اقتصاد ایران

«از یخ‌‌‌زدگی محافظت شود»؛ این جمله‌‌ هشدارآمیز آشنایی است که تاکنون بیشتر روی بسته‌های دارو و محصولات دارویی درج شده است و آن را بارها دیده‌‌‌ و به آن توجه کرده‌ایم. اما شواهد نشان می‌دهد که نظام بانکی هم حداقل در دودهه گذشته، بسیار به این هشدار نیازمند بوده است. شاید لازم بود که روی بسته‌های پول و منابع مالی که هر روز بانک‌ها از عموم مردم جمع‌‌‌آوری می‌کنند، این جمله کوتاه را با خط درشت و خوانا می‌‌‌نوشتند تا در هر مرحله از فرآیند تبدیل منابع مالی، به‌‌‌ویژه سپرده‌‌‌های مردمی به انواع…

یکی از مواردی که از ابتدای شروع به کار وزارت اقتصاد دولت جدید در دستور کار قرار گرفته، کاهش نرخ سود بانکی بوده است. سیاست‌‌‌های پولی انقباضی بانک‌‌‌مرکزی از قبیل کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها، افزایش نرخ ذخیره قانونی و انتشار گواهی سپرده با سود بانکی ۳۰درصد، افزایش بدهی بخش دولتی به بانک‌ها، انتشار فزاینده اوراق دولتی و افزایش سیالیت نقدینگی به دلیل شوک‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف ارزی از عوامل اصلی افزایش نرخ بهره در سال‌های اخیر بوده‌‌‌اند.

ازدیاد صندوق‌های قرض‌‌‌الحسنه و اشتیاق افراد به عضویت در آنها گواه این موضوع است که اقشار ضعیف جامعه به تامین مالی خرد و فوری نیاز دارند و از جمله مزایای صندوق‌های قرض‌‌‌الحسنه اخذ وام بدون دردسر، آسان و قابل اطمینان در مقایسه با اخذ وام از سیستم بانکی و رسمی کشور است. با توجه به اینکه صندوق‌های قرض‌الحسنه از مزایای زیادی برخوردارند، با استفاده از تامین مالی خرد توسط چنین نهادهایی می‌توان به کاهش فقر کمک کرد؛ مانند تلاش محمد یونس در بنگلادش با ایجاد بانک گرامین که هم‌اکنون دارای شعب بسیاری در…

دنیای اقتصاد: آخرین گزارش پایش ملی محیط کسب‌‌‌وکار ایران نشان می‌‌‌دهد نمره شاخص محیط کسب‌‌‌وکار کشور که در بهار امسال به ۶.۰۴ رسیده بود، در فصل تابستان به ۶.۰۲ رسیده و فقط ۰.۰۲واحد بهبود پیدا کرده است. براساس این گزارش، در بهار ۱۴۰۳ فعالان اقتصادی مشارکت‌‌‌کننده در این پایش، به ترتیب سه مولفه «غیرقابل پیش‌‌‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تامین مالی از بانک‌‌‌ها» و «بی‌‌‌ثباتی سیاست‌‌‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌‌‌های اجرایی ناظر بر کسب‌‌‌وکار» را نامناسب‌‌‌ترین مولفه‌‌‌های محیط…

از میان حکایات می‌توان به نکات قابل‌توجهی در مورد موقعیت امروز کشور رسید. یک مثل تاریخی از بهلول وجود دارد که چنین است: «می‌گویند روزی مردی به بهلول مراجعه و نکته‌ای به او بیان کرد. بهلول در پاسخ گفت: حرف شما درست است. چند ساعت بعد، مرد دیگری نزد او رفت و حرفی در خلاف جهت حرف نفر اول زد. بهلول به او هم گفت که حرف شما درست است.

دنیای اقتصاد: یکی از متغیرهای مهمی که می‌تواند بازارهای مالی را در سال آتی تحت تاثیر قرار دهد، سند بودجه۱۴۰۴ است. بسیاری از سرمایه‌گذاران، با توجه به این سند استراتژی خود را در نحوه چینش و مدیریت سبد سرمایه‌گذاری تعیین می‌کنند و قصد دارند یک پرتفوی بهینه انتخاب کنند.

