بررسی‌ها نشان می‌دهد به‌رغم سابقه تاریخی شهر تهران و وجود تعداد قابل توجهی از جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی، ورزشی، تفریحی و ... در این شهر، صنعت گردشگری نقش چندانی در کسب درآمد شهری به نفع اداره هزینه‌های شهر و ایجاد درآمد پایدار برای آن ندارد؛ در متون تاریخی، پیشینه زندگی در شهر تهران به دوران نوسنگی نسبت داده شده است؛ براساس کاوش‌های باستان شناسی، علائم حیات در ۷ هزار سال قبل در این شهر کشف شده است؛ کشف اسکلت‌های ۷ هزار ساله و ابزارهای سنگی تهران قدیم نشانه‌ای از سابقه تاریخی سکونت در این شهر است؛ براساس متون تاریخی و پیشینه سکونت در تهران در اوایل قرن هفتم، ویرانی شهر باستانی ری و مهاجرت ساکنان آن به تهران منجر به انتقال فرهنگ، دانش و سبک زندگی مردمان این شهر به پایتخت شد؛ تهران در دوره قاجار و از سوی بنیان‌گذار این سلسله به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد و از آن پس تاکنون به عنوان کانون اداری، سیاسی و اقتصادی ایران از اهمیت بسیاری برخوردار شد؛ ادامه حیات شهر تهران به عنوان پایتخت و قلب اداری سیاسی کشور در کنار غفلت از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی این شهر در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته، باعث شد جاذبه‌های گردشگری تهران آن طور که باید مورد توجه قرار نگیرد و این صنعت به‌رغم وجود ظرفیت‌های قابل توجه، متناسب با امکانات و پتانسیل‌های خود در این حوزه رشد و توسعه نیافت.

کارشناسان حوزه گردشگری شهری طی سال‌های گذشته تاکنون در حالی توسعه گردشگری در پایتخت را به عنوان یک ضرورت مهم و به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع ایجاد درآمدهای پایدار مورد تاکید قرار داده‌اند که در این زمینه دست‌کم پیمایش ۱۰ گام عمده در راستای رفع نارسایی‌ها و موانع موجود در مسیر توسعه صنعت گردشگری در پایتخت را مورد تاکید قرار می‌دهند؛ شواهد نشان می‌دهد یکی از اصلی‌ترین موانع توسعه گردشگری در شهر تهران به عنوان یکی از منابع کسب درآمد پایدار در شهر وابستگی شدید مدیریت شهری به درآمدهای حاصل از ساخت وساز طی سال‌های گذشته بوده است؛ طی سال‌های اخیر دست‌کم ۵۰ درصد از درآمد شهر از محل فروش تراکم، تغییر کاربری، عوارض ساخت‌وساز و صدور پروانه‌های ساختمانی و ... (درآمدهای حاصل از ساخت وساز در شهر) حاصل شده است و در برخی سال‌ها این میزان بیش از ۵۰ درصد بوده است؛ «تغییر رویکرد به سمت توسعه صنعت گردشگری در پایتخت به عنوان یک منبع کسب درآمد پایدار» و اولویت بخشی به توسعه این صنعت در شهر گام اولی است که از سوی کارشناسان شهری در این زمینه مورد تاکید قرار دارد؛ این در حالی است که نبود مدیریت یکپارچه شهری در حوزه گردشگری پایتخت نیز از دیگر موانع توسعه این صنعت در شهر تهران بوده است.

