فقر

پرهام پهلوان: «باشگاه اقتصاددانان» دنیای اقتصاد در این پرونده به بررسی ریشه‌ها و پیچیدگی‌های فقر در جهان، از دلایل تاریخی و جغرافیایی گرفته تا نقش فرهنگ، سیاست و نهادها، پرداخته است. در این رویکرد با نگاهی به تاریخ توسعه‌یافتگی، بررسی شد که چگونه برخی جوامع با ایجاد نهادهای کارآمد و سیاست‌های درست، مسیری برای توسعه پیدا کردند در‌حالی‌که برخی دیگر به دلیل نهادهای استخراجی در تله‌های فقر و استعمار گرفتار شدند.

دنیای اقتصاد: با برخورداری از یک صادرات ۲۵۰میلیارد دلاری در سال، مسیر صنعتی شدن ترکیه حاوی نکات ارزنده‌ای برای ایران است. به اعتقاد کارشناسان، آنچه در این سال‌ها ایران تجربه کرده «صنعتی شدن نارس» است؛ موضوعی که بیش از کمبود منابع مالی و سرمایه، به‌دلیل فقدان یک استراتژی رقم خورده است. اقتصاددانان همچنین تاکید دارند آن چیزی که در اقتصاد ایران به‌عنوان سیاست صنعتی تعریف شده، استراتژی جایگزینی واردات است که تا زمان حال همچنان سیاست مسلط است و البته شاهد پررنگ شدن استراتژی خودکفایی به جای استراتژی جایگزینی…

در مقاله قبل داستان تاریخ توسعه‌‌‌یافتگی به‌‌‌صورت اجمالی بیان شد، در این مقاله به عمده دلایلی که بیشتر شهروندان برخی از کشورها همچنان در فقر شدید به‌‌‌سر می‌‌‌برند می‌‌‌پردازیم. پر واضح است که فقر یک مساله ساده با یک یا دو راه‌‌‌حل نیست. همان‌گونه که قبلا نیز بیان شد، این موضوعی بسیار پیچیده با راه‌‌‌حل‌‌‌های پیچیده و وابسته به هم در بخش‌های مختلف یک جامعه است.

توسعه اقتصادی همواره یکی از دل‌مشغولی‌های اصلی هر اقتصاددان یا سیاستگذاری بوده است. مفهومی که شاید پاسخ یکتایی هم نداشته‌ باشد. در طول تاریخ و در بازه‌های زمانی متفاوت، هر کشور و جامعه‌‌ای، گاه با توسعه یا عدم توسعه مواجه شده که کلید رسیدن به موفقیت در این موضوع مشخصا آشکار نشده است. حال سوال اصلی ما این است که چرا برخی کشورها توسعه پیدا می‌کنند و برخی خیر! پس از بررسی تاریخی روند توسعه اقتصادی در میان کشورها می‌توان بیان کرد که این فرآیند به‌شدت متاثر از مجموعه‌ای از عوامل جغرافیایی، تاریخی،…

دنیای اقتصاد: طبق گزارش یونیسف و موسسه آماری ترکیه، حدود ۷میلیون کودک فقیر در این کشور زندگی می‌کنند. بحران فقر کودکان در ترکیه به‌طور مستقیم با تورم بی‌سابقه این کشور مرتبط است. نرخ تورم که در اکتبر ۲۰۲۲ به ۸۵درصد رسید، هزینه‌های زندگی را افزایش داده و تامین نیازهای اولیه را برای خانواده‌های فقیر و حتی با درآمد متوسط دشوار کرده است. کودکان در محله‌های فقیرنشین مانند تارلباشی، به‌جای حضور در مدارس، مجبور به کار هستند.

نابرابری در جهان عرب فقط مساله‌ای درباره فقر شدید یا ثروت شدید نیست، مشکل جدی وجود ثروت شدید در کنار فقر شدید است. این مقاله از منظر تحلیل فقر و پلوتونومی (تمرکز ثروت در دستان گروهی اندک) قطب‌بندی شدید بین فقرا که از طردشدگی و محرومیت رنج می‌برند و افراد بسیار ثروتمند را که قدرت و نفوذ زیادی در نظام‌های اقتصادی و سیاسی دارند، نشان می‌دهد.

