در گفت‌‌‌وگو با دبیرکل انجمن سنگ ایران چالشهای بین‌المللی حضور در بازارهای جهانی بررسی شد
سنگ‌اندازی تحریم‌‌‌ها در مسیر صنعت سنگ
اما تحریم‌‌‌ها به دلیل اثرات مستقیم و غیرمستقیمی که بر این صنعت به همراه دارند مانع از رشد و توسعه این صنعت شدهاند؛ مشکلاتی که در حوزه ارز و نقل و انتقالات مالی در حوزه تجارت سنگ ایجاد شده یکی از این نمونه‌هاست. از سوی دیگر رشد شدید هزینههای تولید باعث شده بخش‌خصوصی برای استفاده از همه فرصتهای این صنعت با چالش روبه رو باشد. در گفت‌‌‌وگویی با دکتر زیبا یزدانی، دبیرکل انجمن سنگ ایران به بررسی مشکلاتی پرداخته‌‌‌ایم که باعث شده حضور و سهم کشور در بازارهای جهانی اندک باشد. این گفت‌‌‌وگو را در ادامه می‌‌‌خوانید.
وضعیت کلی صنعت سنگ در سال گذشته و چند ماهی که از سال‌جاری گذشته چگونه بوده و چشم‌‌‌انداز این صنعت را تا پایان سال چگونه ارزیابی می‌‌‌کنید؟
صنعت سنگ در سال گذشته حال و روز چندان خوبی نداشت و در این چند ماه که از سال می‌‌‌گذرد هم تمام تلاش خود را برای بقا به کار گرفته است. سال گذشته از بازار ۳۳میلیارد دلاری دنیا تنها توانستیم ۱۴۳ میلیون دلار یعنی سهم ۰.۴۳ درصدی را به خود اختصاص دهیم که با وجود منابع بی‌‌‌نظیر و ذخایر بسیار خوب، این سهم از بازار بسیار ناچیز است.
سیاستهای حمایتی دولت در این بخش تا چه حد پاسخگو بوده و آیا حمایت موثری از سمت دولت صورت می‌گیرد؟
شاید سوال بهتر این باشد که «سیاستهای حمایتی دولت در این بخش تا چه حد پاسخگو خواهد بود»، زیرا تاکنون دولت سیاست حمایتی برای صنعت سنگ در نظر نداشته است. با این حال و با تغییر دولت، انتظار می‌‌‌رود سیاستهای حمایتی دولت در بخش صنعت سنگ، به منظور تقویت این صنعت و رفع موانع موجود برنامهریزی شود. این سیاست‌‌‌‌ها شامل تسهیلات مالی، حمایت‌‌‌‌های قانونی و توسعه زیرساخت‌‌‌‌هاست. ارائه وام‌‌‌‌های کم‌‌‌‌بهره و تسهیلات مالی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ به منظور بهبود نقدینگی و سرمایه‌گذاری برای تکنولوژی‌‌‌‌های جدید، تسهیل فرآیند صدور مجوزهای استخراج معادن و کاهش بوروکراسی‌‌‌‌های اداری، مشخص بودن فرآیند دریافت حقوق دولتی معادن و اجتناب از اعمال‌نظرهای سلیقه‌ای، سرمایه‌گذاری در بهبود زیرساختهای حمل‌‌‌ونقل و لجستیک به منظور کاهش هزینههای انتقال و تسهیل فرآیند صادرات، ارائه مشوق‌‌‌‌ها و یارانه‌‌‌‌های صادراتی برای تشویق تولیدکنندگان به افزایش صادرات و ورود به بازارهای جدید و حمایت از برنامههای آموزشی و تحقیقاتی به منظور ارتقای دانش فنی و تخصصی نیروی کار در صنعت سنگ، می‌تواند باعث رشد و توسعه این صنعت شود.
