پیمان سنندجی در حالی این خبر را اعلام کرد که پایتخت‌نشینان تجربه موفق دهه ۷۰ در حیطه تجهیز و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی توسط اتوبوس‌های مجازی با تصویری که از اتوبوس‌های «آکاردئونی» دارند، به خاطر می‌آورند. تفاهم‌نامه تامین اتوبوس از کشور مجارستان از طریق گشایش فاینانس ۱۶۲ میلیون دلاری اگزیم بانک این کشور با عاملیت بانک شهر در ایران، یکشنبه شب با حضور مدیرعامل شرکت ایکاروس و نمایندگان بانک عامل به امضا رسید و مقرر شد ظرف مدت دو سال، ۱۰۰۰ اتوبوس موضوع تفاهم، به عنوان بخشی از توافق وزرای اقتصاد ایران و مجارستان، به ناوگان تهران اضافه شود. از آنجا که شهردار تهران روز گذشته از تامین ۴۰۰ اتوبوس جدید برای ناوگان تهران تا پایان سال جاری خبر داد، به نظر می‌رسد بخشی از این تفاهم‌نامه در ماه‌های باقیمانده از امسال عملیاتی خواهد شد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، ناوگان اتوبوسرانی تهران در حال حاضر پرمصرف‌ترین مد حمل‌ونقل عمومی در این شهر است. اتوبوسرانی پایتخت این ظرفیت و قابلیت را دارد که در شرایطی که برای تجهیز مترو به هزینه‌های بسیار بیشتری مورد نیاز است که در شرایط کمبود اعتبار مدیریت شهری، تامین آن ساده نیست، با هزینه کمتر بخشی از نیاز حمل‌ونقلی شهروندان را پاسخ دهد و بخشی از جابه‌جایی‌ها را بدون نیاز به خودروی شخصی پوشش دهد. برای تحقق این هدف، شرکت واحد اتوبوسرانی تهران به سراغ ایده تامین اتوبوس از مجارستان رفته که سابقه خوبی از آن در ذهن پایتخت‌نشینان و مدیران شهری وجود دارد.

پیمان سنندجی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در این رابطه توضیح داد: پیرو توافق وزیر امور اقتصادی و دارایی با دولت مجارستان در زمینه بهره‌مندی از حمایت‌های مالی یکی از بانک‌های مجاری موسوم به «اگزیم بانک» و همکاری بانک‌های شهر و توسعه صادرات ایران، تفاهم‌نامه تامین ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس ایکاروس از طریق تولید مشترک با یکی از خودروسازان داخلی نهایی شده است. به گفته سنندجی، مطابق توافقات صورت‌گرفته میان دولت‌های ایران و مجارستان تامین ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس پیش‌بینی شده که همه این اتوبوس‌ها از سوی شرکت‌های بهره‌بردار تحت نظارت اتوبوسرانی تهران در بخش خصوصی، راسا خریداری خواهد شد؛ ضمن اینکه بانک شهر با یکی از شرکت‌های خودروساز داخلی برای تولید مشترک و خدمات پس از فروش نیز توافق کرده است. وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر به استناد مصوبات بالادستی مبنی بر خصوصی‌سازی اتوبوسرانی، حدود ۸۰ درصد از ناوگان اتوبوسرانی پایتخت در اختیار بخش خصوصی قرار دارد که از نظر تعداد مسافر حدود ۵۰ درصد از مسافران روزانه از طریق بخش خصوصی جابه‌جا می‌شود. بنابراین با توجه به تمرکز اتوبوسرانی بر خرید خدمت «حمل‌ونقل مسافر» از شرکت‌های بهره‌بردار تحت نظارت، مسوولیت تامین اتوبوس با شرکت‌های خصوصی است. مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران تاکید کرد: وضعیت فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی در کنار عدم تحویل اتوبوس از سوی دولت به شهرداری از سال ۱۳۸۹، عدم اختصاص تسهیلات کم‌بهره در حوزه حمل‌ونقل عمومی و نیز محدودیت ورود اتوبوس کامل به کشور به‌صورت پیش‌ساخته (CBU)، موجب شد مدیریت شهری به موضوع تامین اتوبوس با همکاری تولیدکننده خارجی و مشارکت شرکت‌های داخلی روی بیاورد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، خرید اتوبوس از مجارستان را تهرانی‌ها حدود ۲۴ سال پیش نیز تجربه کرده‌اند و تصویر خوشایندی از اتوبوس‌های آکاردئونی که شکل ظاهری دو اتوبوس متصل به یکدیگر را داشتند، در خاطر دارند. این اتوبوس‌ها در شرایطی وارد کشور شد که ناوگان اتوبوسرانی پایتخت با کمبود ظرفیت و معضل فرسودگی دست به گریبان بود و به همین خاطر اتوبوس‌های ایکاروس در آن مقطع زمانی به‌عنوان یک تحول مثبت که هم موجب جذب سفر با این ناوگان شده و هم زمان و کیفیت سفرهای اتوبوسی شهروندان را بهبود بخشیده بود، به چشم شهروندان آمد.

