بازار سهام طی روز گذشته افت و خیزهایی را تجربه کرد، بهطوریکه در نیمه اول معاملات شاخصکل با روندی کاهشی تا نزدیکی کف کانال ۲میلیونواحدی تنزلیافت. با اعلام نتایج انتخابات در آمریکا بورس تهران بهطور هیجانی روندی افزایشی را آغاز کرد. نماگر اصلی موفق شد تا با جبران بخشی از افت اول صبح، در ۲میلیون و ۱۷هزار واحد متوقف شود. رشد سهام دلارمحور به واسطه رشد قیمت ارز، یکی از دلایلی است که جلوی زیان بیشتر سبدهای شاخصمحور را گرفت.
بودجه ۱۴۰۴ نیز با کسری بسیار و تناقضهای زیادی همراه است. یکی از مشکلات اصلی که در این بودجه وجود دارد، متورمکردن هزینهها و مصارف دولت توسط مجلس و ایجاد بار مالی برای دولت است. بودجه ۱۴۰۴ از چند جهت با لایحههای قبلی متفاوت بوده و اعداد و ارقام شفاف شده و بودجههایی که تحت سرفصلهای مبهم ارائه میشد، به تفکیک افشا شده که از این نظر کمی به شفافیت درآمد و هزینه کمک کرده، ولی در اصل تغییر موثر خاصی در بودجه اتفاق نیفتاده است.
هوشمصنوعی (AI) بهعنوان یک ابزار پیشرفته، بهطور فزایندهای در تحلیل بازارهای مالی، بهویژه بازارهای مشتقه، مورد استفاده قرار میگیرد. این فناوری میتواند به تحلیلگران و سرمایهگذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و ریسکها را کاهش دهند. در ادامه به بررسی روشها و کاربردهای هوشمصنوعی در تحلیل بازار مشتقه خواهیم پرداخت.
روز گذشته دو خبر مهم از سطح بینالمللی و داخلی به بازار سرمایه ایران رسید که میتوانند روندهای کوتاهمدت و بلندمدت بازار را تحتتاثیر قرار دهند. از یکسو، انتخاب مجدد دونالد ترامپ به ریاستجمهوری ایالاتمتحده، نگرانیهایی درباره سیاستهای اقتصادی و تجاری آینده بهوجود آوردهاست و از سوی دیگر، اظهارنظر وزیر صمت مبنیبر منتفیشدن عرضه خودرو در بورسکالا میتواند بر بازار خودرو و عرضههای دولتی اثرگذار باشد.
با توجه به اینکه نتایج انتخابات آمریکا مشخص شدهاست، بازار طلا، ارز و بازار سرمایه واکنش چشمگیری نشان ندادهاند. بهطور طبیعی، پس از شروع بهکار رسمی دولت دونالد ترامپ، اقتصاد ایران و بازار سرمایه از سوی این دولت، ریسکهایی را متحمل خواهدشد. وظیفه دولت و سازمان بورس برای مدیریت این ریسکها چیست؟
مدیرعامل سپردهگذاری مرکزی اعلام کرد: بازطراحی سامانه جامع کارگزاران (کارا) و تشکیل پرونده الکترونیکی انتقال اوراق بهادار متوفیان به وراث زمینهساز تسهیلگری برای ذینفعان بازار سرمایه خواهد شد. محمد باغستانی اعلام کرد: بازطراحی سامانه جامع کارگزاران (کارا) و تشکیل پرونده الکترونیکی انتقال اوراق بهادار متوفیان به وراث میتواند علاوه بر تسهیلگری برای سهامداران و کارگزاران، زمینهساز تحولهای تازه برای ذینفعان بازار سرمایه باشد.
معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: بررسی مقدماتی برای راهاندازی صندوقهای پوشش ریسک (hedge fund) در سازمان بورس انجام شده است. علیرضا ناصرپور که در پنل «تحلیل نقش صندوقهای پوشش ریسک» در نمایشگاه کیش اینوکس ۲۰۲۴ صحبت میکرد، گفت: راهاندازی صندوقهای پوشش ریسک با حساسیتهای زیادی روبهروست.