صنعت ابزار ایران که در خلال سال‌های اخیر از حالت سنتی خود خارج شده و شکل و شمایل مدرنی به خود گرفته، صنعتی کاملا متکی بر توانمندی‌های خود است و آن‌طور که فعالان این صنعت می‌گویند دولت حتی به اهمیت آن نیز وقوف چندانی ندارد، چه برسد به اینکه از آن حمایت کند. در شرایطی که تامین نیازها، ایجاد دانش و مهارت، تامین مالی و... همگی با هزینه شخصی فعالان این صنعت صورت می‌گیرد، دولت بعضا با اتخاذ سیاست‌هایی سختگیرانه موانعی در این مسیر ایجاد می‌کند. با مهدی باقرپور، رئیس اتحادیه ابزارفروشان و رئیس کمیسیون…

اقتصادنیوز: نگاه روندی این مزیت را دارد که تاثیر اقتصاد بر سایر موضوعات جامعه ایرانی و تاثیر گرفتن اقتصاد از آنها را بتوانیم در یک مجموعه تجزیه و تحلیل کنیم و همچنین پاسخ به چراهای وضعیت کنونی اقتصادی داشته باشیم.

دنیای اقتصاد: بازوی پژوهشی مجلس دومین گزارش برآورد ماهانه رشد اقتصادی را برای آخرین ماه تابستان۱۴۰۳ منتشر کرد. این گزارش با استفاده از داده‌های ماهانه در دسترس و بهره‌گیری از مدل‌های کنون‌بینی، رشد اقتصادی را قبل از آمار رسمی تخمین می‌زند. این آمار نشان می‌دهد که رشد اقتصادی شهریورماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱.۹درصد و بدون نفت ۱.۶درصد برآورد شده است. نکته جالب توجه این است که رشد ارزش افزوده همه گروه‌ها در شهریور ماه نسبت به ماه گذشته کاهشی بود. طبق آخرین آمار بانک مرکزی در فصل بهار سال۱۴۰۳،…

روایت غالب درباره رشد اقتصاد ایران در سال‌های اخیر، روندی صعودی و مثبت بوده که در ۱۵فصل پیاپی تکرار شده و وضعیتی مناسب را به سیاستگذاران مخابره کرده است. در پرونده قبلی «باشگاه اقتصاددانان» پیرامون رشد اقتصادی بهار ۱۴۰۳ گفتیم که داده‌‌‌های بازار کار، شفاف‌شدن درآمدهای بنگاه‌‌‌ها به دلیل ایجاد سامانه‌‌‌های مالیاتی در کنار جهش بخش نفت می‌‌‌توانند به ما در تبیین اثر رفاهی اندک رشد اقتصادی کشور کمک کنند. در عین حال تحلیلگران تاکید داشتند که نوسانات سیاسی سال‌های اخیر یکی از زمینه‌‌‌های مهم کاهش…

آمار منتشرشده از رشد اقتصاد ایران در بهار۱۴۰۳ نشان می‌دهد که اقتصاد ایران برای پانزدهمین فصل متوالی رشد تولید را تجربه کرده است. این نرخ رشد کمی کمتر از رشد متوسط در سه‌سال پیش از آن بوده است و هم جای امیدواری دارد و هم موجب نگرانی است؛ امید از این جهت که رشد اقتصادی برای چند سال ادامه‌دار بوده است و نگرانی از این بابت که ممکن است این رشدها سقف ظرفیت رشد اقتصاد ایران در شرایط فعلی باشد. با این نرخ‌های رشد، نه‌تنها جبران رکودهای شدید دهه گذشته در اقتصاد ایران بسیار مشکل خواهد بود، بلکه با توجه…

اقتصاد ایران در فصل اول سال ۱۴۰۳ نسبت به مقطع مشابه سال گذشته ۳.۲درصد رشد کرده است. این آماری بود که بانک‌مرکزی در آخرین گزارش خود از حساب‌‌‌های ملی منتشر کرد. به‌رغم اینکه بر مبنای داده‌‌‌های بانک‌مرکزی، اقتصاد ایران بی‌‌‌وقفه به رشد خود ادامه می‌دهد، بعید است بتوانیم به‌راحتی افکار عمومی را قانع کنیم که چنین آماری واقعیت دارد.