یانوش کواچ، سفیر مجارستان در ایران نیز در مراسم امضای تفاهم‌نامه میان ایکاروس و بانک شهر، ضمن اعلام آمادگی برای همکاری با ایران در زمینه‌های حمل‌ونقلی گفت: نخستین بار در سال ۱۹۹۳ بود که ما حدود ۱۳۰۰ اتوبوس ایکاروس را به ایران واگذار کردیم. اکنون شرکت ایکاروس مجددا مشغول به فعالیت شده و در حال رایزنی برای همکاری با دیگر کشورهاست. امیدواریم بتوانیم اتوبوس‌های ایکاروس را دوباره به بازار ایران وارد کنیم؛ چنان‌که در شهرهای بزرگی مانند تهران، شیراز و یزد نیاز به این ناوگان احساس می‌شود. مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی نیز درباره سابقه اتوبوس‌های ایکاروس در ناوگان تهران به «دنیای اقتصاد» گفت: تولید اتوبوس بر اساس نیازها و تکنولوژی در هر دوره تغییر خواهد کرد. طبعا تولید اتوبوس‌های دوکابین و تک‌کابین در سال جاری هم مشمول این تغییرات تکنولوژی خواهد بود. در دهه ۷۰ تعدادی اتوبوس دوکابین وارد چرخه حمل‌ونقل عمومی تهران شد که کار ارزشمند و پسندیده‌ای بود؛ در میان آنها ۶۴ دستگاه اتوبوس برقی نیز وجود داشت که با گذشت بیش از ۲۰ سال، هنوز در تهران در حال فعالیت است و با توجه به اینکه عمر فرسودگی این اتوبوس‌ها تا یک میلیون کیلومتر پیمایش است، قابلیت فعالیت آنها برای ۲۰ سال دیگر هم وجود دارد. افزون بر این۲۴ سال قبل ۶۴۰ دستگاه اتوبوس تک‌کابین و دوکابین از شرکت ایکاروس وارد ناوگان تهران شد که ۱۵ درصد از کل ناوگان وقت اتوبوسرانی را شامل می‌شد. با توجه به اینکه اتوبوس‌های ایکاروس در زمره اتوبوس‌های خوب فعال در ناوگان به شمار می‌رفتند، سرویس‌دهی آنها به مسافران درون‌شهری بیش از ۱۵ سال به طول انجامید و در نهایت به دنبال مصوبه هیات دولت که سن فرسودگی اتوبوس در کلان‌شهرها را هشت سال اعلام کرد، این اتوبوس‌ها در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۸۷ از رده خارج شدند. سنندجی تاکید کرد: اتوبوس‌های جدیدی که توسط ایکاروس با همکاری تولیدکننده داخلی تامین می‌شود، برابر آخرین استانداردهای روز دنیا و قطعا واجد تغییرات اساسی در سیستم‌های موتور، ترمز، آرتیکولیت و ... خواهد بود.

