ویژه نامه سراسری حمل و نقل

• رکـود در صنعـت حمـل و نقـل

• مسیر یکپارچه

  

  صنعت لجستیک حلقه‌ای استراتژیک در توسعه ملی کشورهاست. در نگاهی به ۱۰۰ شرکت برتر جهان و کشورهای پیشرفته متوجه می‌شویم که سهم شرکت‌های لجستیک در میان شرکت‌های برتر روند رو به رشدی دارد. پژوهشگران معتقدند که هرچه صنعت لجستیک کارآمدتر و اثربخش‌تر باشد قدرت رقابت‌پذیری بیشتری را در بازار بین‌المللی برای صنایع کشورها ایجاد می‌کند.

• حمل‌ونقل ایمن

  

  حمل‌ونقل یکی از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به فرآیند توسعه اقتصادی-اجتماعی است. از این‌رو همان‌طور که این صنعت یکی از اصلی‌ترین ارکانِ زیربنایی کشورهای پیشرفته و درحال توسعه به‌شمار می‌آید در ایران نیز به عنوان یک رکن حیاتی همواره مورد توجه خاص بوده است.

• چرخه سودآوری

  

  طبق اسناد بالادستی انتظار می‌رود نظام اقتصادی و اعمال حاکمیت دولت به نحوی باشد که مجموعه فعالیت‌های اقتصادی جامعه در راستای رفع نیاز جامعه قرار گیرند و حتی‌المقدور به وسیله مردم و با مداخله کمتر دولت صورت پذیرد و فعالیت‌های بخش غیردولتی دارای سودآوری یا تحت حمایت باشد تا چرخه این فعالیت‌ها به صورت مطلوب عمل کند. همچنین تامین یارانه یا جبران بخشی از هزینه‌ها از سوی دولت باید به فعالیت‌هایی تخصیص یابد که به انتفاع عمومی، اصلاح الگوی مصرف، توسعه مناطق مستعد، تعمیم عدالت و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر منجر شود.

• فرصت‌ها و چالش‌های بخش ریلی

  

  چالش‌های سرمایه‌گذاری در بخش ریلی را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد: دولت، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و وزارت راه. از منظر دولت بخش ریلی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های حمل‌ونقل است که از بعد مصرف گازوئیل پاک و کم‌هزینه است. بخش ریلی همیشه مورد توجه دولت‌ها بوده و در همه برنامه‌های پنج‌ساله مورد توجه قرار گرفته است اما در مرحله اجرا آن توفیقاتی که باید را نداشته است.

• غربالگری پروژه

  

  طولانی شدن پروژه‌های عمرانی و راهسازی کشور یکی از مهم‌ترین ضعف‌های موجود در صنعت عمران و آبادی کشور است زیرا علاوه بر صرف منابع مالی بیشتر عوارضی همچون ایجاد تورم و افزایش قیمت‌ها، عدم امکان بهره‌برداری از پروژه‌ها را به همراه دارد. رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در شهریورماه سال جاری با حضور در گفت‌وگوی ویژه خبری اعلام کردند که حدود سه هزار همت (هزار میلیارد تومان) پروژه‌های نیمه‌کاره در سطح کشور وجود دارد که مطابق گزارش‌های عمر متوسط اجرای پروژه‌ها ۹/ ۱۶ سال است، فقط با توجه به این عمر متوسط می‌توان به دلیل عمده گران شدن پروژه‌های عمرانی پی برد.

• سود خالص شرکت‌های عملیاتی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در نیمه اول سال، معادل پیش‌بینی کل سال ۱۴۰۱