کارشناسان می‌گویند لازم است تدابیری اندیشیده شود تا «مدیریت یکپارچه شهری در حوزه گردشگری» ایجاد شود و اقداماتی که در این زمینه در شهر تهران لازم الاجراست از سوی یک مجموعه مدیریتی واحد انجام شود؛ این در حالی است که طی سال‌های اخیر اقدامات مجموعه میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری تهران گاه به موازات یکدیگر و در برخی موارد به صورت متفاوت و بعضا متضاد پیگیری شده است. سومین ضرورت مهم در این زمینه، «حل چالش کمبود مراکز اقامتی، هتل‌ها، مسافرخانه‌ها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی» است. نه تنها در شهر تهران بلکه در سایر شهرهای تاریخی و توریستی هم‌اکنون این معضل به چشم می‌خورد؛ لازم است تمهیدات و مشوق‌هایی از سوی شهرداری‌ها از جمله شهرداری تهران برای افزایش سرمایه‌گذاری برای ساخت هتل‌ها و اقامت‌گاه‌های برخوردار از استانداردهای جهانی برای اسکان گردشگران داخلی و خارجی در نظر گرفته شود تا بخشی از سرمایه‌های موجود به این سمت جذب شود. «معضل تردد در شهر و کمبود پارکینگ» از دیگر موانع توسعه بازار تفریح گردشگری در شهر تهران بنا بر اعلام کارشناسان شهری است. کارشناسان معتقدند ترافیک شدید در معابر شهری پایتخت همچون خیابان‌ها و بزرگراه‌ها از موانع توسعه تهرانگردی و کاهش جاذبه شهر تهران برای گردشگران است؛ لازم است مدیریت شهری تهران نسبت به رفع این مشکلات به صورت ساختاری و اساسی اقداماتی موثر انجام دهد.

در شرایط فعلی وجود ترافیک سنگین، دشواری در رفت و آمد در شهر تهران و نبود فضای کافی برای پارک خودروها پیرامون مراکز تفریحی و تاریخی، توسعه گردشگری در شهر تهران حتی در سطح شهری را با دشواری مواجه کرده است. «کمبود فضاهای گذران اوقات فراغت در شهر تهران» یکی دیگر از این موانع است که باید حل و فصل شود؛ هم‌اکنون بخش قابل توجهی از اوقات فراغت شهروندان و گردشگران تهرانی صرف پرسه‌زنی‌های بی‌هدف در مراکز تجاری می‌شود؛ این رفت وآمدها اگر چه در برخی موارد منجر به خرید از این مراکز می‌شود، اما نمی‌توان از آن به عنوان گردشگری با قصد خرید یاد کرد؛ عمده این آمد و شدها به مراکز تجاری به دلیل فقر فضاهای گذران اوقات فراغت صورت می‌گیرد؛ «گران بودن گردشگری در شهر تهران در مقایسه با سایر شهرها» از دیگر موانع توسعه گردشگری است؛ همان‌گونه که سکونت در شهر تهران از سکونت در سایر شهرهای کشور گران‌تر است گذران اوقات فراغت در این شهر نیز از سایر شهرها پرهزینه‌تر است؛ این هزینه‌ها شامل هزینه‌های رفت‌وآمد و حمل و نقل، اسکان در هتل‌ها و مراکز اقامتی، رستوران‌ها و حتی هزینه بازدید از مراکز تاریخی و تفریحی است.

«اطلاع‌رسانی و تبلیغات گسترده در خصوص جاذبه‌های گردشگری پایتخت» از دیگر ضرورت‌هایی است که در این زمینه مورد تاکید قرار دارد. کارشناسان شهری معتقدند به رغم برخورداری شهر تهران از جاذبه‌های فراوان تاریخی، فرهنگی، تفریحی و ... اطلاع‌رسانی دقیقی در این زمینه حتی در سطح شهر نیز انجام نشده است. طوری‌که در بسیاری موارد حتی شهروندان ساکن در پایتخت نیز از وجود بسیاری از این جاذبه‌ها بی‌اطلاع هستند. «حفظ و احیای بناهای تاریخی و همچنین افزایش منابع  و جاذبه‌های گردشگری» از دیگر اقدامات موثر در این زمینه است. کارشناسان همچنین بر ضرورت «طراحی و اجرای سیستم‌های حمل و نقل سریع، آسان و ارزان‌قیمت با قابلیت دسترسی به مراکز تاریخی، فرهنگی و گردشگری تهران» به عنوان یک اقدام مهم برای توسعه صنعت گردشگری در پایتخت تاکید دارند.

اخبار مرتبط