صنعت تایر یکی از صنایع مهم ارزآور کشور

انجمن صنفی صنعت تایر ایران به‌عنوان کانونی که بر بستر منافع مشترک صنعت تایر عمل می‌کند نیز، در کوتاه‌مدت تمام تلاش خود را به کار خواهد برد تا اثر موانع و تنگناهای موجود در فضای کسب‌و‌کار کشور بر صنعت را کاهش داده و با ایجاد همدلی و همبستگی بیشتر بتواند در شرایط بسیار سخت کنونی، ناهمواری‌ها و دشواری‌های فراروی صنعت را در حد بضاعت خود به‌نوعی هموار و امکان تحرک صنعت و پویایی آن را فراهم کند. البته توفیق انجمن و نیز صنعت تایر در این مهم، ارتباط مستقیم با همراهی و حمایت مسوولان و سیاست‌گذاران اقتصادی صنعتی کشور دارد.

صنعت تایر حدود هفت‌دهم تا یک درصد (۷/ ۰ تا ۱ درصد) ارزش افزوده صنعت کشور را تامین می‌کند. همچنین حدود ۱۵ هزار شاغل مستقیم ایجاد کرده است و نظر به اهمیت اساسی که بر پایه و تحرک صنعت حمل‌و‌نقل کشور دارد، نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور دارد به‌خصوص اکنون که تنگناهای موجود در ارتباطات بین‌المللی نظام بانکی کشور، تجارت خارجی را با دشواری‌هایی روبه‌رو کرده، صنعت تایر نقش تعیین‌کننده‌تری در پویایی حمل‌ونقل جاده‌ای دارد که حدود ۷۰ درصد از حمل‌و‌نقل کشور را شامل می‌شود. تامین نیازهای صنعت خودرو، تکمیل حلقه ارزش افزوده صنعت پتروشیمی و برخی مشتقات نفتی و پیشگیری از خام‌فروشی به نفع منافع ملی از دیگر نقش‌های اساسی صنعت تایر در اقتصاد ملی است. از طرف دیگر، در دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌‌های چشمگیری در زمینه تولید ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز صنعت و همچنین، مواد اولیه‌ای چون نخ و کربن در کشور انجام شده که تداوم حیات این مجموعه وابسته مستقیم به بقای صنعت تایر و رشد و پویایی آن است.

انجمن تایر در زمینه فرهنگ‌سازی و سرمایه‌گذاری در جهت بازیافت لاستیک‌های فرسوده کشور اقداماتی خوبی را انجام داده است، اما فعالیت اساسی صنعت تایر، بر تولید تایر و تامین نیازهای صنعت حمل‌و‌نقل و نیز صنعت خودروی کشور است و پیش‌بینی تمهیداتی برای گردآوری تایرهای فرسوده در سراسر کشور و بازیافت آن، ماموریت اصلی این صنعت را تشکیل نمی‌دهد و نهادها و ارگان‌های حکومتی باید نسبت به فرهنگ‌سازی و جذب سرمایه در راستای صنایع بازیافت و از جمله بازیافت تایر اقدام کنند. آموزش عمومی در مراکز آموزشی از دبستان تا دانشگاه، فرهنگ‌سازی از طریق رسانه ملی و نظایر آن در محدوده توان و اختیار و ماموریت تولیدکنندگان تایر قرار ندارد اما در صورتی‌که سازمان‌هایی نظیر محیط زیست و یا صداوسیما بخواهند از تخصص و توان علمی و اجرایی صنعتگران و کوشندگان عرصه تولید تایر بهره‌ گیرند، انجمن صنفی صنعت تایر آماده هر گونه همکاری ممکن است. حتی شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع لاستیک ایران که بازوی تحقیقاتی صنعت تایر کشور است در محدوده توان خود، تاکنون چند سمینار علمی در رابطه با بازیافت تایر و حتی نمایشگاه‌هایی برای آشنایی علاقه‌مندان به فرآورده‌هایی که از این طریق می‌توان تولید کرد، برگزار کرده است.

همچنین، انجمن صنفی صنعت تایر به منظور نظارت بر لزوم رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، در محدوده رسالت و ماموریت اصلی صنعت تایر که تولید تایر است با کمک، و هماهنگی مدیران و کارشناسان صنعت کوشیده تا با شناسایی آخرین استانداردهای زیست‌محیطی مطرح در روند تولید تایر و بررسی دقیق نیازمندی‌ها و زیرساخت‌های ضروری و جاری‌سازی آنها در سطح صنایع کشور، نسبت به تدوین استانداردها و زمان‌بندی آنها با مشخص کردن مواردی که در محدوده عمل تایرسازان به‌تنهایی قابل انجام است و آنها که نیازمند سرمایه‌گذاری‌ها و زیرساخت‌هایی است که در محدوده عمل صنعت قرار ندارد، اقدام کرده‌اند و استانداردهای قابل‌دستیابی اینک در فرآیند نهایی هماهنگی‌ها با موسسه استاندارد برای تصویب نهایی است.

