ویژه نامه سراسری سومین نمایشگاه سنگ مشهد

• سنگ بزرگ برداریم

  گفته می شود سهم ایران از تجارت جهانی سنگ چیزی در حدود نیم درصد بیشتر نیست. آیا سنگ ایران مشتری ندارد؟ خیر، اتفاقا کاملا برعکس! بافت و جنس سنگ ایرانی برای خریداران جهانی از کیفیت مناسبی برخوردار است و اتفاقا به دلیل حجم بالای تقاضا در مناطق آسیای میانه و کشورهای همسایه، پتانسیل صادراتی و ارزآوری بسیار مناسبی دارد. با این حال به نظر می‌رسد آنقدر که در دنیا برای این محصول خدادادی سر و دست می‌شکنند، در کشور خودمان به این مقوله مهم توجه چندانی نمی‌شود و کم‌توجهی به صنعت سنگ در بین مسوولان پررنگ‌تر است. دلایل عدم رشد سنگ ایرانی در جهان را باید در همین بی‌توجهی‌ها جست‌وجو کرد.

• فرصت‌های منطقه‌ای برای توسعه صنعت سنگ ایران

  

  بازار سنگ ایران در سه دهه اخیر، به تدریج با توجه به افزایش ظرفیت‌‌‌های استخراج، تولید و فرآوری و به‌روز کردن تکنولوژی، در ابعاد داخلی و خارجی از رونق مناسبی برخوردار شده است. طی۲۰ سال اخیر، تعدادی از کارخانه‌‌‌های فرآوری سنگ‌ایران با هدف افزایش کیفیت به تکنولوژی روز دنیا تجهیز شدند، اما به‌‌‌رغم نوسازی در تجهیزات، نتوانستیم سهم واقعی خود را در بازار این کالا داشته باشیم که مهم‌ترین دلایل آن رکود در بازار مسکن از سال ۹۲ تاکنون در بازارهای داخلی و عدم‌سرمایه‌گذاری صحیح برای ورود به بازارهای خارجی است. از این رو، توسعه صنعت سنگ در ایران و برون‌رفت از وضعیت نامطلوب موجود، نیازمند دو تغییر اساسی در ابتدای امر است. نخست، تغییر نگاه دولت به بخش معدن و به عبارت دیگر در اولویت قرار گرفتن ایجاد اشتغال و افزایش تولید به جای درآمدزایی صرف و نگاه کاسب‌کارانه به حوزه معدن است. دوم؛ استانداردسازی و بهینه کردن این صنعت است. در هر حال باید به اصلاح ساختار کارخانه‌‌‌های سنگبری کشور با حمایت دولت یا با جلب و جذب سرمایه‌گذاران خارجی آن هم با اصلاح قوانین و مقررات لازم و ایجاد بستر مناسب دست یافت. این در حالی است که حداقل زیرساخت‌‌‌های لازم برای حضور در بازارهای جهانی برای صنعت سنگ ایران فراهم است و با به کارگیری مزیت طبیعی، تنوع رنگ و حجم بالای ذخایر معادن سنگ موجود می‌‌توان صنعت سنگ کشور را صاحب وضعیت منحصر به فردی در عرصه جهانی کرد. در گفت‌وگو با بهرام شکوری، رئیس انجمن سنگ ایران به بررسی ظرفیت‌های بازارهای منطقه‌ای در توسعه صادرات سنگ ایران پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

• نقش سنگ‌های ساختمانی در معماری

  

  نقش سنگ در معماری و به ویژه معماری داخلی ساختمان‌ها، بسیار پررنگ است. سنگ به عنوان یکی از اصلی ترین و ماندگارترین عناصر در آثار معماری و بناهای تاریخی دیده می‌شود. این سنگ‌ها توسط دست‌های انسانی تبدیل شده و خود را به صورت یک آثار هنری زیبا و ماندگار جلوه گر ساخته است.

