اقتصاد ایران

داریوش مجد: داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در بازار کار ایران، عمده جمعیت غیرفعال را زنان خانه‌دار (۵۰ درصد کل) و افرادی که به تحصیل اشتغال دارند، تشکیل می‌دهند. سومین علتی که افراد را دچار خود بیکاری کرده، «بی‌نیاز بودن از انجام کار» گزارش‌شده است. همچنین در سال گذشته به تعداد افرادی که در اثر «دلسرد شدن از جست‌وجوی کار»، در مجموعه جمعیت غیرفعال قرارگرفته‌اند، ۷/ ۸ درصد افزوده‌شده است. نما گری که حاکی از تشدید معضلات در بازار کار است.

البرز نظامی: ناترازی‌‌‌ اقتصادی چند وقتی است که به اصطلاح رایج در ادبیات اقتصادی کشور بدل شده است. این مساله در شرایط فعلی ایران، معطوف به یک یا دو عامل نیست. درست همان‌طور که دکتر مسعود نیلی در ارائه چند وقت پیش خود به مساله ناترازی‌‌‌های اقتصادی کشور اشاره کردند، این مقوله در کشور ما، پهنه گسترده‌‌‌ای دارد و از حوزه انرژی گرفته تا حوزه بانکی مشاهده می‌شود؛ مساله‌ای که موجب می‌شود مسیر اصلاحات اقتصادی در کشور با تغییرات سیاستی دیگر ممکن نباشد. به بیان دقیق‌‌‌تر، درگیری کشور با چند ناترازی در چند حوزه مهم…

یکی از پدیده‌‌‌های اقتصادی سال‌های اخیر در کشور، ناترازی بانک‌ها بوده است. در این پدیده بانک‌ها با مشکل نقدینگی مواجه شده‌اند، کفایت سرمایه آنها کاهش یافته و حتی منفی شده است و در برخی موارد دارایی بانک‌ها پاسخگوی تعهدات آنهانیست؛ در نتیجه بانک‌ها برای حل معضل خود، به‌ویژه کمبود منابع، به بانک‌مرکزی رجوع کرده و اقدام به استقراض از بانک‌مرکزی می‌کنند که نتیجه این امر، رشد نقدینگی در کشور بوده است. هرچند مقابله با این پدیده در اقتصاد کشور ضروری است و به‌‌‌نوعی، حل معضل ناترازی بانک‌ها…

از زمان استقرار رئیس کل فعلی بانک‌مرکزی نزدیک به دوسال می‌‌‌گذرد. از ابتدای سکانداری ایشان، سیاست کنترل مقداری ترازنامه با هدف کنترل رشد نقدینگی و در نهایت کنترل رشد تورم با جدیت دوچندان پیگیری شد. از ابتدای شروع این سیاست بحث‌‌‌های مختلفی حول نحوه اجرا و احتمال موفقیت آن شکل گرفت.

نظام بانکی ایران در سال‌های اخیر با چالش‌‌‌های جدی ناترازی بانکی مواجه بوده است. این وضعیت به عدم‌تعادل میان دارایی‌‌‌ها و بدهی‌‌‌ها منجر شده و توانایی بانک‌ها در تامین مالی و پرداخت به سپرده‌‌‌گذاران را مختل کرده است. دخالت‌‌‌های دولت در تعیین نرخ بهره، ضعف‌‌‌های ساختاری و مدیریتی و ناکارآمدی نظام اعتبارسنجی به تشدید این بحران دامن زده‌‌‌اند. پس توجه به استقلال بانک‌مرکزی و اجرای اصلاحات کلیدی برای بهبود وضعیت نظام بانکی ایران ضروری است.

شرایط رکودی حاکم بر بازار سرمایه و نارضایتی فعالان اقتصادی از وضعیت موجود، مسوولان اقتصادی را مجاب کرده است تا تصمیماتی را در حمایت از این بازار اتخاذ کنند. یکی از اقدامات اخیر دکتر همتی (وزیر محترم اقتصاد)، اعلام قصد خود مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده‌‌‌های بانکی است. افزایش نرخ سود سپرده بانکی به‌عنوان یک استراتژی پولی غیرمتعارف برای کنترل تورم و جلوگیری از آسیب‌‌‌های اضافی به اقتصاد کشور در نظر گرفته می‌شود؛ در نقطه مقابل آن کاهش نرخ سود سپرده بانکی می‌‌‌تواند به‌عنوان محرکی برای افزایش تقاضا…