در دهه اخیر مشکلات اجتماعی بسیار پیچیده تر شده است. فقر، شکاف های اجتماعی و اختلاف طبقاتی و نارسائی های بهداشتی به صورت معضلاتی جهان شمول رخ می نماید و شیوه های قدیمی مواجهه با این چالش ها دیگر چندان کارامد نیست. سازمان های خیریه و مردم نهاد نیز به تنهایی از توان کافی برای تاثیر گذاری بر این اولویت ها برخوردار نیستند زیرا از سویی دو دلیل ریشه ای لختی و نابهره ور بودن ذاتی سازمان های دولتی و محدودیت های منابع آنها موجب ناتوانیشان در حل ریشه ای چالش های اجتماعی می شود و از سوی دیگر وابستگی…

اکوایران: بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از توزیع درآمد در سال ۱۴۰۲، سهم دهک اول و دوم هزینه‌ای از هزینه کل کشور ۵.۹۵ درصد بوده است.

خانه ملت: نمایندگان مجلس در جریان بررسی بخش هزینه ای لایحه بودجه با حذف دهک های پر درآمد موافقت کرده و منابع حاصل از آن را به منظور کاهش فقر به خانوارهای دچار فقر شدید اختصاص دادند.

دستیار ویژه رییس جمهور در امور اجتماعی گفت: ارتقای سمن‌ها و نهادهای میانجی با جدیت و اولویت در دولت چهاردهم دنبال می‌شود. علی ربیعی روز چهارشنبه در نشست هم‌اندیشی سازمان‌های مردم نهاد در استانداری اصفهان افزود: سازمان‌های مردم نهاد و نهادهای میانجی باید کمک کنند تا دولت در کنار مردم قرار بگیرد.

دنیای اقتصاد-کیوان حسین وند: سیکل فقر و ثروت، از جمله موضوعاتی است که به‌صورت خاص، بر آینده افراد اعم از ثروتمند یا فقیر اثر می‌گذارد و حتی می‌تواند تعیین‏‏‏‌کننده مسیر آینده آنها باشد. تله فقر (سم بولز و همکاران، ۲۰۰۶) تداوم شرایطی را موجب می‌شود که افراد امکان دستیابی به آن دسته از خصیصه‏‏‏‌هایی که موجب موفقیت آنها در طول زندگی می‌شود را ندارند؛ به‌عنوان نمونه، افراد فقیر از سلامت پایینی برخوردارند و سطح کالری مورد‌نیاز روزانه را دریافت نمی‌کنند که این خود سبب کمبود توان آنها در کار و تحصیل می‌شود؛ به‌علاوه افراد فقیر…

داریوش مجد: بررسی شاخص‌های فقر درایران نشان می دهد علی‌رغم درگیری نهادهاوسازمان‌های مختلف بامسئله فقر،این پدیده همچنان یکی ازجدی‌ترین معضلات کشور است.

«سرمایه‌گذاری چگونه می‌تواند به سامان‌دهی صنعت و معدن ایران کمک کند؟» پاسخ به این پرسش با نگاهی به گذار ۲۰۰ساله از ورود صنایع ماشینی به این سرزمین و البته در عصر حاضر با ورود موجی از تحریم‌های مالی، تجاری و بانکی از دهه ‌۲۰۱۰ چندان ساده نیست.

رییس سازمان بهزیستی کشور گفت: باید سالمندان به‌خوبی رصد شوند که نیازها و خواسته‌های آنان ازجمله خدمات، بیمه و بیماری و وضعیت خانواری آن‌ها مورد ارزیابی قرار بگیرد. یک مرجع دارای صلاحیت هم باید حضور داشته باشند تا این مسائل به سرانجام برسد و سامانه جامع سالمندان نیز باید تأسیس شود.

اکوایران: تورم هفت ماهه دهک اول در سال جاری حدود ۱۵ درصد و برای دهک دهم ۱۶ درصد بوده است. به عبارت دیگر، خانوارهای دهک اول برای یک سبد کالا و خدمات یکسان، در مهر ماه ۱۵ درصد و خانوارهای دهک دهم ۱۶ درصد بیشتر از ابتدای سال هزینه کرده‌اند.