رالی انتخابات آمریکا آغاز شد و برنده این انتخابات میتواند روی رفتار فعالان اقتصادی در تمام جهان موثر باشد. «دنیایاقتصاد» در یک گزارش با بررسی نظرات ۷۰کارشناس بورسی، نوع اثرگذاری برنده انتخابات را بر ترجیحات سرمایهگذاری این گروه مورد بررسی قرار داده است. نتایج این نظرسنجی حاکی از آن است که سهام صنایع دلاری پس از انتخاب ترامپ احتمالا بیشتر مورد اقبال قرار خواهد گرفت و در سوی دیگر، با انتخاب هریس، احتمال سرمایهگذاری در صنایع ریالی و تولیدی نظیر بانکها، سیمان و خودرو بیشتر خواهد شد. این موضوع با توجه به رفتارهای ترامپ و اثرات آن روی ریسکها قابل پیشبینی است. نکته دیگر اینکه فعالان بورسی با انتخاب ترامپ ممکن است به دنبال سرمایهگذاری در بازار دلار و طلا بروند؛ اما با انتخاب هریس بیشتر بر سرمایهگذاری در بورس تمرکز خواهند کرد. در نتیجه به نظر میرسد ورود هریس به کاخ سفید، برای فعالان بورسی مناسبتر باشد. «دنیایاقتصاد» علاوه بر بازار سهام، اثر انتخابات در بازارهای داخلی ارز و طلا را مورد بررسی قرار داده است.
بورس تهران پس از ۲روز متوالی، در روز سهشنبه لباس سرخ از تن درآورد. شاخصکل بورس با رشد ۷هزارواحدی سعی داشت تا کانال ۲میلیون واحد را از دست ندهد. شاخصکل هموزن نیز با افت ناچیزی همراه بود. بهرغم آنکه بازار سهام از سیاستهای داخلی و حمایتهای اقتصادی دولت تبعیت میکند، اما بهنظر میرسد نیمنگاهی نیز به تحولات سیاسی در ایالاتمتحده داشتهباشد. نتیجه انتخابات آمریکا، علاوهبر تاثیری که بر روابط خارجی ایران و غرب میگذارد، بر روند سیاستگذاری اقتصادی ایران در مواجهه با تحولات جهانی نیز موثر واقع خواهدشد. همین موضوع میتواند ریسک موردانتظار اهالی بورس را دستخوش تغییراتی کند.
سوت پایان التهابات بازار سهام چه زمانی به صدا درمیآید؟
روز سهشنبه دماسنج اصلی بازار سرمایه با افزایش ارتفاع ۰.۳۵درصدی همراه شد و در پایان ساعت معاملاتی در سطح ۲میلیون و ۲۴هزار واحدی ایستاد. رشد ۶هزار و ۹۹۴واحدی شاخص کل در حالی محقق شد که نماگر هموزن با عدمنوسان مشخص روبهرو شد و در سطح ۶۵۹هزار و ۷۸۰واحدی قرار گرفت. در این بین شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۰.۰۵درصد سرخپوش شد و در نهایت در سطح ۲۰هزار و ۸۵۱واحدی کار خود را به اتمام رساند.
بازار سرمایه ایران در سالهای اخیر درگیر چالشها و موضوعات پیچیدهای است که از سوی دولت به شرکتها، بنگاهها و صنایع تحمیل شدهاست. این مشکلات، چالشها و مسائل به کاهش سود واقعی شرکتها منجر شده و بهطور واقعی، سرمایهگذاری در بازار سرمایه و شرکتها نتوانسته است سبب حفظ ارزش سرمایه سرمایهگذاران شود. شرکتهایی که خارج از بورس هستند و در بازار سرمایه عرضه نشدهاند، وضعیت مشابهی مانند سایر شرکتهای عرضهشده داشتهاند، اما وضعیت برای بازارهای موازی مانند بازار طلا و بازار ارز، بازدهی معقولی را بهثبت رساندهاند و درمیان رالی بازارها جزو برندگان بودند. همچنین شرکتها و بنگاههای بورسی که در قیمتهای پایین، نیاز ارزی خود را جهت پاسخگویی به مشکلات و تامین موارد اولیه یا محصولات موردنیاز تامین کردند، درمیان بنگاهها و کسبوکارها گوی رقابت را ربودند.
در هفتههای اخیر، بازار سرمایه ایران با نوسانات و واکنشهای شدید به تحولات داخلی و بینالمللی مواجه بودهاست. تحلیلگران بازار معتقدند که تغییرات در ریسکهای سیستماتیک، انتخابات و تحولات سیاسی بهویژه در منطقه و آمریکا، بهشدت بر وضعیت بازار تاثیرگذار بودهاند. در این گزارش، به بررسی دو دیدگاه مختلف از تحلیلگران بازار، مهدی ساسانی و شهیر محمدنیا، پرداخته میشود که هرکدام به تحولات جاری از زاویهای متفاوت نگاه میکنند.
