ابهامات سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی

دنیای‌اقتصاد- حمید ملازاده : اوایل سال‌جاری، چندین شرکت‌‌‌‌‌‌ سرمایه‌گذاری با عقب‌نشینی از وعده‌‌‌‌‌‌های آب‌و‌هوایی خود و سرازیر‌کردن پول‌های هنگفت به پروژه‌های سوخت‌های فسیلی، به‌رغم اطلاع از تغییرات اقلیمی، خبرساز شدند. آنها دلایل مختلفی از جمله تعهدات قانونی در قبال سهامداران را برای توجیه رویکرد خود ارائه کردند، اما همه آنها می‌دانند که سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی بدون خطر هم نیست. تکمیل پروژه‌های نفت و گاز زمانبر است و از طرفی محبوبیت انرژی‌های تجدیدپذیر روزبه‌روز بیشتر می‌شود. به‌علاوه، شرکت‌های سوخت فسیلی با دعوی قضایی مواجه هستند و برای سوددهی به کمک دولت نیاز دارند. از سوی دیگر، انرژی پاک در حال ارزان‌تر‌شدن است و فرصت‌های سرمایه‌گذاری خوبی را به‌وجود آورده است. تحلیلگران بر این باورند که سرمایه‌گذاران باید در مورد سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی تجدیدنظر کنند و گزینه‌‌‌‌‌‌های پاک‌‌‌‌‌‌تری را درنظر بگیرند، زیرا همه‌چیز در حال تغییر است.

اوایل سال‌جاری، درگرم‌ترین ماه فوریه تاریخ، چندین غول سرمایه‌گذاری برجسته از جمله JPMorgan Chase، State Street، BlackRock و Pimco، با عقب‌نشینی از تعهدات جاه‌‌‌‌‌‌طلبانه‌‌‌‌‌‌شان در زمینه مبازه با تغییرات آب‌‌‌‌‌‌وهوایی، تیتر خبرها شدند. به‌رغم اجماع علمی گسترده در مورد وجود تغییرات آب‌و‌هوایی و پیامدهای وخیم آن، رهبران این شرکت‌ها که مجموعا بیش از ۱۵‌تریلیون دلار دارایی را مدیریت می‌کنند، توجیهات مختلفی را برای اقدام ضد‌زیست‌محیطی خود ارائه کردند. برخی به تعهدات قانونی به سهامداران اشاره و استدلال کردند که انجام تعهدات آب‌و‌هوایی با وظایف امانتداری آنها در تضاد است. برخی دیگر ادعا کردند که استانداردهای آب‌و‌هوایی موجود آنها مشکلی ندارد، درحالی‌که برخی دیگر صرفا حق خود را برای اولویت‌دادن به تصمیمات تجاری بر نگرانی‌های زیست‌محیطی برجسته کردند.

خطرات و ابهامات

با این حال، به‌رغم تمام جذابیت‌های موجود در سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی، خطرات و ابهامات قابل‌توجهی وجود دارد، درحالی‌که سودآوری فوری صنعت نفت و گاز ممکن است فریبنده به‌نظر برسد، به‌ویژه درمیان تنش‌های ژئوپلیتیک و سودهای فزاینده، بررسی دقیق‌تر، شکنندگی پایه و اساس آن را آشکار می‌کند.  یکی از نگرانی‌های اصلی مربوط به زمان‌بندی طولانی پروژه‌های نفت و گاز است. این سرمایه‌گذاری‌ها معمولا به سال‌ها، اگر نه دهه‌‌‌‌‌‌ها زمان نیاز دارند تا به نتیجه برسند، به این معنی که سرمایه‌گذاران اساسا روی تقاضای بالا برای سوخت‌های فسیلی در درازمدت ریسک می‌کنند، با این حال روندهای نوظهور، مانند پیشرفت‌های سریع در فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر و تغییر ترجیحات مصرف‌کننده، امکان‌پذیر‌بودن چنین پیش‌بینی‌ها را زیر سوال می‌برد. علاوه‌بر این، مدل تجاری متعارف شرکت‌های سوخت فسیلی با چالش‌های فزاینده‌ای مواجه است.

کشف سایت‌های حفاری پرهزینه

کاهش ذخایر نفتی که به‌راحتی در دسترس هستند، شرکت‌ها را مجبور کرده تا به سراغ کشف سایت‌های حفاری پرهزینه و پرخطر بروند و این استراتژی سودآوری آنها را تحت‌الشعاع قرار داده‌است. علاوه‌بر این، مراجع قانونی و مدافعان محیط‌زیست به‌طور فزاینده‌ای شرکت‌های نفتی را به‌خاطر نقششان در تشدید تغییرات آب‌و‌هوایی زیر فشار قرار داده‌اند. بدهی‌های قانونی، همراه با اتکای شدید صنعت به یارانه‌های دولتی، لایه دیگری از پیچیدگی را به چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز اضافه می‌کند. در مقابل، صنعت انرژی پاک در حال تجربه تحولی قابل‌توجه است. نوآوری‌های فناوری منجر به کاهش قابل‌توجه هزینه منابع انرژی تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی شده و آنها را به‌طور فزاینده‌ای در بازار رقابتی کرده‌است، در نتیجه سرمایه‌گذاری در انرژی پاک نه‌تنها با اهداف زیست‌محیطی و اجتماعی همسو می‌شود، بلکه فرصت‌های مالی قانع‌کننده‌ای را نیز ارائه می‌دهد.

مدافعان اقدامات اقلیمی، در ۱۲سال‌گذشته از هیچ حرکتی جهت ترغیب شرکت‌های بزرگ به‌منظور سرمایه‌گذاری مسوولانه دریغ نکرده و همواره بر نیاز سرمایه‌گذاران برای انطباق با واقعیت‌های در حال تحول تاکید کرده‌اند. صرف‌نظر از موضع فردی در مورد حمایت از آب و هوا، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری محتاطانه نیاز به ارزیابی مجدد ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی دارد. همان‌طور که اقتصاددان مشهور هربرت استاین گفته است: «اگر چیزی نتواند برای همیشه ادامه یابد، متوقف خواهد شد.» در واقع، شرط‌‌‌‌‌‌بندی بر سیطره دائمی سوخت‌های فسیلی، ریسکی نامطمئن است که سرمایه‌گذاران محتاط را بر آن می‌دارد تا با توجه به پویایی بازار، تصمیمات کلان خود را مورد تجدیدنظر قرار دهند.