باید توجه داشت، تایرهای تولیدی کشور از کیفیت و استاندارد خوبی برخوردارند و جزو تایرهای متوسط خوبی که در جهان تولید می‌شوند، به‌شمار می‌آید. اکنون با شرایطی که نرخ‌های ارز در کشور دارد اگر امکان صادرات محصولات تایری وجود داشت، به طور قطع تولیدکنندگان داخلی می‌توانستند موقعیت رقابتی بسیار خوبی در تمام بازارهای جهانی داشته باشند و علاوه‌بر ممنوعیت صادرات به مشکلات سیاسی و ارتباطات بین‌المللی کشور نیز مرتبط است. متاسفانه یک دهه است که فرصت استفاده از تسهیلات ارزی چون فاینانس برای صنایع تایرسازی کشور فراهم نشده و طرح‌های توسعه‌ای بزرگ که اغلب صنایع تایرسازی کشور که بیشتر مرتبط با بنیاد یا بانک‌های مختلف و شستا هستند، قادر به تامین تسهیلات ارزی مورد نیاز نبودند. درصورتی‌که طرح‌های توسعه‌ای صنعت تحقق یابد، صنعت تایر می‌تواند با شرایط فعلی به یکی از صنایع  ارزآور مهم کشور تبدیل شود.

در زمینه تعرفه و قیمت‌گذاری لاستیک‌های تولیدی نیز در گذشته، برای حمایت از صنایع داخلی تعرفه‌های خوبی پیش‌بینی شده بود که با بروز مشکل در بازار تایرهای سنگین به دنبال هیجانات ارزی و مشکلات ناگهانی که با خروج آمریکا از برجام پیش آمد و تجارت خارجی کشور را با مشکلاتی روبه‌رو کرد و بر تامین مواد اولیه تولیدات داخلی و تایر اثر گذاشت، متاسفانه در اقدامی عکس‌العملی تعرفه تایرهای باری اتوبوسی به ۵ درصد کاهش یافت، ولی تعرفه تایرهای سواری همچنان ۴۰ درصد است.

در شرایط فعلی، تامین به‌هنگام مواد اولیه با نرخ‌های معقول و منطقی، اصلی‌ترین دغدغه مدیران صنعت است. هر از گاهی، اولویت ارزی برخی مواد اولیه جابه‌جا می‌شود. هنوز تکلیف تجارت رسمی و مبادلات بانک‌ها با چین و هند به‌عنوان اصلی‌ترین منابع تامین مواد اولیه نامشخص است و عملا صنایع قادر به استفاده از ارز رسمی اولویت یک در تجارت با این کشورها نیستند. از طرف دیگر تامین‌کنندگان داخلی مواد اولیه نیز هر روزه قیمت‌های خود را در عمل به‌صورت شناور افزایش می‌دهند و از تایرسازان انتظار دارند تا معادل قیمت صادراتی محصولاتشان با نرخ ارز آزاد، مواد اولیه موردنظر را از تامین‌کنندگان خریداری کنند. نگاهی به تغییرات قیمت موادی مثل دوده، انواع روغن‌های فرآیندی و محصولات پتروشیمی مبین این مشکلات است. همچنین، عدم‌چاره‌اندیشی برای تامین تسهیلات ارزی و خطوط اعتباری برای تحقق طرح‌های توسعه‌ای و عدم ‌امکان تامین تکنولوژی‌های جدید و انتقال آنها به کشور از دیگر موانع و مشکلات صنعت در شرایط فعلی است.

انتظارات ما از دولت برای رفع این مشکلات، ابتدا شامل مجموعه اقداماتی است که به بهبود واقعی و نه شعاری محیط کسب‌وکار، بیانجامد که تسهیل مبادلات بین‌المللی را نیز در بر می‌گیرد. شاید این توقع در شرایط جاری به طور کامل محقق نشود اما هدف‌گیری و تمرکز بر کشورهای دوست مانند چین، هند و روسیه و اولویت دادن به پیگیری حل موانع تجاری با این کشورها و تسهیل ارتباطات بین‌ بانکی از اولویت بسیار زیادی برخوردار است که جز با اقدام فعال مقامات دولت جمهوری اسلامی قابل‌ دستیابی نیست. از طرف دیگر، بازار ۸۴‌میلیون نفری ما با یکی از بالاترین ضریب‌های اشتیاق به مالکیت خودرو و سهم بالغ‌بر ۷۰ درصدی حمل‌و‌نقل جاده‌ای از کل حمل‌و‌نقل کشور، بیانگر جذابیت بسیار بالای بازار تایر کشور برای تایرسازان خارجی است. ما فکر می‌کنیم که این بازار جذاب را نباید بدون مابه‌ازاء و به‌صورت رایگان به تایرسازان جهان تقدیم کرد. حداقل می‌توان، فعالیت در این بازار پرجاذبه را به نوعی همکاری و مشارکت با تایرسازان داخلی و یا حداقل سرمایه‌گذاری مستقیم و تولید تایر در داخل کشور منوط و موکول کرد؛ یعنی همان سیاستی که در رابطه با صنعت خودروی کشور و فعالیت خودروسازان خارجی در کشور تجربه و آزموده شده است.

11 (2)