دنیای اقتصاد: محیط کسب‌و‌کار در ایران به دو جهان کاملا متفاوت تقسیم شده است. درحالی‌که برخی بنگاه‌های اقتصادی «خودی» می‌توانند مجوز ساخت و احداث خود را تنها در ۱۳روز دریافت کنند، بنگاه‌های دیگر باید در حدود ۳۰۰روز در انتظار همان مجوز بمانند. این مساله برای دریافت سایر مجوزها نیز صدق می‌کند. کارشناسان طی مطالعات جدید بر مبنای موفقیت‌های صنعتی در دیگر کشورها همچون کره‌جنوبی مدل مجوزهای باز و منظم را برای باز کردن گره رشد صنایع ایران پیشنهاد می‌کنند.

شادا: یک اقتصاددان، ارز چند نرخی را تجربه‌ای ناخوشایند برای اقتصاد ایران دانست که نه تنها هزینه مصرف‌کننده را پایین نبرده، بلکه تکرار آن موجب بروز رانت و فساد شده است. بنابراین باید با اولویت به سمت حذف ارز چندنرخی برویم. علی اکبر نیکواقبال، اقتصاددان و استاد دانشگاه دستور کار دولت در نزدیک کردن نرخ ارز نیما و بازار آزاد را سیاستی درست دانست و گفت: در هیچ اقتصاد مترقی و در هیچ‌یک از کشورهای پیشرفته و حتی نیمه‌پیشرفته با پدیده ارز چندنرخی مواجه نیستیم؛ چراکه وجود شکاف در نرخ ارز موجب بروز رانت و فساد…

اقتصادنیوز: موسسه مطالعاتی استیمسون با انتشار یادداشتی مدعی شد، فراتر از بحران‌های متعدد خاورمیانه، مسعود پزشکیان، رئیس جمهور جدید ایران به واسطه تصمیم‌سازی درباره سرنوشت انرژی ایران با چالش‌هایی روبرو است.

دنیای اقتصاد: در سال‌های اخیر بسیاری از کسب‌وکارها نسبت به شرایط فعالیت خود گلایه‏‏‏‏‌مند بوده‌اند. در چنین فضایی تولید و تجارت از رونق افتاده و اقتصاد هر روز بیش از پیش با مشکلات جدی، دست‌وپنجه نرم می‌کند. در این میان شاخص‌های بین‌المللی نیز گواه بر نبود فضای مناسب جهت تولید و تجارت است. ایران در شاخص فضای کسب‌وکار در جایگاه ۱۱۹دنیا قرار دارد. در همین‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌حال رتبه آزادی اقتصادی کشور ‏‏‏‏‌برابر ۱۶۹ است. رتبه توانمندسازی تجاری ایران نیز‏‏‏‏‌‌برابر ۱۳۲ برآورد شده‌است. گفتنی است ایران از منظر…

دنیای اقتصاد-محمدصادق صفا: بازار سرمایه ایران همچنان تحت‌تاثیر تغییرات سریع اقتصادی و سیاست‌‌‌های مالی شرکت‌هاست و این تغییرات عمدتا ناشی از شرایط اقتصادی کشور و تصمیمات مدیریتی شرکت‌های بزرگ بورسی است. در این میان، سیاست‌‌‌های تقسیم سود، به‌‌‌ویژه برای شرکت‌های بزرگ بورسی، به ابزاری کارآمد در مدیریت مالی تبدیل شده است. بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس به‌منظور افزایش رضایت سهامداران و جلب اعتماد عمومی، به اتخاذ سیاست‌‌‌های تقسیم سود بالا روی آورده‌‌‌اند. هرچند این رویکرد با نگرانی‌هایی نیز همراه است، به‌‌‌ویژه از این…

در دنیای امروز، جایی‌که تغییرات اقتصادی و سیاسی با سرعت سرسام‌‌‌‌‌‌‌آوری رخ می‌دهد، سرمایه‌گذاری به یک فعالیت پیچیده و حساس تبدیل شده‌است. دیگر نمی‌توان با خرید و فروش یک دارایی یا سهم به تنهایی به موفقیت دست‌یافت. سرمایه‌گذاری در شرایط کنونی، بیشتر شبیه به بازی شطرنج است که هر حرکت اشتباه می‌تواند به شکست بزرگی منجر شود.