داریوش مجد- بین فقر و سقوط اقتصادی مرز باریکی وجود دارد. بخشی از جمعیت کشور با مرز بین فقر و سقوط اقتصادی فاصله‌دارند اما در همین کشور و کلان‌شهرهایش کسانی هستند که می‌توان آن‌ها را در مجموعه فقرای شهری جا داد. تعداد قابل‌توجه از افرادی که بر روی این مرز مشغول به فعالیت هستند تنها کافی است که از روی آن سقوط کنند، در آن صورت به اعمال خلاف قانون مانند قاچاق یا انواع بزهکاری پناه می‌برند. تهی‌دستان به دلایلی مثل نداشتن شغل مناسب یا مشاغل بسیار کم‌درآمد، فقر گسترده، بی‌سوادی یا کم‌سوادی، زندگی…

داریوش مجد: شکاف طبقاتی رکورد شکست تا طبقه متوسط به‌تدریج محو شود. امروز هر ثروتمند ایرانی حدود ۱۴برابر یک خانوار کم‌درآمد هزینه می‌کند.گسترش فاصله طبقاتی، توزیع نامتعادل درآمد و ثروت و فزونی جمعیت زیرخط فقر، همه از علائم آسیب دیدن رفاه اجتماعی است. ایجاد چنین شکاف عمیقی به شکل‌گیری نوعی وندالیسم اجتماعی و رفتارهای تخریبی هم منتهی می‌شود. خط کشیدن روی ماشین‌های گران‌قیمت، آسیب رساندن به اموال متمولان و سندروم سرمایه‌دار ستیزی، فقط بخشی از پس‌لرزه‌های حذف طبقه متوسط و ایجاد دره طبقاتی است.

باران مدرس: بیش از یک‌میلیون و۲۰۰ هزار نفر مستمری‌بگیر تامین اجتماعی و بیش از۱۷۰هزار بازنشسته کشوری در اصفهان، با حداقل خدمات رفاهی، حمایتی و اقتصادی، روزگار می‌گذرانند. وابستگان صندوق تامین اجتماعی با حداقل حقوق حدود ۹میلیون تومان و بازنشستگان کشوری با متوسط حدود ۱۱.۵میلیون تومان دریافتی، فقر و خط فلاکت را به تصویر کشیده‌اند. بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی دبیرخانه شورای ملی سالمندان، از سال ۱۳۹۰ به بعد، تعداد سالمندان در دهک فقر و محرومیت، همواره رو به افزایش بوده و این در حالی است که…

تغییرات اقلیمی و کاهش دسترسی به مواد خام کلیدی‌ترین انگیزه صنایع جهان برای رویکرد به بازیافت ضایعات است. با این حال بازیافت در ایران چندان جدی گرفته نشده است. حتی اگر کشور یکی از ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد جهان باشد، با بحران آب دست‌وپنجه نرم کند و فقر سرمایه‌گذاری و فناوری برای به دست آوردن منابع خام بیشتر را تجربه کند.

دنیای اقتصاد: آرژانتین برای تشویق سرمایه‏گذاری خارجی بزرگ‌مقیاس طیفی از سیاست‏های صنعتی به‌صورت معافیت مالیاتی بر سود تقسیمی و سیاست ارزی به شکل قوانین ویژه درباره درآمد صادراتی ارز خارجی ارائه کرده است که می‏تواند یک پارادایم‌شیفت در دولت خاویر میلی محسوب شود.

تجربه هند از سیاست‌های حمایتی از تولیدکنندگان، همچون جایگزینی واردات و طرف تقاضا مانند بازتوزیع، نشان داده است که این سیاست‌ها کشور را نابرابرتر و فقیرتر کرده است. «کوچک زیبا نیست»، گزاره‌ای است که به خوبی صنایع ناکارآمد و کوچک‌مقیاس هند را توضیح می‌دهد.

ما در سیاره‌ای زیست می‌‌‌کنیم که در حال حاضر تنها جای امن و مناسب برای زندگی بشر است و عقل سلیم ایجاب می‌کند از چیزی که جایگزینی ندارد به‌درستی محافظت کنیم. اما انسان به مثابه موجودی مسخ‌شده طی سال‌ها و قرن‌‌‌های متمادی، صرفا بر بهره‌‌‌برداری و عدم‌حفاظت و احیای آن متمرکز بوده و اثرات آن امروز به‌طور محسوس در قالب فقر شهری و عینیت آن در قالب سکونتگاه‌‌‌های غیررسمی قابل مشاهده است؛ سکونتگاه‌‌‌هایی که اگرچه ساکنان آن کمترین سهم را در سرعت‌بخشیدن به مخاطرات ناشی از بحران‌های اقتصادی و تغییرات…