• پیشتاز صادرات

  تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده آمریکا علیه اقتصاد ایران همچنان پابرجاست و بخش‌های مختلف اقتصاد ایران را دربر گرفته است؛ هر چند که بعد از سال‌های مداوم تحریم، بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی راه خود را پیدا کرده و به شیوه‌های متنوع، به فراخور موانعی که دشمن برای آنها ایجاد می‌کند، سد راه را می‌شکنند و مسیر حرکت خود را بازطراحی می‌کنند. حالا ناوگان ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان خط دوم دفاعی کشور، بعد از ثبت رکوردهای به یادماندنی در سال ۱۴۰۰، مسیر رشد و بالندگی خود را در سال ۱۴۰۱ هم ادامه داده و در این مسیر به نقش‌آفرینی خود در پشتیبانی از تجار و بازرگانان و برنامه‌های دولت برای فتح بازارهای تجاری ادامه می‌دهد. آمارهای منتشرشده از عملکرد کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در نیمه اول سال جاری به خوبی نشان از این جهش در عملکرد و به موازات آن برنامه‌ریزی برای روزهای روشن دارد؛ به‌خصوص اینکه توسعه ناوگان نیز یکی از بخش‌هایی است که طی ماه‌های گذشته به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی در برنامه‌ریزی‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران مطرح بوده و زمینه را برای انعقاد قراردادهایی برای ساخت شناورها و کشتی‌های چندمنظوره مهیا کرده است.

• بحران راهداری

  

  شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای در هر کشور، نقشی حیاتی در اقتصاد آن جامعه بازی می‌کند، از‌این‌رو شرایط فیزیکی زیرساخت‌ها بسیار مهم است. بدون شک، بدون نگهداری کافی و به موقع، آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها و راه‌های برون‌شهری به شدت دچار زوال و تخریب خواهند شد که این امر به بیشتر شدن هزینه بهره‌برداری وسایل نقلیه، افزایش تعداد تصادفات و کاهش اعتماد به خدمات حمل‌ونقل منجر می‌شود. وقتی عملیات تعمیر و نگهداری به‌موقع انجام نشود، نیاز به بهسازی و حتی بازسازی گسترده‌ای خواهد بود که اغلب هزینه‌ای بیشتر از تعمیر و نگهداری ساده‌ای که می‌توانست زودتر انجام شود، دربر خواهد داشت. مراقبت از شبکه موجود و نگهداری آن در شرایط مطلوب امر مهمی بوده و اغلب در تخصیص بودجه‌های جدید دارای اولویت است.

• لجستیک فناورانه

  

  ابهامات زیادی در خصوص اصطلاح «لجستیک» وجود دارد. برخی آن را به عنوان فرآیند حمل‌ونقل می‌شناسند و برخی دیگر آن را زنجیره تامین می‌دانند. لجستیک را می‌توان به عنوان هنر مدیریت زنجیره تامین و علم مدیریت و کنترل جریان کالاها، اطلاعات و سایر منابع مانند انرژی و افراد بین نقطه مبدأ و نقطه مصرف به منظور برآوردن نیازهای مشتریان تعریف کرد. لجستیک شامل یکپارچه‌سازی اطلاعات، حمل‌ونقل، موجودی، انبارداری، حمل‌ونقل مواد و بسته‌بندی است.

• گزارش یک زمینگیری

  

  هفتم تیر امسال پرواز هواپیمایی قشم‌ایر در مسیر مشهد به مسقط به دلیل نقص فنی مجبور به بازگشت به فرودگاه و فرود اضطراری شد. این خبر وقتی مهم می‌شود که بدانیم تنها این ششمین نقص فنی گزارش‌شده هواپیماهای کشور تنها در طول ۱۰ روز اول آن ماه است. آماری که نشان از وضعیت رو به وخامت صنعت حمل‌ونقل هوایی ایران داشته و دارد.

• نوسازی ناوگان هوایی

• رفع موانع بخش خصوصی

  

  اهمیت و جایگاه راه‌های مواصلاتی به عنوان زیرساخت مهم و کلیدی در توسعه پایدار کشور بر کسی پوشیده نیست و مسلماً فرآیند توسعه اقتصادی-اجتماعی با عبور از پل مستحکمی به نام حمل‌ونقل امکان‌پذیر است. از این‌رو همانند سایر کشورهای در حال توسعه، در ایران نیز صنعت حمل‌ونقل به عنوان یکی از ارکان حیاتی و زیربنایی در توسعه کشور، همواره موردتوجه خاص بوده و هست. از دیرباز توسعه شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای، جزو وظایف دولت و حاکمیت به شمار می‌رود. اهمیت بالای این زیرساخت در فرآیند توسعه و نقش آن در رشد سایر بخش‌های اقتصادی موردتوجه قرار گرفته است. از سوی دیگر افزایش سطح خدمت‌رسانی به عموم مردم و ارتقای شاخص‌های محیطی و اجتماعی از دیگر دلایلی است که توسعه شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای را ضروری می‌سازد. این اهمیت همواره حاکمیت را بر آن می‌دارد تا برای حفظ، تقویت و توسعه این زیرساخت‌ها تدابیر مناسبی اندیشه کند.