تحریم‌‌‌ها چه سهمی در مشکلات این صنعت دارد و دولت جدید در راستای توسعه و تسهیل شدن مسائل این صنعت می‌تواند چه اتفاقاتی را رقم بزند؟
تحریمهای بین‌المللی همچنان چالش بزرگی برای صنعت سنگ ایران است و مانع از دسترسی به بازارهای جهانی و تکنولوژی‌‌‌‌های مدرن می‌شود. نوسانات نرخ ارز باعث عدم‌‌‌ثبات اقتصادی و ایجاد مشکلات فراوان در تعیین قیمت‌های صادراتی شده و برای بهبود کیفیت محصولات و افزایش بهره‌‌‌‌وری، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیق و توسعه وجود دارد. برای رقابت با کشورهایی مانند ایتالیا، چین و ترکیه، ایران نیاز به بهبود کیفیت محصولات، ارتقای تکنولوژی و کاهش هزینههای تولید دارد و امید است دولت جدید این مسیرها را هموار کند، مسائل صنعت سنگ را بشناسد و تصمیمات و برنامه‌‌‌ها را تحت ایجاد یک سیستم و با همکاری و همفکری اجزای سیستم بگیرد.
دولت نباید نگاه درآمدزایی به صنعت سنگ داشته باشد و به جای آن زاویه نگاه را تغییر داده به صنعت سنگ به عنوان یک بخش تاثیرگذار در کاهش نرخ بیکاری کشور و همچنین ایجاد ارزش بنگرد. سنگهای ایران به اندازه‌‌‌ای جذاب و گوناگون هستند که بتوانند چشمان هر بیننده‌‌‌ای را در جهان خیره کنند.
آیا می‌توان امیدوار بود که در منطقه به تولید و صادرکننده جدی سنگ تبدیل شویم؟
بله، به طور قطع به یقین این پتانسیل در صنعت سنگ کشور وجود دارد و اگر زیرساختهای آن فراهم شود و دولت‌‌‌ها و نهادهای سیاستگذار در این راستا گام بردارند تحقق این امر بسیار دست یافتنی است. همچنان که ترکیه، کشور همسایه ما طی یک استراتژی منظم به چنین جایگاهی دست یافت؛ در صورتیکه کشور ما به مراتب از مزیت رقابتی در میزان و تنوع سنگهای گروه آهکی برخوردار است، اما نیازمند زیرساخت و حمایت هستیم.
آیا در سال‌‌‌های اخیر با توجه به ورود بخش خصوصی به این حوزه، در میزان و حجم تولید این محصول تغییراتی به وجود آمده است؟ نقش بخش‌خصوصی در این صنعت را شرح دهید.
نقش بخش‌خصوصی در صنعت سنگ ایران بسیار پررنگ و تاثیرگذار است. این بخش با سرمایه‌گذاری در ماشینآلات و تکنولوژی‌‌‌‌های پیشرفته، فرآیند استخراج و فرآوری سنگ را بهبود بخشیده و بهره‌‌‌‌وری را افزایش داده است و با کشف و بهره‌‌‌‌برداری از معادن جدید، ظرفیت تولید سنگهای ساختمانی را افزایش داده است. این توسعه به افزایش تنوع محصولات و تامین نیازهای مختلف بازار داخلی و خارجی کمک کرده است. شرکت‌های خصوصی با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D)، به بهبود فرآیندهای تولید و ایجاد محصولات جدید پرداخته‌‌‌‌اند. این نوآوری‌‌‌‌ها باعث افزایش رقابت‌‌‌‌پذیری در بازارهای بین‌المللی و همچنین باعث ایجاد فرصتهای شغلی جدید و بهبود وضعیت اشتغال در مناطق مختلف کشور شده است. بسیاری از معادن و کارخانه‌‌‌‌های فرآوری سنگ در مناطق محروم واقع شدهاند که اشتغال‌زایی در این مناطق از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. شرکت‌های خصوصی با افزایش کیفیت محصولات و بهبود بسته‌‌‌‌بندی و بازاریابی، توانسته‌‌‌‌اند به بازارهای جدیدی دست یابند و صادرات سنگهای ایران را افزایش دهند. این امر به ورود ارز به کشور و تقویت اقتصادی کمک کرده است. این بخش در برخی موارد با اجرای برنامههای مسوولیت اجتماعی، به بهبود شرایط زندگی و توسعه پایدار در جوامع محلی پرداخته و اقداماتی از جمله حمایت از آموزش، بهداشت و زیرساختهای محلی انجام داده است. اما نکته قابل‌‌‌توجه این است که با وجود تمام تلاش‌ها به دلیل عدم‌‌‌یکپارچگی و کافی نبودن توان اثرگذاری مجموعه‌‌‌هایی که این اقدامات را انجام دادند در سطح کلان، تغییر چشمگیری در بهبود وضعیت صنعت سنگ ایجاد نشده است.
