اجبار چرخش به هواپیمای روسی
چگونه میتوان ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور را نجات داد؟
بازسازی قطعات
در بخش قطعات، توانستیم یکسری از قطعات داخلی قالب‌های داخلی هواپیما و حتی الکترونیکی شرکت‌های مختلف را بازسازی کنیم ولی در نهایت صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور نمی‌تواند بی‌نیاز از کشورهای دیگر عمل کند. در دنیا ساخت هواپیما و قطعات آن این‌طور نیست که یک کشور به‌صورت انفرادی کاری انجام دهد. مثلاً بوئینگ و ایرباس هر دو قطعات مورد نظر خود را از شرکت‌های قطعه‌سازی سایر نقاط دنیا تامین می‌کنند. بنابراین ساخت هواپیما این‌طور نیست که فقط یک کشور کل قطعات را بسازد. حتی روسیه هم برای ساخت سوخو را ممکن است از چین یا اروپا قطعات مورد نیاز را وارد کند. چون این صنعت پیچیده است و وابستگی بین کشورها برای ساخت قطعات هواپیما وجود دارد.
راه‌های ممکن در دوران تحریم
به نظر می‌رسد که اکنون شرایط همکاری ایران با روسیه هموار شده باشد. ما در زمان‌های مختلف پیشنهادهای مختلفی را در صنعت حمل‌ونقل هوایی به دولت می‌دهیم. در دوره اول برجام در دولت حسن روحانی پیشنهاد ما این بود که دولت به جای خرید هواپیمای نو، خرید هواپیماهای دست دوم را در دستور کار قرار دهد. آن زمان پیش‌بینی ما بر این بود که این دوره ماه‌عسل برجام کوتاه باشد و از این فرصت اندک که برای ما به وجود آمده هواپیمای دست دوم خریداری کنیم. متاسفانه تصمیم‌گیران در آن زمان به این موضوع توجه نکردند. اگر به این موضوع توجه می‌شد در آن زمان می‌توانستیم انقلاب بزرگی در صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور به وجود بیاوریم. این تحولات از دو جهت امکان‌پذیر بود. ابتدا زیرساخت و تعمیرات هواپیماهای بالای ۱۰ تا ۱۵ سال که بستر آن در کشور تقریباً آماده بود. سپس اینکه قیمت هواپیمای نو بسیار مناسب‌تر بود. برای مثال اگر می‌خواستیم یک ایرباس ۳۲۰ بخریم می‌توانستیم به جای آن پنج ایرباس با عمر متوسط ۷ تا ۱۰ سال بخریم و از پولی که داشتیم نهایت استفاده را ببریم و از طرفی هم شرایط تعمیر و نگهداری در کشور راحت‌تر بود.
فرصت برای روسیه
همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادم اکنون فرصتی برای همکاری با روسیه وجود دارد. چون اکنون یکسری مراودات با روسیه داریم که برای شرایط امروز به کار می‌آید. البته من هرگز خرید هواپیماهای روسی را پیشنهاد نمی‌کنم. در واقع پیشنهاد نمی‌کنم که حمل‌ونقل هوایی را از ناوگان غربی به ناوگان شرقی بسپاریم. ولی اکنون چاره دیگری هم وجود ندارد بنابراین می‌توانیم در پروازهای میان‌برد یا کوتاه‌برد از هواپیماهای سوخو ۱۰۰ روسیه استفاده کنیم. در شرایط امروز که این تحریم‌های مضاعف پیش آمده است شرکت‌های غربی به ما قطعه و هواپیما نمی‌دهند. بنابراین می‌توانیم از حالا که مراوداتمان با روسیه بهتر شده از این بستر استفاده کرده و مثلاً از روسیه هواپیمای سوخو ۱۰۰ بگیریم و بتوانیم بخشی از ماموریت‌های کوتاه‌برد داخلی کشور را انجام دهیم. این پیشنهاد امروز است شاید اگر دو سال قبل این سوال مطرح می‌شد یا دو سال بعد این سوال مطرح شود شرایط فرق کند چون شرایط سیاسی ما در منطقه شرایط حساسی است و باید بر اساس آن شرایط حساس، بتوانیم بهترین بهره‌برداری را داشته باشیم. این امر به ویژه برای صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور دارای اهمیت است.
چرا هواپیمای روسی قابل اعتماد نیست
اگر بخواهم به این سوال پاسخ دهم که چرا هواپیمای غربی را به نمونه شرقی آن ترجیح می‌دهم، باید بگویم به این جهت که تکنولوژی که هواپیماهای غربی دارند مانند ایرباس و بوئینگ قابل مقایسه با هواپیمای شرقی نیست چون آنها از لحاظ کیفیت، ایمنی و تکنولوژی در سطح بسیار بالاتری قرار دارند و ما نمی‌توانیم شرایط آنها را تغییر بدهیم. اکنون که در شرایط موجود حالت تحمیلی پیش آمده است، چاره‌ای نداریم برای اینکه چرخ این صنعت بتواند بچرخد و ما می‌توانیم از این ظرفیت هم استفاده کنیم. تازه البته اینکه روسیه کمکی به ما بکند یا نه اما و اگر دارد. این پیشنهادهایی است که اکثراً کارشناس‌ها می‌دهند و به قول معروف لنگه‌کفشی در بیابان نعمت است. بنابراین شخصاً در این چارچوب مطرح کرده‌ام. در غیر این صورت استفاده از هواپیما و قطعات روسی از نظر تکنولوژی و ایمنی به هیچ عنوان پیشنهاد کارشناسان و متخصصان این صنعت نیست.
پیشنهادهای دیگر
در مقاطع مختلف وقتی صنایع کشور در معرض تحریم قرار گرفته‌اند، در ایران به طرق مختلف تحریم‌ها دور زده شده است. این اتفاق می‌تواند در مورد قطعات هواپیما هم رخ دهد، یعنی اکنون ما چاره‌ای نداریم جز اینکه از این روش استفاده کنیم. بخشی از سرمایه ملی کشور ما اکنون در حال خاک خوردن است که به خاطر یک یا دو قطعه قابل استفاده نیست. اکنون باید از هر طریقی که شده از کشورهای مختلف یا هر راهی که امکانش وجود دارد بتوانیم سرمایه‌هایی را که راکد است عملیاتی کنیم. دومین راه این است که بتوانیم خرید هم داشته باشیم. خرید هواپیماهایی با عمر متوسط ۷ تا ۱۰ سال و حتی ۱۵ سال. در واقع نباید دوباره سراغ خرید هواپیماهای نو برویم که با ساختار ما جور نباشد. خرید هواپیماهای ۷ تا ۱۰ساله از نظر اقتصادی برای ما به‌صرفه است و زیرساخت آن هم برای ما فراهم‌تر است و قیمت پایین‌تری دارد. با این راه‌حلی که دادم می‌توانیم به‌صورت موقت مسکنی ایجاد کنیم که به موجب آن بتوانیم بحران‌هایی را که پیش‌رو داریم به شکلی پشت سر بگذاریم.