وضعیت اورژانسی ناوگان اتوبوسرانی

ناوگان اتوبوسرانی تهران در حال حاضر شامل حدود ۶۵۰۰ دستگاه اتوبوس است که تقریبا ۳۵۰۰ دستگاه از این تعداد به سن فرسودگی رسیده است. این موضوع وضعیت اتوبوسرانی را با فرسودگی بیش از نیمی از ناوگان اورژانسی کرده است. هرچند اخیرا با تصمیم شورای ترافیک تهران مقرر شد از طریق نصب فیلتر جذب دوده، اتوبوس‌های بیش از هشت ساله در تهران، تا رسیدن به سن ۱۲ سال همچنان به فعالیت خود ادامه دهند. از سوی دیگر برابر برنامه میان‌مدت مدیریت شهری، اتوبوسرانی پایتخت در سال ۹۷ باید ۹۰۰۰ دستگاه اتوبوس کارآمد داشته باشد. به این ترتیب شهر تهران اکنون به حدود ۶۰۰۰ دستگاه اتوبوس نیاز دارد. آن‌گونه که سنندجی می‌گوید، چیزی که باعث شده وضعیت اتوبوسرانی تهران اورژانسی شود، عدم تحویل اتوبوس به شهرداری تهران توسط دولت طی هفت سال گذشته است. وی توضیح داد: با توجه به اینکه دولت از سال ۸۹ تاکنون هیچ اتوبوسی در اختیار شهرداری قرار نداده است، اتوبوسرانی تهران الگوی جدیدی در پیش گرفت که در قالب آن نسبت به خرید خدمت بر اساس پیمایش اتوبوس‌هایی که در خطوط تحت نظارت شرکت واحد فعالیت می‌کنند، اقدام می‌کند. طبعا یکی از اقدامات در همین راستا، تامین اتوبوس توسط بخش خصوصی فعال در خطوط است. در حال حاضر سهم اتوبوسرانی از پوشش سفرهای درون‌شهری برابر تازه‌ترین آماری که معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران ارائه کرده، حدود ۱۰ تا ۱۱ درصد است که این رقم طبق برنامه باید در سال آینده به ۳/ ۲۹ درصد افزایش یابد. بنابراین تامین اتوبوس‌های مجاری ضمن اینکه می‌تواند تحول قابل توجهی در ظرفیت و کیفیت خدمات اتوبوسرانی ایجاد کند، بخشی از هدف افزایش سهم اتوبوسرانی از سفرهای درون‌شهری را نیز محقق خواهد کرد چراکه این تعداد معادل ۳۰ درصد از نیاز اورژانسی تهران به اتوبوس جدید برای از رده خارج کردن ناوگان فرسوده است.

سنندجی درباره علت انتخاب شرکت ایکاروس برای تامین بخشی از نیاز حمل‌ونقلی پایتخت‌نشینان نیز توضیح داد: قطعا کمپانی‌های اتوبوس‌سازی بزرگی در دنیا وجود دارد که اتوبوس‌های به‌روز و مبتنی بر استانداردهای روز دنیا تولید می‌کنند، اما شرکت واحد اتوبوسرانی و بخش خصوصی تحت نظارت این مجموعه، متناسب با مراودات کارخانه‌های تولیدکننده داخلی با سایر کشورها و نیز بر اساس شرایط فنی محصول که واجد ویژگی‌های مورد نظر شورای عالی ترافیک بوده و شرایط ورود به کشور و اخذ پلاک بر اساس ضوابط پلیس راهنمایی و رانندگی را داشته باشد، نسبت به خرید محصول اقدام می‌کنند. به گفته وی، اولویت شهرداری تهران تامین اتوبوس‌های برقی و هیبریدی است و برای این موضوع برنامه‌ریزی دقیقی صورت گرفته است. پس از آن اتوبوس‌های گازسوز و درنهایت اتوبوس‌های دیزلی مجهز به فیلتر جذب دوده به ترتیب در اولویت‌های بعدی تامین اتوبوس قرار دارند. مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی با تاکید بر اینکه فرآیند تامین ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس توسط شرکت ایکاروس، با همکاری یک تولیدکننده داخلی و با انتقال تکنولوژی صورت می‌گیرد، افزود: این اقدام همچنین به تولید اتوبوس‌های واجد کیفیت بالا و قابل رقابت با تولیدات کشورهای دیگر منجر می‌شود.