داریوش مجد: داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در بازار کار ایران، عمده جمعیت غیرفعال را زنان خانه‌دار (۵۰ درصد کل) و افرادی که به تحصیل اشتغال دارند، تشکیل می‌دهند. سومین علتی که افراد را دچار خود بیکاری کرده، «بی‌نیاز بودن از انجام کار» گزارش‌شده است. همچنین در سال گذشته به تعداد افرادی که در اثر «دلسرد شدن از جست‌وجوی کار»، در مجموعه جمعیت غیرفعال قرارگرفته‌اند، ۷/ ۸ درصد افزوده‌شده است. نما گری که حاکی از تشدید معضلات در بازار کار است.

البرز نظامی: ناترازی‌‌‌ اقتصادی چند وقتی است که به اصطلاح رایج در ادبیات اقتصادی کشور بدل شده است. این مساله در شرایط فعلی ایران، معطوف به یک یا دو عامل نیست. درست همان‌طور که دکتر مسعود نیلی در ارائه چند وقت پیش خود به مساله ناترازی‌‌‌های اقتصادی کشور اشاره کردند، این مقوله در کشور ما، پهنه گسترده‌‌‌ای دارد و از حوزه انرژی گرفته تا حوزه بانکی مشاهده می‌شود؛ مساله‌ای که موجب می‌شود مسیر اصلاحات اقتصادی در کشور با تغییرات سیاستی دیگر ممکن نباشد. به بیان دقیق‌‌‌تر، درگیری کشور با چند ناترازی در چند حوزه مهم…

یکی از پدیده‌‌‌های اقتصادی سال‌های اخیر در کشور، ناترازی بانک‌ها بوده است. در این پدیده بانک‌ها با مشکل نقدینگی مواجه شده‌اند، کفایت سرمایه آنها کاهش یافته و حتی منفی شده است و در برخی موارد دارایی بانک‌ها پاسخگوی تعهدات آنهانیست؛ در نتیجه بانک‌ها برای حل معضل خود، به‌ویژه کمبود منابع، به بانک‌مرکزی رجوع کرده و اقدام به استقراض از بانک‌مرکزی می‌کنند که نتیجه این امر، رشد نقدینگی در کشور بوده است. هرچند مقابله با این پدیده در اقتصاد کشور ضروری است و به‌‌‌نوعی، حل معضل ناترازی بانک‌ها…

از زمان استقرار رئیس کل فعلی بانک‌مرکزی نزدیک به دوسال می‌‌‌گذرد. از ابتدای سکانداری ایشان، سیاست کنترل مقداری ترازنامه با هدف کنترل رشد نقدینگی و در نهایت کنترل رشد تورم با جدیت دوچندان پیگیری شد. از ابتدای شروع این سیاست بحث‌‌‌های مختلفی حول نحوه اجرا و احتمال موفقیت آن شکل گرفت.

نظام بانکی ایران در سال‌های اخیر با چالش‌‌‌های جدی ناترازی بانکی مواجه بوده است. این وضعیت به عدم‌تعادل میان دارایی‌‌‌ها و بدهی‌‌‌ها منجر شده و توانایی بانک‌ها در تامین مالی و پرداخت به سپرده‌‌‌گذاران را مختل کرده است. دخالت‌‌‌های دولت در تعیین نرخ بهره، ضعف‌‌‌های ساختاری و مدیریتی و ناکارآمدی نظام اعتبارسنجی به تشدید این بحران دامن زده‌‌‌اند. پس توجه به استقلال بانک‌مرکزی و اجرای اصلاحات کلیدی برای بهبود وضعیت نظام بانکی ایران ضروری است.