تحولات بازارهای دارایی در انتخابات قبلی آمریکا بررسی شد
انتخابات آمریکا یکی از رویدادهای سیاسی مهم در جهان است و طبیعتا مشخص شدن نتیجه آن اثر قابلتوجهی بر بازارهای جهانی، سیاستهای فدرالرزرو و نوع تعامل آمریکا با دیگر کشورها خواهد گذاشت. پرواضح است که سیاست خارجی و اقتصاد کلان کشور ما نیز از نتیجه این انتخابات تاثیر خواهد پذیرفت و در این اثنا بورس تهران نیز بهعنوان بازاری که شامه حساسی نسبت به تغییر و تحولات سیاسی و اقتصادی دارد، میتواند افتوخیزهای متعددی را تجربه کند. بررسی وضعیت بازارهای دارایی در انتخابات قبلی آمریکا نشان میدهد احتمال پیروزی ترامپ در سال ۹۹ که با فقدان ذخایر ارزی و بحران کرونا همراه شده بود، بر آتش انتظارات تورمی در آن بازه زمانی افزوده بود و بازارهای دارایی با رشد قابلتوجه قیمتها در آن مقطع همراه شده بودند.
معاملات بورس تهران در روز دوشنبه با افت نماگرهای سهامی پیگیری شد. در معاملات دیروز، شاخصکل با افت ۰.۷۳درصدی همراه شد و در سطح ۲میلیون و ۱۷هزارواحدی کار خود را به اتمام رساند. شاخص هموزن نیز افت ۰.۷درصدی را تجربه کرد و شاخصکل فرابورس نیز ۰.۶۴درصد از ارتفاع خود را از دست داد. در معاملات دیروز، ۱۹۶میلیاردتومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد بازار نیز رقم ۴هزار و ۴۷۲میلیاردتومان را ثبت کرد. بررسیها نشان میدهد؛ بورس در چند سالاخیر دچار جاماندگی عجیبی نسبت به دیگر بازارها شده و اگر شرایط کمی آرام شود، کشتی بورس نیز از گل بیرون خواهد آمد و سهامداران میتوانند به روزهای آتی امیدوار بمانند.
شاخص کل بورس تهران در حالی با افت ۸درصدی به استقبال نیمه دوم آبان میرود که سیاستهای رئیسجمهوری که وارد کاخسفید میشود، میتواند تبعات زیادی برای این بازار به دنبال داشته باشد؛ آنهم برای بازاری که از ابتدای سال متاثر از تعدد ریسکهای سیاسی بارها تغییر مسیر داده است. فردا روز سرنوشتسازی برای بورسبازان محسوب میشود. شاخص بورس تهران از ابتدای سال تاکنون با افت ۸.۰۷درصدی همراه شده است، اما در این مدت سکه طلا و دلار آزاد به ترتیب بازدهی ۳۴ و ۱۴درصدی را در کارنامه خود ثبت کردهاند.
درگیریهای نظامی و بحرانهای سیاسی همواره تاثیرات عمیقی بر بازارهای مالی داشتهاند. این تاثیرات نهتنها به واسطه اختلالات مستقیم در تولید و عرضه، بلکه به دلیل تغییرات روانشناختی و ریسکهای سیستماتیک بهوجود میآیند. در این متن، اثرات درگیریهای نظامی بر ارزشگذاری سهام، بازار بدهی و کامودیتیها بهطور تخصصی مورد بررسی قرار میگیرد.
روز یکشنبه، سازمان بورس و اوراقبهادار یک مصوبه درخصوص ساختار کلی صندوقهای سرمایهگذاری در ابزار مشتقه را منتشر کرد. پس از پیگیریهای فراوان فعالان بازار سرمایه و نهادهای مالی درخصوص توسعه ابزارهای سرمایهگذاری غیرمستقیم در بازار مشتقه، فرصت مناسب جهت توسعه سرمایهگذاری غیرمستقیم بهوجود آمدهاست. با توجه به زمزمههای ایجاد بازار ارز توافقی به نظر میرسد این بازار میتواند سودآوری شرکتهای صادراتمحور را افزایش دهد.
بازار سهام این روزها مقصد نهایی سرمایهگذاران نیست. بعد از سال ۹۹ گمان نمیرفت سرمایهگذاران بورس روزهایی بدتر از ریزش ۹۹ را تجربه کنند. بااینحال سال جاری یکی از بدترین سالهای بازار سرمایه بود، چراکه بزرگترین ریسک بازارهای مالی مانند جنگ بر سر بازار سهام چنان سنگینی کرد که بسیاری را از سرمایهگذاری در بورس فراری داد. در این زمان داراییهای امن مانند طلا جذابیت سرمایهگذاری پیدا میکنند.