• اجبار چرخش به هواپیمای روسی

  

  صنعت حمل‌ونقل هوایی در سال‌های گذشته در خط مقدم تحریم‌ها بوده است. در این راستا به دلیل وابستگی به کشورهای غربی زیرساخت‌های حمل‌ونقل هوایی؛ بیشترین صدمات را از ناحیه تحریم‌ها دید. البته صنعت حمل‌ونقل هوایی در کشور توانست در بخش‌های مختلف از تاثیرهای ناشی از تحریم‌ها استفاده کند و بخشی از آنها را به فرصت تبدیل کند. به عنوان مثال در بخش مهندسی و فنی و تعمیرات هواپیما توانستیم تا حدود زیادی از این قضیه استفاده کنیم و تا حدودی به خودکفایی رسیدیم. البته ناوگانی هم هست که مربوط به ۲۰ سال گذشته بود و اکنون فرسوده به حساب می‌آید. به هر حال اکنون ما از بازار هواپیماهای جدید عقب مانده‌ایم و نتیجه می‌گیریم تحریم‌ها اثرات مستقیم خود را بر این صنعت گذاشته است. باید بپذیریم که بخشی از ناوگان ما اکنون زمینگیر است. با توجه به مواردی که مطرح شد صنعت هوایی حمل‌ونقل کشور زیان قابل‌توجهی از تحریم‌ها متحمل شد. بعضاً بخشی از سرمایه در این صنعت به دلیل نداشتن یکی دو قطعه زمینگیر شده و وارد چرخه اقتصادی و تجاری نشده است.

• صنعت ‌گران هوانوردی

  

  صنعت هوانوردی صنعت ‌گرانی محسوب می‌شود. باید بدانیم که اگر می‌خواهیم صنعت پویایی داشته باشیم باید هزینه آن را هم بپردازیم. با وجود ۲۰ ایرلاین، در حال حاضر ۱۱۵ فروند هواپیما در ناوگان فعال هستند. بر اساس گفته سازمان هواپیمایی ۱۷۳ فروند هواپیمای فعال در ناوگان وجود دارد. البته از این تعداد عملاً ۱۱۵ فروند هواپیما توانایی پرواز دارند. در حال حاضر در کشور ما ۲۰ ایرلاین و ۱۱۵ فروند هواپیمای فعال وجود دارد و دوره انتظار برای خرید بلیت هواپیما به ۱۵ روز تا یک ماه رسیده است و به نوعی بلیت گیر نمی‌آید. سال گذشته زمانی که دولت بر سر کار آمد، بر اساس آمار رسمی سازمان هواپیمایی، در ناوگان هوایی کشور ۱۶۴ فروند هواپیمای فعال وجود داشت، نه ۷۰ فروند هواپیما که گفته شده است. اما در این مدت به دلیل محدودیت‌هایی که وزارت راه و شهرسازی برای صنعت حمل‌ونقل هوایی ایجاد کرد و فشاری که در سال گذشته برای کاهش ۱۵درصدی بلیت هواپیما وارد آورد باعث تضعیف توان ناوگان هوایی شد.

• بی‌نصیب از دریا

  

  یکی از مولفه‌های اصلی قدرت از گذشته، ثروت بوده است. تولید ثروت نیز به تجارت مرتبط می‌شود و تجارت سودآور نیز به حمل‌ونقل دریایی ختم می‌شود؛ چراکه احجام عظیمی را می‌توان به ارزان‌ترین شیوه جابه‌جا کرد و کار تجارت را با شرایط بهتری انجام داد؛ همان‌طور که در جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم نیز بحث سیطره دریایی خودنمایی می‌کرد و کشورها به خاطر اینکه بتوانند سهم ثروت خود را افزایش بدهند، با هم درگیری‌های بسیار بزرگ و خونینی داشته‌اند.