از دیرباز صاحب‌‌‌نظران حوزه انرژی در ایران، به‌واسطه اقتصاد نفتی کشور، عموما مهندسان نفت یا متخصصان حوزه‌‌‌های اقتصاد انرژی بوده‌‌‌اند. اما در دهه‌‌‌های اخیر، مالکان و مدیران نیروگاه‌‌‌ها نیز به این جمع اضافه شده‌‌‌اند. این بخش از کارشناسان حوزه انرژی در آستانه‌‌ برگزاری نشست کاپ۲۹ در آذرماه سال‌جاری در باکوی آذربایجان، مجددا باب گفت‌وگو در مورد تعهدنامه پاریس را باز کرده‌‌‌اند. این امر به آن معناست که در محافل مختلف کارشناسی و در پاسخ به رسانه‌‌‌ها، از بن‌بست موجود در جذب تکنولوژی‌‌‌های جدید…

مدیرعامل شرکت سکوی تبادل فردا(تترلند) می‌گوید که اقدام ناگهانی بانک مرکزی در مسدود کردن حساب صرافی‌های رمزارز، صرف نظر از محدودیت و مشکلات اقتصادی، اعتماد مردم و مشتریان داخلی به صرافی‌های مجاز داخل کشور را کاهش می‌دهد و این موضوع در نهایت به ضرر اقتصاد ایران تمام می‌شود.

حتما تصاویر رشته ورزشی قایقرانی در آب‌های خروشان را دیده‌اید. ورزشکار باید قایق را در جهت جریان آب به گونه‌ای مدیریت کند که از علائم تعیین‌شده به‌درستی بگذرد. هیچ‌کس انتظار ندارد که ورزشکار کل مسیر را برخلاف جریان آب حرکت کند؛ راه را جریان خروشان آب مشخص می‌کند.

به‌نظر می‌‌‌آمد شخص رئیس‌جمهور محترم به صداقتی که بر آن تاکید داشتند، پایبندی نشان دهند. اگرچه، در همان روزهای انتخابات، با توجه به وضعیتی که بر متغیرهای نهادی حاکم بوده است، تاکید اقتصاددان‌‌‌ها بر آن بود که شخص رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی آن نخواهند توانست علم اقتصاد را در چنین فضای نهادی پیاده کنند. با این حال، حداقل‌‌‌هایی از ایشان و تیم اقتصادی جدید، با رویکردهای مبتنی بر اصلاحات نهادی و سیاستی انتظار می‌‌‌رفت.

اگر اتخاذ تصمیمات پیچیده کار سختی نبود، بستنی‌فروش‌ها رئیس‌جمهور، فلافل‌فروش‌ها وزیر اقتصاد و نداف‌‌‌ها دیپلمات یا ژنرال می‌‌‌شدند. این مقدمه‌‌‌ کوتاه، زمانی به ذهنم خطور کرد که متن سخنان پزشکیان در دفاع از لایحه بودجه‌‌‌ ۱۴۰۴ را مرور می‌‌‌کردم: «احتمال اختصاص ۱۳۰‌هزار میلیارد تومان به واردات بنزین در سال آینده.»

دنیای اقتصاد: دولت‌‌های مختلف در کشور طی سالیان گذشته همواره بر تامین مسکن مناسب برای تمامی خانوارهای ایرانی تاکید داشته‌‌اند؛ با این وجود همچنان بخش قابل‌توجهی از مردم به طور جدی با چالش تامین مسکن مناسب مواجه هستند. بهروز ملکی کارشناس و صاحب‌نظر اقتصاد مسکن در گفت‌‌وگو با اکوایران به بررسی دلایل ناکامی طرح‌‌های مختلف اعمالی برای تنظیم بازار مسکن در کشور طی سالیان گذشته پرداخت و ۶ راهکار کارشناسی به‌‌منظور تسهیل خانه‌‌دار شدن عموم مردم در کشور را بیان کرد.

