در انتظار اتصال به بازار جهانی

نگاه کلی انجمن به وضعیت قطعه‌سازی ایران چیست؟ آیا در فرصت بزرگ پسابرجام تنها به افزایش تیراژ تولید فکر می‌کنید یا روی تجربه فضاهای جدید هم تمرکز دارید؟

ممنونم از طرح این سوال در ابتدای گفت‌وگو. لازم است عرض کنم که رنگ و بوی صنعت خودرو ما بیشتر به سمت اروپا متمایل است و انجمن قطعه‌سازان به واسطه احاطه مناسب بر فضای حاکم بر قطعه‌سازی ایران و جهان، تلاش دارد ضمن افزایش مقیاس تولید در صنعت قطعه، همکاری‌های بین‌المللی خود را با هدف افزایش سطح آگاهی و ارتباط و مراودات با قطعه‌سازان بزرگ جهانی گسترش دهد که فعلاً روابط ما با طرف‌های اروپایی به‌شدت رو به گسترش است. از این‌رو اخیراً در نخستین گام با همکاری یک شرکت مشاوره فرانسوی با نام اسنسی در حال برگزاری کنفرانسی آموزشی در تاریخ ۳۰ مهرماه امسال برای قطعه‌سازان عضو انجمن هستیم که در آن روند انتخاب سازنده از طریق برندهای معتبری نظیر پژو سیتروئن یا رنو به طور کامل تشریح شده تا به این ترتیب برای یکی از بزرگ‌ترین معضلات موجود در صنعت قطعه ایران که همین بحث نحوه تعامل صحیح با خودروسازان فرانسوی است، کاری ساختاری انجام داده و مشکل را برطرف کنیم.

در عین حال از آنجا که نحوه همکاری اعم از اسناد، مسائل حقوقی یا استانداردها در مشارکت با این برندها برای قطعه‌سازان ایرانی تشریح می‌شود، چرخه توسعه صنعت قطعه ایران از طریق اتصال با قراردادهای پسابرجامی صنعت خودرو تکمیل شده و می‌توان به ورود شرکت‌های ایرانی به زنجیره تامین پژو سیتروئن یا رنو امیدوار بود. در واقع مسیر توسعه همکاری‌های دوجانبه با این آموزش‌ها شفاف شده و عملاً راه برای تولید قطعات خودروهای جدید در ایران هموار می‌شود. رسالت ما در انجمن به صورت سیستماتیک و کلی‌نگر است که در ذیل آن تلاش داریم مشکلات شرکت‌های ایرانی فعال در بخش قطعه را حل کنیم.

از این منظر، با توجه به قراردادهای پسابرجامی صنعت خودرو تلاش کرده‌ایم نفوذ خود را در کشورهای همکار در این پروژه‌ها افزایش داده و در قالب عقد قرارداد با انجمن قطعه‌سازان فرانسه، انجمن قطعه‌سازان ایتالیا، انجمن قطعه‌سازان ترکیه، انجمن قطعه‌سازان آلمان و انجمن قطعه‌سازان اسپانیا فرصت‌های سرمایه‌گذاری میان هر یک از این کشورها با ایران را در جلسات مشترک عرضه و اصطلاحاً پرزنت کنیم. برای مثال اخیراً یک شرکت ترک که تامین‌کننده قطعات برند فولکس‌واگن است با مراجعه به انجمن تمایل دارد در ایران سرمایه‌گذاری کند و در قالب زنجیره تامین این شرکت آلمانی، شرکت‌هایی را در ایران تاسیس کند.

پس با این نگاه به‌شدت روی چشم‌انداز آینده قطعه‌سازی تمرکز کرده‌اید. در این میان اولویت خاصی هم برای برنامه‌ریزی‌های خود تعیین کرده‌اید؟

بله، ما در دور جدید اولین اولویت خود را جذب سرمایه‌گذاری خارجی قرار داده‌ایم. در مراودات خود با پنج طرف مختلف از جمله آلمان، فرانسه و ایتالیا روی موضوع جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاکید کرده و بر لزوم آورده مالی از سوی طرف خارجی تاکید کرده‌ایم. در عین حال بدون تبعیض نگاه در خصوص قراردادهای خودرویی در پسابرجام روی سه موضوع اساسی دست گذاشته‌ایم و تلاش داریم آنها را محقق کنیم. نخستین موضوع که برای ما اهمیت دارد بحث ورود فناوری جدید به صنعت قطعه‌ کشور است که برای هر شرکت خارجی متمایل به بازار ایران آن را لحاظ کرده و حتماً تقاضای انتقال دانش ساخت را به شکل جدی با هر شریک خارجی مطرح می‌کنیم.