• تداوم رکود در صنعت سنگ

  

  از آنجا که کشور ما یکی از بزرگترین مصرف کننده های سنگ ساختمانی در دنیا است و از سنگ به عنوان یکی از مهمترین پوشش ها در ساختمان استفاده می شود، لذا از اوایل دهه ۸۰ به بعد، هر روز بر تعداد تولیدکنندگان این محصول افزوده شده است. سنگ از آن دسته محصولاتی است که از استخراج تا تولید، فرآوری و صادرات، چرخه اقتصادی عظیمی را ایجاد و زمینه اشتغال انبوهی را فراهم می‌کند. نگاه ملی به این صنعت در کنار رفع موانع قانونی و تسهیل صادرات، می‌تواند سهم ایران به عنوان یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان در زمینه منابع معدنی را افزایش دهد، اما چالش‌های پیش روی این صنعت از جمله تحریم‌ها و تعارضات قانونی، صنعتگران این عرصه را با نگرانی‌هایی مواجه کرده‌ است. طی سال های گذشته صنعت سنگ نیز مانند بسیاری از صنایع دیگر با معضلات و بحران های ناشی از تحریم و مسائل اقتصادی روبه رو بوده است. از جمله این چالش ها می توان به ماشین‌آلات فرسوده و عدم دسترسی به تکنولوژی‌های جدید، دشواری حمل و نقل، محدودیت در صادرات و نقل و انتقال پول اشاره کرد. در کنار این مسائل، رکود صنعت ساخت و ساز در کشور نیز در سالیان اخیر به این چالش ها دامن زده است. متاسفانه وضعیت ساخت و ساز در داخل کشور هیچگاه ثبات نداشته است؛ از این رو در هر دوره زمانی که ساخت و ساز داخل با رکود مواجه بوده است، به طور مستقیم و به شکل گسترده ای بازار سنگ را تحت تاثیر قرار داده است. در چنین شرایطی تولیدکنندگان داخلی و صادرکنندگان محصولات سنگ کشور با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می کنند. در همین راستا گفت و گوی دنیای اقتصاد با سامان اسماعیلی، مدیرعامل شرکت سنگ ماهان در خصوص وضعیت و چالش های این صنعت در پی می‌آید.

• توجه ویژه بازیگران جهانی به سنگ ایران

  

  سومین دوره نمایشگاه صنعت سنگ مشهد در حالی برگزار می‌شود که تحلیلگران معتقدند این صنعت نیازمند اتخاذ روش‌های جدید برای توسعه و ارتقای ظرفیت‌های تولید و صادرات است. فعالان این صنعت با اشاره به ظرفیت‌هایی که در حوزه اشتغال و ارزآوری سنگ برای کشور وجود دارد می‌گویند چالش‌های متعددی وجود دارد که به‌روزرسانی این ظرفیت‌ها و بهره‌برداری از آنها را به تاخیر می‌اندازد که از آن جمله می‌توان به عدم‌استفاده از روش‌‌‌های مدرن و فناوری‌‌‌های مناسب که به کاهش تولید و بهره‌‌‌وری منجر می‌شود، مقیاس تولید نامناسب، نبود بانک بزرگ و جامع اطلاعات مربوط به تولید، مصرف، واردات، صادرات، عرضه، تقاضا، قیمت، بازیافت، ذخیره، ذخیره‌معادن با توجه به شرایط موجود، تنگناهای مالی، مشکلات مربوط به منابع انسانی و بهره‌‌‌وری پایین و واردات و صادرات و ضعف در برنامه‌‌‌ریزی و سازماندهی مناسب برای صادرات و ورود به بازارهای جدید اشاره کرد.

• سنگ‌بنای ارتباطات ایران و آسیای‌میانه از مسیر آستانه

  

  ایران به‏خصوص بعد از تحریم‏ها به طور مشخص به دنبال ایجاد روابط پایدار با کشورهای منطقه و به‏خصوص کشورهای همسایه بوده و این سیاست به عنوان بخشی از راهبرد دولت‏های ما برای کاهش آثار تحریم‏هاست. در این میان آسیای میانه به‏خصوص در چند سال گذشته از جایگاه بسیار خوبی در میان سیاستگذاران و دولتمردان ایرانی برخوردار شده است که به‏رغم اندازه کوچکی که در اقتصاد جهانی دارند اما اولا کشورهای در حال توسعه با رشد مناسب هستند و ثانیا دروازه‏هایی برای ایجاد ارتباط با سایر نقاط دنیا ایجاد می‏کنند. در این بین قزاقستان در سه سال گذشته مورد توجه ویژه ایران قرار گرفته و حالا فعالان صنعت سنگ ایران نیز معتقدند می‏توان روی این بازار سرمایه‏گذاری کرد. در این رابطه در گفت‏وگو با امیر عابدی رئیس اتاق بازرگانی ایران و قزاقستان به بررسی ظرفیت‏هایی که صنعت سنگ ایران در ایجاد ارتباط بین تهران و آستانه پرداخته شده است که در ادامه می‏خوانید.

