گسترش فقر در سایه کمآبی
در حال حاضر در جهان ۲میلیارد نفر بدون دسترسی به آب پایدار و سالم زندگی میکنند و در میان آنها، ۷۷۰میلیون نفر حتی به خدمات اولیه آب آشامیدنی دسترسی ندارند. تشدید شرایط تغییرات آبوهوایی در سالهای اخیر باعث شده است شاهد خشکسالیهای طولانیتر و سیلابهای شدیدتر باشیم که در کشورهای درحالتوسعه نسبت به کشورهای توسعهیافته بیشتر رخ داده است. کشورهای درحالتوسعه به لحاظ اشتغال بالا در بخش کشاورزی به آب بسیار وابسته هستند.
عدم دسترسی به آب بر اقتصاد محلی و تجارت، از بازار کشاورزان محلی گرفته تا شرکتهای بزرگ تولیدی و صنایع و همه کسبوکارها، تاثیر میگذارد. کارفرمایانی که قادر به تامین آب آشامیدنی سالم و امکانات بهداشتی کافی برای کارکنان خود هستند، میتوانند کارکنان سالمتر و پربازدهتر را برای افزایش تولید در اختیار داشته باشند. از سوی دیگر، چه خوداشتغال باشیم و چه توسط دیگری شاغل، باید سالم بمانیم تا کارمان را انجام دهیم و مولد باشیم. برای کسانی که بدون آب سالم، بهداشت کافی و اقدامات بهداشتی موثر زندگی میکنند، بیماریهای منتقله از طریق آب یک تهدید دائمی برای سلامتی است و مردم را از نیروی کار محروم کرده و در فقر نگه میدارد. وقتی آب سالم و بهداشتی وجود ندارد، سنگینترین بار را زنان به دوش میکشند. در بیشتر مکانهایی که فاقد دسترسی پایدار به آب هستند، زنان و کودکان وظیفه جمعآوری آب برای خانوادههای خود را بر عهده دارند و اغلب ساعاتی از روز را صرف جستوجوی آب یا انتظار برای رسیدن تانکرهای آب میکنند. زنان و دختران به واسطه جمعآوری آب اغلب از کار و مدرسه بازمیمانند و مجبور به ماندن در خانه میشوند تا به مسوولیتهای خانه در فقدان آب نیز رسیدگی کنند.
علاوه بر این، آب و فقر در آموزش نیز به هم مرتبط هستند. بیماریهای قابلپیشگیری و منتقله از طریق آبهای آلوده و همچنین کمک آنها به مادران برای جمعآوری آب باعث میشود کودکان فرصتهای زیادی را در مدرسه از دست بدهند. یونیسف اعلام کرده است که هر سال در جهان ۴۴۳میلیون روز مدرسه، به دلیل بیماریهای مرتبط با آب از دست میرود. در بسیاری از موارد، کودکان به دلیل اسهال و سایر بیماریهای منتقله از طریق آب مانند حصبه، وبا یا اسهال خونی برای رفتن به مدرسه بیمار هستند و از مدرسه بازمیمانند. وقتی کودکان نمیتوانند به مدرسه بروند و آموزش ببینند، در آینده نیروی کار کل کشور تحتتاثیر قرار میگیرد و کشورهایی که به دنبال خروج از فقر گسترده هستند، غلبه بر این مانع را بسیار دشوار مییابند. در ایران نیز فقر در سایه کمآبی درحالرشد است.
در مناطقی که با کمبود شدید آب سالم و خشکسالی طولانیمدت مواجه هستند، شاهد شکلگیری چرخه فقر در بین مردم هستیم. سالهای سال در انتظار تامین آب ماندن، باعث ناامیدی جامعه شده و این ناامیدی جوامع محلی را میتواند به انزوا، بیتفاوتی و فرورفتن در تامین نیاز اولیه یعنی آب غرق سازد. مردم وقتی امید خود را از دست میدهند، انگیزهای برای تلاش و مبارزه برای بهبود شرایط ندارند. به طور مثال در استانهای خراسان جنوبی و سیستانوبلوچستان، رنجی که مردم از کمبود شدید منابع آب، از دست دادن کشاورزی و صیادی به دلیل خشکسالیها میبرند، در سالهای اخیر بهشدت بر گسترش فقر، مهاجرت و حاشیهنشینی و خالی شدن روستاها تاثیر داشته است. بنابراین تامین آب شرب و بهداشتی پایدار در مناطق محروم اولین گام در جهت کاهش فقر و شکستن چرخه فقر است. در واقع هیچ اقدامی به اندازه تامین آب سالم، تاثیر بسزایی بر حل مساله فقر در مناطق محروم که درگیر کمآبی هستند، نخواهد داشت.