دنیای اقتصاد: ‌آخرین بررسی‌های نهادهای پژوهشی نشان می‌دهد که نرخ فقر در سال۱۴۰۲ به رقم ۳۰.۱درصد جمعیت ایران رسیده است. این رقم نسبت به سال قبل از آن ۰.۴واحد درصد بیشتر شده است. نرخ فقر در ابتدای دهه۹۰ در سطح ۲۰درصد قرار گرفت؛ اما پس از سال۱۳۹۸ با توجه به افزایش نرخ تورم و کاهش رشد اقتصادی، نرخ فقر تا ۳۱درصد بالا رفت. در پنج سال اخیر نیز معجزه‌ای در کاهش نرخ فقر اتفاق نیفتاد و همچنان یک‌سوم از جمعیت ایران در فقر به سر می‌برند؛ اما برای کاهش نرخ فقر و بهتر شدن وضعیت اقتصادی مردم چه باید کرد؟ مرکز پژوهش‌های…

دنیای اقتصاد - گروه اقتصاد بین‌الملل: بر اساس شاخص آزادی اقتصادی فریزر که روز چهارشنبه منتشر شد، جایگاه ایران در میان ۱۶۵ کشور، با دو پله ارتقا در رتبه ۱۵۸ جهان قرار گرفته است. موسسه فریزر تازه‌ترین گزارش خود از «شاخص آزادی اقتصادی» در جهان را منتشر کرد. بر اساس گزارش موسسه فریزر که آزادی اقتصادی در ۱۶۵ کشور جهان را در سال ۲۰۲۲ بررسی کرده است، نمره شاخص آزادی اقتصادی ایران به ۴.۶۳ رسیده است. این در حالی است که این نمره در سال ۲۰۲۱، ۴.۵۳ بوده است.

پرهام پهلوان: گروه ویژه اقدام مالی (The Financial Action Task Force)، ‌‌‌تراکنش‌‌‌های مالی و میزان اثرگذاری کشورها بر آنها را در رابطه با اقدامات پرخطر، به‌خصوص پول‌شویی و تامین مالی تروریسم بررسی می‌کند. FATF به کمک کشورهای عضو، مرتب بر شیوه‌‌‌های جمع‌‌‌آوری و نقل و انتقال وجوه تروریست‌‌‌ها و هنجارشکن‌‌‌ها در سطح بین‌الملل نظارت می‌کند. با توجه به اینکه کشورها مطابق قواعد FATF همیشه اقدامات موثری را برای برهم‌زدن جریان‌‌‌های مالی غیر‌قانونی انجام می‌دهند، مجرمان مجبورند راه‌‌‌های جایگزینی را برای…

نزدیک به یک‌دهه است که موضوع FATF به چالشی برای نظام سیاستگذاری و تصمیم‌گیری ایران تبدیل شده است. FATF از جمله موضوعات و به بیان دقیق‌تر چالش‌هایی است که در داخل کشور و به‌ویژه در چارچوب نظام سیاستگذاری کلان کشور، در مورد آن اجماع نظر وجود ندارد و بیش از آنکه بر مدار کار کارشناسی از یک‌سو و ملاحظات منافع و مصالح ملی از سوی دیگر قرار داشته باشد، عمدتا به ابزاری برای کشاکش‌ها و رقابت‌های سیاسی و پیشبرد اهداف و منافع سیاسی و جناحی تبدیل شده است.

به نظر می‌رسد که جامعه‌شناسان، متخصصان علم سیاست و اقتصاددانان آزادی‌خواه تا حد زیادی بر سر ناگزیر بودن اصلاحات اقتصادی بازارمحور و البته تقدم ترمیم گسل‌های اجتماعی-فرهنگی بر آن، به توافق رسیده‌اند. این در حالی است که در گذشته، اقتصاددانان آزادی‌خواه به جانبداری از شوک‌درمانی متهم بودند و جامعه‌شناسان و متخصصان علم سیاست نیز اغلب به طرفداری از سیاست‌های ضدبازار شهرت داشتند. در این میان، برخی اقتصاددانان جوان‌تر با تاکید بر فرصت‌های به‌سرعت در حال گذر، از اصلاحات بدون قید و شرط اقتصادی حمایت…

دنیای اقتصاد-گروه اقتصاد بین‌الملل : صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش، چشم‌انداز رشد اقتصادی ایران و جهان را به‌روز کرد. نکته جالب این است که پیش‌بینی از ارقام رشد اقتصادی بهبود یافته است؛ هرچند که مطابق پیش‌بینی‌ها روند رشد اقتصادی ایران در سال جاری و سال آینده میلادی کاهشی خواهد بود. مطابق پیش‌بینی، رشد اقتصادی ایران در سال۲۰۲۴ به سطح ۳.۷درصد برآورد شده که این رقم در سال آینده به ۳.۱درصد کاهش خواهد یافت. همچنین بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، نرخ تورم در پایان سال۲۰۲۴ معادل با ۳۱.۷درصد برآورد شده است. پیش‌بینی صندوق…