• آسیب‌شناسی شکاف ظرفیت‌ها و فعلیت‌ها در صنعت سنگ ایران

  به رغم آنکه سهم ایران از منابع سنگ تزئینی بسیار بالاست، اما حضور ما در بازارهای جهانی و سهم ما از تجارت جهانی این محصول ناچیز و کمتر از نیم‌درصد است که نشان‌دهنده مشکلات متعدد در این حوزه است. این در حالی است که ظرفیت‌های ایران در معادن تراورتن بسیار قوی‌تر از آن چیزی است که به فعلیت رسیده است.

• فرصت‌های مغفول سنگ ایرانی در بازارهای جهانی

  استان خراسان با دارا بودن حدود ۱۴۰ معدن سنگ فعال و ۳۰۰ مجموعه صنعتی فرآوری در حوزه سنگ ساختمانی، یکی از استان‌های سرآمد در این حوزه با بالاترین میزان تنوع است که باعث شده تا استان‌های دیگر نیز خریدار محصول سنگ این استان باشند. از سوی دیگر بیشترین مصرف سنگ ساختمانی که در حوزه ساخت‌وساز به کار می‌رود به استان خراسان اختصاص دارد که از این منظر رتبه اول فروش سنگ ساختمانی در کشور به این استان اختصاص دارد.

• ۲۰۲۵ سال خوبی در حوزه ساختمان ترکمنستان است

  

  رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان گفت: اواخر ۲۰۲۴ و سال ۲۰۲۵ سال خوبی در حوزه ساختمان و به تبع آن حوزه سنگ خواهد بود. در حال حاضر رونق خوبی در ساختمان‌سازی کشور ترکمنستان در حال شکل‌‌‌‌گیری است و در صنعت سنگ نیز تاثیرگذار خواهد بود.

• توسعه صادرات سنگ، نیازمند نقشه راه

  طی سه دهه اخیر، محبوبیت سنگ ایران در جهان قابل‌توجه بوده و رتبه پنجم تولید سنگ را در جهان دارد، اما ارزش صادرات سنگ ساختمانی طی سالیان اخیر قابل‌توجه نبوده و این مساله نشان از وجود برخی ضعف‌‌‌ها و موانع در این مسیر است. به گزارش «دنیای اقتصاد» با وجود اینکه ظرفیت صنعت سنگ در کشور ۳۰میلیون تن است، اما کمتر از ۵۰درصد آن استفاده می‌شود.

• سند برنامه راهبردی مجتمع سنگ آهن سنگان با رویکرد توسعه پایدار رونمایی شد

  علی رسولیان مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان در مراسم رونمایی از سند برنامه راهبردی مجتمع (افق ۱۴۰۷) با بیان اینکه این سند نقشه راه آینده مجتمع را ترسیم می‌کند، گفت: "مأموریت اصلی مجتمع سنگ آهن سنگان، ایجاد ارزش افزوده از طریق اکتشاف، استخراج و فرآوری بهره‌ور و پایدار سنگ آهن و سایر مواد معدنی در محدوده شرق کشور و ایفای نقش کلیدی در زنجیره ارزش فولاد کشور است." رسولیان با اشاره به چشم‌انداز مجتمع در افق ۱۴۰۷، افزود: «در این چشم‌انداز، مجتمع سنگ آهن سنگان به عنوان یک سازمان متعالی و ارزش‌آفرین، نقش محوری در تأمین ۳۰ درصد سنگ آهن مورد نیاز زنجیره فولاد کشور ایفا خواهد کرد.»

