای فزاینده در سطح اروپا با مقررات و سیاستهای سختگیرانه اقلیمی کارساز نشد و کمیسیون اروپا در بیانیهای توصیه کرد اتحادیه اروپا باید هدف جاهطلبانه ۹۰درصدی کاهش انتشار گازهای گلخانهای را تا سال۲۰۴۰ تعیین کند تا در مسیر هدف پیمان سبز (Deal Green) خود برای خالص انتشار صفر تا اواسط…
دانشگاه کیوشو ژاپن در یک پروژه مطالعاتی اعلام کرد برای اینکه ژاپن بهطور موثر به اهداف اقلیمی خود دست یابد، تنها توسعه خودروهای برقی و ممنوعیت فروش خودروهای بنزینی از سال۲۰۳۵ کافی نیست، بلکه باید سیاستهای تشویقی و حمایتی را اجرا کند تا به تولید بیشتر انرژیهای تجدیدپذیر، کربنزدایی فرآیند تولید خودرو و افزایش طول عمر خودروها در ژاپن منجر شود.
در چند سال گذشته اهمیت تغییر اقلیم بیش از پیش مشخص شده است. سال ۲۰۲۳ گرمترین سال ثبتشده در تاریخ بود و بسیاری از نقاط جهان با گرمای بیسابقه دست به گریبان بودند. اما این گرمایش تنها به بالا رفتن دما منحصر نمیشود و پیامدهای تغییر اقلیم دامنه بسیار گستردهتری به خود میگیرد؛ از سیلابهای شدید گرفته تا خشکسالی و آتشسوزی در مناطق جنگلی. به نظر میرسد در طول زمان از خسارات جانی بلایای شدید ناشی از تغییر اقلیم کاسته شده، اما خسارات مالی آنها افزایش پیدا کرده است. در سال گذشته میلادی…
طی روزهای اخیر، خبرهایی مبنی بر احتمال کمیاب شدن چای در بریتانیا منتشر شده. غولهای تولید چای از جمله یورکشایر و تتلی میگویند اختلالات در تامین چای که به دنبال بحران در دریای سرخ پیش آمده، زودگذر و ناچیز است. از سوی دیگر، تغییرات آب و هوایی و ابهامات قانونی باعث اختلال در تولید و تامین کاکائو و قهوه در اروپا شده. آیا مهار بحرانهای ژئوپلیتیک و آب و هوایی ممکن است؟ آیا چای ، قهوه و کاکائو کمیاب خواهند شد؟ چه آیندهای در انتظار این سهگانه جذاب است؟
دنياي اقتصاد:
همای سعادت در آسمان ایران دیده شد و بالاخره ابرها از موانع عبور کردند، بسیاری از شهرهای سرزمین اقوام پس از زمستانی بیبرف و باران ناگهان با توده هوای سردی روبهرو شدند؛ مشهور به وحشی. این توده از شنبه ۵ اسفند آغاز شده و کارشناسان هواشناسی پیشبینی میکنند تا پایان این هفته ادامه دارد. اگر چه قرار بود بر اساس تقویم باستانی در شب چله برف و سرما آغاز شود، اما تغییرات اقلیمی همه معادلات را به هم زد و چند روز مانده به بهار بسیاری از شهرها سپیدپوش شدند.
دنیای اقتصاد -محدثه علیزاده:
تغییرات اقلیمی کرهزمین در سالهای اخیر رشدی نمایی داشته و نشانههای آن بهطور روزافزون قابل مشاهده است. آثار گسترده تغییرات اقلیمی بر بازارهای مالی و شرایط اقتصادی، سیاسی و زیستمحیطی کشورها اهمیت پرداختن به این معضل را دوچندان میکند، بهطوری که پیشبینی میشود تا سال ۲۱۰۰ به دلیل ریسکهای اقلیمی تا ۲۲درصد از تولید ناخالص جهانی از دست برود. یکی از کانالهای اصلی خسارت دیدن شرکتها از شرایط اقلیمی، بازارهای سهام است. افت ارزش سهام شرکتها، کمبود نقدینگی در بعضی صنایع و از دست…
دنیای اقتصاد -گروه بازرگانی:
بخش کشاورزی با چالش جدی در حوزه ذخایر آب و خاک مواجه است. آمارها نشان میدهد که فرسایش خاک ایران ۶برابر میانگین جهانی و نرخ بهرهوری آب، کمتر از ۵۰درصد میانگین منطقه منا است؛ وضعیتی که پایداری امنیت غذایی را تهدید میکند.
تشدید انتشار گازهای گلخانهای و افزایش دمای جهان موجب شده است تا از حدود یکدهه قبل تلاشها برای مهار تغییرات اقلیمی به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند. این موضوع باعث شده تا مساله انتشار کربن و ردپای این آلاینده در اقتصاد به محور کار بسیاری از اقتصادها بدل شود. مالیات کربن، مساله ETS و اعطای سهمیه کربن، ابزارسازیهای مالی پایدار و ایجاد صندوقهای مالی برای تشویق کشورهای جهان به کاهش انتشار آلایندهها از مهمترین روندهایی است که حول محور آلایندهها یک وضعیت اقتصادی ایجاد کرده است. «باشگاه…
آذین شریفی / پژوهشگر دکترای مالی پایدار در دانشگاه تورنتو
اکنون در لحظهای تاریخی قرار داریم؛ نسل ما بهعنوان نخستین نسلی شناخته میشود که با آگاهی کامل از خطرات تغییرات اقلیمی روبهروست و در عین حال، آخرین نسلی است که توانایی دارد روند فعلی را تغییر دهد و اصلاح کند. این چالش بزرگی برای ماست و همزمان، فرصتی استثنایی برای بازیابی پایداری و تعادل در آینده زمین فراهم میآورد؛ چشماندازی که هر یک از ما نقشی در آن داریم.
محمدرضا آریافر / دانشجوی دکترای علوم اقتصادی منابع و انرژی دانشگاه فردوسی مشهد
در سالهای اخیر، با توجه به تغییرات آبوهوایی و نیاز مبرم به کاهش گازهای گلخانهای، مفهوم مالیات کربن بهعنوان یکی از راهکارهای اصلی برای محدود کردن انتشار این گازها و تشویق به استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. ایران با دارا بودن منابع غنی انرژی مانند نفت و گاز، نیازمند تحولی عمیق در سیاستهای انرژی خود است و مالیات کربن به عنوان یکی از ابزارهای موثر در این راستا مطرح میشود.