دوره اصلی شکوفایی سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران به سال‌های برجام بازمی‌گردد. در آن زمان، با ورود سرمایه‌گذاران خارجی، استارت‌آپ‌‌‌های آن دوره موفق به جذب سرمایه قابل‌توجهی شدند و وضعیت فعلی خود را مدیون همین جذب سرمایه هستند. اما پس از برجام، این روند تکرار نشد و سرمایه‌گذاری در حوزه استارت‌آپ برای سرمایه‌گذاران داخلی به دلایل مختلف از جمله شرایط تورمی کشور چندان جذاب نبود. به همین خاطر، بسیاری از کسب‌وکارها در شرایط بحرانی از نظر جذب سرمایه قرار گرفتند و صندوق‌های خطرپذیر بورسی نیز نتوانستند…

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: سرمایه‌گذاری در بخش بندری یکی از ارکان مهم توسعه اقتصادی کشورها، به‌‌‌ویژه برای کشورهایی با موقعیت ژئوپلیتیکی همچون ایران، به‌‌‌شمار می‌‌‌آید. اما در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاران این حوزه با چالش‌‌‌های متعددی مواجه شده‌‌‌اند. یکی از مسائل اصلی در میان چالش‌‌‌ها و فرصت‌‌‌های سرمایه‌گذاری در بنادر کشور، تاثیر تحریم‌‌‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری‌‌‌های خارجی است که از طریق ارائه راهکارهایی همچون اصلاح تعرفه‌‌‌ها، توسعه زیرساخت‌‌‌ها و همکاری‌‌‌های بین‌المللی قابل انجام است. در همین راستا، شفافیت بیشتر…

دارون عجم‌‌‌اوغلو، سیمون جانسون و جیمز رابینسون به دلیل تحقیقات برجسته خود درباره نقش نهادها و تاثیرات آنها بر رفاه و توسعه اقتصادی، برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۴ شدند. این جایزه به‌درستی به آنها اعطا شد، اما مهم‌تر از آن، پیام این پژوهش‌‌‌ها برای کشورهایی مانند ایران است که به دنبال راهی برای عبور از شرایط فعلی و قرار گرفتن در مسیر توسعه هستند.

دنیای اقتصاد: اقتصاد دریامحور، راهبردی اساسی، توسعه‏‏‏‏‏‏‏‏‌ای و کنشگرا و درنهایت، تحول آفرین است. توسعه با اتکا به ظرفیت‌های دریایی با موضوعات مختلف توسعه‏‏‏‏‏‏‏‏‌ای و حاکمیتی مانند جمعیت‏‏‏‏‏‏‏‏‌پذیری، ایجاد زیرساخت‌ها و ارتباطات گره‌خورده است. با توجه به هدف‏‏‏‏‏‏‏‏‌گذاری رشد اقتصادی ۸‌درصدی در برنامه هفتم توسعه و همچنین ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه دریامحور از سوی رهبر معظم انقلاب در سال‌۱۴۰۲، این موارد بیش از پیش مورد‌توجه قرار گرفته‌است.

مطالبات معوق به عنوان یکی از چالش‌‌‌های دیرینه سیستم بانکی ایران، همواره بر پایداری و کارآیی آن تاثیرگذار بوده است. رشد روزافزون این مطالبات، ناترازی در ترازنامه بانک‌‌‌ها را تشدید کرده و توانایی آنها را در اعطای تسهیلات جدید محدود کرده است. در این راستا، توسعه بازار ثانویه مطالبات به عنوان یک ابزار مالی کارآمد، می‌تواند نقش مهمی در مدیریت این چالش ایفا کند.

دنیای اقتصاد: میانگین بلندمدت P/E بازار سهام ایران حدود ۷واحد است. انتظارات تورمی بالا، رشد نرخ بهره و ریسک‏های سیاسی، دلایل پایین‏ ماندن نسبت مذکور است. این در حالی است که P/E در نیوزیلند، هند و آمریکا به‌دلیل رشد اقتصادی بالا و تورم پایین، بیش از ۲۰واحد است.