• چالش های تجارت و نوآوری های حوزه ساخت و تولید سنگ های ساختمانی ایران

  کشور ایران به دلیل داشتن شرایط محیطی مناسب از جمله شرایط مناسب زمین شناسی و جغرافیایی متنوع و داشتن پوسته‌ای ناهمگن، از نظر مواد معدنی غنی است و می‌توان گفت به‌طور تقریبی از تمامی مواد معدنی دنیا برخوردار است. حدود یک چهارم معادنی که تاکنون در کشور ایران شناخته شده است، سنگ‌های ساختمانی هستند. این معادن شامل ۵۴ درصد مرمریت، ۲۰ درصد گرانیت، ۱۵ درصد سنگ چینی، ۱۰ درصد تراورتن و یک درصد مرمر است. این مسأله زمانی بیشتر حایز اهمیت می‌شود که پی به تنوع فوق العاده موجود در نوع سنگ‌های استخراجی از این معادن می‌بریم.

• تجربه بدترین روزهای صنعت سنگ از زمان جنگ

  

  صنعت سنگ نیز مانند سایر صنایع معدنی هم خانواده خود و سایر صنایع موجود در کشور با چالش‌های متعددی روبه رو است. در خلال یک دهه گذشته بسیاری از صنایع به دلایل متعدد با عارضه‌های گوناگون دست به گریبان بوده و هستند. بسیاری از صنایع تعطیل شده‌اند و بسیاری دیگر با نصف ظرفیت خود مشغول به فعالیت هستند با این حال صنایع کوچک و متوسط که صنعت سنگ نیز جزو این موارد هستند کمتر از سایرین در برابر این مشکلات توان مقابله دارند. متاسفانه هر قدر مشکلات خارجی فشار بیشتری بر دولت و درآمدهای دولتی وارد کرده، به همان نسبت نیز دولت بر این صنایع فشار وارد کرده و در نتیجه بدون توجه به توان فعالان این صنایع، با افزایش هزینه‌های گوناگون، مشکلات بزرگ‌تری ایجاد کرده است. در گفت‌وگو با جمشید مولایی رئیس هیات‌مدیره انجمن معدنداران استان اصفهان ‏‏‌و مدیرعامل شرکت صنایع سنگ خورشید آسیا به بررسی مشکلاتی پرداخته‌ایم که بسیاری از این صنایع با آنها روبه‌رو هستند.

• فرصتی برای معرفی توانمندی‌های صنعت سنگ ساختمانی

  

  فعالان صنعت سنگ معتقدند یکی از چالش‌های جدی در این صنعت ناآشنایی بازیگران این حوزه با موضوعات روز و تاکید بر روش‌های سنتی در صنعت و بازار است. این ضعف نه از باب ناآگاهی فعالان صنعت، بلکه به دلیل چالش‌های مالی و هزینه‌ای موجود و آثار تحریم‌ها بر ورود تکنولوژی‌های روز و دانش فنی است که باعث شده امکانات جدید وارد کشور نشود. از سوی دیگر قوانین و مقررات سختگیرانه دولتی و عوارض و محدودیت‌های موجود همگی عامل این مشکلات بوده و هستند.

• سنگ‌اندازی تحریم‏‏‌ها در مسیر صنعت سنگ

  

  سهم کشور ما از بازار سنگ دنیا بسیار ناچیز و کمتر از نیم‌‌‌درصد است و این در حالی است که می‌توانیم این سهم را تا میزان قابل‌‌‌توجهی ارتقا دهیم. عوامل متعددی اجازه نداده تا در بازارهای جهانی حضور پیدا کنیم که منشأ بسیاری از این عوامل را باید در تحریم‌‌‌های بین‌المللی جست‌وجو کرد. وجود تحریم‌‌‌ها علاوه بر اثری که در جذب سرمایه‌گذاران جهانی در این صنعت به همراه داشته مانع از ورود تجهیزات و ماشین‌‌‌آلات و صادرات محصول نیز شده است و این در حالی است که سنگ نه محصولی خاص و قابل استفاده در فعالیت‌‌‌های هسته‌‌‌ای است و نه حجم مبادلات آنقدر بالاست که کشورهای تحریم کننده به آن به چشم یک فرصت برای کور شدن منابع ارزی نگاه کنند.