شرایط رکودی حاکم بر بازار سرمایه و نارضایتی فعالان اقتصادی از وضعیت موجود، مسوولان اقتصادی را مجاب کرده است تا تصمیماتی را در حمایت از این بازار اتخاذ کنند. یکی از اقدامات اخیر دکتر همتی (وزیر محترم اقتصاد)، اعلام قصد خود مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده‌‌‌های بانکی است. افزایش نرخ سود سپرده بانکی به‌عنوان یک استراتژی پولی غیرمتعارف برای کنترل تورم و جلوگیری از آسیب‌‌‌های اضافی به اقتصاد کشور در نظر گرفته می‌شود؛ در نقطه مقابل آن کاهش نرخ سود سپرده بانکی می‌‌‌تواند به‌عنوان محرکی برای افزایش تقاضا…

دنیای اقتصاد: محیط کسب‌و‌کار در ایران به دو جهان کاملا متفاوت تقسیم شده است. درحالی‌که برخی بنگاه‌های اقتصادی «خودی» می‌توانند مجوز ساخت و احداث خود را تنها در ۱۳روز دریافت کنند، بنگاه‌های دیگر باید در حدود ۳۰۰روز در انتظار همان مجوز بمانند. این مساله برای دریافت سایر مجوزها نیز صدق می‌کند. کارشناسان طی مطالعات جدید بر مبنای موفقیت‌های صنعتی در دیگر کشورها همچون کره‌جنوبی مدل مجوزهای باز و منظم را برای باز کردن گره رشد صنایع ایران پیشنهاد می‌کنند.

شادا: یک اقتصاددان، ارز چند نرخی را تجربه‌ای ناخوشایند برای اقتصاد ایران دانست که نه تنها هزینه مصرف‌کننده را پایین نبرده، بلکه تکرار آن موجب بروز رانت و فساد شده است. بنابراین باید با اولویت به سمت حذف ارز چندنرخی برویم. علی اکبر نیکواقبال، اقتصاددان و استاد دانشگاه دستور کار دولت در نزدیک کردن نرخ ارز نیما و بازار آزاد را سیاستی درست دانست و گفت: در هیچ اقتصاد مترقی و در هیچ‌یک از کشورهای پیشرفته و حتی نیمه‌پیشرفته با پدیده ارز چندنرخی مواجه نیستیم؛ چراکه وجود شکاف در نرخ ارز موجب بروز رانت و فساد…

اقتصادنیوز: موسسه مطالعاتی استیمسون با انتشار یادداشتی مدعی شد، فراتر از بحران‌های متعدد خاورمیانه، مسعود پزشکیان، رئیس جمهور جدید ایران به واسطه تصمیم‌سازی درباره سرنوشت انرژی ایران با چالش‌هایی روبرو است.

دنیای اقتصاد: در سال‌های اخیر بسیاری از کسب‌وکارها نسبت به شرایط فعالیت خود گلایه‏‏‏‏‌مند بوده‌اند. در چنین فضایی تولید و تجارت از رونق افتاده و اقتصاد هر روز بیش از پیش با مشکلات جدی، دست‌وپنجه نرم می‌کند. در این میان شاخص‌های بین‌المللی نیز گواه بر نبود فضای مناسب جهت تولید و تجارت است. ایران در شاخص فضای کسب‌وکار در جایگاه ۱۱۹دنیا قرار دارد. در همین‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌حال رتبه آزادی اقتصادی کشور ‏‏‏‏‌برابر ۱۶۹ است. رتبه توانمندسازی تجاری ایران نیز‏‏‏‏‌‌برابر ۱۳۲ برآورد شده‌است. گفتنی است ایران از منظر…

دنیای اقتصاد-محمدصادق صفا: بازار سرمایه ایران همچنان تحت‌تاثیر تغییرات سریع اقتصادی و سیاست‌‌‌های مالی شرکت‌هاست و این تغییرات عمدتا ناشی از شرایط اقتصادی کشور و تصمیمات مدیریتی شرکت‌های بزرگ بورسی است. در این میان، سیاست‌‌‌های تقسیم سود، به‌‌‌ویژه برای شرکت‌های بزرگ بورسی، به ابزاری کارآمد در مدیریت مالی تبدیل شده است. بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس به‌منظور افزایش رضایت سهامداران و جلب اعتماد عمومی، به اتخاذ سیاست‌‌‌های تقسیم سود بالا روی آورده‌‌‌اند. هرچند این رویکرد با نگرانی‌هایی نیز همراه است، به‌‌‌ویژه از این…