در عین حال مورد دومی که برای ما مهم است آورده مالی هر یک از این شرکت‌هاست که چه در قالب ماشین‌آلات و چه در قالب پول نقد لازم است محقق شود. در عین حال مورد سوم به بحث به اشتراک‌گذاری بازارهای جهانی با شرکای ایرانی مربوط است که به جد آن را پیگیری کرده و تلاش داریم غیر از بازار داخلی که لازم است توسعه یابد و حق مسلم سازندگان وطنی است، روی گسترش بازارهای جهانی مانور داده و حتماً آن را محقق کنیم. در واقع شرط ورود شرکت‌های خارجی به ایران را کمک به طرف ایرانی برای صادرات به بازار جهانی گذاشته‌ایم. در این راستا انجمن‌های همکار شرکت‌ها و سازندگانی را که تمایل دارند در بازار ایران سرمایه‌گذاری کنند به ما معرفی می‌کنند و در عین حال ما نیز همین فرصت را برای سازندگان ایرانی علاقه‌مند به حضور در بازارهای جهانی، به طرف خارجی اطلاع داده و پیگیری می‌کنیم.

لازم است یادآوری کنم که به‌رغم پیگیری‌های بسیار هنوز سطح مراودات ما و انجمن قطعه‌سازان کره چندان زیاد نیست اما تلاش داریم این مورد را هم گسترش دهیم. همچنین با طرف‌های ژاپنی هم تلاش داریم همکاری‌های خود را گسترش داده و از آنجا که انجمن قطعه‌سازان ایران یکی از اعضای هیات موسس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ژاپن است، امیدواریم هرچه زودتر ارتباطات خود را با جت‌رو یا انجمن قطعه‌سازان ژاپن هم کلید بزنیم.

از نگاه شما روند توسعه قطعه‌سازی ایران امکان نزدیک شدن به مرزهای توسعه‌یافتگی در مقیاس جهانی همچون مدل‌های چینی یا ترکیه‌ای این حوزه را دارد؟ به نظر می‌رسد توسعه صنایع خودرویی ایران به‌شدت وابسته به توسعه صنعت قطعه است. آیا این رویه در ایران می‌تواند رخ دهد؛ الزامات کار چیست؟

امکان این مهم وجود دارد اما شرط و شروطی دارد. مهم‌ترین عامل در این راه افزایش سهم تحقیق و توسعه قطعه‌سازی از میزان درآمد و سودی است که در این بخش به دست می‌آید و فعلاً می‌توان نرخ آن را در قیاس با معیارهای جهانی به‌شدت ناچیز قلمداد کرد. حتی در کل کشور و سایر صنایع نیز این رقم بسیار ناچیز است. در واقع بدون تلاش و سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه، نمی‌توان به رسیدن به مرزهایی نظیر آنچه ترکیه یا چین امروز رسیده‌اند، امیدوار بود. برای این مهم لازم است هم به شکل دولتی و هم در قالب بخش خصوصی بودجه‌هایی کافی و هدفمند تخصیص یابد. در عین حال تا مادامی که صنعتگران ما اعم از خودرو یا لوازم خانگی یا قطعه، نیاز بازار را حس نکنند وارد چنین بخش‌هایی نشده و حاضر به هزینه کردن نیستند.

متاسفانه فعلاً به‌رغم همه اقداماتی که دولت یازدهم یا سایر دولت‌های جمهوری اسلامی انجام داده‌اند، ما همچنان یک اقتصاد نفتی با اشل و معیارهای خاص ‌چنین اقتصادهایی هستیم و از محل فروش نفت، اقدام به واردات تکنولوژی و کالا و مواد می‌کنیم که با این رویه قطعاً اتفاق خاصی برای صنعت ما نخواهد افتاد. در این میان نباید یک موضوع را فراموش کرد و آن مساله ثبات اقتصادی، سیاسی است که تا این موضوع به طور کامل محقق نشود، کسی به دنبال تحقیق و توسعه و هزینه کردن سرمایه در راستای خلق ارزش‌های جدید نمی‌رود. اینکه اخیراً روی بحث سرمایه‌گذاری خارجی تاکید فراوانی می‌شود موضوعی کاملاً درست است، اما این تنها یک طرف قضیه است و به نظر می‌رسد نبود یک فرهنگ و سنت تولیدی قوی باعث شده تا کمتر واحدهای تولیدی به این سمت حرکت کنند.