برنامههای انجمن صنعت سنگ در سال‌جاری چیست؟
انجمن سنگ ایران به عنوان تنها تشکل رسمی فراگیر کشوری که وظیفه حمایت و هماهنگی بین فعالان این صنعت را بر عهده دارد با هدف ارتقای کیفیت، افزایش بهره‌‌‌‌وری، توسعه بازارها و بهبود زیرساخت‌‌‌‌ها برنامههای کوتاه مدت و میان مدت را تدوین کرده که شامل محورهای زیر است:
بازاریابی بین‌المللی: انجمن با برنامهریزی برای حضور در نمایشگاه‌‌‌‌های بین‌المللی و بازاریابی هدفمند، قصد دارد صادرات سنگهای ساختمانی ایران را افزایش دهد.
انعقاد قراردادهای تجاری: تلاش برای بستن قراردادهای تجاری با کشورهای هدف به منظور تسهیل صادرات و افزایش تعاملات تجاری.
تدوین و اجرای استانداردهای جدید: انجمن، برنامهریزی کرده است تا با همکاری موسسات تحقیقاتی سازمان استاندارد، استانداردهای جدیدی را برای استخراج و فرآوری سنگ تدوین و اجرایی کند و هم اکنون کارگروه TC۳۲۷ برای تدوین استانداردهای حوزه سنگ ساختمانی در ISO به وضعیت فعال تبدیل شده است.
آموزش و توانمندسازی نیروی کار: برگزاری دوره‌‌‌‌های آموزشی و کارگاه‌‌‌‌های تخصصی به منظور ارتقای مهارت‌‌‌‌ها و دانش فنی نیروی کار در صنعت سنگ.
سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌‌‌‌های نوین: تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌‌‌‌های جدید و مدرن برای بهبود فرآیندهای استخراج و فرآوری سنگ.
پژوهش و نوآوری: ایجاد کارگروه تحقیق و پژوهش با در دستور کار قرار دادن مسائل و مشکلات زیرساختی و ارائه راهکار با تکیه بر توان علمی فرزندان کشور.
ایجاد شبکه‌‌‌‌های همکاری: انجمن در حال مذاکره با انجمن‌‌‌‌ها و سازمان‌های بین‌المللی صنعت سنگ برای ایجاد شبکه‌‌‌‌های همکاری و تبادل دانش و تجربیات است.
برگزاری کنفرانس‌‌‌‌ها و سمینارها: برگزاری کنفرانس‌‌‌‌ها و سمینارهای بین‌المللی به منظور افزایش تعاملات و تبادل اطلاعات بین فعالان صنعت سنگ.
کمپین‌‌‌‌های تبلیغاتی: اجرای کمپین‌‌‌‌های تبلیغاتی و بازاریابی به منظور ارتقای برندینگ سنگهای ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی.
استفاده از رسانه‌‌‌‌های دیجیتال: بهره‌‌‌‌گیری از رسانه‌‌‌‌های دیجیتال و شبکه‌‌‌‌های اجتماعی برای تبلیغ و معرفی سنگ ایران و محصولات سنگی ایران.
امیدوار هستیم نتیجه تمام این تلاش‌ها رونق صنعت سنگ ایران و توسعه کسب و کارهای این حوزه باشد.