در دنیای امروز، جایی‌که تغییرات اقتصادی و سیاسی با سرعت سرسام‌‌‌‌‌‌‌آوری رخ می‌دهد، سرمایه‌گذاری به یک فعالیت پیچیده و حساس تبدیل شده‌است. دیگر نمی‌توان با خرید و فروش یک دارایی یا سهم به تنهایی به موفقیت دست‌یافت. سرمایه‌گذاری در شرایط کنونی، بیشتر شبیه به بازی شطرنج است که هر حرکت اشتباه می‌تواند به شکست بزرگی منجر شود.

از دیرباز صاحب‌‌‌نظران حوزه انرژی در ایران، به‌واسطه اقتصاد نفتی کشور، عموما مهندسان نفت یا متخصصان حوزه‌‌‌های اقتصاد انرژی بوده‌‌‌اند. اما در دهه‌‌‌های اخیر، مالکان و مدیران نیروگاه‌‌‌ها نیز به این جمع اضافه شده‌‌‌اند. این بخش از کارشناسان حوزه انرژی در آستانه‌‌ برگزاری نشست کاپ۲۹ در آذرماه سال‌جاری در باکوی آذربایجان، مجددا باب گفت‌وگو در مورد تعهدنامه پاریس را باز کرده‌‌‌اند. این امر به آن معناست که در محافل مختلف کارشناسی و در پاسخ به رسانه‌‌‌ها، از بن‌بست موجود در جذب تکنولوژی‌‌‌های جدید…

مدیرعامل شرکت سکوی تبادل فردا(تترلند) می‌گوید که اقدام ناگهانی بانک مرکزی در مسدود کردن حساب صرافی‌های رمزارز، صرف نظر از محدودیت و مشکلات اقتصادی، اعتماد مردم و مشتریان داخلی به صرافی‌های مجاز داخل کشور را کاهش می‌دهد و این موضوع در نهایت به ضرر اقتصاد ایران تمام می‌شود.

حتما تصاویر رشته ورزشی قایقرانی در آب‌های خروشان را دیده‌اید. ورزشکار باید قایق را در جهت جریان آب به گونه‌ای مدیریت کند که از علائم تعیین‌شده به‌درستی بگذرد. هیچ‌کس انتظار ندارد که ورزشکار کل مسیر را برخلاف جریان آب حرکت کند؛ راه را جریان خروشان آب مشخص می‌کند.

به‌نظر می‌‌‌آمد شخص رئیس‌جمهور محترم به صداقتی که بر آن تاکید داشتند، پایبندی نشان دهند. اگرچه، در همان روزهای انتخابات، با توجه به وضعیتی که بر متغیرهای نهادی حاکم بوده است، تاکید اقتصاددان‌‌‌ها بر آن بود که شخص رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی آن نخواهند توانست علم اقتصاد را در چنین فضای نهادی پیاده کنند. با این حال، حداقل‌‌‌هایی از ایشان و تیم اقتصادی جدید، با رویکردهای مبتنی بر اصلاحات نهادی و سیاستی انتظار می‌‌‌رفت.

اگر اتخاذ تصمیمات پیچیده کار سختی نبود، بستنی‌فروش‌ها رئیس‌جمهور، فلافل‌فروش‌ها وزیر اقتصاد و نداف‌‌‌ها دیپلمات یا ژنرال می‌‌‌شدند. این مقدمه‌‌‌ کوتاه، زمانی به ذهنم خطور کرد که متن سخنان پزشکیان در دفاع از لایحه بودجه‌‌‌ ۱۴۰۴ را مرور می‌‌‌کردم: «احتمال اختصاص ۱۳۰‌هزار میلیارد تومان به واردات بنزین در سال آینده.»