یارانه، این هدیه‌‌ شیرین دولت‌‌‌ها به مردم و صنایع، مثل یک شمشیر دولبه است که می‌‌‌تواند هم معجزه کند و هم فاجعه بیافریند. از یک طرف، می‌‌‌تواند مثل یک فرشته‌‌ نجات، دست اقشار کم‌‌‌درآمد را بگیرد و آنها را از ورطه‌‌ فقر نجات دهد، می‌‌‌تواند به صنایع استراتژیک کمک کند تا بال و پر و اوج بگیرند، برای جوانان جویای کار، شغل ایجاد کند، نابرابری را کاهش دهد و اقتصاد را به یک مهمانی پررونق تبدیل کند.

آب و فقر پیوند ناگسستنی دارند. کمبود آب سالم، فقر را تقویت می‌کند. دسترسی به منابع پایدار آب سالم و بهداشتی برای کاهش فقر بسیار مهم است. وقتی مشکل کمبود آب و عدم دسترسی پایدار به آب سالم در منطقه‌ای به مدت طولانی ادامه یابد، چرخه فقر، مردم بیشتری را در خود می‌بلعد.

پرهام پهلوان: شرایطی که افراد در آن متولد می‌‌‌شوند و در آن رشد می‌کنند، اعم از وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده، محل زندگی، شبکه‌‌‌های اجتماعی، وضعیت اشتغال، تحصیلات و سطح دستمزد، از مهم‌ترین عواملی هستند که وضعیت سلامتی یک نفر را مشخص می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهند که رونق اقتصادی از قرارگرفتن در معرض خطرات بهداشتی اجتناب می‌کند.

دنیای اقتصاد-گروه اقتصاد بین‏‏‏‏‏‏‏‌الملل: بررسی‌ها نشان می‌دهد که روند فقرزدایی در جهان از سال۲۰۱۵ کند شده است. کارشناسان معتقدند که در سال‌های گذشته عوامل مختلفی در این مساله موثر بوده که مهم‌ترین آن فاصله گرفتن کشورها از اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر اصول بازار آزاد و به دنبال آن کاهش رشد اقتصادی بوده است.

پرهام پهلوان: دکتر احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سخنرانی پیش از خطبه‌‌‌های نماز جمعه تهران به اهمیت گسترش بخش تعاونی در مبارزه با فقر، بیکاری، نابرابری و توسعه عادلانه اشاره کرد. با توجه به اهمیت قدرت‌‌‌های کوچک در ایجاد تحولات بزرگ و ظرفیت‌‌‌های مهم تعاونی‌‌‌ها در اشتغال‌زایی و اداره کشور، پرداختن به بخش تعاونی و افزایش قدرت‌‌‌ شبکه‌‌‌های اجتماعی مردمی، می‌‌‌تواند یک کلید جدی برای رسیدن به رشد و توسعه پایدار کشور باشد. در دنیای امروز تعاونی‌‌‌ها می‌‌‌توانند در جریان اصلی اقتصاد…

دنیای اقتصاد: نگاهی به تحولات اقتصادی در یک دهه گذشته نشان می‌دهد که با آغاز دور دوم تحریم‌های اقتصادی، جمعیت فقرا در ایران ۱۰ میلیون نفر افزایش یافته است. در حال حاضر ۲۶ میلیون نفر از ایرانیان زیر خط فقر به سر می‌برند. با وقوع این تحولات، سیاستگذاران با تخصیص بودجه‌های چشمگیر سعی در کاهش نرخ فقر داشته‌اند؛ بااین‌حال تلاش‌های مذکور در این زمینه موفق نبوده است. در چنین شرایطی بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که حرکت به سوی رشد اقتصادی پایدار و ایجاد مشاغل متنوع و با‌کیفیت یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش نرخ فقر…

دنیای‌اقتصاد: رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران با اشاره به فقر در روستاهای اطراف دریاچه ارومیه تصریح کرد: احیای دریاچه به پویش ملی و منطقه‌ای نیاز دارد. بابک نگاهداری با انتقاد از اینکه بودجه‌های مربوط به احیای دریاچه ارومیه به وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی داده می‌شود، گفت: باید درخصوص معیشت کشاورزان منطقه و زدودن غبار فقر از روستاهای اطراف دریاچه ارومیه برنامه‌ریزی اساسی صورت گیرد.